Learner's Polish-English dictionary

Citation preview

A LEARNER'S

POLISH-ENGLISH DICTIONARY by Oscar E. Swan

FIRST PRELIMINARY EDITION CD AND WEB VERSION USE BOOKMARKS TO FIND THE FIRST LETTER. THEN USE EITHER THE ADOBE BINOCULAR ICON OR THE SCROLL BAR TO SEARCH FOR THE INDIVIDUAL WORD IF YOU WOULD LIKE A HARD COPY OF THIS DICTIONARY (340 PP.), CONTACT THE AUTHOR AT

INTRODUCTION A Learner's Polish-English Dictionary contains over 27,000 entries. It is intended primarily for the use of the English-speaking reader of Polish, interested in arriving at the central or commonest meaning of a word, not in an exhaustive set of usages and definitions. It does not attempt to cover technical or scientific terms, or the names of uncommon plants and animals. Most terms related to the social sciences and the humanities are included. It is expected that the user will be familiar with the principles of Polish inflection. Regular and predictable endings and formations are not given. The technical apparatus is kept to a minimum and should be mostly self-evident. Grammatical indicators refer to descriptions in the author's Grammar of Contemporary Polish (Slavica: 2002), to which the user is referred for descriptions of grammatical inflections and usage. This dictionary is printed in its present form for use in intermediate and advanced Polish classes at the Univeristy of Pittsburgh. The author is aware of its many imperfections and incompletenesses, which are being improved by constant updating and proof-reading. Corrections and suggestions for improvement and new entries should be e-mailed to the author at . DICTIONARY ENTRIES Within a word-entry, the basic form of the word is given first. Derived forms considered to belong to the same lexical item are given next, regardless of alphabetical order. For example, adverbial and comparative forms of adjectives are listed after the adjective, regardless of alphabetical considerations. If a form is radically different in alphabetical order from the base word, it will be listed separately and given a cross-reference. For example, under wysoki high, one will find the comparative adjective wy˝szy and the comparative adverb wy˝ej. These two forms are also listed separately, with reference to wysoki. The user is expected to have a basic command of Polish declension and conjugation. Regularly derivable forms are not listed separately unless a regularly predictable form is nevertheless apt to cause confusion. For example, the locative singular of ocet, occie, is listed, with a reference to ocet, because, even though the form is regular, its visual appearance makes the word difficult to decipher. Verb conjugation is indicated by giving the 1st and 2nd person sg. forms of the the present, along with any other irregular present or past forms. The conjugation of prefixed mono-syllabic verbs is sometimes indicated by referring to the simplex verb. For example, the following entry indicates that donieÊç is conjugated like nieÊç: donieÊç ^nieÊç pf, impf donosiç -sz´ -sisz o+L inform or report on. ~ si´ be reported If a verb occurs only or mainly in the 3rd person, only the 3rd person singular (neuter) will be given. See, for example, b∏yskaç -a us 3p impf, pf b∏ysnàç -Ênie b∏ys∏o shine, flash, twinkle, glimmer. lightning

b∏yska si´ t h e r e ' s

Aspect pairs are given in the order basic: derived, according to which aspect comes first, and regardless of alphabetical considerations. If this decision causes an alphabetization problem, then the derived aspect form is listed separately, with a cross reference. See, for example irytowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zirytowaç irritate, with the derived perfective zirytowaç also having its own listing, with reference to irytowaç. In general, common prefixed perfective forms of a simplex imperfective verb will be listed twice, both with the base verb and as a cross-reference. However, the Acrobat search function will locate a prefixed perfective verb next to its unprefixed base, whether or not it is cross-listed. In the listing naraziç ^raziç pf, impf nara˝aç endanger. na+A expose to

the basic perfective form is given first, followed by the derived imperfective. Here no separate listing for nara˝aç is needed, since no other words fall between it and the head word naraziç. Aspect pairs in -aç -àç are usually listed in this order; see bàkaç -am -asz impf, pf bàknàç -n´ -niesz , mumble, blurt out. However, if the root of the form in -aç is altered by derivational processes, the verb will usually be given under the form in -nàç, as in wytknàç -n´ -niesz pf, impf wytykaç +D reproach with wytykaç also given in a cross-reference. As this entry shows, derived imperfectives in -aç are assumed to belong to the -am -asz type unless otherwise indicated. A tilda is used to represent the head-word in phrasal illustrations, as in kamieƒ mi -a stone, rock, flint, gem. szlachetny ~ gem-stone If the head-word is illustrated in a different gender or case-form, then the right-hand part of the word will be taken back to the first letter held in common, as in aluzja f allusion. robiç ~je do+G allude to.

ABBREVIATIONS USED ^ 1p, 2p, 3p A abbrev affec aj arch aug aux av coll colloq comp cond conj D decl derog dim distr e.o. emph esp exclam f fac an fem fig formal freq G hist I impf imprec indecl indef indic infin inform inter interj L ma mi mp mppl N n neg nonce num aj num o.a. o.s.

inflected like 1st, 2nd, 3rd person accusative case abbreviation affectionate adjective archaic augmentative auxiliary (verb) adverb collective noun or numeral colloquial comparative conditional mood conjunction dative case declined derogatory diminutive distributive each other emphatic especially exclamation feminine noun facultatively animate noun female variant figurative formal style usage frequentative genitive case historical item instrumental case imperfective aspect imprecation indeclinable indefinite indicative infinitive informal interrogative interjection locative case masculine animate masculine inanimate masculine personal masculine personal plural nominative case neuter noun negative nonce word numerical adjective numeral one another oneself, one's self

obs occ oft or pej pers pf phr pl form pl pred prefix prep pron aj pron quant reif num s.o. s.t. sg sub suff sup superl title us V v var vulg w.o.

obsolete occasionally often or pejorative person, personal perfective aspect phrase plural form plural predicator prefix peposition pronominal adjective pronoun quantifier reified numeral someone something singular subordinating suffix suppletive superlative personal title usually vocative case derived verb variant vulgar without

5

A a conj and, but. a ˝e conj and since, inasmuch as aba˝ur mi -a or -u lampshade abdykacja f abdication abdykowaç -kuj´ -kujesz impf abdicate abecad∏o -de∏ n alphabet, ABCs aberacja f aberration abiturient mp grade-school graduate abnegacja f abnegation abnegat mp person living a life of self-agnegation abolicja f abolition abominacja f abomination abonament mi subscription. (radio) license abonent mp subscriber abonentka -tek fem of abonent abonowaç -nuj´ -nujesz impf trans subscribe to (newspaper, etc.) aborcja f abortion absolutny aj absolute. av absolutnie absolutely absorbowaç -buj´ impf, pf zaabsorbowaç absorb absencja f absence absolucja f absolution absolutny aj absolute absolutyzm mi absolutism absolwent mp graduate (of a school) absolwentka -tek fem of absolwent abstrahowaç -huj´ impf, pf wyabstrahowaç od+G abstract o.s. from, leave aside, omit abstrakcja f abstraction abstrakcjonista mp abstractionist abstrakcyjny aj abstract abstynencja f abstinence (from drink) abstynent mp teetotaler abstynentka -tek fem of abstynent absurd mi absurdity absurdalny aj absurd aby cond conj (abym abyÊ aby abyÊmy abyÊcie) that, so that, in order to. ach! exclam ah!, oh! achillesowy aj. phr pi´ta ~wa Achilles' heel aczkolwiek conj although adaptacja f adaptation adaptowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaadaptowaç adapt adapter mi -a record player adekwatnoÊç f adequacy adekwatny aj adequate adept mp follower, practitioner adidas mi -a us pl running shoes adiunkt mp adjunct, associate professor adiutant mp adjutant, aide administracja f administration administracyjny aj administrative administrator mp administrator administrowaç -ruj´ -rujeszimpf +I administer admiracja f admiration admira∏ mp Npl -owie admiral admiralski aj of admira∏ adnotacja f annotation adoptowaç -tuj´ impf, pf zaadoptowaç adopt (child)

6

adoracja f adoration adorator mp admirer adres mi address. pod ~sem +G regarding, intended for. in care of adresat mp addressee adresowaç -suj´ -sujesz impf, pf zaadresowaç address (letter) adwokat mp lawyer, attorney, barrister, solicitor. mi egg-and-cream liqueur adwokatka -tek fem of adwokat adwokacki aj of adwokat adwokatura f legal practice. aerobik mi aerobics aerodynamika f sg-only aerodynamics aerodynamiczny aj aerodynamic aerozol mi aerosol spray afekt mi mental state afektacja f affectation afera f scandal, affair, cause celebre aferzysta mp adventurist afirmacja f affirmation afirmowaç -muj´ -mujesz impf affirm afisz mi -a poster, playbill afiszowaç -szuj´ -szujesz impf show off, advertise. ~ si´ show off aforyzm mi aphorism afro-azjatycki aj Afro-Asian afront mi affront Afryka f Africa Afrykaƒczyk mp African Afrykanka -nek fem of Afrykaƒczyk afrykaƒski aj African agat mi agate agencja f agency. ~ prasowa news agency, bureau agent mp agent, representative agentura f agency agitator mp agitator agitowaç -tuj´ -tujesz agitate agonia f death-agony agrafa f (decorative) pin, clasp, brooch agrafka -fek f safety pin agrarny aj agrarian agregat mi aggregate agresja f aggression agresor mp aggressor agrest mi us sg gooseberry agresywny aj aggressive agronom mp Npl. -owie agronomist agronomia f agronomy aha! exclam aha! AIDS mi indecl AIDS ajent mp agent akacja f locust tree, acacia akacjowy aj of akacja akademia f academy, institute, school akademik 1. mp academician, member of academy 2. mi dormitory akademicki aj academic. rok ~ academic year akapit mi paragraph akcent mi accent, stress, emphasis akcentowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaakcentowaç accent akceptacja acceptance akceptowaç -tuj´ -tujesz, pf zaakceptowaç accept

7

akces mi access akcja f 1 act, action, drive, campaign, operation. ~ ratownicza rescue 2. plot 3. share of stock akcyjny aj of akcja akcyza f excise tax aklamacja f acclamation aklimatyzacja f acclimatization aklimatyzowaç -zuj´ -zujesz impf acclimatize. ~ si´ become acclimatized akompaniament mi (musical) accompaniment akompaniator accompanist akompaniowaç -iuj´ -iujesz (musically) accompany akord mi chord. na ~ by the job akordeon mi accordion akordeonista mp accordionist akowiec -wca mp Npl -y member of AK (Armia Krajowa) in World War II akr mi acre akredytacja f accreditation akredytowaç -tuj´ -tujesz impf accredit akrobacja f acrobatics akrobata mp acrobat akrobatka -tek fem of akrobat akrobatyka f acrobatics aksamit mi satin aksamitny aj of aksamit aksjomat mi axiom aksjomatyczny aj axiomatic akt act NApl -a deed, certificate. nude (portrait). pl records, archives, file. w ~tach on file aktor mp actor aktorka -rek f actress. aktorski aj of aktor, aktorski aktorstwo n actor's craft, acting aktówka -wek f (flat) briefcase aktualizowaç -zuj´-zujesz impf, pf zaktualizowaç actualize, make current aktualnoÊç f current scene. pl topics of the day aktualny aj actual, real, present, current, timely, topical. av aktualnie at present aktyw mi NApl -a active membership aktywa pl form G -ów assets aktywizacja f activation, stimulation to activity aktywizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zaaktywizowaç make active, stir to action. ~ si´ become activated aktywnoÊç f activity, being active aktywny aj active, alive akumulacja f accumulation akumulator mi -a storage battery. akumulowaç -luj´ -lujesz imnpf trans accumulate. intrans ~ si´ be accumulated, pile up akupunktura f acupuncture akurat av just, precisely, exactly, at the moment akuratny aj accurate, precise akustyka f acoustics akustyczny acoustic(al) akuszerka -rek f midwife akwarela f water color akwarelowy aja of akwarela akwarium n NApl -a Gpl -iów aquarium akwizycja f acquisition alabaster -tru mi alabaster alabastrowy aj of alabaster alarm mi alarm alarmowy aj of alarm alarmowaç -muj´ impf, pf zaalarmowaç raise alarm

8

albinizm mi albinism albinos mp or ma albino albo conj either. albo... albo... either... or... albowiem conj because, since, as, for album mi album alchemia f alchemy alchemik mp alchemist ale conj but. (with endings of byç: alem ale aleÊ aleÊmy aleÊcie). ~ jednak nevertheless, still. emph ale˝! qv alegoria f allegory alegoryczny aj allegorical aleja f avenue. pl boulevard alejka -jek f alley, alleyway, path al(l)eluja n indecl allelujah. weso∏ego ~! Happy Easter! alergia f allergy alergiczny aj allergic ale˝ emph part but! really! ~ oczywiÊcie! but of course! alfa phr. ~ i omega the beginning and the end, fount of authority alfabet mi alphabet alfabetyczny aj alphabetical alfons mp pej vulg pimp alga f algae algebra f algebra algebraiczny aj algebraic Algeria f Algeria algerski aj Algerian alians mi alliance aliancki aj allied aliant mp ally. alibi n indecl alibi alienacja f alienation alimentacja f alimentation alimentacyjny aj of alimentacja alimenty pl form G -ów alimony aliÊci conj arch but alkohol mi alcohol, liquor alkoholowy aj of alkohol alkoholik alcoholic, heavy drinker alkoholiczka -czek fem of alkoholik alkoholizm mi alcoholism alkowa -ków f alcove almanach mi (literary) collection alpaka f alpaca alpinista mp mountain climber alpinistka -tek fem of alpinista alpinistyka f mountain climbing Alpy pl form G Alp the Alps alpejski alpine alternatywa f alternative alternatywny aj alternative alt mi alto (voice), mp Npl. -owie alto altowy aj of alt altana f summer house, gazebo altówka -wek f viola altruista mp altruist altruizm mi altruism aluminium n aluminum aluminiowy aj of aluminium alumn mi Npl -owie or -i pupil in a Catholic seminary

9

aluzja f allusion. robiç ~je do+G allude to aluzyjny aj allusory amant mi lover, adorer, admirer amarant mi amaranth (flower or color) amarantowy aj of amarant amator mp devotee, amateur amatorka -rek fem of amator amatorski aj amateur amatorstwo n amateurism amazonka -nek f Amazon (woman). as proper noun Amazon River ambaras mi arch embarrasment ambasada f embassy ambasador mp Npl -owie ambassador ambicja f ambition, self respect ambitny aj ambitious, aspiring ambiwalentny aj ambivalent ambona f pulpit ambulans mi ambulance ambulansowy aj of ambulans ameba f amoeba amen.. na ~ for good, thoroughly Ameryka f America Amerykan(in) mp Gpl. -ów American Amerykanka -nek fem of Amerykanin amerykaƒski aj American ametyst mi amethyst ametystowy aj of ametyst amfetamina f amphetamine amfilada f suite of rooms amfiteatr mi amphitheater aminokwas mi amino acid amnestia f amnesty amnezja f amnesia amoniak mi amonia amor ma Cupid, Amor. pl romance amorek -rka mi dim of amo. (decorative) cupid amoralny aj amoral amortyzacja f amortization amortyzator -a shock-absorber amortyzowaç -zuj´ -zujesz impf amortize. ~ si´ be amortized amper mi -a amp(ere) amplituda f amplitude ampu∏ka -∏ek f cruet, ampule amputacja f amputation amputowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaamputowaç amputate amulet mi amulet amunicja f ammunition anachroniczny aj anachronistic anachronizm mi anachronism analfabeta mp illiterate person analfabetka -tek fem of analfabeta analfabetyzm mi illiteracy analityczny aj analytic analiza f analysis, breakdown analizowaç -zuj´-zujesz impf, pf przeanalizowaç analyze, scrutinize, explore possibilities analogia f analogy analogiczny aj analogous ananas mi -a pineapple

10

ananasowy aj of ananas. sok ~ pineapple juice anarchia f anarchy anarchista mp anarchist. anarchistyczny aj anarchistic anatema f anathema anatomia f anatomy anatomiczny aj anatomical androny pl form G-ów phr pleÊç ~ talk nonsense andrzejki -jek pl form fortune-telling and other games on eve of St. Andrew's day anegdota f anecdote anegdotyczny aj anecdotal aneks mi annex, enclosure (to letter), codicil aneksja f annexation anektowaç -tuj´ -tujesz impf annex (a country, etc.) anemia f anemia anemiczny aj anemic anemon mi anemone anestezja f anaesthesia anestezjolog mp anaesthesiologist anestezjologia f anaesthesiology anga˝owaç -˝uj´ impf, pf za- engage, hire, attract attention. ~ si´ be engaged, committed Angielka -lek fem of Anglik angielski aj English. j´zyk ~ English language. av po ~sku in English angielszczyzna f English language (and associated customs) angina f sore throat, strep throat Anglia f England Anglik mp Englishman anglicyzm mi Anglicism anglikan(in) mp Gpl -ów Anglican anglikaƒski aj Anglican (church) anglista mp Anglicist anglistyka f English studies angloj´zyczny aj anglo-phone ani conj either, neither. ~ s∏owa not a word. ~ jeden not a one. ~ troch´ not even a little. ani... ani... neither... nor.... anielski aj of anio∏ angelic animacja f animation animator mp animator, initiator animowaç -muj´ -mujesz impf animate anio∏ mp Lsg aniele Npl anio∏owie or anio∏y, anieli angel anio∏ek -∏ka dim of anio∏ ani˝eli conj than ankieta f questionnaire, survey, poll ankietowaç -tuj´-tujesz impf survey ano exclam colloq oh yes, sure anoda f anode anodowy aj of anod anomalia f anomaly anonim mi anonymous letter anonimowy aj anonymous anons mi announcement anonsowaç -suj´ -sujesz impf announce, advertise anormalny aj abnormal antagonista mp antagonist antagonistyczny aj antagonistic antagonizm mi antagonism antena f antenna, aerial. na ~nie on the air antologia f anthology

11

antonim mi antonym antracyt mi anthracite antrakt mi intermission antropolog mp anthropologist antropologia f anthropology antropologiczny aj anthropological antrykot mi brisket anty- prefix antiantybiotyk mi antibiotic antycypacja f anticipation antycypowaç -puj´ -pujesz impf anticipate antyczny aj antique, ancient antygen mi antigen antyk mi -a 1. antique 2. antiquity antykomunistyczny aj anti-communist antykoncepcja f contraception antykoncepcyjny aj contraceptive. Êrodek ~ contraceptive device antykwariat mi used book seller's antykwariusz mp antiquarian, dealer in used books antykwarski aj antiquarian antylopa f antelope antypatia f antipathy antypatyczny aj antipathetic antypoda f antipode antysemicki aj anti-Semitic antysemita mp antisemite antysemityzm mi antisemitism antyseptyczny antiseptic antyseptyk mi antiseptic antyteza f anthithesis aparat mi camera, apparatus (also political), device. ~ s∏uchowy hearing aid aparatura f apparatus apartament mi apartment, suite of rooms apatia f apathy apatyczny aj apathetic apel mi appeal, roll-call apelacja f (legal) appeal. apelacyjny aj of apelacja. appelate apelowaç -luj´ -lujesz impf, pf zaapelowaç do+G appeal to. apetyt mi appetite apetyt yczny aj appetizing, piquant aplauz mi applause, acclaim, ovation aplikacja f legal apprenticeship aplikant mp legal apprentice, understudy aplikowaç -kuj´ -kujesz impf serve as legal apprentice apokalipsa f apocalypse apokryf mi apocrypha apokryfyczny aj apocryphal apolityczny aj apolitical apopleksja f apoplexy apoplektyczny aj apoplectic aporter ma retriever (dog) apostata mp apostate aposto∏ mp Npl -owie apostle apostolski aj apostolic apostrof mi apostrophe (punctuation) apostrofa f apostrophe (literary term) apoteoza f apotheosis

12

a priori phr a priori aprioryczny aj of a priori aprobata f approbation, approval, assent, blessing aprobowaç -buj´ -bujesz impf, pf zaaprobowaç approve, go along with, okay a propos "a pro-PO" phr by the way aprowizacja f provisioning aprowizacyjny aj of aprowizacja apteka f pharmacy, druggist's apteczka first-aid kit aptekarz mp druggist aptekarka -rek fem of aptekarz arab mp Npl -owie Arab arabski aj Arab(ian) arabeska f arabesque arachid mi orchid arachidowy aj of arachid aran˝acja f music arrangement aran˝er mp arranger aran˝owaç -˝uj´ -˝yjesz impf, pf zaaran˝owaç arrange arbiter -tra mp arbiter, arbitrator, moderator, authority arbitralny aj arbitrary, high-handed arbitra˝ mi arbitration arbuz mi -a watermelon. daç ~za colloq reject proposal of marriage archaiczny aj archaic archaizacja f archaization archaizm mi archaism archaizowç -zuj´ -zujesz impf archaize archanio∏ mp decl like anio∏ archangel archeolog mp Npl -odzy or -owie archeologist archeologia f archeology archeologiczny aj archeological archetyp mi archetype archimandryta mp archimandrate archipelag mi -a archipelago architekt mp architect architektoniczny aj architectonic architektura f architecture archiwalia pl form N -ia G -iów archival materials archiwalny aj archival archiwum NApl -a, Gpl -ów archive, registry archiwizowaç -zuj´ -zujesz impf archive arcy- prefix arch- as in arcybiskup mp archbishop arcydzie∏o n masterpiece arcyksià˝´ mp archpriest arcymistrz mp master artist arena f arena (also political) arenda f lease. puÊciç w ~d´ lease out areszt mi arrest, detention, confinement. w ~szcie under arrest, detention aresztant mp arrestee aresztowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaaresztowaç arrest aresztowanie n arrest aresztowany aj arrested, under arrest. as mp prisoner, arrestee, person under arrest argument mi often-pl argument. ~ za+I case for. ~ przeciwko+D case against argumentacja f argumentation argumentowaç -tuj´ -tujesz impf argue, reason aria f aria arian(in) mp Npl -anie, Gpl -an Arian

13

ariaƒski aj of arianin arka f ark arkada f arcade arkana or arkany pl form arcana, recondite material arktyczny aj arctic arkusz mi -a sheet (of paper), drawing board arlekin mp harlequin armata f cannon armatni aj of armata armator mp outfitter armatura f fittings armia f army arogancja f arrogance arogancki aj arrogant aromat mi aroma aromatyczny aj aromatic, fragrant arras mi tapestry arsena∏ mi arsenal, armory arteriografia f arterioscopy artezyjski aj artesian (well) artretyzm mi arthritis artretyczny aj arthritic artykulacja f articulation artyku∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf articulate artyku∏ f article (literary, industrial). pl goods. ~∏y spo˝ywcze food items artyleria f artillery artyleryjski aj of artyleria artylerzysta mp artillery officer artysta mp artist, performer artystka -tek fem of artysta artystyczny aj artistic arystokracja f aristocracy arystokrata mp aristocrat arystokratka -tek fem of arystokrata arytmetyka f arithmetic arytmetyczny aj arithmetic as mi fac an 1. cards ace. 2. mp ace (driver, pilot, etc.) asceta mp ascete ascetyczny aj ascetic asekuracja f (przed +I) insurance, indemnification (from) asekuracyjny aj of asekuracja asekurowaç -ruj´ -rujesz impf insure, indemnify asekurancki aj of asekurant asekurant mp person hedging risks, not taking a position asesor mp Npl -owie assessor, agent of the court asfalt mi asphalt, tarmac asfaltowaç -tuj´ -=tujesz impf asphalt asfaltowy aj of asfalt asocjacja f association asocjacyjny aj associative, associational asortyment mi assortment, choice asparagus mi asparagus aspekt mi aspect (also grammatical), facet, dimension aspektowy aj aspectual aspiracja f aspiration, pretension aspirant mp graduate student aspirancki aj graduate (studies) aspirowaç -ruj´ -rujesz impf aspire

14

aspiryna f aspirin aspo∏eczny aj asocial astma f asthma asmatyczka -czek fem of asmatyk asmatyczny aj asthmatic astmatyk mp asthmatic (person) astra -ter f or aster astra mi Gpl -ów aster astralny aj astral astrolog mp Npl. -owie astrologer astrologia f astrology astrologiczny aj astrological astronauta mp astronaut astronautyka f astronautics astronom mp Npl -owie astronomer astronomia f astronomy astronomiczny aj astronomical astygmatyczny aj astigmatic astygmatyzm mi astigmatism asymilacja f assimilation asymilacyjny aj assimilative asymilowaç -luj´ -lujesz impf, pf zaasymilowaç assimilate. ~ si´ become assimilated asystent mp assistant, teaching assistant asystentka -tek fem of asystent asystentura f assistantship asystowaç -tuj´ -tujesz impf impf be present, assist (e.g. at an operation) atak mi attack, onslaught, fit, bout, seizure atakowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zaatakowaç attack, strike atakujàcy aj as mp attacker ateista mp atheist ateistka --tek fem of ateista ateizm mi atheism atelier mi arch atelier, photographer's shop, studio atencja f care, concern, consideration atest mi test results atestacja f attestation atestowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaatestowaç attest atestowany aj attested, witmessed atlantycki aj Atlantic Atlantyk mi Altantic Ocean atlas f atlas atleta mp athlete atletka -tek fem of atleta atletyka f athletics. lekka ~ track and field at∏as mi satin at∏asowy aj of at∏as atmosfera f atmosphere atmosferyczny aj atmospheric(al) atol mi atol atoli conj yet, however, nevertheless atom mi atom atomowy aj atomic, nuclear attaché mp indecl (diplomatic) attaché atrakcja f attraction, appeal, diversion. ~je miejscowe local attractions, sights atrakcyjnoÊç f attractiveness atrakcyjny aj attractive, appealing, desirable, handsome atrament mi ink atramentowy aj of atrament atrofia f atrophy

15

atrybut mi attribute atu n indecl cards trump atut mi trump, asset atutowy aj of atut au! exclam ouch!, ow! audiencja f audience (with pope, etc.) audiowizualny aj audio-visual audycja f broadcast, audition, program (radio, TV) augustowski aj Augustinian, times of Stanis∏aw August Poniatowski (late 18th century) aukcja f auction, sale aula f auditorium, lecture hall aura f aura aureola f halo Australia f Australia Australijczyk mp Australian Australijka -jek fem of Austraijczyk australijski aj Australian Austria f Austria austriacki aj Austrian Austriaczka -czek fem of Austriak Austriak mp Austrian aut mi sports out autentyczny aj authentic auto n auto, car autobiografia f autobiography autobiograficzny aj autobiographical autobus mi bus, omnibus autobusowy aj of autobus. bilet ~ bus ticket autocasko "-kasko" n indecl auto insurance autograf mi autograph autokar mi tourist bus, coach autokrata mp autocrat autokratyczny aj autocratic automat mi automatic (pistol). coin-operated machine, vending machine, pay-phone, slot-machine, automaton automatyczny aj automatic automatyka f automated technology autonomia f autonomy autonomiczny aj autonomous autoportret mi self-portrait autor mp author autorka -rek fem of autor autorski aj of autor, autorstwo autorstwo n authorship autorytarny aj authoritarian autorytet mi authority autorytatywny aj authoritative autoryzacja f authorization autostop mi hitch-hiking autostopowicz mp hitch-hiker autostrada f (divided) highway, expressway, motorway. ~ p∏atna turnpike autyzm mi autism awangarda f avant garde, vanguard awangardowy aj of awangarda awans mi advance(ment), promotion awansowaç -suj´ -sujesz impf, pf zaawansowaç advance, promote. to receive an advancement, promotion awantura f row, fight, uproar, unpleasant scene. karczemna ~ bar-room brawl awanturnik mp reckless person, rabble-rouser

16

awanturnica f adventuress awanturniczy aj quarrelsome, roudy awaria f break-down, failure (in equipment) awaryjny aj of awaria awers mi reverse, obverse (side of coin) awersja f aversion awiz mi advice, notification awizowaç -zuj´ -zujesz impf notify, announce awizo n confirmation of shipment awokado n avocado Azja f Asia Azjata mp Asian Azjatka -tek fem of Azjata azjatycki aj Asiatic azot mi nitrogen azotowy aj of azot azyl mi asylum, retreat, sanctuary a˝ conj until. av as many as, as much as, as far back as. ~ do +G up until a˝eby (with endings of byç: a˝ebym -byÊ -byÊmy -byÊcie) in order to. exclam botheration!

B ba interj indeed, nay, fie baba f old woman, country woman. pej woman babcia f affectionate Gpl babci or babç grandma, grandmother. see also babka babi (babia babie) aj of baba pej woman's. ~bie lato Indian summer babiarz mp womanizer babieç -ej´ -ejesz impf zbabieç pf go soft, turn womanly babka -bek f 1 grandmother. dim babula, babuleƒka, babunia. 2. cream-filled cake babski aj pej woman's babsztyl mi Gpl -i or -ów hag baca mp head shepherd (in southern mountains) bachanalia pl form G -iów bachanalia bachmat ma variety of stout Tatar horse bachor ma pej brat bacznoÊç f attention, heed. staç na ~ stand at attention. mieç na ~noÊci przed+I take heed of baczny aj vigilant, watchful, attentive, careful, heedful baczyç -cz´ -czysz impf na+A heed, regard, observe, notice, keep an eye on baç si´ boj´ si´ boisz si´, nie bój si´ impf +G fear, be afraid of. ~ o +A fear for. ~ jak ognia fear like fire badacz mp researcher badaczka -czek fem of badacz badaç -am -asz impf, pf zbadaç examine, study, scrutinize, screen, explore, canvass badanie often pl examination, study, research, survey. ~ krwi blood test badany aj as mp subject, person being tested badawczo-rozwojowy aj research-and-development badawczy aj research, exploratory badyl mi -a Gpl -i or -ów stalk. badylarski aj of badylarstwo, badylarz badylarstwo derog truck-farming badylarz mp derog truck-farmer bagatela f bagatelle, trifle bagatelizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zbagatelizowaç trivialize, make light of baga˝ mi baggage, luggage baga˝nik -a mi trunk, boot (of car), luggage rack baga˝ownia f Gpl -ni left luggage room baga˝owy mp decl like aj porter, red-cap bagienny, bagnisty aj swampy, marshy bagietka -tek f baguette

17

bagnet mi Gsg -u bayonet bagnisty aj swampy, marshy, boggy bagno -gien n swamp, marsh, bog baj imper of bajaç in phr baj, baj, b´dziesz w raju say what you will, I won't believe you bajaç baj´ impf tell (fantastic) tales bajarz mp teller of tales bajaderka -rek f crumb cake bajda f falsehood, lie bajdurzyç -rz´ -rzysz impf colloq tell ties bajeczka -czek f dim of bajka bajeczny aj fabulous, fairy-tale-like bajka -jek f fairy tale, nonsense bajkowy aj of bajka bajoƒski aj great, enormous, mind-boggling (sums of money) bajoro n Gpl -or swampy pond bajt mi -u or -a byte bak 1 mi -a us pl sideburn bak 2 mi -a gas tank, gasoline can bakalie pl form G -ii dried tropical fruit baka∏arz mp bachelor (of arts, etc.) bakcyl ma -a bacillus, microbe bakelit mi bakelite bakelitowy aja of bakelit bakier. na ~ off kilter, aslant. byç na ~ z+I be at odds with bak∏a˝an mi -a eggplant bakszysz mi tip, bribe (in Arabic countries) bakteria f us pl bacteria bakteriobójczy aj germicidal bakteriologia f bacteriology bakteriologiczny aj bacteriological bal 1 mi ball (dance) bal 2 mi -a large log or tree trunk balans mi sports balance, equilibrium, tight-rop walker's pole balansowaç -suj´ -sujesz impf maintain equilibirum balast mi ballast baldachim mi canopy balerina f ballerina baleron m smoked ham balet mi ballet baletka -tek f us pl ballet shoe baletmistrz mp ballet master baletnica f ballet dancer baletowy aj of balet baletmistrz mp ballet master balia f washtub balistyczny aj ballistic balistyka f sg-only ballistics balkon mi balcony, gallery ballada f ballad balladysta or balladzista mp balladeer balon mi -u or -a balloon balon ik -a dim of balon balonowy aj of balon balowy aj of bal 1 balsam mi balsam, balm, lotion balsamiczny aj balsamic balsamowaç -muj´ -mujesz impf embalm Baltona f duty-free store at airport

18

balustrada f balustrade, railing, bannister ba∏agan mi mess, disorder, foul-up ba∏aganiç -ni´ -nisz impf make a mess ba∏a∏ajka -jek f balalaika ba∏amuciç -c´ -cisz impf lead astray, seduce ba∏amuctwo n seductive talk. confusion Balkany pl form G-ów the Balkans ba∏kaƒski aj Balkan ba∏tycki aj of Ba∏tyk Baltic Ba∏tyk mi Baltic Sea ba∏wan -a 1. mi idol 2. mp pej blockhead 3. fac an snowman ba∏wanek -nka dim of ba∏wan ba∏wochwalca mp Npl -y idol-worshipper ba∏wochwalczy aj of ba∏wochwalca, ba∏wochwalstwo ba∏wochwalstwo n idol worship bambosz mi -a carpet-slipper bambus mi -a or -u bamboo banalizowaç -zuj´ impf treat in a banal way banalny aj banal, trivial banan mi -a banana bananowy sj of banan banda f band, group, gang banda˝ mi bandage banda˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf, pf zabanda˝owaç or obanda˝owaç bandage bandera f flag, banner, ensign banderola f printed matter. excise tax band bandycki aj of bandyta bandyta mp bandit bandytyzm mi banditry band˝o n indecl banjo bania f 1. flask 2. gourd 3. swelling, lump. spuchnàç jak ~ swell up banialuki pl only Gpl -uk stuff and nonsense baniasty aj gourd-like, flagon-shaped banicja f banishment, exile bank m bank. jak w ~ku in the bag bankier mp banker bankowy aj of bank. sprawa ~wa sure thing bankier mp banker bankierski of bankier bankiet mi banquet banknot mi banknote, bill bankomat mi banking machine, ATM bankowoÊç f banking business bankructwo n bankruptcy bankrut mp bankrupt person bankrutowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zbankrutowaç go bankrupt baƒka -niek f 1 milk can, container. 2 bubble. 3 cupping glass baptysta mp Baptist bar mi bar, pub, fast food place, café, cafeteria. ~ mleczny milk bar barach∏o n stress on last syllable colloq useless old stuff barak mi barrack(s) baran ma 1 ram. na ~na piggyback. 2 Aries baranek -nka mi lamb, sheepskin barani aj of baran baranieç -ej´ -ejesz imp, pf zbaranieç be nonplussed, stupefied baranina f mutton, lamb baraszkowaç -kuj´ -kujesz impf frolic barbakan mi hist barbican (outer defensive walls)

19

barbaryzm mi barbarism barbarzyƒca mp barbarian barbarzyƒski aj barbarian, barbaric, barbarous, uncivilized barbarzyƒstwo n barbarism, savagery barczysty aj broad-shouldered bard mp Npl -owie bard bardziej comp av of du˝o or bardzo more, better. tym ~, ˝e all the more so that bardzo av very, very much, a lot. nie ~ not much, not so good. ~ bardzo help yourself, after you. ~ du˝o a great deal. ~ mi mi∏o nice to meet you. ~ prosz´ I insist. nie za ~ not all that much barek -rku mi liquor cabinet baretka -tek f (decorative military) ribbon bariera f barrier. ~ dêwi´ku sound barrier bark mi us pl shoulder. braç coÊna ~ki take s.t. on barka f -rek barge, barque barkowy aj humeral barka f barque bar∏óg -∏ogu pallet, litter, straw bed barman mp bartender barmanka -nek fem of barman. bar girl, barmaid barok mi sg only baroque barokowy aj of barok barometr mi -a barometer barometryczny aj barometrical baron mp Npl -owie baron baronowa f decl like aj baroness barszcz mi beet soup barszczyk mi dim of barszcz barwa f color(ing), tint, hue, dye, timbre barwiç -wi´ -isz impf, pf zabarwiç color, tint, hue, dye barwnik mi pigment, dye barwny aj colored, colorful, vivid bary pl form G -ów broad shoulders. wziàç si´ za ~ z kimÊ fight or struggle with s.o. barykada f barricade barykadowaç ~duj´ -dujesz impf, pf zabarykadowaç barricade. ~ si´ barricade oneself bary∏a f barrel bary∏ka -∏ek f dim of baryla baryton 1 mi baritone (voice). 2 mp baritone (singer) barytonowy aj of baryton bas 1 mi base (voice). 2 mp base (singer) basista mp base player basowy aj of bas baseball "bejzbbol" mi (American) baseball basen mi basin, tank, bedban, swimming pool, dock basetla f folk stringed instrument basista mop bass player Bask mp Basque Baskijka -jek fem of Bask baskijski aj of Bask basset ma basset hound basta interj that's enough bastion mi bastion basza mp Npl -owie pasha baszta f tower, keep baÊniowy aj of baʃ fairy-tale-like baʃ f Npl -nie fable, fairy-tale bat mi -a whip, lash. pl drubbing batalia f arch battle, campaign batalion mi batallion

20

bateria f (electric) battery bateryjka f -jek dim of bateria batik mi batique batog mi -a whip baton mi -u or -a candy-bar batonik -a mi dim of baton bato˝yç -˝´ -˝ysz impf whip, thrash batut mi trampoline batuta f director's baton. pod ~tà +G conducted by batyst mi batiste (cloth) batystowy aj of batyst bauer mp colloq rich German farmer Bawar mp Bavarian Bawaria f Bavaria Bawarka -rek fem of Bavar bawarski aj Bavarian bawe∏na f cotton bawe∏niany aj of bawe∏na bawiç -wi´ -isz impf, pf ubawiç, zabawiç 1 amuse, entertain. 2 linger, stay, sojourn. ~ si´ pf pobawiç si´ amuse oneself, play with, toy with. baw si´ dobrze have a good time, ~ si´ w coÊ play at something bawoli aj of bawó∏ bawó∏ -wo∏u mi GA -u or -a buffalo. baza f base, basis, grass roots bazalt mi basalt bazar mi bazaar bazgraç -grz´ -esz impf, pf nabazgraç scrawl, scribble, sketch roughly. bazgranina scribbling bazgro∏y pl form G-ów scrawling bazowaç -zuj´impf na+L base (on) bazylia f basil bazylika f basilica bazyliszek -szek ma basilisk bazyliszkowy aj of bazylisk ba˝ant ma pheasant bàbel -bla mi bubble. blister, pimple bàbelek -∏ka mi dim of bàbel bàdê 1. (imper. of b´d´). ~ co bàdê whatever the case, come what may, no matter what co ~ whatever w ka˝dym ~ razie in any old case 3. conj bàdê... bàdê... either... or... bàk ma 1 bittern, horsefly. 2 fac an blunder, fart. 3 top (toy) bàkaç -am -asz impf, pf bàknàç -n´ -niesz , mumble, blurt out beatyfikacja f beatification bebech mi us pl colloq insides, innards, guts beczeç -cz´ -czysz impf, pf beknàç -n´ -niesz bleat beczka -czek f barrel, cask, tun. z ~ki on tap (beer) beczkowaty aj barrel-shaped beczkowy aj draft (beer) bednarski aj of bednarz, bednarstwo bednarstwo n barrel-making, the cooper's trade bednarz mp cooper befsztyk mi -u or -a beefsteak begonia f begonia bej mp Npl -owie bey (higher Turkish official) bejca f varnish bejcowaç -cuj´ -cujesz impf varnish, stain bek mi bleat beknàç see beczeç

21

bekon mi bacon beksa mp pej cry-baby, bawler bela f bale, ten reams (of paper) beletrystyka f sg-only belles-lettres (genres of prose fiction) belfer -fra mp Npl -owie or -rzy pej teacher Belg mp Npl -owie Belgian. Belgia f belgium Belgijka -jek fem of Belg belgijski aj Belgian belka -lek f board, beam, rafter belweder mi -u small palace. decorative superstructure on a building be∏kot mi stammer, stutter, slur, gibberish be∏kowtaç -cz´ -czesz impf stammer be∏kotliwy aj incoherent be∏kotaç -koc(z)´ -koc(z)esz impf, pf zabe∏kotaç stammer be∏t fac-inan colloq shot of strong drink. arch bolt be∏taç -am -asz impf mix, stir bemol mi mus flat benedyktyn mp Benedictine benedyktyƒski aj Benedictine beniaminek -nka ma favorite child benzyna f gas(oline) benzynowy aj of benzine berdysz mi -a Gpl -ów or -y battle-ax berek -rka mi form of tag beret mi beret berecik -a mi dim of beret Berlin mi -a Berlin. berlinka -nek f barge berliƒski aj of Berlin ber∏o -re∏ n scepter bermudy pl form G -ów bermuda shorts bernard ma St. Bernard (dog) bernardyn mp Bernardine bernardyƒski aj Bernardine bestia f beast, scoundrel bestialski aj bestial bestseller mi best-seller (book, record, etc.) besztaç -am -asz impf rant and rail beton mi concrete betoniarka -rek f cement-mixer betonowaç -nuj´ -nujesz impf cover with concrete betonowy aj of beton bez 1 mi bzu lilac. ~ czarny elder bez 2 prep +G without. ~koƒca endlessly. ~ litoÊci mercilessly bez- prefix un-, -less beza f meringue bezalkoholowy aj alcohol-free bezapelacyjny aj final, undisputed (result), without recourse bezbarwny aj colorless, pallid bezb∏´dny aj faultless bezbolesny aj painless bezbo˝ny aj godless, impudent bezbronny aj defenseless bezbrze˝ny aj tractless bezcelowy aj aimless, pointless bezcen mi phr za ~ for practically nothing, very cheaply bezcennoÊç f pricelessness.

22

bezcenny aj priceless, invaluable bezceremonialny aj unceremonious bezchmurny aj cloudless bezc∏owy aj duty-free bezczelnoÊç f impudence, insolence bezczelny aj insolent, impudent, arrogant, brazen, unconcscionable bezczeÊciç -szcz´ -Êcisz impf, pf zbezczeÊciç descrate bezczynnoÊç f inactivity bezczynny aj inactive, idle bezdenny aj bottomless bezdomny aj homeless. as mp homeless person bezdro˝e n Gpl -y tracklessness, wasteland, wilderness. iÊç na ~˝a go astray bezdrzewny aj treeless bezduszny aj soulless, unfeeling bezdzietny aj childless bezdêwi´czny aj soundless, muffled. bezecny aj disgraceful, abominable, disgraceful bezeceƒstwo n turpitude, moral laxity bezg∏oÊny without sound bezgraniczny aj boundless bezgrzeszny aj without sin bezimienny aj nameless, anonymous bezideowy aj void of thought or ideology bezinteresowny aj disinterested, selfless bezkarnoÊç f impunity bezkarny aj unpunished bezkompromisowy aj uncompromising bezkonfliktowy aj peaceful bezkonkurencyjny aj without parallel, unbeatable. bezkres mi tractless waste or expanse bezkresny aj tractless bezkr´gowiec -wca ma invertebrate bezkrólewie n interregnum bezkrwawyaj bloodless bezkrytyczny aj uncritical bezkszta∏tny aj formless, shapeless bezlitosny aj pitiless, merciless, cruel, relentless av bezlitoÊnie mercilessly bezludny aj deserted. bez∏ad mi disorder bez∏adny aj disorderly bezmiar mi broadf expanse bezmierny aj measureless bezmi´sny aj meatless bezmyÊlnoÊç thoughtlessness. bezmyÊlny aj thoughtless, mindless, heedless, unthinking beznadziejny aj hopeless, forlorn, useless (at doing s.t.) beznami´tny aj dispassionate bezokolicznik mi -a gram infinitive bezo∏owiowy aj lead-free (gasoline) bezosobowy aj impersonal bezowocny aj fruitless bezpaƒski aj stray (animal) bezpaƒstwowy aj stateless bezpardonowy aj ruthless bezpartyjny aj not belonging to a political party, independent, unallied bezpieczeƒstwo n safety, security bezpiecznik mi -a (electrical) fuse, safety (on firearm) bezpieczny aj safe, secure. av bezpiecznie safely, securely

23

bezpieka f pej colloq security services (secret police) bezplanowy aj unplanned bezp∏atny aj free, gratis, without charge. av bezp∏atnie bezp∏ciowy aj asexual bezp∏odnoÊç f infertility, sterility bezp∏odny aj sterile, infertile, barren bezpodmiotowy aj gram subjectless bezpodstawnoÊç f groundlessness, baselessness bezpodstawny aj groundless, baseless bezpostaciowy aj shapeless bezpoÊredni aj direct, immediate, straightforward. av bezpoÊrednio directly, immediately bezpoÊrednioÊç f immediacy, directness bezprawie n sg-only lawlessness bezprawny aj lawless, illegal bezprecedensowy aj unparalleled, unprecedented bezproblemowy aj problem-free bezprzyk∏adny aj unexampled, unparalleled bezradnoÊç f helplessness bezradny aj helpless bezr´kawnik mi -a pinafore (dress) bezrobocie n unemployment, joblessness bezrobotny aj out of work, jobless, unemployed bezrolny aj landless bezrozumny aj senseless, unable to comprehend bezruch mi motionlessness bezsennoÊç f insomnia, sleeplessness bezsenny aj sleepless bezsensownoÊç f senselessness bezsensowny aj senseless, meaningless, pointless, aimless bezsilnoÊç f powerlessness bezsilny aj powerless bezskutecznoÊç f ineffectuality bezskuteczny aj inneffectual bezsporny aj unquestioned, indubitable, uncontrovertible, hard (fact) bezsprzeczny aj incontrovertible bezstronnoÊç f impartiality bezstronny aj impartial, detached, disinterested bezt∏uszczowy aj fat-free beztroski aj carefree bezustanny aj constant, ceaseless. av bezustannie ceaselessly bezu˝yteczny aj useless bezwartoÊciowy aj valueless bezwarunkowy aj unconditional bezwiedny aj unthinking, automatic bezw∏ad mi lack of bodily control, inertia bezw∏adny aj lacking in bodily control bezwodny aj waterless bezwolny aj lacking in will, passive bezwonny aj odor-free. bezwstyd mi shamelessness bezwstydny aj shameless, bald-faced bezwgl´dnoÊç f impartiality bezwzgl´dny aj impartial, complete, absolute, brutal, ruthless. av bezwzgl´dnie ruthlessly bezzasadny aj unfounded bezz´bny aj toothless bezw∏oczny aj immediate, allowing no delay bezzwrotny aj non-returnable bez˝enny aj celibate

24

be˝(owy) aj beige, buff b´ben -bna mi drum b´benek -nka mi dim of b´ben. ~ uszny ear drum b´bniç -ni´ -isz impf, pf zab´bniç drum b´cwa∏ mp pej dullard b´dàcy aj being, while being, erstwhile b´d´ fut of byç b´kart ma bastard BHP abbr (bezpieczeƒstwo i higiena pracy) work safety regulations biada interj +D woe unto biadaç -am -asz lament, complain bia∏aczka -czek f leukemia bia∏awy aj whitish. bia∏ko -∏ek n white (of egg), albumen, protein bia∏kowy aj of bia∏ko bia∏oczerwony aj red-and-white (Polish colors) bia∏og∏owa f arch woman bia∏oruski aj White Russian, Belorussian Bia∏oruÊ f Belarus bia∏y aj white. do ~∏ego rana till the break of day. w ~ dzieƒ in broad daylight. as mp white, caucasian.comp aj bielszy. av bia∏o. comp av bielej bia∏ystocki aj of Bia∏ystok Bia∏ystok mi Bia∏egostoku town Bialystok bibelot mi knick-knack, gew-gaw Biblia f the Bible biblijny aj biblical bibliografia f bibliography bibliograficzny aj bibliographical biblioteczny aj of biblioteka biblioteka f library bibliotekarz mp librarian bibliotekarka -rek fem of bibliotekarz bibliotekarstwo n library science biblistyka f Bible studies bibosz mp tippler bibu∏a f blotting paper, cheap paper, underground press bibu∏ka -∏ek f tissue paper bibu∏kowy aj of bibu∏ka bicie n beating, ringing, peal. ~ serca heartbeat bicykl mi penny-farthing bicycle bicz mi -a whip. jak z ~cza strzeli∏ in no time biczczyk -a dim of bicz. biczczowaç -czuj´ -czujesz impf whip, lash, flagellate biç bij´ bijesz impf, pf pobiç beat, hit, strike, mint (coin). ~ pok∏ony bow down. ~ si´ fight, wrestle. pf see also nabiç, ubiç, zabiç, zbiç biec or biegnàç biegn´ -niesz biegnij bieg∏ det, biegaç -am -asz indet, pf pobiec run, sprint, flow biednieç -ej´ -ejesz impf grow poor biedny aj poor. as mppl the poor biedota f poverty. biedowaç -duj´ -dujesz impf live in poverty biedronka -nek f lady-bird biedziç si´ -dz´ -dzisz impf trouble or worry self nad+I over bieg mi 1 course, run, race, sprint, flight. 2 speed, gear (car, bicycle). ~ ja∏owy neutral (gear) biegacz mp runner biegaczka -czek fem of biegacz biegaç see biec bieganina f flurry of activity biegacz mp runner

25

bieg∏oÊç f fluency, proficiency, mastery bieg∏y aj fluent, skilful, adept. av biegle fluently biegun mi -a pole (of the compass), rocker (of chair). koƒ na ~nach rocking horse biegunowy aj polar, fig diametrical biegunka f us sg diarrhea biel f white bieleç -eje impf us-3p be white, turn white bieliç -l´ -lisz impf, pf pobieliç trans whiten, blanch, whitewash. ~ si´ = bieleç bielizna f bedlinen, underwear, whitegoods bielmo n cataract (in eye) bierka f us pl pick-up-sticks biernik mi -a gram accusative (case) biernoÊç f passivity bierny aj passive (also grammatical) bierze, etc. see braç bierzmowanie n (religious) confirmation bies ma devil biesiada f feast, banquet biesiadnik mp feaster Bieszczady pl form G -ad Beskid mountains bieszczadzki aj of Bieszczady bie˝àcy aj current, on-going. woda ~ running water. av bie˝àco. na ~ au courant, in touch bie˝nia f (running) track bie˝nik -a tread (of tire) bigamia f bigamy bigamista mp bigamist bigos mi bigos (sauerkraut-and-meat stew) bigot mp bigot bigoteria f bigotry bijatyka f fistfight, brawl bilans mi Npl -e balance, account bilansowy aj of bilans bilard mi -u or -a billiards, pin-ball bilardowy aj of bilard bilecik mi -a dim of bilet note. bilet mi ticket. ~ powrotny return ticket. bilet er mp usher, ticket-taker bileterka -rek fem of bileter bilon mi -a billion (in Poland, a million million, not a thousand million, as in US) bimber -bru mi colloq home-brew, moon-shine, rot-gut bimbrownia illegal still, cheap bar binarny aj binary binokle pl form G -i binoculars biochemia f sg-only biochemistry biodro -der n hip, haunch. biodrowy aj of biodro bioenergoterapia f bioenergy therapy biograf mp Npl -owie biographer biografia f biography biograficzny aj biographical biolog mp Npl. -odzy or -logowie biologist biologia f biology biologiczny aj biological bior´ see braç biorca mp Npl -y recipient (of transfusion, organ, etc.) biorytm mi biorythm biosfera f biosphere biret mi (academic) cap

26

bis mi encore. as indecl aj additional, add-on. na ~ one more time. biskup mp bishop biskupi aj of biskup biskupstwo n bishopric bisowaç -suj´ -sujesz impf play an encore bistro n (occ indecl) bistro biszkopt mi sponge-cake bit mi bit (of digital information) bitewny aj of bitwa bitka -tek f us pl 1 beaten cutlet. 2 fight bitwa f battle, combat bity aj beaten. ~ta Êmietana whipped cream biuletyn mi bulletin, newsletter biurko -rek n desk biuro n office, bureau, agency. ~ matrymonialne marriage office. ~ podró˝y travel office. ~ zarzàdu office of the board biurowy aj of biuro. office, clerical biurokracja f bureaucracy biurokrata mp bureaucrat biurokratyczny aj bureaucratic biurowy aj of biuro biust mi bust (of woman) biustonosz mi -a bra(ssiere) biwak mi camp(ing) biwakowaç -kuj´ -kujesz impf camp bizantyjski aj Byzantine biznes mi (commercial) business biznesmen mp business-man bizon ma (North American) bison, buffalo bi˝uteria f jewelry blacha f sheet metal, baking sheet blacharski aj of blacharstwo, blacharz blacharstwo n tin-smithing blacharz mp sheet-metal worker, tinsmith bladoÊç f palor, paleness blady aj pale, wan. comp aj bledszy or bladszy, av blado. comp av bledziej or bladziej blaknàç -n´ -niesz impf, pf zblaknàç fade, lose color blamowaç si´ -muj´ -mujesz impf disgrace o.s. blanco. czek in ~ blank check blankiet mi printed form (to fill in) blask mi flash, brightness, lustre, blaze, glitter, glare, glow blaszanka -nek f tin box, cannister blaszany aj made of sheet tin. instrumenty ~ne brass (musical) instruments blaszka -szek f tin plate blat mi top (of table, etc.) blednàç or bladnàç -n´ -niesz blad∏ blad∏a bledli or bladli impf, pf zblednàç or zbladnàç fade, turn pale, go white, lose color, wane blef mi bluff (in cards) blefowaç -fuj´ -fujesz impf bluff blejtram mi frame (for canvas picture) blin mi -a Russian pancake bliski aj 1 near, close, intimate, short-term. 2 as mp pl those near and dear. comp aj bli˝szy. comp av bli˝ej blisko 1 av of bliski close, nearby, nearly. z ~ska from up close, not far off. 2 as prep +G near bliskoÊç nearness, proximity, affinity, vicinity bliskoznaczny aj synonymous blizna f scar. ~ po ospie pockmark bliêni mp decl like aj neighbor, fellow creature bliêniaczka -czek fem of bliêniak

27

bliêniaczy aj of bliêniak twin bliêniak mp Npl -ki twin. duplex (house) Bliêni´ta pl form G -niàt Gemini bli˝ej, bli˝szy see bliski bloczek -czka mi dim of blok 3, 4 blok mi 1. apartment block 2. (political) bloc 3. pad (of paper) 4. pulley blokada f 1 blockade, stoppage, closure, congestion. 2 sports tackle blokowaç -kuj´ -ujesz impf, pf zablokowaç bar, block, jam. ~ si´ become jammed blokowy mp decl like aj hist block-leader (in prison camp) blond indecl aj blond blondyn mp blond blondynka -nek f blonde blotka -tek f spot (in cards) blues fac an music blues bluszcz mi ivy bluszczowy aj of bluszcz bluza f blouse, tunic, sweatshirt, pijama top bluzka -zek f blouse, jersey bluzgaç -˝d˝´ -˝d˝esz impf, pf bluz(g)nàç -zn´ -êniesz 1 utter profanity. 2 (of blood) gush bluêniç -ni´ -nisz impf blaspheme bluênierca mp blasphemer bluênierczy aj blasphemous bluênierstwo n blasphemy b∏agaç -am -asz impf, , pf ub∏agaç beseech, implore, plead, beg, persuade by beseeching, induce b∏agalny aj pleading (expression, etc.) b∏ahostka -tek f triviality, trifle b∏ahy aj trivial, trite, trifling, insignificant b∏ahoÊç f insignificance, triviality. comp aj b∏ahszy or bardziej ~ b∏awat mi corn-flower b∏awatek -tka mi dim of b∏awat b∏azen -zna mp pej clown, buffoon, jester b∏aznowaç -nuj´ -nujesz impf play the fool b∏azeƒski aj clownish b∏azeƒstwo n buffoonery b∏àd b∏´du mi error, mistake. wprowadziç w ~ mislead b∏àdziç -dz´ -dzisz impf, pf pob∏àdziç, zab∏àdziç, or zb∏àdziç stray, wander, err, get lost, lose one's way b∏àkaç si´ -am -asz impf, pf za- wander, stray b∏´dny aj erroneous, mistaken, false, misguided, unsound. ~ne ko∏o vicious circle b∏´kit mi azure, sky-blue b∏´kitny aj azure b∏ociç -c´ -cisz impf, pf zb∏ociç get muddy b∏ogi aj blissful, blessed. ~ stan bliss. av b∏ogo blissfully b∏ogos∏awiç -wi´ -isz impf, pf pobogos∏awiç bless b∏ogos∏awiony aj blessed b∏ogos∏awieƒstwo n blessing b∏ogostan mi state of bliss b∏ogoÊç f blissfulness b∏ona f membrane, film b∏oniasty aj membranous b∏onica f diphtheria b∏onka -nek dim of b∏ona b∏onica f diphtheria b∏onie n commons, pasture, grassy field b∏onnik mi -a fiber, cellulose b∏otnik mi -a mudguard, fender b∏otnisty aj muddy, marshy, boggy, swampy. av b∏otniÊcie b∏otny aj muddy b∏oto n mud, dirt, sludge

28

b∏ysk mi flash, shine, glint, twinkle b∏yskaç -a us 3p impf, pf b∏ysnàç -Ênie b∏ys∏ shine, flash, twinkle, glimmer. b∏yska si´ there's lightning b∏yskawica f lightning b∏yskawiczny aj instant, like lightning. kawa ~na instant coffee. av b∏yskawicznie instantaneously b∏yskotka -tek f trinket, gew-gaw b∏yskotliwy aj flashy, witty. ~ rozmówca sparkling conversationalist b∏yskowy. lampa ~wa flash (in camera) b∏ysnàç see b∏yszczeç b∏ystka -tek f spinner (fishing lure) b∏yszczàcy aj shining, flashing, glittering, brilliant, glossy b∏yszczeç -czy us 3p impf, pf b∏ysnàç -Ênie shine, flash, glitter. see also b∏yskaç. b∏yszczeç si´ shine bm. abbrev bie˝àcego miesiàca of the current month bo conj (with endings of byç: bom boÊ boÊmy boÊcie) for, because, since, as boa n indecl boa (snake, feather or fur scarf) boa˝eria f wood panelling bobas mi speck, ma -a colloq child, kid, tike bobasek -ska ma dim of bobas bobkowy aj laurel. liÊcie ~we bay leaves bobrowy aj of bóbr bobslej mi Gpl -ejów or -ei bobsled bobsleista mp bobsledder bochen mi -a loaf (of bread) bochenek -nka mi dim of bochen bocian ma stork bociani aj of bocian boczek -czka mi bacon boczkiem av phr sideways bocznica f side road, (railway) siding boczny aj of bok side, lateral, sidelong. ~na droga side road boczyç -cz´ -czysz impf, pf zboczyç deviate. ~ si´ na+A be angry (with) boçwina f beet-greens, beet-green soup bodaj(˝e) 1. av probably, very likely, at least. ~ raz at least once 2. cond part I wish, oh that. bodajm go nigdy nie pozna∏ I wish I had never met him bod´ see bóÊç bodziec bodêca mi stimulus, incentive boga etc see bóg bogaciç -c´ -cisz impf, pf zbogaciç enrich. ~ si´ become rich bogactwo n (often pl) riches, wealth bogacz mp rich man bogaty aj rich, well-to-do, well off, opulent. ~ w coÊ abundant in. as mp the rich. comp aj bogatszy. av bogato bogdanka -nek f lady-love bogini f goddess bogobójny aj god-fearing, pious bohater mp Npl -owie hero, main character in story bohaterka -rek f heroine bohaterski aj heroic bohaterstwo n heroism, valor bohema f sg-only bohemia bohomaz mp colloq dauber, painter boisko n playing field, playground boja f GDLsg Gpl boi buoy bojar mp pl -owie boyar bojaêliwy aj timid, timorous bojaêƒ f fear, fright boj´ si´ see baç si´ bojkot mi boycot bojkotowaç -tuj´-tujesz impf boycot

29

bojler mi -a boiler bojownik mp combatant, fighter, champion bojowy aj militant. gotowoÊç ~wa military readiness bojowoÊç f militancy bok mi side. ~kiem sideways. to mi wychodzi bokiem I could care less about it. na ~ aside. na ~ku on the side, semi-legally. u ~ku at the side of. z ~ku sideways, sidelong boks mi boxing (sport) bokser mp or ma boxer (also dog) bokserski aj of bokser boksowaç si´ -suj´ -sujesz impf box bolàczka -czek f complaint, tender spot bolec -lca mi cotter-pin boleç 1 -li -là 3p-only hurt, pain, smart. g∏owa mnie boli I have a headache boleç 2 -lej´ -lejesz impf suffer, be sorry, regret bolesny aj painful, hurtful. ~na prawda bitter truth. av boleÊnie painfully boleÊç f often pl emotional hurt, pain, distress bolszewicki aj of bolszewik, bolszewizm bolszewik mp Bolshevik bolszewizm mi Bolshevism bom mi naut boom, derrick bomba f bomb, bombshell. smash hit, sensation bombka -bek f Christmas tree ornament, small glass (of beer) bombardowaç -duj´ -dujesz impf, pf zabombardowaç bomb, bombard bombardowanie n bombardment bombowiec -wca mi -wca bomber (aircraft) bombastyczny aj bombastic bombonierka -rek f candy-box bombowiec -wca mi bomber (airplane) bombowy aj of bomba bon mi coupon, voucher bonifikata f rebate, reduction in price, discount bon˝urka -rek f smoking jacket, morning coat bor 1 mi boron bor 2 mi (dentist's) drill bordo n indecl Bordeaux wine, aj dark red bordowy aj = bordo aj borowik fac an borowik (kind of mushroom) borowina f huckleberry, whortleberry borowisko n forest clearing borowy aj of bor, bór borówka -wek f =borowina borsuczy aj of borsuk borsuk ma badger boru etc. see bór borykaç si´ -am -asz impf z+I struggle with, grapple with bosak in phr na ~ka barefoot boski aj of bóg god-like, divine, heavenly boskoÊç f divinity bosman mp boatswain, bosun bosy aj barefoot. av boso boÊç see bóÊç BoÊnia f Bosnia BoÊniak mp Bosnian BoÊniaczka -czek fem of BoÊniak botaniczny aj botanical botanik mp botanist botanika f botany bowiem conj since, for, because

30

bo˝a krówka -wek f bo˝ej krówki ladybird bo˝ek -˝ka ma lesser god, idol, pagan god Bo˝e Narodzenie n Christmas bo˝nica see bó˝nica bo˝y god's, of god. av po ~˝emu honestly bo˝yszcze n Gpl -szcz or -szczy (cultural) idol bób bobu mi us sg bean(s) bóbr bobra ma beaver bóg boga us-cap god. Bóg wie ile Lord only knows how many. broƒ Bo˝e God forbid. mój Bo˝e (mój)! my God! Bóg zap∏aç God bless you bój boju mi fight, combat, battle bójka -jek f scrap, brawl ból mi pain, ache. ~ g∏owy headache bór boru mi thicket, woods bóstwo n deity bóÊç bod´ bodziesz impf, pf ubóÊç or bodnàç -n´ -niesz butt, gore bó˝nica f synagogue, temple, house of prayer br. abbrev bie˝àcego roku of the current year braciszek -szka mp dim. of brat Npl -owie brother bractwo n brotherhood braç bior´ bierzesz impf, pf wziàç wezm´ weêmiesz weê take, take on, grasp, assume (power), bite (of fish). ~ pod uwag´ take into consideration. ~ prysznic take a shower. ~ udzia∏ take part. ~ si´ do czegoÊ, za coÊ undertake, try one's hand at. skàd to si´ bierze? where does that come from? brajl mi -a braille (alphabet) brak mi lack, absence, shortage, shortcoming, flaw, fault. ~ zaufania lack of trust. as verbal +G there is no ---. brak mi ciebie I miss you. ~ mi s∏ów I'm at a loss for words. ~ piwa out of beer braknàç -nie brak∏ 3p-only impf, pf zabraknàç +G be missing, run short brakoróbstwo n wastage brakowaç -kuje 3p-only +G lack, be out of, be short of. niewiele brakowa∏o i... another moment and... brakujàcy aj missing, lacking brama f gate, gateway. bramka -mek f (soccer) goal bramkarz mp goal-keeper. colloq bouncer bramkowy aj of bramka bramin mp Brahmin bransoleta f bracelet bransoletka -tek f dim of branzoleta bran˝a f branch (of store, economy, etc.), line bran˝owy aj of bran˝a brat mp Dsg -u pl N bracia GA braci I braçmi brother. ~ cioteczny or stryjeczny cousin. ~ przyrodni halfbrother. ~ zakonny monk, friar. byç z kimÊ za pan ~ be on the best of terms with brataç si´ -am -asz impf, pobrataç si´ z+I fraternize with bratanek -nka nephew bratanica f niece bratek -tka mi pansy (flower) braterski brotherly, fraternal, kindred braterstwo n fraternity, brotherhood, fellowship bratni aj brotherly, fraternal bratobójca mp Npl -y fratricide bratobójczy aj fratricidal bratobójstwo n fratricide bratowa f decl like aj Vsg -o sister-in-law brawo n bravo brawura f bravado Brazylia f Brasil brazylijski aj Brasilian bràz mi bronze bràzowaç -zuj´ -zujesz impf to bronze

31

bràzownictwo n bronze-working bràzowniczy aj of bràzownictwo bràzowy aj brown, bronze-colored brednia f us pl raving(s), utter nonsense bredziç -dz´ -dzisz impf rave, talk nonsense breja f pulp, mash breloczek -czka dim of brelok brelok mi -a fob, pendant Bretania f Brittany bretnal mi board-nail brew brwi f NApl brwi brow, eyebrow. marszczyç brwi frown brwiowy aj of brew brewiarz mi -a breviary brezent mi tarp(aulin) brnàç -n´ -niesz impf wade, flounder broczyç (si´) -cz´ -czysz impf phr. ~ krwià bleed broda bród f beard, chin brodaty aj bearded, shaggy brodacz mp bearded man brodawka -wek f wart brodziç -dz´ -dzisz impf wade, ford brodziec -dêca ma wader (bird) broiç -j´ -oisz impf frolic, romp, gambol, do mischief brojler ma broiler (chicken) brokat mi brocade brom mi bromine bromek-mki mi bromide brona f harrow bronchit mi bronchitis broniç -ni´ -nisz impf +G defend. broƒ Bo˝e God forbid. ~ si´ defend o.s. pf see zabroniç broƒ f us sg weapon, firearm, arm(s) brosza f brooch broszka -szek f dim of brosza broszura f brochure, booklet broszurka -rek pamphlet browar mi brewery bród brodu mi ford (in river). w ~ in abundance bródka -dek f dim of broda bróg broga mi haystack, hayrick brud mi dirt, filth, squalor brudas mp pej slob bruderszaft mi first-name ceremony brudnopis mi rough draft brudny aj dirty, filthy, soiled, squalid, sordid. av brudno. na ~ in rough outline brudziç -dz´ -dzisz impf, pf pobrudziç tr soil. ~ si´ intrans get dirty. pf see also nabrudziç, ubrudziç, zabrudziç bruk mi pavement, paving, paving stones brukaç -am -asz impf, pf zbrukaç stain, soil (esp. one's honor) brukiew -kwi f rutabaga brukowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zabrukowaç pave brukowiec -wca mi paving stone. rag, tabloid (bad newspaper) brukiew -kwi f rutabaga brukowy aj of bruk brukselka -lek f brussel sprout brulion mi rough copy, note-paper, copy book brunatny aj brown, tawny. w´giel ~ peat brunet mp brunet brunetka -tek f brunette brutal mp brute

32

brutalnoÊç f brutality brutalny aj brutal, brutish, vicious brutto n indecl gross (measure) bruzda f furrow bruêdziç -˝d˝´ -êdzisz impf, pf nabruêdziç +D put a crimp in someone's plans brwi see brew bryczesy pl form G -ów britches bryczka see bryka bryd˝ fac an cards bridge bryd˝ysta mp bridge-player bryg mi naut brig brygada f brigade brygadier mp brigadier brygadzista mp brigade leader bryja see breja bryczka -czek f dim of bryka bryk mi answer-key, crib-sheet bryka f carriage brykaç -am -asz impf, pf bryknàç -n´ -niesz buck, gambol, frolic brylant mi cut diamond brylantowy aj of brylant bry∏a f lump (of clay, earth), clod brystol mi bristol-board bryndza f sheep's cheese brystol mi -u bristol board bryt mi gore (insert-piece in sewing) brytan ma Brittainy spaniel Brytyjczyk mp Briton, Britisher, colloq Brit Brytyjka -jek fem of Brytyjczyk brytyjski aj Brittish bryzg mi spatter bryzgaç -am -asz impf, pf bryznàç -n´ -niesz splash, splatter bryzol mi brisol, beaten steak brzask mi daybreak, dawn brzdàc ma tot brz(d)àkaç or brz(d)´kaç -am -asz impf, pf brz(d)àknàç -n´ -niesz strum, thrum, hammer (piano) brzechwa f shaft (of arrow) brzeg mi shore, bank, coast, edge, brink, verge, rim. do ~gu to the brim. pierwszy z ~gu first person one meets, anyone brzemienny aj pregnant, burdened, weighed down, weighty brzemi´ n -ienia Npl -iona burden brzeszczot mi blade (of sword, saw) brzezina f birchwood forest brze˝ek -˝ka dim of brzeg brz´czeç -cz´ -czysz impf, pf brz´knàç -n´ -niesz clang, jingle, buzz, hum, drone brz´czyk mi -a buzzer brz´k mi clang, clink, jingle, buzz, hum, clatter brz´kaç see brzàkaç brzmieç brzmi brzmià us 3p impf, pf zabrzmieç (re)sound, resonate, ring brzmiàcy aj resounding, sonorous, ringing brzmienie n sound, resonance, tenor, import, contents brzoskwinia f peach brzoza brzóz f birch brzozowy aj of brzoza brzuch mi -a stomach, abdomen, paunch, belly brzuchomówca mp ventriloquist brzuszek -szka dim of brzuch.

33

brzuszny aj abdominal brzuchaty aj paunchy brzydactwo ugly thing, eyesore brzydki aj ugly. comp aj brzydszy. comp av brzydziej brzydal mp ugly person, fright brzydnàç -n´ -niesz brzyd∏ impf, pf zbrzydnàç grow ugly brzydota f ugliness brzydula f homely woman brzydziç si´ -dz´ -dzisz +I be disgusted by, find repugnant brzytwa -tew or -tw f razor bubel -bla mi -a us pl trash goods buch onomat burp! buchaç -am -asz impf, pf buchnàç -n´ -niesz flare, gush, scurry, belch buchalter mp book-keeper bucik -a mi dim of but buczeç -cz´ -czysz impf boom, bawl buczyna f beechwood forest buda f shed, shack, hovel. psia ~ doghouse Budapeszt mi Budapest buddyjski aj Buddhist buddysta mp Buddhist buddyzm mi Buddhism budka -dek f shed, booth budowa f building, construction project. w ~wie under construction budowaç -duj´ impf, pf pobudowaç, wybudowaç, or zbudowaç build, construct. ~ si´ be under construction budowanie n building, construction. budowany aj built budujàcy aj uplifting, constructive. as mp builder budowla f building, edifice, structure budowlany aj builder's. as mp builder, building contractor budownictwo n construction, architecture budowniczy mp decl like aj architect, builder buduar mi boudoir budulec -lca mi -a building material budynek -nku mi building, edifice budyƒ mi pudding budzàcy aj rousing budzenie n wake-up call budziç -dz´ -dzisz impf, pf obudziç or zbudziç rouse, awaken. pf wzbudziç elicit. ~ si´ intrans wake up budzik mi -a alarm clock bud˝et mi budget bud˝etowy aj budgetary bufa f puffed sleeve bufeciarz mp buffet worker bufet mi buffet bufetowy mp decl like aj buffet worker bufon mp pej buffoon, braggart bufonada f buffoonery bufor mi -a buffer (on rail wagon) buforowy aj. paƒstwo ~we buffer state Bug mi Bug River buhaj ma bull bujaç (si´) -am -asz impf rock, swing, sway, float, roam far and wide. without si´ tell lies bujnoÊç f exuberance, luxuriance, abundant bujny exuberant, abundant, luxuriant buk mi -u or -a beech Bukareszt mi Bucharest bukowy aj of buk

34

bukat ma yearling (calf) bukiecik mi dim of bukiet bukiet mi bouquet, bunch bukmacher mp book-maker (intermediary in gambling) bukolika f bucolic work of literature buksowaç -suj´ impf tow. slip, spin (of wheels) bulaj mi bull-eye (round water-tight window on a ship) buldog ma bulldog buldozer mi -a bulldozer bulgot mi gurgle bulgotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf gurgle bulion mi boullion, broth, (soup) stock, consommé bulla f (papal) bull bulwa f bulb (of plant) bulwiasty aj bulb-shaped bulwar mi boulevard, avenue, embankment bulwarowy aj of bulwar bulwersowaç -suj´ impf, pf zbulwersowaç agitate, perturb, shock bu∏awa f truncheon, staff Bu∏garia f Bulgaria Bu∏gar mp Bulgarian Bu∏garka. -rek fem of Bulgar bu∏garski aj Bulgarian. av po ~sku in Bulgarian bu∏ka -∏ek f roll, bun bu∏eczka -czek f dim of bu∏ka bumelant mp pej lay-about, loafer bumerang mi boomerang bunkier -kru or -kra mi bunker bunt mi mutiny, rebellion, revolt, sedition buntowaç si´ -tuj´ -tujesz impf rebel przeciwko+D against) buntowniczy aj rebellious, seditious buntownik mp rebel buƒczuk mi -a Turkish horse-tail standard buƒczuczny aj swaggering bura f rebuke buraczany see burak burak mi -a beet. ~ cukrowy sugar-beet buraczany or burakowy aj of burak burczeç -czy us 3p impf, pf burknàç -nie grumble, grunt, growl (of stomach) burda f brawl burdel mi Gpl -i or -ów brothel, fig colloq foul-up, mess burgrabia mp decl like s´dzia burgrave burgund mi Burgundy wine. as aj burgundy color burka -rek f hhoded greatcoat burkliwy aj gruff, churlish burknàç see burczeç burleska f burlesque burmistrz mp mayor burmistrzowski aj of burmistrz burnus mi burnouse (long hooded garment) bursztyn mi amber bursztynowy am of bursztyn burta f gunwale, board (of ship). lewa ~ port. prawa ~ starboard. za ~t´ overboard bury aj (animal) mottled gray, dark grey with specks of brown. av buro burza f storm burzowy or burzliwy aj stormy, tempestuous, turbulen burzowiec -wca storm drain burzyç -rz´ -rzysz impf, pf wyburzyç destroy, demolish, knock down. ~ si´ seethe

35

bur˝yj mp pej petty capitalist bur˝uazja f bourgeoisie bur˝uazyjny aj bourgeois busz mi (Australian) bush buszowaç -szuj´ impf pillage, plunder, rummage but mi -a shoe, boot buta f pride, arrogance butan mi butane buteleczka -czek f dim of butelka butelka -lek f bottle butik mi boutique butla f Gpl -i cannister butny aj arrogant, vainglorious butonierka -rek f buttonhole butwieç -eje us 3p moulder, rot buzdygan mi mace buzia f colloq affec mouth, lips, face, kiss buziak fac an colloq kiss buzowaç -zuj´ impf flare by cond conj (with endings of byç: bym byÊ byÊmy byÊcie) that, so that, in order that bycie n being byczek -czka dim of byk byczy aj of byk bull's. excellent, fine byç pres jestem jesteÊ jest jesteÊmy jesteÊcie sà, fut b´d´ b´dziesz impf be, be located, exist. byç mo˝e perhaps. ma byç supposed to be. nie b´dzie, nie by∏o see nie ma Bydgoszcz f town Bydgoszcz Bydgoszczan(in) mp inhabitant of Bydgoszcz Bydgoszczanka -nek fem of Bydgoszczanin bygdoski aj of Bydgoszcz bydlak ma =bydl´ bydl´ -´cia Npl -´ta Gpl -àt beast, animal, bullock, calf bydl´cy aj of bydl´ byd∏o n sg only cattle byk ma 1 bull. jak ~ big as life. 2 Taurus. 3 fig gaffe, grammatical error bykowiec -wca mi leather whip byle (with endings of byç: bylem byleÊ byleÊmy byleÊcie) conj as long as, just so that. ~ co any old thing. ~ jak any old way. ~ jaki any old kind (sort) bylica f mugwort bylina f bylina (Russian epic song) by∏y aj past, former, exbynajmniej av by no means, not at all, in no way bystroÊç f shrewdness, quick-wittedness bystry f quick-witted, sharp, bright, shrewd, precocious byt mi us sg existence, state bytowaç -tuj´ -tujesz impf exist, sojourn bytowy aj of byt bywaç -am -asz impf freq of byç be, stay, frequent, visit, happen, occur bywalec -lca- mp Npl -y frequent visitor bywa∏y aj experienced bzdura f nonsense, rubbish bzik fac an craze. mieç ~ka be crazy, have a hang-up bzikowaç -kuj´ -kujesz impf = mieç bzika bzikowany aj crazy, nutty bzowy aj of bez 1 bzyczeç -cz´ -czysz or bzykaç -am -asz impf, pf bzyknàç -n´ -niesz buzz (noise of bee)

C 36

caca or cacy aj or av indecl child's language nice, hunky-dory cackaç si´ -am -asz impf z+I treat with kid gloves, humor cacko n toy, gimcrack, knick-knack, gew-gaw cadyk mp Npl -owie Hassidic leader cal mi -a inch calówka -wek f inch ruler ca∏kiem av completely, entirely, wholly, quite, rather ca∏kowity aj entire, utter. av ca∏kowicie wholly, fully, entirely, utterly ca∏odobowy aj twenty-four-hour ca∏odzienny aj all-day-long ca∏okszta∏t mi totality, whole ca∏onocny aj all night long ca∏oroczny aj all year long ca∏ostka -tek f entirety ca∏oÊç f whole, unity, entirety. w ~Êci entirely, as a whole. aj ca∏oÊciowy taken as a whole ca∏owaç -∏uj´ impf, pf poca∏owaç, uca∏owaç kiss w+A on. ~ si´ kiss e.o. uca∏owaç describes a more sincere and lasting kiss. ca∏un mi shroud ca∏us fac an kiss ca∏y aj whole, entire, intact. na ~∏ego at full strength. av ca∏o. wyjÊç ~ come out alive, in one piece cap ma 1. he-goat, billy goat 2. exclam gotcha! capnàç -n´ -niesz pf grab, nab capstrzyk mi signal tatoo, (sound for ) retreat car mp NApl -owie tsar carat mi tsardom carski aj tsarist caryca f tsarina cd. abbrev ciàg dalszy continuation ceber -bra mi bucket. leje jak z ~bra it's raining cats and dogs cebula f onion cebulka -lek f bulb (of tulip, etc.) cech mi guild, craft cecha f trait, characteristic, feature cechowaç -chuje -chujesz impf, pf nacechowaç or pocechowaç characterize, mark. intrans ~ si´ +I be characterized by cechowy aj of cech cedowaç -duj´ impf cede cedr mi cedar cedrowy aj of cedr cedu∏a f (stock or currency) quotation cedzak mi -a sieve, strainer cedziç -dz´ -dzisz impf, pf wycedziç strain. drawl cegielnia f Gpl -ni brick factory, brickyard cegie∏ka -∏ek f dim of ceg∏a ceg∏a -gie∏ f brick ceglany aj made of brick ceglasty aj brick-colored Cejlon mi Ceylon cekaem mi mounted machine-gun cekin mi -a sequin cel mi Gpl -ów aim, goal, target, destination. bez ~lu aimlesslessy cela f cell (in prison, monastery) celebra f celebration (of religious service) celebracja f celebration celebrowaç -ruj´ -rujesz impf celebrate (mass) celibat mi sg-only celibacy celnik mp customs official celnoÊç f accuracy

37

celny 1 aj well-aimed, accurate, apt celny 2 aj of c∏o qv customs. kontrola ~na customs station. op∏ata ~na customs duty celofan mi cellophane celowaç -luj´ impf, pf wycelowaç do+G aim at celownik mi -a dative case, aiming mechanism celowoÊç f purpose, sense celowy aj of cel purposeful, sensible. av celowo on purpose, intentionally Celsjusz mi -a Celsius Celt mp NVpl -owie Celt celtycki aj Celtic celujàcy aj exemplary celuloza f cellulose cembrowaç -ruj´ -rujesz impf timber, encase cement mi cement cementownia f cement factory cementowaç -tuj´ -tujesz impf cement. intrans ~ si´ be cemented, be consolidated cementowy aj of cement cena f price, cost, value. za wszelkà ~n´ at any cost ceniç -ni´ -nisz impf, pf oceniç value, prize, treasure ceniony aj valued, prized cennik mi price list cenny aj valuable cent fac an cent centrala f central, center centralka -lek f switchboard centralny aj central centrum n center (of town). ~ handlowe shopping district, mall centygram mi -a centigram centymetr fac an -a centimeter. tape-measure cenzor mp censor cenzorowaç -ruj´ -rujesz impf censor cenzura f censorship cep mi (threshing) flail ceper -pra mp low-lander cera 1 f complexion cera 2 f darn, mend ceramiczny aj ceramic ceramika f ceramics, pottery cerata f oilcloth ceregiela f us pl ceremony, fuss, to-do ceremonia f ceremony ceremonialny aj ceremonious ceremonia∏ mi ceremonial, ceremony cerkiew -kwi f Orthodox church cerkiewny aj of cerkiew cerowaç -ruj´ impf, pf pocerowaç or zacerowaç darn certyfikat mi certificate cesarski aj Caesarian. ci´cie ~kie Caesarian section cesarstwo n empire cesarz mp NVpl -owie emperor cesarzowa f decl as aj Vsg -o empress cewka -wek f coil. ~ moczowa urethra cewnik mi -a catheter cezura f caesura c´gi pl form G ów pincers c´tka -tek spot (on skin) c´tkowaç -kuj´ -kujesz impf spot, mottle c´tkowany aj mottled, spotted

38

CH chaber -bra mi cornflower chadzaç -am -asz impf freq of chodziç cha∏a f trash cha∏tura f slipshod work (done for the sake of money) cha∏upa f hovel, shanty, shack, hut, cottage cha∏upnictwo n cottage industry cha∏upniczy aj cottage (industry, etc.) cha∏upnik mp serf cha∏wa f halvah cham mp pej cad, boor, churl chamski aj of cham chamstwo n boorishness chandra f. mieç ~r´ have the blues chaos mi chaos, confusion chaotyczny aj chaotic charakterystyczny aj chartacteristic, typical charakter mi character. w ~rze +G in the role of, capacity of, by way of charakterystyczny aj dla+G characteristic of charakterystyka f profile charakteryzacja f characterization, make up charakteryzator mp make-up artist charakteryzatorka -rek fem of charakteryzator charakteryzowaç -zuj´ impf, pf pocharakteryzowaç or ucharakteryzowaç characterize, make up as. intr ~ si´ be characterized by charczeç -cz´ -czysz impf, pf zacharczeç wheeze charkot mi gurgle chart ma greyhound charytatywny aj charitable charyzma f charisma charyzmatyczny aj charismatic chaszcze pl form G -y or -ów thicket chata f hut, cottage chatka -tek cabin chcàc nie chcàc phr willy-nilly chcàcy. phr dla ~cego nie ma nic trudnego where there's a will there's a way chcieç chc´ chcesz impf, pf zechcieç +A or +G want, wish, desire. chcia∏(a)bym (+infin) I'd like to chcieç powiedzieç mean. chcieç si´ +D feel like. nie che mi si´ I don't feel like it. chciwiec -wca mp miser chciwoÊç f greed chciwy a greedy. av chciwie greedil che∏piç si´ -pi´ -pisz impf boast, bluster, brag, swagger che∏pliwy aj boastful chemia f chemistry chemiczka -czek fem of chemik chemiczny aj chemical chemik mp chemist, chemistry teacher chemikalia pl form Gpl -iów chemicals chemoterapia f chemotherapy cherlaç -am -asz impf languish, be weak, waste away. cherlak mp pej invalid cherlawy aj sickly, wasting away cherubin mp Npl -ny cherubin cherubinek -nka mp cherub

39

ch´ç f desire, wish do+G for. mieç dobre ch´ci mean well. z ch´cià eagerly, willingly, gladly ch´tka -tek f dim of ch´ç. caprice, frivolity ch´tnie av eagerly, willingly, readily, gladly. ~ to zrobi´ I'd be glad to do that. najch´tniej most willingly, by preference ch´tny aj eager, desirous, willing, keen chichot mi giggle chichotaç -c(z)´ -c(z)esz impf, pf zachichotaç giggle, snicker, twitter chichotka -tek f giggly woman chimera f chimera Chinka -nek fem of Chiƒczyk Chiny pl only G Chin China Chiƒczyk mp Chinese (person) chiƒski Chinese. av po ~sku in Chinese chiƒszczyzna f Chinese language and culture chips "czips" fac an us pl (potatoe, etc.) chip, crisp chiromancja f fortune-telling (from the reading of hands) chirurg mp Npl -rdzy or -gowie surgeon chirurgia f surgery chirurgiczny f surgical chityna f chitin chlaç -chlej´ chlejesz impf guzzle (alcohol) chlapaç -pi´ -piesz impf, pf chlapnàç -n´ -niesz or pochlapaç splash. ~ si´ +I lap up chlastaç -szcz´ -szczesz impf, pf chlasnàç -sn´ -Êniesz splash, whack, swish chleb mi -a bread chlebak mi -a haversack chlebowy aj of chleb chlebodawca mp Npl -y arch or joc employer chlew mi -u -or -a pigsty chlewnia f pigsty, cloven-foot livestock chlewny. trzoda ~na swine, pigs chlipaç -pi´ -piesz impf, pf chlipnàç -n´ -niesz whimper, sob chlor mi chlorine chlorek -rku mi chloride chlorkowaç -kuj´ -kujesz impf bleach with chlorine chlorofil mi chlorophyl chloroform mi chloroform chlorowaç -ruj´ -rujesz impf disinfect with chlorine chlorowodór -doru mi hydrogen chloride chluba f pride chlubiç si´ -bi´ -bisz impf +I take pride in chlubny aj praiseworthy, glorious chlupaç -pi´ -piesz impf, pf chlupnàç -n´ -niesz bubble +I splash in (water, etc.) chlupot mi bubbling or lapping sound chlupotaç -c(z)´ -c(z)esz impf = chlupaç chlustaç -szcz´ -szczesz impf, pf chlusnàç -sn´-Êniesz splash, flush ch∏am mi junk goods ch∏eptaç -pc(z)´ -pc(z)esz impf lap up ch∏odnàç -n´ -niesz impf intrans cool down ch∏odnia f walk-in freezer ch∏odnica f refrigerator, radiator ch∏odnictwo n refrigerator technology ch∏odniczy aj of ch∏odnica, ch∏odnictwo ch∏odny aj cool, cold, chilly. av pred ch∏odno ch∏odziarka -rek f (industrial) refrigerator, cooler ch∏odziç -dz´ -dzisz impf, pf o- trans cool, chill. ~ si´ cool down, chill ch∏onàç -n´ -niesz impf, pf poch∏onàç absorb. pf see also och∏onàç ch∏onnoÊç f receptivity ch∏onny receptive, absorptive

40

ch∏op mp oft pej Dsg -u peasant, farmer, fellow, man, guy ch∏opak mp boy, boyfriend ch∏opczyk mp little boy ch∏opiec -pca mp Dsg -u boy ch∏opi´cy aj boyhood ch∏opisko n aug of ch∏op ch∏opka -pek fem of ch∏op ch∏opomania f peasant mania (idealization of things peasant) ch∏opski aj of ch∏op ch∏opstwo n peasantry ch∏osnaç -sn´ -Êniesz pf, impf ch∏ostaç -szcz´ -szczesz lash, flog, whip ch∏osta f lashing, flogging ch∏ód ch∏odu mi cold, chill ch∏ystek -tka ma whipper-snapper chmara f large amount, swarm chmiel mi hops chmielowy aj of chmiel chmura f cloud chmurka -rek f dim of chmur chmurny aj cloudy chmurzyç si´ -rz´ -rzysz impf, pf zachmurzyç si´ cloud over chochla f ladle chochlik mp pej demon, hobgoblin. ~ drukarski serious printer's error chocho∏ mi straw mulch stack chocholi aj of chocho∏ chocia˝ conj although chocia˝by interj let's say choç conj although, though, even though, albeit, at least. ~ na chwil´ at least for a moment. choçby even if chodliwy aj easy to sell chodnik mi -a sidewalk, (rug) runner chodnikowy aj of chodnik chodziarz mp race-walker chodziç -dz´ -dzisz chodê indet, det see iÊç. go on foot, walk. dziecko ju˝chodzi the child can already walk. czy zegar chodzi? is the clock running? chodê no come on. chodzi o+A it is a matter of. o co chodzi? what's up? jeÊli chodzi o mnie as far as I'm concerned. ~ w+L wear chodzony fac an decl like aj type of slow folk dance choina f Scotch pine functional augmentative of choinka choinka -nek f Christmas tree choinkowy aj of choinka chojak mi -a spruce chojrak mp dare-devil cholera f cholera. as imprec vulg damn!. do jasnej ~ry goddammit. jak ~ like hell cholerny aj damned, damnable. av cholernie horribly, terribly, damnably choleryczka -czek fem of choleryk choleryczny aj choleric choleryk mp choleric individual cholesterol mi cholesterol cholewa f boot-top cholewka -wek f dim of cholewa chomàto n horse-collar chomik ma hamster chomikowaç -kuj´ -kujesz impf stash chora∏ mi chorale choràgiew -gwi f banner choràgiewka -wek f dim of choràgiew

41

chorà˝y mp decl like aj ensign choreografia f choreography choroba -rób f sickness, illness, disease. ~ morska sea-sickness chorobliwy aj morbid. av chorobliwie morbidly chrobotwórczy aj pathogenic chorobowy aj relating to illness chorowaç -ruj´ -rujesz impf be sick. pf zachorowaç fall ill or pochorowaç be sick for a bit chorowity aj sickly Chorwacja f Croatia chorwacki aj Croatian chory aj sick, ill. ~ umys∏owo mentally ill. as mp patient. av choro chowaç -am -asz impf, pf pochowaç or schowaç bury, hide, secrete, keep, put away. intr ~ si´ hide chór mi chorus, choir. ~rem in a chorus chóralny aj choral chórek -rku mi backup singers chórzysta mp choir-member chów chowu mi raising, breeding chrabàszcz ma june-bug, may beetle chrapa f nostril (of animal, esp. horse) chrapaç -pi´ -piesz impf, pf chrapnàç -n´ -niesz snore chrapka -pek f dim of chrapa chrapnàç see chrapaç chrapliwy aj hoarse, husky, grating chrobot mi scraping, scratching, grating, creaking chrobotaç -c(z)´ -c(z)esz impf creak chrom mi chromium, chrome chromaç -am -asz impf limp, hobble chromatyka f sg-only chromatics, the study of color chromatyczny aj chromatic chromosom mi chromosome chromowaç -muj´ -mujesz impf chrome chromowy aj of chrom chroniczny chronic chroniç -ni´ -isz impf, pf schroniç or uchroniç protect. intrans ~ si´ take cover, take shelter chroniony aj protected (species, etc.) chronologia f chonology chronologiczny aj chronological chronometr mi chronometer, astrological clock chrupaç see chrupnàç chropawy aj coarse, uneven, ragged chrupaç -pi´ -piesz impf, pf chrupnàç -n´-niesz crunch chrupki 1 -pek pl only crisps, chips chrupki 2 aj crisp, brittle chrupnàç ss chrupaç chrust mi brushwood chruÊciel ma rail (wading bird) chruÊcik ma caddis-fly chruÊciki pl form funnel cake chrypa f sore throat, hoarseness chrypka -pek f dim of chrypa chrypieç -pi´ -pisz impf croak, rasp, be hoarse chrypka f hoarseness chrypliwy aj hoarse chrypnàç -n´ -niesz impf, pf pochrypnàç, ochrypnàç, schrypnàç, zachrypnàç grow hoarse Chrystus mp Christ chrystusowy aj of Chrystus chryzantema f chrysanthemum chrzàkaç -am -asz impf, pf chrzàknàç -n´ -niesz clear throat, grunt

42

chrzan mi horseradish chrzanowy aj of chrzan chrzàknàç see chrzàkaç chrzàstka f us sg gristle chrzàstkowaty aj gristly chrzàszcz ma beetle, junebug chrzciç -c´ -cisz chrzcij impf, pf ochrzciç, pochrzciç christen, baptize chrzcielnica f baptismal bowl chrzciny pl form G -in baptism chrzest mi christening, baptism chrzestny aj god-, as in córka ~na god-daughter. matka ~na god-mother. ojciec ~ny god-father chrzeÊcijan(in) mp Christian chrzeÊcijanka -nek fem of chrzeÊcijanin chrzeÊcijaƒski aj Christian chrzeÊcijaƒstwo n Christianity chrzeÊniaczka -czek f god-daughter chrzeÊniak mp god-son chrz´st mi crunch, clatter, clank chrz´Êciç -szcz´ -Êcisz impf crunch chuchchaç -am -asz impf, pf chuchnàç -n´-niess w+A puff, breathe (on) chuchro -cher n frail (bodied person), weakling chuç f desire, lust, concupiscence chuderlak mp pejs weakling chuderlawy aj weak, sickly chudnàç -n´-niesz impf grow thin chudoba f modest living conditions chudy thin, skinny, lean, scrawny. av chudo. comp aj chudszy chudzielec -lca -lca emaciated person, bag of bones chuj ma vulg prick chuligan mp -ni or -ny hooligan, ruffian chuligaƒski aj of chuligan chuligaƒstwo n hooliganism chusta f scarf, muffler, kerchief chusteczka -czek f dim of chustka handkerchief chustka -tek f dim of chusta chutor mi hist 19th-C Ukrainian farmstead chwacki aj gallant chwalebny aj praiseworthy, laudable, commendable chwaliç -l´ -lisz impf, pf pochwaliç praise. ~ si´ boast. pf see also zachwaliç chwa∏a f praise, glory. ~ Bogu! thank God! chwast mi weed chwat mp pej gay young blade chwiaç -iej´ -iejesz impf, pf zachwiaç +I shake. ~ si´ sway, reel, totter chwiejny aj tottering, unsteady, unstable chwila f moment, while, instant chwilami at times co chwil´ every so often. na chwil´ for a moment. po chwili after a moment. przed chwilà a moment ago. przez chwil´ for a moment. w ka˝dej chwili at any time. w pewnej chwili at a certain moment. w tej chwili at that moment. chwileczka -czek f dim of chwila. ~k´ just a moment chwilowy aj momentary, passing, temporary. av chwilowo temporarily chwyciç -c´ -cisz pf, impf chwytaç seize, grasp, catch hold of, seize. za+A reach for (a weapon, etc.). ~ kogoÊ za+A grab s.o. by (the hand, etc.). (of fish) to bite. ~ si´ +G grasp for, resort to

43

chwyt mi grasp, hold chwytaç see chwywiç chwytliwy aj swift to understand, quick on the uptake chwytny aj prehensile chyba av probably, maybe, perhaps. ~ nie probably not, I don't think so. ~ tak probably so, I suppose so. ~, ˝e unless. chybcikiem aj in a hurry chybiç -bi´ -bisz pf, impf chybiaç 1. +G miss (a target). 2. +D slight. na chybi∏ trafi∏ at random chybiony mistaken, wrong-headed, off the mark chybotaç si´ -oc{z}´ -oc(z)esz impf, pf chybotnàç si´ -n´ -niesz intrans shake, swing, rock chybotliwy aj shaky, wobbly chyliç -l´ -lisz impf, pf uchyliç trans bend, incline, nod. intrans ~ si´ 1. bend, incline, tend toward. 2. od+G decline from, evade chy∏kiem aj in secretly, surrepticiously, stealthily, furtively chytroÊç f craft(iness), cunning, slyness chytry aj cunning, sly, crafty chytrus mp sly old fox chy˝y aj swift, fast, fleet ci D of ty or mppl of ten qv. to ci heca there's a fine kettle of fish for you ciach onom crash!, bang!, chop! cia∏ko -∏ek n corpuscle cia∏o n LVsg ciele body, flesh ciamajda mp pej slouch, sluggard ciamkaç -am -asz impf eat noisly ciapa =ciamajda ciarki -rek f -pl form gooseflesh, shivers ciasnota f tight for space, parochialism ciasny tight, narrow, crampted (space). av ciasno ciastkarnia f Gpl -rni or -rƒ pastry shop ciastko n dim of ciasto cake, pastry, cookie ciasto n Lsg cieÊcie dough, cake, batter ciàç tn´ tniesz tnij impf, pf pociàç cut, nick. pf see also naciàç, przyciàç, Êciàç, uciàç ciàg mi stretch, course, sequence, draft. w ~gu +G in the course of, during. ~ dalszy continuation ciàgaç -am -asz impf pull, drag, draw ciàgle aj continuously, constantly, still, on and on. ~ mówiç keep talking ciàg∏oÊç f continuity ciàg∏y constant, continuous. av ciàgle constantly qv ciàgnàç -n´ -niesz impf, pf pociàgnàç draw, drag, pull, haul, tug, continue (talking). ~ si´ stretch, extend ciàgnik mi -a tractor ciàgnikowy aj of ciàgnik ciàgota f us pl do+G sexual urge cià˝a f pregnancy. byç w ~˝y pregnant. zajÊç w ~˝´ become pregnant cià˝owy aj of cià˝a cià˝enie n gravity cià˝yç -˝´ -˝ysz impf (na +L) weigh heavily (on) cichaczem aj quietly, in secret, on the sly cichnàç ~n´ -niesz impf, pf u- grow quiet cichociemny aj in the silence of the night cichy aj quiet. av cicho! quiet! hush! comp av ciszej av po ~chu on the sly cichuteƒki, cichutki aj dim of cichy nice and quiet ciebie GAof ty qv ciec ciekn´ ciekniesz ciek∏ or ciek´ cieczesz impf flow, run ciecz mi fluid, liquid ciec or cieknàç ciekn´ -niesz ciek∏ impf flow, run, drop, leak, trickle ciecz f liquid, fluid cieç mp colloq watchman ciekawiç -wi´ -wisz impf, pf zaciekawiç trans interest ciekawostka -tek f oddity

44

ciekawski aj overly curious, inquisitive, prying ciekawy (or m. ciekaw) aj interesting. ~ +G curious about. jestem ciekaw(a) I wonder. av ciekawie interestingly ciekawoÊç f curiosity. z ~Êci out of curiosity ciek∏y aj fluid, liquid cielak =ciel´ cielesny aj of cia∏o bodily, corporeal ciel´ -´cia n NApl -´ta Gpl -àt calf ciel´cina f veal ciel´cy aj of ciel´ cieliç si´ -l´ -lisz impf calve cielisty aj flesh (colored) cielna f aj with calf cielsko aug of cia∏o ciemi´ -iemia NApl -iona crown (of the head) ciemi´ga pf pej dullard ciemi´˝ca mp Npl -y or ciemi´˝yciel mp oppressor ciemi´˝yç ˝´ -˝ysz impf oppress ciemku. po ~ secretly, in th´ dark ciemnia f dark-room ciemnica f darkness, the dark, dungeon ciemnieç -eje us-3p impf intr, pf pociemnieç dim, darken ciemnoÊç f dark(ness) ciemnota aj ignorance, illiteracy ciemnow∏osy aj dark-haired ciemny aj dark, dim, dusky. av and verbal ciemno cienieç -eje us-3p grow thin cienki aj thin, fine. comp av cieniej. comp aj cieƒszy cieniolubny aj shade (plant) cieniowaç -iuj´ -iujesz impf shade (in art, music) cienisty aj shady cieƒ -ni f shadow, shade, trace cieplarka -rek f incubator cieplarnia f Gpl -rni or -rƒ hot-house cieplica f hot springs cieplny aj thermal ciep∏o 1 n warmth. 2 av see ciep∏y ciep∏ota f warmth ciep∏okrwisty aj warm-blooded ciep∏y aj warm. av and av pred ciep∏o ciernisty aj thorny cierniowy aj thorned cierƒ -nia mi thorn cierpiàcy aj as mp sufferer cierpieç -pi´ -isz impf, pf ucierpieç suffer. ~ na+A suffer from (illness). nie ~ not abide, nie ~ zw∏ok brook no delay cierpienie n suffering, anguish, distress cierpki aj acrid, pungent, tart cierpliwoÊç f patience cierpliwy aj patient, long-suffering. av cierpliwie patiently cierpnàç 1 -n´ -niesz impf, pf Êcierpnàç grow numb. Êcierp∏a mu skóra his skin began to crawl ciesielski aj of cieÊla cieszyç -sz´ -szysz impf, pf ucieszyç please, delight, gladden. ~ si´ z+G be glad of. +I enjoy (life, etc.) cieÊla mp Gpl -i or -ów carpenter cieÊnina f strait cietrzew -wia ma grouse ci´ GA short form of ty qv ci´cie n cut, incision. ~cia bud˝etowe budget cuts. ~ cesarskie Caesarian section

45

ci´ciwa f bowstring ci´gi pl form G -ów flogging, drubbing ci´ty aj cut, keen, biting, sharp-tongued, incisive ci´˝ar mi weight, burden ci´˝arek -rka mi counterweight ci´˝arny aj pregnant ci´˝arowiec -wca mp weight-lifter. ci´˝arowy aj freight. samochód ~ truck ci´˝arówka -wek f truck ci´˝ki aj heavy, hard, difficult. av and av pred ci´˝ko. ~ chory seriously ill. ~ mi it's hard for me. comp aj ci´˝szy, comp av ci´˝ej ci´˝koÊç f gravity, severity, difficulty cinkciarz mp colloq (illegal) money-changer ciocia f dim of ciotka Gpl -ç aunt(ie) cios mi blow, stroke (of fate) ciosaç -am -asz impf hew, carve cioteczny aj of ciotka ~ny brat (~na siostra) maternal cousin ciotka -tek f formal aunt cis 1 mi yew-tree cis 2 indecl C sharp cisawy aj reddish-brown ciskaç -am -asz impf, pf cisnàç 1 -sn´ -Êniesz hurl, cast, fling. ~ si´ hurl or fling, cast o.s. na+A at ciskaç -am -asz impf, pf cisnàç 2 -sn´ -Êniesz press, bear on, pinch, be a tight fit. ~ si´ crowd, press forward cisza f quiet, silence, calm, lull ciszej see cicho, cichy ciszyç -sz´ -szysz impf, pf Êciszyç trans quiet down, silence. intr~ si´ quiet or calm down ciÊnienie n pressure (air, blood, etc.) ciÊnieniomierz -a mi barometer ciuch us pl colloq G -ów duds ciuciubabka f blind man's bluff ciu∏acz mi -a money-grubber ciu∏aç -am -asz impf scrape together (money) ciup in phr wargi or usta w ~ with one's lips pursed ciupa f tiny room. colloq w ~pie in the clinker ciupaga f mountaineer's ax ciupas mi in phr ~sem under guard, under escort ciura f hist camp-follower ciurkaç -am -asz impf trickle, drip ciurkiem adv in a stream, in a trickle ciut-ciut av part often reduplicated a wee bit ci˝ba f press, crowd, throng, crush ci˝ma f hist soft leather boots with upturned toes, worn in XII-XVI C. dim ~˝emka ckliwoÊç f faintness. excess sentimentality ckliwy aj sickly (smell), maudlin cliç -l´ -lisz impf, pf ocliç levy duty or tax c∏o ce∏ n customs, duty, tariff cmentarny aj of cmentarz. ~na cisza silence of the grave cmentarz mi -a cemetery. na ~rzu in the cemetery cmentarzysko n aug of cmentarz cmokaç -am -asz impf, pf cmoknàç -n´ -niesz click (tongue), kiss smackingly, slurp cnota cnót f virtue cnotka -tek f imaginary virtue cnotliwy aj virtuous co pron G czego D czemu IL czym what. co bàdê whatever. co chwil´ or co chwila every minute or so. co dzieƒ every day. co innego something else.

46

co najmniej at least. co nieco something or other. co prawda to be sure. co s∏ychaç? what's new? co do +G as far as - is concerned. co takiego? what the heck? co ty na co? what do you say to that? co wi´cej what is more. co z tego? what of it? co zacz emph who or what (in the world). to co? so what? codziennoÊç f every-day reality codzienny aj every-day. av codziennie daily cofaç -am -asz impf, pf cofnàç -n´ -niesz trans set back, back up, retract, reverse, withdraw. intrans ~ si´ go away, withdraw, back off cokolwiek pron decl like co: czegokolwiek, etc. anything (at all), whatever cokó∏ -ko∏u pedestal, base of lightbulb cola "kola" f cola, Coke comber -bra mi haunch, saddle (of meat) comiesi´czny aj monthly coraz av with comp aj or av more and more, increasingly. ~ ∏atwiejszy easier and easier. ~ trudniej with increasing difficulty. ~ to every now and then coroczny aj annual, yearly coÊ pron decl like co: czegoÊ, etc. something. coÊ takiego you don't say coÊkolwiek indef pron us in NA a little something (to drink, etc.) cotygodniowy aj weekly, every-week córeczka -czek or córuchna, córunia f dim of córka córka -rek f daughter có˝? emph pron what? interj well? what can I say?. ~ dopiero not to mention ciuchnàcy aj stinking, fetid cuchnàç -n´ -niesz stink cuciç -c´ -cisz impf, pf o- revive, resuccitate cud mi Npl cuda miracle. jakimÊ ~dem by some miracle cudacki, cudaczny aj of cudak. eccentric cudactwo n excentricity cudak mp excentric person cudny aj marvelous cudotwórca mp Npl -y GA-pl -ów miracle-worker cudowaç duj´ -dujesz impf fuss cudowny aj wonderful, miraculous, precocious cudzo∏o˝yç -˝´ -˝ysz impf commit adultery cudzo∏óstwo n adultery cudzoziemiec -mca mp foreigner cudzoziemka -mek fem of cudzoziemca cudzoziemski aj foreign cudzo˝ywny aj parasitic cudzy aj foreign, alien, strange, another's cudzys∏ów -owu mi quotation mark. w ~s∏owie in quotation marks cug mi team of horses. draft, draw (in a chimney) cugle pl form G -li reins cukier -kru mi sugar cukierek -rka mi candy, sweet cukierkowy aj semtimental, mawkish, saccharine cukiernia Gpl -rni or -rƒ sweet-shop, candy-store, confectionary cukierniczy aj of cukiernictwo, cukiernik cukiernictwo n confectioner's trade cukiernica, cukierniczka -czek f sugar-bowl cukiernik mp confectioner cukinia f zucchini cukrowaç -ruj´ -rujesz impf to sugar, sweeten

47

cukrowiec -wca mi sugar cane cukrownia f sugar mill, sugar plant, sugar factory cukrowy aj of cukier cukrzyca f diabetes cukrzycowy aj diabetic cukrzyk mp diabetic person cuma f mooring rope cumowaç -muj´-mujesz, pf przycumowaç moor cwa∏ mi gallop. ~∏em at a gallop cwa∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf gallop cwaniacki aj cunning, crafty, sly cwaniak mp crafty fellow, clever dodger, wise guy cwany aj crafty, cunning, sly, shrewd cybernetyka f sg-only cybernetics cybuch mi -a pipe-stem cycek -cka slang boob cyferblat mi face (of clock), dial cyfra f number, numeral, digit cyfrowy aj of cyfr numerical, digital Cygan mp Npl -nie GApl -ów Gypsy Cyganka -nek fem of Cygan cygaƒski aj of Cygan cyganeria f artistic bohemia cyganiç -ni´ -nisz impf cheat, deceive cygarnica f cigar-case cygarniczka -czek f cigar or cigarette holder cygaro n cigar cyjanek -nku cyanide cyjanowodór -doru mi prussic acid cyk onomat tick cykada f cicada cykaç -am -asz impf, pf cyknàç -nie us-3p tick cykada f cicada cykata f candied fruit peel cykl mi cycle cykliczny aj cyclical cyklina f scraper cykliniarka f floor-sander cyklinowaç -nuj´ -nujesz impf smoothe, sand (a parquet floor) cyklon mi cyclone cyklop mp cyclops cyklopowy aj of cyklop cyklotron mi cyclotron cyknàç see cykaç cykoria f chicory cykuta f poison hemlock cylinder -dra mi cylinder, top hat cylindryczny aj cylindrical cymba∏ mi as pl form hammered dulcimer. mp pej dolt, bumpkin cymba∏ki pl form xylophone, glocklenspiel cyna f tin, pewter cynowy aj of cyna cynadra f (animal's) kidney cynaderka -rek f dim of cynadra. as pl form kidney stew cynamon mi cinnamon cynamonowy aj of cynamon cynfolia f tinfoil cyngiel -gla mi trigger

48

cynia f zinnia cyniczny aj cynical cynik mp cynic cynizm mi cynicism cynk mi zinc cynkowaç -kuj´ -kujesz impf coat with zinc cynkowy aj of cynk cynober -bru cinnabar cypel -pla mi promontory, headland cyprys mi -a or -u cypress cyrk mi circus cyrkiel -la mi compass (drawing instrument) cyrkon mi, or cyrkonia f zircon cyrkowiec -wca mp circus performer cyrkówka -wek fem of cyrkowiec cyrkulacja f circulation, =krà˝enie cyrograf mi hand-written legal document, pact cyrulik mp arch barber cyrylica f cyrillic alphabet cysta f cyst c ysterna f cistern cyt interj hush! cytadela f citadel cytat mi quote, citation cytowaç -tuj´ -tujesz, pf zacytowaç quote, cite cytra f zither cytrusowy aj citrus cytryna f lemon cytrynowy aj of cytryna cytrynek -nka ma sulfur (butterfly) cywil mi Gpl -ów civilian, civvies cywilizacja f civilization cywilacyjny aj of cywilizacja cywilizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf ucywilizowaç civilize. intrans ~ si´ become civilized cywilizowany aj civilized cywilny civil. stan ~ marital status cyzelowaç -luj´ -lujesz impf engrave, chase (metal)

CZ czad mi stench from burning, carbon monoxide czaiç si´ -aj´ -aisz impf na+A lurk, lie in wait (for). pf see zaczaiçsi´ czajka ma lapwing (water bird) czajniczek -czka mi teapot czajnik mi -a kettle czako n shako (type of tall military cap) czambu∏ mi in phr w ~ in force, totally, all-out (attack) czapeczka -czek f dim of czapka czapka -pek f cap czapla f Gpl -i heron czar mi attractiveness. in pl magic, charm, sorcery, spell(s) czara f arch goblet, wine-cup czarci aj of czart czarka -rek f dim of czara czarci see czart czardasz fac an czardas (Hungarian dance) czarnobia∏y aj black and white (film, TV) Czarnogóra f Montenegro

49

czarnoksi´stwo n black magic czarnoksi´˝nik mp black magician, wizard czarnoksi´ski aj of czarnoksi´sto czarnorynkowy aj black-market czarnoskóry aj black-skinned czarnoziem mi black earth czarnuszka -szek f dark-skinned woman czarny aj black, dark. av czarno czarodziej mp wizard, sorcerer czarodziejski aj magical czarowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zaczarowaç charm, cast spell on, hex, bewitch czarujàcy aj fascinating czarownica f witch, sorceress czarownik mp magician, witch doctor czarowny aj enchanting, delightful czart mp devil, satan czarter mi chater (flight) czarterowy aj of czarter czarujàcy aj enchanting czas mi time. czasami at times, sometimes. czasem per chance, sometimes. mieç czas have time. na czas in or on time. najwy˝szy czas high time. od czasu do czasu now and again, from time to time. przed czasem prematurely, ahead of schedule w czasie +G during. czasoch∏onny aj time-absoring czasopismo n periodical, journal, magazine czasownik mi -a verb czasownikowy aj of czasownik czasowy aj of czas time (zone), temporary. av czasowo temporarily czaszka -szek f skull, cranium czatowaç -tuj´-tujesz impf na+A be on the lookout (for) czaty pl form G czat in phr byç na ~tach lie in wait czàstka -tek f dim of cz´Êç small part, particle, segment (of fruit) czàsteczka -czek f dim of czàstka czàstkowy aj partial czci see czeÊç czciciel mp worshipper czciç czcz´ czcisz czcij czczony impf, pf uczciç worship, honor, glorify czcigodny aj worthy, honorable (sir) czcionka -nek f type, typestyle, font, character (in printing). gruba ~ bold-face czczy aj vain, idle, empty, hungry. av czczo Czech mp Czech Czechos∏owacja -cji Czechoslovakia Czechy pl only G Czech Bohemia, Czech Republic czego G of co. colloq and rude why? czek mi check. ~ podró˝ny traveller's check czekowy aj of czek czekaç -am -asz impf, pf poczekaç or zaczekaç wait. +G await. ~ na+A wait for czekan mi -a ice-ax, alpenstock czekolada f chocolate czekoladka -dek f a chocolate (candy) czekoladowy aj of czekolada czeladnik mp journeyman czeladê f retinue

50

czele. na ~ +G in charge of, at the head of. see czo∏o czelnoÊç f impudence czelny aj impudent, brazen czeluÊç f abyss, precipice czempion mp champion czempionat mi championships czemu D of co qv. czemu? why? how come?. po czemu? how much (each)? czepek -pka mi cap (nurse's, woman's, child's), bonnet czepiç -pi´ -pisz colloq annoy. ~ si´ pf, czepiaç si´ -am -asz impf +G cling to, hang on to. ciepiec -pca mi woman's cloth cap czepliwy, czepny aj adhesive, sticky, bellicose czereda f band, gang, pack, swarm czeremcha f bird-cherry czerep mi skull, (shell) fragment czereÊnia f Gpl -ni cherry, cherry tree czernica f blackberry, whortleberry czerniç -ni´ -nisz impf, pf poczerniç blacken czernid∏o n black(ing) czernieç -ieje us-3p impf, pf poczerniç be black, pf grow black czernina f blood soup czerƒ f us sg black(ness) czerpaç -pi´ -piesz impf, pf zaczerpnàç -n´ -niesz draw (water), ladle, extract (knowledge) czerpak mi -a ladle czerstwieç -ej´ us-3p imp get stale czerstwy aj stale (bread) czerw ma -wia grub, worm, maggot czerwiec -wca mi June czerwcowy aj of czerwiec czerwieniç -ni´ -nisz impf trans redden. intr~ si´ or czerwienieç be or become red czerwieƒ f red(ness) czerwonawy aj reddish, ruddy czerwonka f dysentary czerwonoskóry aj red-skinned. as mp Redskin czerwony a red. av czerwono czesaç -sz´ -szesz impf, pf uczesaç comb. int ~ si´ comb or do one's own hair. pf see also przyczesaç, zaczesaç czeski aj Czech, Bohemian. av po ~sku in Czech czesne n decl like aj tuition Czeszka szek fem of Czech czeÊnik mp king's butler czeÊç f czci honor, worship, regard, reverence. na ~ +G in honor of. as interj czeÊç! hi! bye! cz´sto avof cz´sty often, frequently Cz´stochowa f town Czestochowa cz´stochowski aj of Cz´stochowa cz´stokroç av frequently cz´stokrotny aj frequent cz´stoÊç f frequency cz´stotliwoÊç f iterativity, frequency cz´stotliwy aj gram frequentative, iterative cz´stowaç -tuj´ -tujesz impf, pf pocz´stowaç +A, +I offer s.o. something to eat, +I treat with. ~ si´ help oneself to cz´sty aj frequent. av cz´sto. comp aj cz´stszy. comp av cz´Êciej cz´Êciowy partial. av cz´Êciowo in part, partially cz´Êç f part, portion, component. w przewa˝ajàcej ~Êci for the most part czkaç -am -asz impf, pf czknàç -n´ -niesz hiccup czkawka f us sg hiccup(s) cz∏apaç -pi´ -piesz impf shuffle along cz∏ek arch =cz∏owiek cz∏ekokszta∏tny aj anthropoid(al)

51

cz∏on mi element, member cz∏onek 1 mi -a member, limb, penis. 2 mp Npl -owie member (of organization) cz∏onkini fem of cz∏onek cz∏onkowski aj of cz∏onek cz∏onkostwo n membership cz∏owieczeƒstwo n humanity cz∏owiek mp Npl ludzie GApl ludzi Ipl ludêmi man, human, person, one. pl people czmychaç -am -asz impf, pf czmychnàç -n´-niesz decamp, whisk o.s. away czochra f hackle czochraç -am -asz tousle. intrans ~ si´ tousle one's hair czo∏g mi mi tank czo∏gaç si´ -am -asz impf crawl czo∏gista mp tank soldier czo∏o czó∏ L czele n brow. na czele +G in charge of, at the head of czo∏obitny aj adulatory, subservient, obsequious czo∏owy aj of czo∏o leading, outstanding czo∏ówka -wek f forefront, front ranks czop mi -a pivot, gudgeon czopek -pka mi spigot czort =czart czosnek -nku mi garlic czó∏enka -nek f pump (ladies shoe) czó∏no n dugout canoe czó∏enko -nek n dim of czó∏no czterdziestka f reif num the number forty czterdziesty num aj of czterdzieÊci fortieth czterdzieÊci num -dziestu I -oma forty czterechsetlecie n four-hundredth anniversary czterechsetny aj four hundred czternastka f reif num the number fourteen czternasty num aj of czternasty fourteenth czternaÊcie num -nastu I -oma fourteen czternaÊcioro -rga coll num fourteen czterokrotny aj four times, quatrofold czteroosobowy aj four-person czterosuwowy aj four-cycle (engine) czterotaktowy aj four-beat (music) czterowiersz mi -a quattrain cztery num mp czterej GL czterech D czterem I czterema four. czterysta num -u I -oma or -u four hundred czub mi -a tuft, crest czubatka -tek f crested hen czubaty aj crested (bird) czubek -bka mi tip, apex. pl colloq insane asylum. na ~kach on tiptoe(s) czubiç si´ -bi´ -bisz impf z+I bicker with, be at loggerheads with czucie n feeling, sensation czuç czuj´ -ujesz tr feel, sense, smell. intrans ~ si´ feel. êle si´ czuj´ I feel bad czujka -jek f mil reconnaissance detachment czujnik mi -a sensor czujnoÊç f vigilance czujny aj vigilant, watchful, alert czu∏ek mi -a antenna, feeler, tentacle czu∏ostkowy aj hypersensitive czu∏oÊç f tenderness, sensitivity czu∏y aj tender, sensitive. av czule czupryna f head of hair czupurny aj blustering, defiant, quarrelsome czuwaç -am -asz watch, guard, be vigilant, not sleep. ~ nad+I watch over. ~ przy+L sit up with

52

czwarta aj as f quarter (part) czwartek -tku mi Thursday czwarty num aj fourth czworaczki pl form G -ów quadruplets czworak. na ~kach on all fours czworo -rga coll num (group of ) four czworobok mi square czworokàt mi quandrangle czworokàtny aj quadrangular czworono˝ny aj of czworonóg czworonóg -noga ma quadruped czwórka -rek reif num f foursome, the number four czwórnasób. w ~ four times czy part whether, if, disjunctive or. czy... czy... whether... or.... czy˝ nie? or isn't it? pr´dzej czy póêniej czyhaç -am -asz impf lurk na+A for czyj pron aj czyja czyje whose czyjÊ pron aj czyjaÊ czyjeÊ someone's czyjkolwiek indef poss pron anyone's at all czyjÊ indef poss pron someone's czyli conj or, in other words czym IL of co qv. ~ pr´dzej as fast as possible, all the faster czyn mi act, action, act, deed czyniç -ni´ -isz impf, pf uczyniç do, make, render (a service) czynienie n. mieç do ~nia z+I have to do with czynnik mi -a factor, (chemical) agent czynnoÊç f activity czynny active, operating, open (of store or office) czynsz mi rent czynszowy aj rental czyrak mi -a abscess, boil czysta aj as f plain vodka czystka -tek f (political) purge czystopis mi clean copy, final draft czystoÊç f purity, cleanliness czysty aj clean, tidy, pure, blank. av czysto. av phr do ~ta thoroughly czyszczàcy aj. Êrodek ~ cleanser czyszczenie n cleaning. chemiczne ~ dry cleaning czyÊciç -szcz´ -Êcisz impf, pf poczyÊciç or wyczyÊciç clean. intr ~ si´ clean or cleanse o.s. czyÊciec -Êçca mi purgatory czyÊçcowy aj of czyÊciec czytaç -am -asz impf, pf przeczytaç read czytad∏o -de∏ n page-turner czytanka -nek f reader czytelnia f Gpl -lni or -lƒ reading room czytelnictwo n readership czytelniczka -czek fem of czytelnik czytelniczy aj of czytelnik, czytelnictwo czytelnik mp reader czytelnoÊç f legibility czytelny aj readable, legible czytnki mi -a scanner czytywaç -tuj´ -ujesz impf freq of czytaç czy˝by? inter is that so? can that be? czy˝yk ma siskin (bird)

å çma ciem f moth

53

çmiç -mi´ -misz impf trans darken. ~ si´ become dark. pf see przyçmiç, zaçmiç çpaç -am -asz impf colloq take drugs çpun mp colloq drug addict çwiartka -tek f quarter (liter, etc.) çwiartowaç -tuj´ -tujesz impf, pf poçwiartowaç cut into quarters çwiczebny aj practice, trial (flight, etc.) çwiczenie n exercise (physical or in a book) çwiczyç -cz´ -czysz impf, pf poçwiczyç drill, train. ~ si´ exercise, practice, train çwiek mi -a hobnail çwierç f Npl -i quarter çwierçfina∏ mi quarter-final çwierçnuta f quarter-note çwierçwiecze n Gpl -y quarter-century çwierkaç -am -asz impf, pf çwierknàç -n´ -niesz warble, chirp, twitter çwik∏a f red-beet-and-horseradish sauce çwok mp pej knucklehead

D dach mi roof dachowy aj of dach dachówka -wek f roof tile dacza f dacha, summer house daç dam dasz dadzà pf, dawaç daj´ dajesz impf give, yield, grant, allow, permit, let. da Bóg God willing. da si´ be allowed. da si´ to zrobiç. that can be done. nie da si´ tego robiç that can't be done. okno nie da∏o si´ otworzyç the window couldn't be opened daç komuÊcoÊrobiç have s.t. done by s.o. ( a suit, etc.) daç (dawaç) sobie rad´ + infin manage to do. z+I be able to handle s.t. dagerotyp mi daguerreotype daktyl mi -a Gpl -i or -ów date (fruit), dactyl (meter) daktyloskopia f finger-print technology daktylowiec -wca mi date palm dal f distance. skok w ~ long-jump. w ~li at a distance dala in phr z ~la at a distance dalajlama mp Npl -owie Dalai Lama dalece see daleko dalej comp avof daleki iÊç ~ continue, keep on daleki aj far, distant. av daleko or, esp fig, dalece. z ~ka from afar. comp aj dalszy qv. ciàg ~ continuation. comp av dalej dalekobie˝ny aj long-distance dalekomorski aj deep-sea dalekonoÊny aj long-range dalekopis mi teleprinter dalekosi´˝ny aj far-reaching, wide-ranging dalekowidz mp far-sighted person dalekowzroczny aj far-sighted dalia f dahlia Dalmacja f Dalmatia dalmacki aj Dalmatian dalmatyƒczyk mp Dalmatian. ma Dalmatian dog dalszy comp aj of daleki further, subsequent. ciàg ~ continuation daltonista mp color-blind person daltonizm mi color-blindness dama f lady Damaszek -szku Damascus damka -mek f queen (in cards). king (in checkers). lady's bicycle damski aj of dama lady's (apparel, etc.)

54

damasceƒski damascene (sword, etc.) dancing or dansing mi dancing-spot dandys mp dandy dane pl G danych facts, data, givens Dania f Denmark danie n dish, course daniel ma fallow deer danina f tribute dansing aj dance club, dance bar dantejski aj Dantesque dany aj given. w ~nej sytuacji in a given situation dar mi gift, talent. ~ mowy gift for speaking darczyƒca mp donor daremnoÊç f fruitlessness, pointlessness daremny aj futile, fain, fruitless dar∏, etc. see drzeç darmo in phr za ~ for free, gratis, for nothing darmocha f free thing, freebie darmowy aj free darmozjad mp pej free-loader darnina f turf, sod darƒ f turf darowaç -uj´ -ujesz or darowywaç -wuj´ impf, pf podarowaç +D 1 give, present. 2 forgive, overlook darowizna f gift, donation, grant darzyç -´ -ysz impf (+A, +I) bestow, grant, accord. ~ kogoÊ uczuciem have feelings for s.o. daszek -szku or -szka mi dim of dach visor, peak of cap. circumflex accent data f date. ~ urodzenia date of birth datek -tku mi gift, contribution, offering, alms datowaç -tuj´ -ujesz impf date. intr ~ si´ od+G date from dawaç -aj´ -ajesz impf see daç. dawaj! come on! let's go! dawca mp Npl -y Gpl -ów donor. ~ krwi blood donor dawka -wek f dosage dawkowaç -kuj´ -kujesz impf administer in dosages dawniej comp av of dawny formerly dawno av of dawny previously, long before. ~ temu a long time ago dawny aj of old, former, long-ago. ~na historia early history. od dawna for a long time. od dawien dawna from time immemorial. av dawno dàb d´bu mi -u oak. stanàç d´ba stand on end (hair), rear up (horse). dàbrowa f oakwood forest dàç dm´ dmiesz impf, pf za- w+A puff, blow dàsy pl-form sulkiness dàsaç si´ -am -asz impf, pf nadàsaç si´ sulk dà˝enie n do+G striving for dà˝noÊç f yearning, longing, striving dà˝yç -˝´ -˝ysz do+G aim at, strive toward dbaç -am -asz impf o+A take care of, care about. ~ o siebie look out for o.s. dba∏oÊç f care, solicitude dba∏y aj careful, heedlful, mindful, solicitous debata f debate debatowaç -tuj´ -tujesz impf nad+I debate about debel -bla fac an double (in bridge, tennis) deblowy aj of debel debet mi debit debil mp colloq moron debilny aj of debil debiut mi debut debiutant mp debutant debiutantka -tek f debutante

55

debiutowaç -tuj´ -tujesz impf debut decentralizacja f decentralization decentralizowaç -zuj´ -zujesz impf decentralize dech tchu mi breath decha f aug of deska large board, floorboard decybel mi decibell decydowaç -duj´ -dujesz impf, pf zdecydowaç o+L decide about. o+A determine. intr ~ si´ decide. na+A opt for decydujàcy aj decisive decylitr mi -a deciliter decyzja f decision dedukcja f deduction dedukcyjny aj deductive dedukowaç -kuj´ -kujesz impf deduce dedykacja f dedication (of literary or artistic work) dedykowaç -kuj´ -kujesz impf dedicate defekt mi defect, fault, failure, breakdown (of equipment), flat (tire) defensywa f sg-only mil defensive defetysta mp defeatist defetyzm mi defeatism deficyt mi deficit deficytowy aj of deficyt defilada f official march, procession defiladowy aj of defilada defilowaç -luj´ -lujesz impf march past definicja f definition definiowaç -iuj´ -iujesz impf, pf zdefiniowaç define definitywny aj definitive deflacja f deflation defloracja f deflowering deformacja f deformation deformowaç -muj´ -mujesz impf, pf zdeformowaç deform. intrans ~ si´ become deformed defraudacja f defraudation defraudowaç -duj´ -dujesz impf defraud degeneracja f degeneration degenerowaç si´ -ruj´ -rujesz impf, pf zdegenerowaç si´ intr degenerate degenerat mp degenerate (person) degradacja f degredation degradowaç -duj´ -dujesz impf degrade, demote degresja f degression degustacja f degustation, tasting (of wine, etc.) degustowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zdegustowaç taste (wine, etc.) dehumanizacja f dehumanization deifikacja f deification deista mp deist. mi sg-only deism deka n indecl colloq decagram dekada f decade, ten days dekadencja f decadence dekadencki aj decadent dekadent mp decadent dekagram mi decagram. see deka dekalog mi Decalogue (Ten Commandments) dekarz mp roofer deklamacja f declamation deklamator mp declaimer (of verse, etc.) deklamowaç -muj´-mujesz impf, pf zadeklamowaç declaim deklaracja f declaration, claim. ~ celna goods to declare deklarowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zadeklarowaç declare (goods, etc.)

56

deklaracyjny aj of dekaracja deklarowaç -ruj´-rujesz impf declare. ~ si´ za+I come out in favor of deklinacja f gram declension deklinacyjny aj declensional deklinowaç -nuj´ -nujesz impf decline deko n oft-indecl decagram dekodowaç -duj´ -dujesz impf decode dekolt mi neckline, cleavage dekonspirowaç -ruj´-rujesz impf unmask or uncover a conspiracy dekoracja f decoration. ~ wn´trz interior decoration dekoracyjny aj of dekoracja dekorator mp set designer dekorowaç -ruj´ -rujesz impf, pf udekorowaç decorate (apartment, etc.) dekowaç si´ -kuj´ -kujesz impf, pf zadekowaç si´ colloq shirk (front-line duty) dekret mi decree delegacja f delegation, business trip delegat mp delegate, deputy delegowaç -guj´ -gujesz impf, pf wydelegowaç delegate delegalizowaç -zuj´ -zujesz impf delegalize delegatura f representative powers delegowaç -guj´ -gujesz impf delegate delektowaç si´ -tyuj´ -tujesz impf +I savor, delight in delfin 1. ma dolphin 2. mp dauphin deliberowaç -ruj´ -rujesz impf deliberate delicja f us pl delicacies delikates us pl delicatessen, delicatessen item delikatnoÊç f delicateness, delicate quality delikatny aj delicate, gentle, soft delikwent mp culprit delimitacja f delimitation delta f delta demagog mp demagogue demagogia f demagoguery demagogiczny aj demagogic demarkacja f demarcation demaskowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zdemaskowaç unmask. ~ si´ be unmasked demencja f dementia dementi n indecl leg denial dementowaç -tuj´ -tujesz impf deny, contradict demilitaryzacja f demilitarization demobilizacja f demobilization demobilizowaç -zuj´ -zujesz impf demobilize. ~ si´ be demobilized demografia f demography demograficzny aj demographic demokracja f democracy demokrata mp democrat demokratyczny aj democratic demokratyzacja f democratization demokratyzowaç -zuj´ -zujesz impf democratize demolowaç -luj´ -lujesz impf demolish, vandalize demon mp Npl -ny demon demoniczny aj demonic demonizowaç -zuj´-zujesz impf demonize demonstracja f demonstration demonstracyjny aj demonstrative demonstrant demonstrator demonstrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zademonstrowaç take part in demonstration demonta˝ mi disassembly

57

demontowaç -tuj´ -tujesz impf disassemble demoralizacja f demoralization demoralizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zdemoralizowaç demoralize. intr ~ si´ become demoralized denat mp deceased denatka -tek fem of denat denaturat mi denatured alcohol denerwowaç -wuj´ -ujesz impf, pf zdenerwowaç worry, upset, distract. intrans ~ si´ +I get worried, upset by s.t. denerwujàcy aj upsetting denko -nek n dim of dno bottom (e.g. of the barrel) denny aj of dno bottom (feeder), abysmal denominacja f denomination dentysta mp dentist dentystka -tek fem of dentysta dentystyczny aj of destystyka dental dentystyka f dentistry denuncjacja f denunciation denuncjowaç -juj´ -jujesz impf denounce departament mi department (of foreign govt.) depesza f telegram, wire, cable, dispatch depeszowaç -szuj´ -szujesz impf telegram, wire depilator mi -a depilator, hair remover depilowaç -luj´ -lujesz depilate, remove hair deponowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zdeponowaç deposit for safe-keeping, depose deportacja f deportation deportowaç -tuj´ -tujesz deport deportowany aj deportee depozyt mi deposit deprawacja f depravation deprawowaç -wuj´ -wujesz impf deprave deprecjacja f depreciation deprecjonowaç -nuj´ -nujesz impf trans depreciate. intr ~ si´ be depreciated depresja f depression deprymowaç -muj´ -mujesz impf depress, deject, dishearten deprymujàcy j disheartening deptaç -c(z)´ -c(z)esz impf, pf zdeptaç trample, wear down (heels) deptak mi -a or -u walkway deputat mp allowance, allotment (of coal, etc.) deputowany mp decl like aj deputy (in parliament) dereƒ mi -a or -u dogwood deresz ma Gpl -y or -ów roan horse dereszowaty aj of deresz derka -rek f saddle-cloth derkacz ma landrail (bird) derma f artifical leather, naughahyde dermatolog mp dermatologist dermatologia f dermatology. dermatologiczny aj dermatological derwisz mp Gpl -ów or -y dervish derywacja f derivation derywat mi derivative, derived word desant mi mil (military) landing, raid desantowy aj of desant deseƒ mi -nia or -niu pattern, decorative design deser mi dessert deserowy aj of deser deska -sek f board. ~ ratunku life saver or preserver deskorolka -lek f skateboard

58

desperacja f desperation desperacki aj desperate desperat mp desperate person despota mp despot despotyczny aj despotic despotyzm mi despotism destabilizacja f destabilization destablizowaç -zuj´ -zujesz impf destabilize destrukcja f destruction destrukcyjny or destruktywny aj destructive destylacja f distilation destylowaç -luj´ -lujesz impf, pf przedestylowaç distil desygnat mi philos thing signified, designated desygnowaç -nuj´ -nujesz impf designate deszcz mi rain. pada ~ it is raining deszczyk -a dim of deszcz. deszczowiec -wca mi raincoat deszczownia f rain-barrel deszczowy aj of deszcz deszczu∏ka -∏ek f board detal mi Gpl -i or -ów detail detaliczny aj retail detektyw 1. mp detective 2. mi detective story detergent mi detergent determinacja f determination determinowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zdeterminowaç determine detonacja f detonation detonowaç -nuj´ -nujesz, pf zdetonowaç detonate dewaluacja f devaluation dewaluowaç -uuj´ -uujesz impf devalue. intrans ~ si´ become devalued dewastacja f devastation dewastowaç -tuj´ -tujesz impf devastate dewiacja f deviation dewiant deviant dewiza f motto, leading idea, stock in trade. us pl (hard) currency. dewizowy aj of dewiza dewizka -zek watch-chain dewocja f bigotry, zealotry dewocyjny aj devotional dewot mp religiously bigoted person dewotka -tek fem of devot dezaktualizowaç si´ -zuje us 3p expire, become invalid dezaprobata f disapproval dezawuowaç -uuj´ -uujesz impf disavow dezercja f desertion dezerter mp deserter dezertowaç -tuj´ -tujesz impf desert dezinformacja f disinformation dezinformowaç -muj´ -mujesz impf disinform dezintegracja f disintegration dezodorant mi deodorant dezorganizacja f disorganization dezorientacja f disorientation dezorientowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zdezorientowaç confuse, disorient dezyderat mi desideratum dezynfekcja f disinfection dezynfekowaç -kuj´ -kujesz impf disinfect dezynfekujàcy aj. Êrodek ~ disinfectant

59

d´bieç -ej´ -ejesz impf stiffen, be astounded d´bina =dàbrowa d´bowy of dàb oaken, of oak. ~ las oakwood forest d´tka -tek f inner tube d´ty aj wind (instrument) diabe∏ -b∏a mp Npl -li or ∏y D -u devil. idê do ~b∏a imprec go to the devil! niech go ~bli wezmà! imprec devil take it! diabelski devilish diabetyk mp diabetic diablica f devilish woman diafragma f diaphragm diagnostyka f diagnostics diagnoza diagnosis diak mp psalmist (in Eastern Church) diakon mp deacon diakonisa f deaconess diakrytyczny aj diacritic dialekt mi dialect dialektologia f dialectology dialektyczny aj dialectical dialektyka f dialectics dializa dialysis dialog mi dialogue diament mi diamond diamentowy aj of diament diametralny aj diametrical diaskop mi slide projector didaskalia pl form G -iów stage directions diecezja f diocese dieta f 1 diet, regimen. 2 travel allowance dietyczny f dietary dietyka f dietetics diesel -sla mi "dizel" diesel engine dinozaur ma dinosaur dioda f diode dis indecl D sharp dla prep +G for, for the sake of, for the benefit of dlaƒ =dla niego dlaczego inter av why dlatego indic av for that reason, therefore. ~, ˝e... because d∏awiç -wi´ -isz impf, pf ud∏awiç or zd∏awiç throttle, crush, stifle, choke, suppress (rebellion, etc.). intr ~ si´ be choked. +I choke on s.t. d∏oƒ f Ipl d∏oƒmi palm of hand. jak na d∏oni in front of oneself d∏ubaç -bi´ -biesz poke. ~ w nosie pick nose d∏ug mi debt d∏ugi aj long. av d∏ugo. na ~ for a long time. comp aj d∏u˝szy. comp av d∏u˝ej d∏ugodystansowy aj long-distance (event) d∏ugofalowy aj long-wave (radio), long-range d∏ugograjacy aj long-playing (record) d∏ugoletni aj many years' d∏ugometra˝owy aj feature-length (film) d∏ugopis mi ball-point pen d∏ugoÊç f length d∏ugoterminowy aj long-term d∏ugotrwa∏y aj long, of long standing, long-lasting d∏ugow∏osy aj long-haired d∏uto n chisel d∏u˝ej see d∏ugi

60

d∏u˝nik mp debtor d∏u˝ny aj in debt d∏u˝yç si´ -˝y 3p-only impf last, stretch in time. pf see przed∏u˝yç si´ dmuchaç -am -asz impf, pf dmuchnàç -n´ -niesz puff dmuchawiec -wca mi -wca bot puff-ball dnieç -eje 3p-only impf dawn dniówka -wek f work-day dno den n Gpl den bottom. do dna to the bottom do prep +G to, up to, into, as far as, until. do domu (to) home. do godziny szóstej by six o'clock. do miasta to town. do wody into the water. do- perfectivizing verbal prefix often signifying attainment of goal, addition to. doba f period, age, era, 24 hours. ca∏à ~b´ all hours doberman ma doberman dobiç ^biç pf, impf dobijaç 1. administer coup de grace, put out of misery by killing. 2 arrive at, strike home. ~ targu strike a bargain. ~ si´ do+G arrive at a goal dobiec or dobiegnàç -biegn´ -niesz -bieg∏ pf, dobiegaç impf +G reach by running, get on toward. ~ koƒca draw to an end, draw to a close. ~ trzydziestki approach the age of thirty dobieraç see dobraç dobijaç see dobiç dobitka -tek f sports final blow. na ~k´ on top of everything else dobitny aj excellent, fine (example, etc.) doborowy aj choice, select dobosz mp drummer (in military band) dobowy aj of doba dobór -boru mi choice, assortment, selection. ~ naturalny natural selection dobra interj colloq fine, o.k. dobraç ^braç pf, impf dobieraç pick, select, pick out (a melody). ~ si´ get o.s. to dobranoc interj good-night dobranocka -cek f good-night story (on radio, TV) dobrany aj. ~na para a well-suited couple. ~ne g∏osy well-suited voices dobrnàç -n´ -niesz pf do+G get to with difficulty dobro n good, right, property dobrobyt mi well-being dobroczynnoÊç f charity, charitale activity dobroczynny charitable dobroczyƒca mp philanthropist, benefactor dobroç f goodness, kindness dla+G toward dobroduszny f good-hearted, good-natured dobrodziej mp benefactor dobrodziejstwo n kindnesses, good deed dobrotliwy aj kindly, good-natured dobrowolny aj voluntary dobry aj good, fine, sound, valid. ~ do+G good for. na ~re for the good. av dobrze qv. comp aj lepszy. comp av lepiej. tym ~ all the better dobrze av of dobry good, fine, all right. ju˝ ~ there, there dobudowaç -wuj´ -wujesz pf, impf dobudowywaç -wuj´ -wujesz build onto, finish building dobyç ^byç pf, impf dobywaç arch +G reach for, pull out (knife, sword, etc.) dobytek -tku mi livestock, property docelowy aj destined (flight, etc.) doceniç -ni´ -nisz pf, impf doceniaç appreciate docent mp docent, associate professor (academic title docentura f tenure (at university) dochodowoÊç f profitability dochodowy aj profitable, for profit dochodzenie n investigation dochodziç -dz´ -dzisz impf get on toward. see dojÊç dochowaç -am -asz pf, impf dochowywaç -wuj´ -wujesz +G keep (secret), preserve dochód -chodu mi income, revenue

61

dociàç ^ciàç pf, impf docinaç cut off. +D annoy dociàgaç -am -asz impf, pf dociàgnàç -n´-niesz drag to, last until dociec ^ciec pf, impf dociekaç find out dociekanie n research, investigation, inquiry dociekliwy aj inquisitive docieraç see dotrzeç docinaç -am -asz impf +D make biting remark to docinek -nku mi jibe, barb dociskaç -am -asz impf, pf docisnàç -sn´ -Êniesz press tight do cna phr completely doczekaç (si´) -am -asz pf +G live to see, wait until doczesny aj evanescent, temporal, of this world dodaç ^daç pf, impf dodawaç -daj´ -dajesz add dodatek -tku mi supplement, addition. na ~ in addition. w ~tku do+G in addition (to) dodatkowy aj additional. av dodatkowo additionally dodatni aj positive, plus dodawaç see dodaç dodawanie n addition. znak ~nia plus sign dodekafonia f twelve-note chromatic scale dodruk mi printed supplement dodzwoniç si´ -ni´-nisz pf, impf dodzwaniaç si´ do+G pf get through to (on telephone) dofinansowaç -suj´ -sujesz pf hlpe out financially dog ma great dane (dog) dogadaç si´ -am -asz pf, impf dogadywaç si´ -duj´ -dujesz do+G z+I come to an agreement or understanding with s.o. dogadzaç see dogodziç doganiaç see dogoniç dogasaç -am -asz impf, pf dogasnàç -sn´-Êniesz burn out doglàdaç see dojrzeç dog∏´bny aj in-depth (analysis, etc.) dogmat mi dogma dogmatyczny aj dogmatic. dogmatyk mp dogmatic person dogmatyzm mi dogmatism dogodny aj opportune, suitable, convenient dogodziç -dz´ -dzisz pf, impf dogadzaç +D please, suit. trudno mu dogodziç it's hard to please him dogoniç -ni´ -nisz pf, impf doganiaç trans gain on, pf overtake, catch up to dogorywaç -am -asz impf burn out, become extinguished, come to an end dograç -am -asz pf, impf dogrywaç go into play-off dogrywka play-off (in sports) doiç doj´ doisz dój impf, pf wydoiç milk doigraçsi´ -am -asz pf +G reap the rewards (of s.t. negative) dojazd mi do+G approach, access to dojazdowy aj of dojazd dojechaç ^jechaç pf, impf doje˝d˝aç drive as far as, commute, pull into (station) dojny aj milk-bearing (female animal) dojrza∏oÊç f maturity dojrza∏y aj mature, ripe, adult dojrzeç 1 -ej´ -ejesz pf, impf dojrzewaç -am -asz ripen, mature dojrzeç 2 -jrz´ -jrzysz pf, impf doglàdaç +G inspect, oversee dojrzewanie n ripening, coming of age, maturation. okres ~nia puberty dojÊcie n access dojÊç ^iÊç impf, dochodziç -dz´ -dzisz do+G come to, arrive at, reach, accomplish, make an impression on. ~ do wniosku conclude dok mi dock dokarmiç -mi´-misz pf, impf dokarmiaç supplementally feed dokazaç -˝´ -˝esz pf, impf dokazywaç -zuj´ -zujesz +G achieve, show off dokàd av where to

62

dokàdkolwiek av to anywhere dokàdÊ av to somewhere dok∏adaç see do∏o˝yç dok∏adka. na ~k´ on top of everything dok∏adnoÊç f exactness, exactitude, precision, accuracy dok∏adny aj exact, precise, thorough. av dok∏adnie thoroughly, carefully, precisely doko∏a av all-around dokonaç -am -asz pf, impf dokonywaç -nuj´ -nujesz or -ywam -ywasz +G accomplish, perform (action). ~ si´ come to pass, be accomplished dokonany aj perfective (aspect) dokoƒczenie n final part dokoƒczyç -cz´ -czysz pf, impf dokaƒczaç finish off dokr´ciç -c´-cisz pf, impf dokr´caç screw down dokr´tka -tek f second take (in films) dokszta∏ciç si´ -c´ -cisz pf, impf dokszta∏caç si´ make up one's education doktor mp doctor (medical and academic) doktorant mp doctoral student doktorat mi doctorate doktorowa aj as f arch Vsg. -o doctor's wife doktorski aj doctoral (dissertation, studies, etc.) doktoryzowaç si´ -zuj´ -zujesz pf obtain one's doctoral degree doktryna f doctrine doktrynerski aj doctrinal, doctrinaire dokuczyç -cz´ -czysz pf, impf dokuczaç +D annoy, bother, irk, tease dokuczliwy irksome, irritating, annoying dokument mi document dokumentacja f documentation. dokumentalny aj documentary dokumentowaç -tuj´- -tujesz impf, pf udokumentowaç document dola f fate, plight, lot dolaç ^laç pf, impf dolewaç pour into, add by pouring dolar fac an dollar dolecieç -c´ -cisz pf,impf dolatywaç -tuj´ -tujesz come flying, fly to, reach (of sound) dolegaç -a +D ail, afflict, trouble dolegliwoÊç f ailment, affliction, complaint, disorder dolegliwy aj bothersome dolewaç see dolaç dolewka -wek f remainder (of fluid) doliczyç -cz´-czysz pf, impf doliczaç add to, count among, sum up dolina f valley dolny aj lower do∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf do∏àczaç am -asz annex, add, attach do+G to. intrans ~ si´ join do∏ek -∏ku mi dim of dó∏ pit, depression, hollow do∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf dok∏adaç do+G add to, pile on dom mi L -u house, home. do ~mu (to) home. w ~mu at home. ~ towarowy department store. ~ kultury community center. ~ studencki dormitory domagaç si´ -am -asz impf +G demand, claim, call for domek -mku mi dim of dom small house, bungalo, (camping) lodge domena f domain domiar in phr na ~ z∏ego to make matters worse domieszaç -am -asz pf or impf do+G add to, mix in with domieszka f addition, admixture dominacja f domination domino n indecl domino(es) dominowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zdominowaç nad+I predominate, prevail, dominate, take the upper hand. dominujàcy aj dominating, dominant domykaç -am -asz impf, pf domknàç -n´ -niesz close, shut (completely) domniemanie n supposition

63

domniemany aj supposed, putative domofon mi household intercom domokrà˝ca mp Npl -y Gpl -ów peddlar domoros∏y aj home-grown, home-spun domostwo n homestead domownik mp householder, home-dweller domowy aj of dom household, domestic, home-made. praca ~wa homework. prace ~we housework. zwierz´ ~we household pet. po ~wemu informally domykaç see domknàç domys∏ mi guess, supposition domyÊliç si´ -l´ -lisz pf, impf domyÊlaç si´ guess, imagine, suppose domyÊlny aj shrewd, quick-witted donaszaç see donosiç donica f aug flower-pot doniczka -czek dim of donica doniczkowy aj potted (plant) doniesienie n often pl report, intelligence donieÊç ^nieÊç pf, impf donosiç -sz´ -sisz o+L inform or report on. ~ si´ be reported. see also donosiç donikàd av (to) nowhere donios∏y aj important, lofty, far-reaching. av donioÊle donkiszot mp don Quixote donos mi denunciation donosiç -sz´ -sisz pf. impf donaszaç carry to term (pregnancy). wear to rags. see also donieÊç donoÊnoÊç f range (of sound, etc.) donoÊny aj far-reaching (sound, etc.) don˝uan mp Don Juan (seducer of women) dooko∏a prep +G all around dopaÊç üpaÊç pf, impf dopadaç run up to, overtake dopasowaç -suj´ -sujesz pf, impf dopasowywaç -wuj´ -wujesz fit, match. ~ si´ do+G fit in with dopatrzeç si´ -rz´ -rzysz pf, impf dopatrywaç si´ +G see behind, spot, read into dopychaç -am -asz impf, pf dopchnàç -n´-niesz do+G push to dope∏niacz mi -a genitive (case) dope∏niç -ni´-nisz pf, dope∏niaç impf complete, supplement, complement. ~ si´ to be fulfilled dope∏nienie n complement, grammatical object. ~ bli˝sze (dalsze) indirect (direct) object dop´dziç -dz´ -dzisz pf, impf dop´dzaç trans overtake by running dopiàç ^piàç pf, impf dopinaç finish buttoning. ~ swego attain's one's end dopiç ^piç pf, impf dopijaç drink to the end dopiec ^piec pf, impf dopiekaç thoroughly roast, bake. +D annoy dopiero av only (just). ~ co only now dopilnowaç -nuj´ -nujesz pf look after, see through. see also przypilnowaç, upilnowaç dopinaç see dopiàç doping mi cheering dopingowaç -guj´ -gujesz impf cheer on dopisaç -sz´ -szesz pf, impf dopisywaç -suj´ -sujesz 1. finish writing. 2. come up to the mark, do well, fulfill promise dopisek -sku mi postscript dop∏aciç -c´ -cisz pf, impf dop∏acaç pay the rest dop∏ata f supplementary payment dop∏ynàç -n´-niesz pf, impf dop∏ywaç flow to dop∏yw mi flow, supply dop∏ywaç see dop∏ynàç dopomagaç see dopomóc dopomieç si´ ^pomnieç pf, impf dopominaç si´ o+A ask for one's due dopomóc ^pomóc pf, dopomagaç impf help, support, come to one's aid. tak mi Bo˝e dopomó˝ so help me God dopóki nie conj phr (not) until dopóty, dopóki conj phr after nie not until

64

dopracowaç -cuj´ -cujesz pf, impf dopracowywaç -wuj´ -wujesz polish, perfect (work of literature). ~ si´ +G earn by dint of hard work doprawdy av really, honestly doprawiç -wi´ -wisz pf, impf doprawiaç flavor, season doprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf doprowadzaç do+G lead to, bring about dopust mi visitation (from above). ~ bo˝y scourge dopuszczalny admissible, permissible, allowable dopuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf dopuszczaç do+G allow, let happen, let pass, admit into. ~ si´ +G commit (crime, etc.) dopytaç si´ -am -asz pf, impf dopytywaç si´ -tuj´ -tujesz +G find out dorabiaç see dorobiç doradca mp Npl -y Gpl -ów counselor, adviser doradczy aj advisory doradziç -dz´ -dzisz pf, impf doradzaç +D advise, counsel dorastaç -am -asz impf, pf dorosnàç -sn´ -Êniesz do+G reach a certain height, be equal to (task) doraêny aj makeshift, ad hoc, improvised, circumstantial dor´czyç -cz´ -czysz pf, impf dor´czaç +D hand over, deliver, transmit dor´czyciel mp transmitter, mail-carrier dorobek -bku mi possessions, literary output dorobiç -bi´ -bisz pf, impf dorabiaç supplement earnings dorobkiewicz mi parvenue doroczny aj yearly dorodny aj comely, handsome. ripe doros∏y aj adult, grown(-up). as mp adult, grown-up. av doroÊle in a mature manner dorosnàç see dorastaç do rozpuku phr to bursting. doro˝ka -˝ek f hansom cab doro˝karz mp cabby dorównaç -am -asz pf, impf dorównyaç -nuj´ -nujesz +D equal, keep up with dorsz ma cod dorwaç si´ ^rwaç pf, impf dorywaç si´ do+G break or tear through to (power, etc.) dorycki aj Doric (column, etc.) dorysowaç -suj´-sujesz pf, impf dorysowywaç -wuj´ -wujesz sketch in, fill out (by drawing) dorywaç si´ sss dorwaç si´ dorywczy aj sporadic dorzecze n Gpl -y (river) basin dorzeczny aj sensible, reasonable, logical, to the point dorzuciç -c´ -cisz pf, impf dorzucaç +G toss in (another) dosiàÊç ^siàÊç pf, dosiadaç imp +G mount (horse, etc.) dosi´gaç -am -asz impf, pf dosi´gnàç -n´ -niesz +G reach up to doskonale av fine, excellent. see doskona∏y doskonalenie n improvement doskonaliç -l´ -lisz impf, pf udoskonaliç trans improve, perfect. intrans ~ si´ w+L become improved, proficient in doskona∏oÊç f excellence, perfection doskona∏y aj excellent, perfect. av doskonale excellently, perfectly. doskwieraç -am -asz impf +D annoy dos∏owny aj literal. av dos∏ownie literally dos∏owny aj literal dos∏yszeç -sz´ -szy pf. nie ~ not hear, not catch dostaç -an´ -aniesz pf, impf dostawaç -staj´ -stajesz get, receive. ~ si´ do+G get into, get to dostarczyç -cz´ -czysz pf, imfp dostarczaç provide, supply (+D +G s.o. with) dostateczny aj do+G sufficient for. av dostatecznie sufficiently dostatek -tku mi abundance, affluence. ˝yç w ~tku be well off dostawa f delivery, supply dostawaç see dostaç dostawca mp supplier, contractor dostawczy aj of dostawca supply (wagon, etc.) samochód ~ delivery van

65

dost´p mi access dost´pnoÊç f accessibility dost´pny aj do+G accessible or available to dostojnik mp dignitary dostojnoÊç f dignity dostojny aj dignified, stately, august, proud, noble, lofty dostosowaç -suj´ -ujesz pf, impf dostosowywaç -wuj´ -wujesz trans do+G adapt or adjust to. intr ~ si´ become adapted dostroíc -oj´-isz pf, impf dostrajaç tune. intrans ~ si´ do+G tune in to dostrzec ^strzec pf, impf dostrzegaç discern, perceive, tell dostrzegalny aj visible, noticeable, discernable dosyç av =doÊç rather, enough doszcz´tnie av completely, thoroughly (destroyed, etc.) doszkoliç si´ -l´ -lisz pf, impf doszkalaç si´ raise one's qualifications doszukaç si´ -am -asz pf, impf doszukiwaç si´ -kuj´ -kujesz +G discover doÊcigaç -am -asz impf, pf doÊcignàç -n´ -niesz match, equal, catch up with doÊç av =dosyç rather, quite, fairly, enough. mieç ~ czegoÊ have enough of s.t. ~, ˝e suffice it to say that doÊrodkowy aj centripetal doÊwiadczaç see doÊwiadczyç doÊwiadczalny aj experimental doÊwiadczenie n experience doÊwiadczony aj experienced doÊwiadczyç -cz´ -czysz pf, impf doÊwiadczaç +G experience dotacja f subvention, subsidy dotar∏ see dotrzeç dotàd av up to here, up to now, thus far dotkliwy aj painful, severe, intense dotknàç see dotykaç dotkni´cie n touch dotkni´ty aj hurt, afflicted, offended dotowaç -tuj´ -tujesz impf subsidize dotrwaç -am -asz pf last, survive dotrzeç ^trzeç pf, impf docieraç do+G get through to dotrzymaç -am -asz pf, impf dotrzymywaç -muj´ -mujesz or -mywam -mywasz +G keep (word, promise. company) dotychczas av heretofore, hitherto, til now dotychczasowy aj previous, until now dotyczàcy aj +G concerning dotyczyç -czy us-3p +G concern, apply to dotyk mi tough dotykaç -am -asz impf, pf dotknàç -n´ -niesz +G touch, feel, strike, affect, afflict, hurt doustny aj oral (medicine) dowcip mi joke, humor, wit dowcipkowaç -kuj´-kujesz impf joke dowcipniÊ mp joker dowcipny aj witty dowieÊç ^wieÊç pf, impf dowodziç -dz´ -dzisz +G prove dowiedzieç si´ ^wiedzieç pf, impf dowiadywaç si´ -duj´ -dujesz +G find s.t. out, learn o+L about dowierzaç -am -asz impf. nie dowierzaç +D mistrust dowieêç ^wieÊç pf, dowoziç -˝´ -zisz impf take to dowodziç see dowieÊç dowolnoÊç f arbitrariness dowolny aj optional, at will. w ~ sposób in any way, as one likes dowoziç see dowieêç dowód -wodu mi proof, evidence. ~ osobisty personal identification dowódca mp Npl -y Gpl -ów commandant, commander, leader dowódstwo n leadership, command dozgonny aj undying, lifelong

66

doznaç -am -asz pf, impf doznawaç -znaj´ -znajesz +G experience dozorca mp caretaker, janitor, concierge dozorowaç -ruj´ -rujesz impf supervise, oversee dozór -zoru mi supervision, oversight dozwolony aj allowed, permitted do˝yç ^˝yç pf live as long as. +G live to see do˝ylny aj intravenous do˝ynki pl form G -nek harvest festival do˝ywocie n life sentence do˝ywotni aj lifelong dó∏ do∏u mi pit, bottom. do do∏u down. na dó∏ down(wards), downstairs. na dole at the bottom, downstairs. w dole at the bottom. w dó∏ downwards. z do∏u from the bottom drabina f ladder draka f row (fight) dramat mi tragedy, drama dramaturg mp playwright dramaturgia f dramaturgy dramatyczny aj dramatic dramatyzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf udramatyzowaç dramatize drapacz mi -a ~ chmur sky-scraper drapaç -pi´ -piesz impf, pf podrapaç scratch. refl ~ si´ scratch o.s. drapie˝ny aj predatory drapie˝nik ma predator drapowaçpuj´ -pujesz impf, pf udrapowaç drape drastyczny aj drastic draêliwoÊç sensitivity (in a negative sense) draêliwy aj sore, sensitive draêniç -ni´ -isz impf tease, irritate, grate on dràg mi -a pole drà˝ek -˝ka dim of dràg stick, lever drà˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf wydrà˝yç drill, bore. ~ temat dwell on a subject drelich mi denim drena˝ mi. ~ mózgów brain drain drgaç -am -asz impf, pf drgnàç -n´ -niesz tremble, twitch start, budge drganie n trembling dres mi training suit dreszcz mi often pl shiver dreszczowiec -wca mi thriller (movie, book) dreszczyk mi thrill drewniak mi -a clog (shoe) drewniany aj of drewno wooden drewno -wien n wood dr´ see drzeç dr´czyç -cz´ -czysz impf torment, distress dr´twieç -iej´ -iejesz impf go numb dr´twy aj numb drgnàç see drgaç drganie n vibration drink mi (mixed) drink drobiazg mi trifle, sundry drobiazgowy aj fussy, thoughough, hung up on details. av drobiazgowo drobiç -bi´ -bisz impf mince drobnomieszczaƒski aj petit bourgeois

67

drobnomieszczaƒstwo n petit bourgeoisie drobny aj small, slight, minor, petite. pl small change droczyç si´ -cz´ -czysz impf z+I banter with droga dróg f road, way droga dojazdowa access road na drodze in the road, in the way po drodze along the way. swojà drogà in one's own way. w drodze on the way, in the course of, by way of. wejÊç sobie w drog´ get in each other's way. drogeria f druggist's drogi aj expensive, dear. mój ~ my dear. Drogi Panie Dear Sir. comp a dro˝szy. comp av dro˝ej drogocenny aj precious, valuable drogomistrz mp Npl -owie road-master (person responsible for the upkeep of a stretch of highway) drogowskaz mi road-sign drogowy aj of droga road, highway drops fac an (candy) drop drozd ma thrush dro˝d˝e pl form G -y yeast dro˝d˝owy aj leavened dro˝d˝ówka -wek f yeast-cake dro˝eç -ej´ -ejesz us 3p impf get more expensive dro˝ej see drogi dro˝yzna f high cost drób drobiu mi poultry, fowl dró˝ka -˝ek f dim of droga path dró˝nik mp (railway) crossing guard druciany aj wire drucik dim of drut drugi aj another, the other, second. na ~ dzieƒ next day drugorz´dny aj secondary druh mp friend of groom. scout druhna f bridesmaid druk mi printed matter, type drukarka -rek f (computer) printer drukarnia f Gpl -rƒ or -rni printery, printer's drukarski aj printer's drukarz mp printer drukowaç -kuj´ -kujesz impf, pf wydrukowaç print drut mi wire, knitting needle. ~ kolczasty barbed wire. robiç na ~tach knit druzgocàcy aj crushing (blow, etc.) drwal mp wood-cutter dru˝ba mp best man dru˝yna f (sports) team dru˝ynowy aj of dru˝yna drwal mp lumberjack drwiç -wi´ -wisz impf, pf zadrwiç z+G mock, jeer at drwina f mockery dryblowaç -luj´ -lujesz impf dribble (in basketball) drzazga f splinter drzeç dr´ drzesz drzyj dar∏ impf, pf poddrzeç tear. ~ si´ impf-only shout. pf also see nadrzeç (si´) drzemaç -mi´ -miesz impf slumber drzemka -mek f nap drzemnàç si´ -n´ -niesz impf, pf zdrzemnàç si´ slumber, sleep it off drzewce n staff drzewko -wek n dim of drzewo drzewny aj wooden drzewo n tree

68

drzeworyt mi wood engraving drzwi pl form G -i door drzwiczki -czek dim of drzwi dr˝àcy aj trembling dr˝eç -˝´ -˝ysz impf tremble dubeltówka wek f double-barreled shotgun dubler mp double, stunt man duch ma spirit, ghost, apparition duchowieƒstwo n clergy duchowny aj 1. clerical, ecclesiastical 2. as mp clergyman. pl the clergy duchowy aj spiritual, nonmaterial dudek -dka. wystrychnàç na ~dka make a fool of dudniç -ni´ -nisz impf rumble dydy pl form G dud bagpipes dudziarz mp (bag)piper duet mi duet dulka -lek f oarlock duma f pride, self-respect. Ukrainian heroic song dumny aj z+G proud (of) Dunaj mi Danube River Dunka -nek fem of Duƒczyk Duƒczyk mp Dane duƒski aj Danish dupa f vulg ass duplikat mi duplicate dur 1 mi major (chord) dur 2. ~ brzuszny typhoid fever dureƒ -rnia mp fool durny aj dumb durowy aj of dur durszlak mi -a collander, strainer durzyç si´ -rz´ -rzysz impf w+L be infatuated with dusiciel mp strangleer. ma constrictor dusiç -sz´ -sisz impf, pf udusiç trans strangle, smother, stifle, stew (meat). intrans ~ si´ smother, choke, strangle dusigrosz mp penny-pincher dusza f soul, heart. nie by∏o ˝ywej ~szy there wasn't a living soul duszek -szka mi. wypiç ~szkiem drink in a single gulp dusznica f. dusznica bolesna angina pectoris dusznoÊç f. mieç ~Êci be short of breath duszny aj stifling, sticky (weather). av and verbal duszno stuffy duszony aj stewed duszpasterski aj of duszpasterstwo duszpasterstwo n priesthood, ministry duszpasterz mp priest, pastor du˝o av of du˝y much, a lot. ~ +G a lot of. za ~ too much du˝y aj large, big. av du˝o comp aj wi´kszy. comp av wi´cej dwa f dwie mp dwaj GDL dwu G dwóch or dru D dwom or dwu, dwóm I dwoma, f dwiema two dwadzieÊcia num dwudziestu I -oma twenty dwanaÊcie num GDL dwunastu I dwunastoma or -u twelve dwie see dwa dwieÊcie num dwustu I dwustoma two hundred dwoíç si´ dwoj´ dwoisz impf, pf zdwoíç si´ double, split. pf see also podwoiç si´ dwojaczki pl form G -ków or f. -czek twins dwojaki aj double-sided dwoje coll num -jga (group of) two dworcowy aj of dworzec dworek -rku dim of dwór

69

dworny aj elegant, refined, cultivated dworzan(in) mp courtier dworzec -rca mi station, depot (train, bus) dwóch see dwa dwóchsetlecie n bicentennial dwója aug reif num of dwójka a two (grade) dwójka -jek reif num a two, twosome. we ~k´ the two of them or us dwójkowy aj binary dwójnasób num av by two, doubly, in two-ways dwom, dwóm see dwa dwór dworu manor. na dworze outside dwubój -boju mi biathlon dwu- prefix two-, as in dwucz´Êciowy two-part, dwudnionwy two-day's dwudziestka f reif num ten dwudziestolecie n twenty-year period or anniversary dwudziestoletni aj twenty-year-old dwudziestowieczny aj twentieth-century dwudziestopierwszowieczny aj twenty-first-century dwudziedziestu see dwadzieÊcia dwudziesty num aj twentieth dwuj´zyczny aj bilingual dwukierunkowy aj two-way (street, etc.) dwukropek mi -a colon (punctuation) dwukrotnie av twice dwuletni aj two-year-old dwumian mi binomial dwunastka f reif num twelve dwunastnica f duodenum dwunasty num aj of dwanaÊcie twelfth dwuosobowy aj two-person dwupokojowy aj two-room dwurz´dowy aj double-breasted dwusetny aj two-hundredth dwustronny aj bilateral, reversible, two-way dwustu see dwieÊcie dwusuwowy aj two-stroke (engine) dwutlenek -nku mi bioxide dwutygodnik mi -a bi-weekly dwutysi´czny aj two-thousandth dwuwarstwowy aj two-ply dwuwiersz mi -a couplet dwuwymiarowy aj two-dimensional dwuznacznoÊç f ambiguity dwuznaczny aj ambiguous dybaç -bi´ -iesz na+A lurk, lie in wait for dycha f colloq ten-spot dydaktyczny aj didactic, rel. to teaching dydaktyk mo didactician dydaktyka f didactics, teaching dyfteryt mi diphtheria dyftong mi dipthong dygaç -am -asz impf, pf dygnàç -n´ -niesz curtsey dygnitarz mp dignitary dygotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf tremble, throb, pulsate, shudder, quake dygresja f digression dykcja f diction dykta f plywood dyktando n indecl dictation. pod ~ under dictation, compulsion

70

dyktator mp dictator dyktatorski aj dictatorial dyktatura f dictatorship dyktowaç -tuj´ -tujesz impf dictate dylemat mi dilemma dyletancki aj dilettantish dyletant mp dillettante dyli˝ans mi stagecoach dym mi smoke dymiç si´ -i us-3p (emit) smoke (lamp, chimney) dymisja f dismissal. podaç si´ do ~ji tender one's resignation dymny aj of dym dynamiczny aj dynamic, energetic dynamika f dynamics dynamit mi dynamite dynastia f dynasty dynia f pumpkin dyplom mi diploma dyplomata f (masc.) diplomat dyplomatyczny aj diplomatic dyplomowany aj certified, qualified dyplomowy aj of dyplom dyrekcja f leadership, management dyrektor mp director, manager, head dyrektorka -ek f headmistress, principal of school dyrektywa f guideline, directive dyrygent mp conductor (of orchestra), band leader dyrygowaç -guj´ -gujesz impf +I direct (orchestra) dyscyplina f discipline dysciplinarny aj disciplinary dysharmonia f disharmony dysk mi disc (sports, anatomy) dyskietka -tek computer disk dyskoteka f disco(teque) dyskrecja f discretion dyskretny aj discreet. av dyskretnie discreetly dyskryminacja f discrimination dyskryminowaç -nuj´ -nujesz impf +A discriminate against dyskusja f (formal) discussion. podaç pod ~j´ put up for discussion dyskusyjny aj controversial, arguable, debatable. klub ~ debating club dyskutant mp debater dyskutowaç -tuj´ -tujesz impf, pf podyskutowaç o+L discuss, debate, argue dyskwalifikacja f disqualification dyskwalifikowaç -kuj´ -kujesz impf disqualilfy dysonans mi dissonance, discord dysponowaç -nuj´ -nujesz impf +I have at one's disposal dyspozycja f directive, instruction, inclination. do ~ji at one's disposal dyspozycyjny aj discretionary dystans mi distance dystrybucja f distribution dystrybutor mi or mp distributor dystyngowany aj distinguished dysktyncje pl form G -ji insignia dysydent mp dissident dysza f nozzle dyszeç -´ -ysz pant, gasp, wheeze dyszel -szla mi wagon tongue dywan mi -u or -a rug, carpet

71

dywanik -a mi dim of dywan mat dywersant mp saboteur dywersja f sabotage dywidenda f dividend dywizja f (military) division dy˝ur mi tour of duty, work shift, watch dy˝urny aj of dy˝ur. lekarz ~ doctor on call dzban mi -a pitcher, jug dzbanek -nka mi dim of dzban dziaç si´ dzieje us-3p impf go on, happen, occur. co si´ dzieje? what's going on? dziad mp D -u Npl -owie old man, ancestor dziadek -dka mp Npl -owie grandfather. ~dkowie grandparents dziadostwo n poverty, trash dziadzio ma affec of dziadek grandpa dzia∏ mi area, branch, section, department dzia∏acz mp activist dzia∏aç -am -asz impf operate, work. na+A have an effect on. dzia∏asz mi na nerwy you're getting on my nerves dzia∏alnoÊç f operation, activity dzia∏anie n operation (esp. military), activity dzia∏ka -∏ek f allotment, plot (of land), garden plot dzia∏kowy aj of dzia∏ka. ogród ~ garden plot dzia∏o n cannon, heavy gun dzia∏owy aj of dzia∏ dzianina f knit-goods, knitwear dziarski aj sprightly dziàs∏o -se∏ n gum (mouth) dziczeç -ej´ -ejesz impf, pf z- turn wild dziczyzna f game, wild meat, venison dzida f spear dzieciak ma colloq child, kid dzieci´cy aj child's, children's, childlike dziecinny aj infantile dzieciƒstwo n childhood. od ~wa since childhood dziecko n pl NAG dzieci D dzieciom I dzieçmi L dzieciach child dziedzic mp heir, young squire dziedzictwo n inheritance dziedzicznoÊç f heredity dziedziczny aj hereditary dziedziczyç -cz´ -czysz impf, pf odziedziczyç inherit po+L from dziedzina f area, branch, field of study dziedziniec -ƒca mi courtyard, churchyard dzieje pl form G -ów history dziejowy aj historic(al) dziekan mp dean dziekanat mi dean's office dzielenie n division dzieliç -l´ -lisz impf, pf podzieliç share, divide. ~ si´ +I share. be divided dzielnica f section, province, district, quarter, part of town dzielnicowy aj regional, district. as mp constable dzielny aj brave, resourceful, gallant. av dzielnie bravely dzie∏o n work (of art, literature) dziennik mi -a journal, diary, log-book, daily paper dziennikarka -rek fem of dziennikarz dziennikarski aj journalist(ic) dziennikarstwo n journalism dziennikarz mp journalist dzienny aj daily. porzàdek ~ agenda. av dziennie daily

72

dzieƒ dnia mi NApl dni or dnie Gpl dni day dzieƒ dobry hello. Dzieƒ Kobiet Women's Day dzieƒ po dniu day by day. dzieƒ w dzieƒ on this very day. dzieƒ za dniem day after day. na co dzieƒ on an everyday basis. pewnego dnia one day. w bia∏y dzieƒ in broad daylight. z dnia na dzieƒ from one day to the next. dzier˝awa f lease. wziàç coÊ w ~w´ take out a lease on s.t. dzier˝awca mp tenant, lease-holder dzier˝awczy aj possessive (adjective, pronoun) dzier˝awiç -wi´ -wisz impf, pf wydzier˝awiç lease (out) dziesiàtka reif num a ten dziesiàtkowaç -kuj´ -kujesz impf decimate dziesiàty num aj of dziesi´ç tenth dziesi´ciobój -boju mi decathlon dziesi´ûciokrotny aj ten-fold dziesi´ciolecie n ten-year period, tenth anniversary dziesi´cioletni aj ten-year-old dziesi´ç -´ciu num I -´cioma. ten dziesi´ciolecie n decade dziesi´tny aj decimal dziewcz´ -´cia n Npl -´ta Gpl -àt us pl girl dziewcz´cy aj girl's, girlish dziewczyna f girl dziewczynka -nek f dim of dziewczyna little girl dziewiàtka reif num a nine dziewiàty num aj of dziewi´ç ninth dziewica f virgin dziewiczy aj virgin(al) dziewi´cioletni aj nine-year-old dziewi´cioro -orga coll num nine dziewi´ç num -´ciu I -ioma or -u nine dziewi´çdziesiàt num -dziesi´ciu I -ioma ninety dziewi´çset num -´ciuset nine hundred. dziewi´çsetny aj of dziewi´çset dziewi´tnaÊcie num -nastu I -nastoma nineteen dziewi´tnastowieczny aj nineteenth century dziewi´tnasty num aj ~dziewi´ç nineteenth dzi´cio∏ ma woodpecker dzi´kczynienie n thanksgiving. Dzieƒ ~nia Thanksgiving Day dzi´kczynny aj thankful dzi´ki prep+D thanks to, due to, by means of. dzi´ki! thanks! dzi´ki Bogu! thank God! dzi´kowaç -kuj´ -kujesz impf, pf podzi´kowaç thank +D s.o. za+A for. dzi´kuj´ thank you, no thanks dzik ma wild boar dziki aj wild, savage dzikus mp pej savage dziobaty aj pock-marked dziobaç -bi´ -biesz impf, pf dziobnàç -n´ -niesz peck dziób dziobu mi -a beak, bow of ship dzióbek -bka mi dim of dziób dzisiaj emphatic form of dziÊ dzisiejszy aj of dzisiaj today's dziÊ =dzisiaj av today. ~ rano this morning. po ~dzieƒ until today dziupla f hollow (of tree) dziura f hole, cavity, hole in the wall (place)

73

dziurka -rek f dim of dziura dziurawiç -wi´ -wisz impf, pf zadziurawiç poke hole in, punture. pf dziurawiec -wca mi St. John's-wort (herb) dziurawy aj leaky, full of holes dziw mi strange thing, wonder. nie ~, ˝e... no wonder that... dziwactwo eccentricity dziwaczny aj odd, eccentric dziwiç -wi´ -wisz impf, pf zdziwiç trans surprise. ~ si´ intr +D be surprised (at). co tu si´ dziwiç little wonder dziwka -wek f whore, bitch, tramp dziwny aj strange. nic ~nego no wonder. av dziwnie strangely dziwo. o ~ amazing! dziwolàg mi -a freak dzwon mi bell dzwonek -nka mi 1 dim of dzwon. 2 blue-bell (flower) dzwoniç -ni´ -nisz impf, pf zadzwoniç ring, phone. ~ do kogoÊ call someone up. see also dodzwoniç si´, zdzwoniç si´ dzwonnica f belfry dzwonnik mp bell-ringer dêwi´czny aj resonant, voiced (consonant) dêwi´k mi sound dêwi´kowy aj of dêwi´k dêwig mi hoist, lift, (industrial) elevator. v dêwigar mi -a supporting beam, girder dêwigaç -am -asz impf, pf dêwignàç -n´ -niesz lift, hoist, raise, lug dêwignia f Gpl -i lever dêwigowy aj of dêwig. as mp crane operator d˝d˝ownica f earthworm d˝d˝ysty aj rainy d˝em mi jam (food) d˝entelmen mp gentleman d˝ez mi jazz d˝in mi gin (liquor) d˝ins mi denim. pl blue-jeans d˝insowy aj of d˝ins denim d˝okej mp jockey, lackey, liveryman d˝oker fac an joker (in cards) d˝udo n indecl judo d˝uma f plague d˝ungla f Gpl -i jungle

E e(e)! , eh! interj ah! go on! ech! interj ugh! echo n s.t. indecl echo edamski aj Edam (cheese) edukacja f form education edukacyjny aj of edukacja edycja f form edition edykt mi edict efekt mi effect. dla ~tu for effect efektownoÊç f attractiveness, successful in effect efektowny aj attractive, fetching efektywnoÊç aj efficiency efektywny aj effective, efficient efemeryczny aj ephemeral egida f. pod ~dà +G under the protection or sponsorship of Egipcjan(in) mp Egyptian

74

Egipcjanka -nek fem of Egipcjanin egipski aj Egyptian egocentryczny aj selfish, egocentric egocentryk mp egocentric egoistyczny aj egoistic egoista mp egoist egoistka -tek fem of egoista egoizm mi egotism, selfishness egotyczny aj egotistic(al) egotysta mp egotist egotyzm mi egotism egzaltacja f exultation egzaltowany aj overly emotional egzamin mi examination egzaminacyjny aj of egzamin egzaminowaç -nuj´ -nujesz impf, pf przeegzaminowaç examine egzekwowaç -wuj´ -wujesz impf, pf wyegzekwowaç execute, carry out egzekucja f execution egzekucyjny aj of egzekucja egzemplarz mi -a copy egzemplifikacja f exemplification egzorcyzm mi exorcism egzotyczny aj exotic egzotyk mi an exotic thing egzotyka f exotic things, exoticism egzystencja f existence egzystowaç -tuj´ -tujesz impf exist ej! interj hey!, look out!, way to go! ekipa f team, work group eklektyczny aj eclectic ekolog mp Npl -owie or -dzy ecologist ekologia f ecology ekologiczny aj ecological ekonom mp economist ekonomia f economy ekonomiczny aj economic(al) ekonomika f economics ekonomista mp economist ekran mi screen (film, television). na ~nie now playing. ekranizacja f setting to film ekranizowaç -zuj´ -zujesz impf adapt for the screen ekranowy aj of ekran eks- prefix in sense of 'ex-', 'former', as in eks-prezydent ex-president ekscelencja f (title) your excellency ekscentryczny aj exentric ekscentryk mp (an) eccentric eksces mi us pl excess, going too far ekscytowaç -tuj´ -tujesz excite, arouse. ~ si´ get excited ekscytujàcy aj exciting ekshibicjonista mp exhibitionist ekshibicjonizmmi exhibitionism ekshumacja f exhumation ekshumowaç -muj´ -mujesz impf exhume eksklusywnoÊç f exclusivity eksklusywny aj exclusive ekskomunika f excommunication ekslibris mi book-plate eksmisja f eviction

75

eksmisyjny aj of eksmisja ekspansja f expansion ekspansywny aj expansive, expansionist ekspatriacja f expatriation ekspedient mp salesman, salesperson ekspedientka -tek fem of ekspedient ekspedycja f expedition. shipping ekspedycyjny aj of ekspedycja ekspedytor mp shipping agent ekspert mp expert ekspertyza f professional evaluation, expert opinion eksperyment mi experiment eksperymentalny aj experimental esperymentowaç -tuj´-tujesz impf experiment eksploatacja f exploitation, utilization eksploatowaç -tuj´ -tujesz pf wyeksploatowaç exploit, utilize eksplodowaç -duj´ -dujesz impf explode eksploracja f exploration eksplorowaç -ruj´ -rujesz impf explaore eksplozja f explosion eksponat mi piece on exhibition eksponowaç -nuj´ -nujesz impf, pf wyeksponowaç exhibit eksport mi export eksporttowy aj of eksport eksporter mp exporter eksportowaç -tuj´ -tujesz impf, pf wyeksportowaç export eksportowy aj of eksport ekspozycja f exposition, exhibition ekspozytura f branch office ekspres mi express (train, letter, newspaper, service). coffee-maker ekspresjonizm mi expressionism ekspresowy aj express (train, service). ~ termin ASAP. list ~ special-delivery letter ekspresja f expression ekspresjonizm mi expressionism ekspresyjny aj of ekspresja ekspresywny aj expressive ekstaza f ecstasy ekstensywny aj extensive eksterminacja f extermination eksternista mp external studies student ekstra aj indecl super ekstradycja f extradition ekstraklasa f first league (sports team) ekstrawagancja f extravagance ekstrawagancki aj extravagant ekstrema f (political) extreme ekstremalny aj extreme ekstremista mp extremist ekumeniczny aj ecumenical ekwipa˝ mi outfittings (for horse and carriage) ekwipunek -nku mi outfittings, equipment ekwiwalent mi equivalent ekwiwalentny aj equivalent elastik or elastyk mi elastic elastycznoÊç f elasticity, flexibility elastyczny aj elastic, flexible, springy Elblàg mi -a town elblàski aj of Elblàg

76

elblà˝an(in) mp inhabitant of Elblàg elblà˝anka -nek fem of Elblà˝anin elegancja f elegance elegancki aj elegant, smartly dressed elegant mp smart dresser elegia f elegy elegijny aj elegiac elekcja f election elekcyjny aj electoral elekt mp electee elektor mp elector elektorat mi electorate elektrociep∏ownia f electrical power and heating plant elektroda f electrode elektrokardiograf mi electrocardiograph elektrokardiografia f electrocardiography elektrokardiogram mi electrocardiograph. elektroliza f electrolysis elektromagnes mi electromagnet elektromagnetyczny aj electromagnetic elektron mi electron elektronowy aj of elektron elektroniczny aj electronic elektronik mp electronic(al) engineer elektronika f electronics elektrotechnika f electrotechnology elektroterapia f electrotherapy elektrownia f electric power station, plant elektrowóz -wozu mi electric locomotive elektrowstrzàsy pl form G -ów electric(al) shock therapy elektryczka -czek f electric train elektrycznoÊç f electricity elektryczny aj electrical elektryfikacja f electrification elektryfikowaç -kuj´ -kujesz impf electrify elektryk mp electrician element mi element elementarny aj elementary, rudimentary elementarz mi -a primer elewacja f elevation (of building) eliksir mi elixir eliminacja elimination, run-off, heat (in sports) eliminacyjny aj of eliminacja eliminowaç -nuj´, pf wyeliminowaç eliminate elipsa f elipsis eliptyczny aj elliptical elita f elite, select elitarny aj elite, select elizejski aj Elysian elokwensja f eloquence elokwentny aj eloquent emalia f enamel, glaze emaliowaç -iuj´ -iujesz impf enamel emaliowany aj enameled emanacja f emanation emancypacja f emancipation emancypantka -tek f emancipationist, suffragette emancypowaç -puj´ -pujesz impf emancipate

77

emanacja f emanation emanowaç -nuj´ -nujesz impf emanate embargo n embargo emblemat mi emblem embrion mi embrion embrionalny aj embrionic emeryt mp retiree ererytalny aj pension (fund, etc.) emerytowany mp decl like aj retired person emerytura f retirement. na ~rze retired emfaza f emphasis efatyczny aj emphatic emigracja f emigration emigracyjny aj of emigracja emigrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wyemigrowaç emigrate eminencja f eminence emirat mi emirate emisja f emission (of money) emisyjny aj of emisja emitowaç -tuj´ -tujesz impf emit (money, etc.) emocja f emotion emocjonalny aj emotional emocjonowaç si´ -nuj´ -nujesz impf +I become emotional or agitated over emocjonujàcy aj emotion-laden empiryczny aj empirical empiryzm mi empiricism emu m indecl emu emulsja f emulsion encyklika f encyclical encyklopedia f encyclopedia encyklopedyczny aj encyclopedic endecja f based on Narodowa Demokracja ND (right-wing political party between the world wars) endemyczny aj endemic energetyczny aj energy-related, electrical energetyka f energy production energia f energy energiczny aj energetic enigmatyczny aj enigmatic enklawa f enclave enklityka f enclitic entuzjasta mp enthusiast entuzjastyczny enthusiastic entuzjazm mi enthusiasm. z ~mem enthusiastically entuzjazmowaç si´ -muj´ -mujesz +I be enthusiastic about enzym mi enzyme epicentrum n epicenter epicki or epiczny aj of epika epic epidemia f epidemic epidemiczny aj epidemic epideerma f epiderm epigram mi epigram epika f epic epikureizm mi epicureanism epikurejczyk mp epicurean epilepsia f epilepsy epileptyk mp epileptic epilog mi epilog epitafium n epitaph

78

epitet mi eppithet epizod mi episode epizodyczny aj episodic epoka f epoch, period epokowy aj epochal epolet mi epaulet epopeja or epos f epic poem era f era. naszej ~ry (NE) AD. przed naszà ~rà (PNE) BC erekcja f erection erekcyjny aj of erekcja eremita mp hermit, recluse ergonomiczny aj ergonomic erkaem mi type of automatic rifle erogenny aj erogenous erotoman mp erotomaniac, sex fiend erotyka f erotic subjects erotyczny aj erotic erotyzm mi eroticism, erotica erozja f erosion errata f erratum erudycja f erudition erudyta mp erudite erupcja f eruption es E flat esencja f essence eseista mp essayist esej mi essay esencja f essence esencjonalny aj of esencja esesman mp pej SS man (member of Nazi Schutz-Staffel) eskadra f squadron eskalacja f escalation eskapada f escapade Eskimos mp Eskimo Eskimoska -sek fem of Eskimos eskorta f military escort eskortowaç -tuj´ -tujesz impf escort esperanto n Esperanto esplanada f esplanade (square in front of fortifications) esteta mp esthete estetyk mp esthetician estetyka f esthetics estetyczny aj esthetic Estonia f Estonia Estonka -nek fem of Estoƒczyk Estoƒczyk mp Estonian estoƒski aj Estonian estrada f stage (esp. vaudeville), bandstand estradowy aj of estrada eszelon mi convoy etap mi stage, period etat mi job position etatowy aj of etatowy etatyzacja f job security system etatyzm mi statism, state control of business eta˝erka -rek f etagere etcetera etc. eter mi ether

79

eteryczny aj of eter ethereal Etiopia f Ethiopia etiopski aj Ethiopian etiuda f étude etniczny aj ethnic etnografia f ethnography etnolog mp ethnologist etnologia f ethnology etos mi. ~ pracy work ethic etui n indecl glasses-case etyczny aj ethical etyka f ethics etykieta f etiquette etykietka -tek f label, tab etylina f ethyl (gasoline) etymologia f etymology etymologiczny aj etymological eucharystia f eucharist eufemiczny aj euphemistic eufemizm mi euphemism euforia f euphoria eugenika f eugenics eukaliptus mi -a eucalyptus eunuch mp Npl -owie or -y eunuch eurazjacki aj Euroasian eutanazja f euthanasia Europa f Europe Europejczyk mp European Europejka -jek fem of Europejczyk europejski aj European ewakuacja f evacuation ewakuacyjny aj of ewakuacja escape (route, plan, etc.) ewakuowaç -uuj´ -uujesz impf, pf wyewakuowaç evacuate Ewangelia f Evangel, Gospel ewangeliczny aj evangelical ewentualnoÊç f eventuality ewentualny aj eventual, possible, conceivable ewangelicki aj evangelical (church): in Polish context, usually Lutheran ewentualnoÊç f possibility, happenstance, contingency, eventuality ewentualny aj eventual, possible. av ewentualnie if need be EWG (Europejska Wspó∏nota Gospodarcza) European Union ewidencja f evidence, record, file ewidencjonowaç -nuj´ -nujesz impf record ewidencyjny aj of ewidencja ewidentny aj evident, obvious. av ewidentnie clearly ewokacja f evocation ewokowaç -kuj´ -kujesz impf evoke ewolucja f evolution ewolucyjny aj of ewolucja ewoluowaç -uuj´ -uujesz impf evolve ezerotyczny aj esoteric

F fabryczny aj of fabryka. factory-made fabryka f factory, plant fabrykant mp factory owner fabrykowaç -kuj´ -kujesz impf fabricate. falsify

80

fabularny aj. film ~ feature film fabu∏a f plot, story line facet mp colloq guy, fellow, chap fach mi trade, line of work fachowiec -wca mp expert, professional fachowy aj professional, technical, expert facjata f garret apartment fagocyt mi phagocyte fagot mi bassoon fagocista mp bassoonist fair aj indecl "fer" fair. nie fair unfair fajans mi faience (pottery) fajansowy aj of fajans fajerka -rek f 1 brazier. 2 flowerpot fajerwerk mi us pl G -ów firework fajka -jek f pipe (tobacco) fajkowy aj of fajka. tytoƒ ~ pipe tobacco fajny aj colloq fine, great, neat. av fajnie or fajno fajt∏apa mp pej klutz, butterfingers, bungler fakir mp Npl -owie fakir faks mi fax, facsimile faksowaç -suj´ -sujesz impf, pf przefaksowaç fax fakt mi fact. to ~ that's right. ~, ˝e it's true that faktura f invoice faktyczny aj virtual, actual, factual. faktycznie as a matter of fact, indeed, actually fakultatywny aj optional fakultet mi (university) faculty, major department fala f wave falanga f phalanx falbana f frill falistoÊç f waviness falisty aj wavy falliczny aj phallic fallus mi -a phallus falochron mi breakwater, jetty falowaç -luj´ -lujesz impf wave, undulate falset mi falsetto falstart mi false start falsyfikat mi forgery, fake fa∏d mi or fa∏da f fold, pleat, crease fa∏dzisty aj pleated fa∏dowaç -duj´ -dujesz impf, pf sfa∏dowaç gather into folds fa∏sz mi falsehood, falsity fa∏szywy aj false, spurious, counterfeit, bogus fa∏szerstwo fake, forgery fa∏szerz mp forger fa∏szowaç -szuj´ -ujesz impf forge, fake, counterfeit, adulterate, sing bad note. pf sfa∏szowaç or (adulterate) zafa∏szowaç fa∏szywoÊç f falseness, insincerity fa∏szywy aj false, fake, spurious, insincere, counterfeit fama f rumor, renoun familia f arcvh family familijny aj familial familiarny aj (overly) familiar famu∏a f clan fan mp colloq fan fanaberia f us pl airs, whims fanatyczny aj fanatical

81

fanatyk mp fanatic fanfara f fanfare, trumpet flourish fant mi pledge, forfeit fantastyczny aj fantastic, fabulous, marvelous, highly imaginative.,fictional fantastyka f the fantastic. ~ naukowa science fiction fantazja f fantasy, fancy, imagination fantazyjny aj fanciful fantom mi phantom. anatomical model fara f parish church, parsonage faramuszka -szek f triviality faraon mp pharaoh farba f paint, color, dye farbiarnia f dye shop farbiarski aj of farbiarstwo farbiarstwo n (trade of) dying farbka f us sg bluing farbowaç -buj´ -bujesz impf, pf ufarbowaç color, paint, dye farma see ferma farmaceuta mp pharmacist farmaceutyczny aj pharmaceutical farmacja f pharmaceutic science farmakolog mp pharmacologist farmakologia f pharmacology farmerki -rek pl form overalls farsa f farce farsz mi stuffing fart fac an run of luck, lucky streak fartuch mi -a apron, doctor's gown fartuszek -szka mi dim of fartuch faryzejski aj of faryzeusz faryzeusz mp Pharisee fasada f facade fascynacja f fascination fascynowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zafascynowaç fascinate fascynujàcy aj fascinating fasola f us sg bean(s) fasolka -lek f dim of fasola fason mi fashion, cut fastryga f tack, baste fastrygowaç -guj´ -gujesz impf, pf sfastrygowaç baste faszerowaç -ruj´ -rujesz impf stuff faszerowany aj stuffed faszysta mp fascist faszyzm mi fascism fatalista mp fatalist fatalizm mi fatalism fatalny aj fatal, horrible, dreadful, miserable. av fatalnie dreadfully, awfully fatamorgana f mirage fatum n doom fatyga f trouble, bother, effort fatygowaç si´ -guj´ -gujesz impf go to the trouble or bother faul mi foul faun mp faun, forest spirit fauna f fauna faworek -rka mi kind of sugared fritter faworyt mp favorite faworytka -tek fem of faworyt faworyzowaç -zuj´ -zujesz impf favor

82

faza f phase, stage fe! exclam phooey febra f (malarial) fever fechtowaç si´ -tuj´ -tujesz impf fence fechtunek -nku mi skill with a sword, fencing. federacja f federation, conspiracy federacyjny aj of federacja federalny aj federal federalizm mi federalism felczer mp military surgeon felczerski aj of felczer feldmarsza∏ek mp Npl -owie field marshal feler mi colloq defect felga f rim (of wheel) felieton mi (newspaper) column felietonista mp columnist felietonistka -tek fem of felietonista feministka f (female) feminist feministyczny aj feministic feminizm mi feminism feniks ma phoenix fenomen mi phenomenon fenomenalny aj phenomenal fenomenologia f phenomenology feralny aj unlucky, ill-fated ferie pl form G ferii inter-term holidays, recess ferma or farma f (specialized) farm ferment mi ferment(ation), state of excitement fermentacja mi fermentation fermentowaç -tuj´ -tujesz impf, pf sfermentowaç ferment ferowaç -ruj´-rujesz impf pass (sentence) ferwor mi fervor fest indecl aj or av hefty, solid festiwal mi festival, celebration. ~ filmu film festival festyn mi festival, carnival feta f fête fetor mi fetor fetowaç -tuj´ -tujesz impf celebrate, fete fetysz mi fetish fetyszyzm mi fetishism feudalny aj feudal feudalizm mi feudalism feudalny aj feudal fez mi fez fiakr mifiacre fiasko n fiasco, flop fiat fac an Fiat (car) figa f fig. pokazaç ~g´ +D thumb one's nows at s.o. (by showing one's thumb between one's fingers). pl women's briefs, panties figiel -gla mi -Gpl -ów practical joke, cheap trick figlarny aj frolicsome, frivolous figlarz mp jokester, prankster figowiec -wca mi fig tree figowy aj of figa. liÊç ~ fig-leaf figura f figure, major chess piece, face card. wa˝na ~ big-shot. figurka -rek f dim of figura. figurine figurynka -nek f figurine figuralny aj representative (art)

83

figurowaç -ruj´ -ujesz impf figure, appear figurowy aj figure (skating, etc.) fikcja f fiction fikcyjny aj of fikcja. fictional, fictive fikaç -am -asz impf, pf fiknàç -n´ -nie gambol. ~ kozio∏ki do somersaults fikus mi -a potted fig tree fikuÊny aj funny filantrop mp philanthropist filantropia f philanthropy filantropijny aj philanthropic(al) filar mi -a pillar filatelista mp philatelist filc mi felt filcowy aj of filc filet mi fillet filharmonia f philharmonic orchestra, concert hall filia f branch (office) filigranowy aj filigree Filipinka -nek fem of Filipiƒczyk Filipiny pl form G Filipin The Phillipines Filipiƒczyk mp Filipino filister -tra mi philistine filisterski aj philistine fili˝anka -nek f teacup, coffee cup film mi film, picture, movie, cinema filmowaç -muj´ -mujesz impf, pf s- film filmowiec -wca mp film person filmowy aj filmic, cinematic filodendron mi philodendron filolog mp philologist filologia f philology filologiczny aj philological filosemita mp Judaeophile filowaç -luj´ -lujesz impf flicker filozof mp -owie philosopher filozofia f philosophy filozoficzny aj philosophical filtr mi filter filtrowaç -ruj´ -rujesz impf filter filuterny aj playful Fin mp Finn. finalistka -tek fem of finalista finalista mp finalist finalizowaç -zuj´ -zujesz impf finalize fina∏ mi us sg final(s) of contest fina∏owy aj of fina∏ finanse pl form G -ów finances finansowaç -suj´ -sujesz impf, pf sfinansowaç finance finansowy aj financial finezja f finesse finezyjny aj of finezja finisz mi finish (of race) finiszowaç -szuj´ -szujesz impf finish strongly finka -nek f hunting knife Finka -nek fem of Fin Finlandia f Finland finta f feint fiƒski aj Finnish. av po ~sku in Finnish

84

fioletowy aj purple, violet fio∏ek -∏ka mi violet (flower) fio∏kowy aj mauve firana f curtain firanka -nek f dim of firana. curtain, drape fircyk mp fop, dandy fircykowaty aj dandyish firma f firm, company, corporation firmowy aj of firma firmament mi firmament firmowaç -muj´ -mujesz impf be a name sponsor to fiskalny aj fiscal fiskus mi -a colloq taxing authorities fiszka -szek f index card fizjologia f physiology fizjologiczny aj fizyczny aj physical fizyk mp physicist fizyka f physics flacha f aug of flaszka bottle, flask flaczki pl form dim of flaki flaga f flag flagowiec -wca mi flagship flagowy aj of flaga flaki pl form G -ów tripe flakon mi bottle, vase, flagon flamandzki aj Flemish flamaster -stra felt-tip pen flaming ma flamingo flanela f flannel flanelowy aj of flanela flanka -nek f flank (of army) flaszka -szek f flask flàdra -der f flounder, plaice, fluke, flatfish flecik mp floutist flecistka -tek fem of flecista flecista mp floutist flegma f phlegm flegmatyczyny aj phlegmatic fleksja f inflection flekcyjny aj (in)flectional flet mi flute. ~ prosty recorder fletnia f (folk) flute flirt mi flirtacious conversation flirtowaç -tuj´ -tujesz impf flirt flisactwo n rafting flisak mp raftsman flora f flora (plant life) floret mi -u foil (sword) flota f fleet, flotilla fobia f phobia fochy pl form G -ów. stroiç~chy pout foczy or fokowy aj of foka fok mi jib foka f seal (animal) fokowy or foczy aj of foka foksterier ma fox terrier fokstrot mi foxtrot

85

folga f relief folgowaç -guj´ -gujesz impf. ~ sobie take one's ease, relax folia f foil. ~ aluminiowa tin-foil folio n indecl folio folklor mi folklore folklorystyka f study of folklore folklorystyczny aj of folklorystyka folwarczny aj of folwark folwark mi manor, farm fonem mi phoneme fonemiczny aj phonemic fonetyczny aj phonetic fonetyka f phonetics foniczny aj phonic fontanna f fountain foremka -mek f mold foremny aj shapely, well-formed forma f form, physical shape, mold. byç w ~mie be in shape, on form formacja f formation formalista mp formalist, stickler for form formalistyczny aj formalistic formalizm mi formalism, over-attention to rules formalizowaç -zuj´ -zujesz impf formalize formalnoÊç f formality, technicality formalny aj formal. av formalnie technically formowaç -muj´ -mujesz impf, pf uformowaç form, fashion, shape, mold. intr ~ si´ be formed, take shape formularz mi -a blank, form formu∏a f formula formu∏ka -∏ek f dim of formu∏a formu∏owaç -∏uj´ -lujesz impf, pf s- formulate forsa f colloq money, dough forsowaç -suj´-sujesz impf, pf sforsowaç sprain. pf see also przeforsowaç forsycja f forsythia fort mi fort forta f trump (in cards) forteca f fortress forteczny aj of forteca fortel mi stratagem, trick fortepian mi (grand) piano fortepianowy aj of fortepian fortuna f fortune, fate fortunny fortunate, successful fortyfikacja f fortification fortyfikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf ufortyfikowaç fortify forum n forum fory pl form G -ów mieç ~ u kogoÊ enjoy s.o.'s favor fosa f ditch, moat fosfor mi phosphorus fosforowy aj of fosfor fotel mi -a or -u armchair fotoamator mp amateur photographer fotogeniczny aj photogenic fotograf mp Npl -owie photographer fotografia f photography, photograph fotograficzny aj photographic(al) fotografowaç -fuj´ -fujesz impf, pf sfotografowaç photograph fotokomórka -rek f photoelectric cell fotokopia f photocopy

86

fotokopiarka -rek f photocopier fotomonta˝ mi photomontage, trick photography foton mi photon fotoreporta˝ mi photojournalism fotoreporter mp photojournalist fotos mi publicity shot fotosyntezas f photosynthesis fototypia f photo-offest printing fracht mi freight frachtowiec -wca mi cargo ship frachtowy aj of fracht fragment fragment, excerpt fragmentaryczny aj fragmentary frajda f colloq joy frajer mp colloq jerk frak mi frock coat frakcja f fraction framuga f window-sill, door-frame franciszkan(in) Franciscan Francja f France francuski aj French. av po ~sku in French francuszczyzna f French language) Francuz mp Frenchman Francuzka -zek fem of Francuz frank fac an franc franko aj indecl post-paid frant mp colloq sly old dog frapowaç -puj´ pujesz impf, pf zafrapowaç strike, attract attention frapujàcy aj striking, fascinating frasobliwy aj sorrowful, worry-worn fraszka -szek f trifle, epigram fraza f trifle frazeologia f phraseology frazeologiczny aj phraseological frazes mi cliche, cant, jargon, banalaity fregata f frigate frekwencja f frequency, attendance, turnout frenetyczny aj frenetic frenolog mp phrenologist fresk mi fresco freudyzm "frojdyzm" mi Freudianism frezarka -rek f milling machine fr´dzel mi or fr´dzla f Gpl -i fringe fronda f fronde (inter-party opposition) front mi front (military, weather) frontalny aj frontal frontowy aj of front front fronton mi frontage froterka -rek f waxing machine or brush froterowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wyfroterowaç polish, wax (floor) frotowy aj terry-cloth frunàç see fruwaç frustracja f frustration frustrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf sfrustrowaç frustrate fruwaç -am -asz impf, pf frunàç -n´-niesz fly, flit frycowe aj as n joining fee (in a corporation) frykas mi us pl delicacy frytka -tek us pl french fries

87

frywolny aj frivolous fryz mi frieze fryzjer mp barber, hairdresser fryzjerka -rek fem of fryzjerhairdresser fryzjerski aj of fryzjer, fryzjerka fryzura f hairdo, hair style fucha f colloq sideline fuga f fugue fujara f 1 pan-pipe. 2 mp pej bumpkin fujarka -rej f dim of fujara pan-pipe fukaç -am -asz impf, pf fuknàç -n´ -niesz huff, snub fuks fac an colloq fluke (accidental good fortune) fuksia f fuchsia fular mi foulard fumy pl form -ów airs fundacja f foundation fundament mi foundation fundamentalny aj fundamental fundator mp founder fundowaç -duj´ -dujesz impf, pf ufundowaç or zafundowaç fund, endow. colloq treat fundusze pl form G -ów funds, monetary means funkcja f function funkcjonalny aj functional funkcjonariusz mp functionary, official funkcjonowaç -nuj´ -nujesz impf function funkcyjny aj of funkcja funt fac an pound fura f wagon, cart fura˝erka -rek f kind of brimless cap furgonetka -tek f van furia f fury furiacki aj mad, impetuous furczeç -cz´ -czysz or furkaç -am -asz impf, pf furknàç -n´ -niesz whir furkot mi whir furkotaç -oc(z)e impf whir furman mp wagon-driver, drover furmanka -nek f peasant wagon furor mi fury furora f furor furta f door in a larger gate or entrance, especially in a convent furtka-tek f dim of furta gate fusy pl form -ów dregs, grounds, sediment fuszer mp bungler fuszerowaç -ruj´ -rujesz impf bungle, botch futbol mi (American) football futbolowy aj of futbal futera∏ mi case futerko -rek n dim of futro futerkowy aj raised for its fur futro -ter n fur, pelt, fur coat futrzany aj of futro fur futryna f door or window-frame futrzak mi -a fur rug futrzarstwo n the fur business futrzarz mp furrier futurologia f futorology futurologiczny aj futurological futurystyczny aj futuristic

88

futuryzm mi futurism fuzja f 1 fusil. 2 rifle. 3 fusion, merger, coalition

G gabardyna f gabardine gabaryt mi us pl maximum allowable height gabinet mi office, private office gabinetowy aj of gabinet gablota f (glass) case, cabinet, display case gablotka -tek f dim of gablota gacek -cka ma bat gaciç -c´ -cisz impf stuff chinks of house, winterize gacie pl form colloq long johns gad ma reptile, vermin gadaç -am -asz impf, pf pogadaç chat, talk on, prate, prattle. pf see also nagadaç si´ gadanie n talk, chatter gadanina f prattle gadatliwoÊç f volubility gadatliwy aj talkative gadka -dek f chat gadu-gadu n indecl chit-chat gadu∏a mp pej chatterbox gadzina f reptile, serpent, pej animals, livestock gadzinowy aj reptilian gad˝et mi gadget gafa colloq f blunder, faux pas gag mi gag gagatek -tka mp person playing the fool, but in reality clever gaj mi grove gaik mi dim of gaj gajowy aqj as mp forester, forest ranger gajówka -wek f forester's lodge gala f gala galaktyka f galaxy galowy aj of gala galaktyka f Milky Way galant mp gallant galanteria f haberdashery galanteryjny aj of galanteria galar mi scow galareta f gelatine, jellied consommé galaretka -tek f dim of galareta galera f galley galernik mp galley slave galerniczy aj of galernik galeria f gallery galeryjka -jek f dim of galeria Galicja f Galicia galicyjski aj Galician galon 1 mi galloon (gold or silver trim) galon 2 mi gallon galop mi gallop. ~pem at a gallop galopowaç -puj´ -pujesz impf gallop galówka -wek f gala affair galwanizowaç -zuj´-zujesz impf ganvanize ga∏a f globe. aug of ga∏ka colloq eye ga∏àê -∏´zi Ipl ga∏´êmi f branch.

89

ga∏àzka -zek f twig ga∏´zi(a)sty aj branchy ga∏gan mi rag. mp pej scamp, rascal ga∏ganek -nka mp dim of ga∏gan ga∏gankowy made of rags ga∏ganiarz mp rag-picker ga∏ka -∏ek f ball, knob. ~ muszkato∏owa nutmeg. ~ oczna eyeball gama f range, gamut gamajda mp pej lout gameta f gamete gamoƒ mp pej lout ganek -nku mi porch gang mi gang gangrena f gangrene gangster mp gangster ganiaç -am -asz impf, pf uganiaç run around. ~ si´ za+I chase after (women) ganiç -ni´ -nisz impf, pf zganiç criticize, find fault with gap -pia mp gaper, by-stander gapa. na ~p´ without a ticket gapiç si´ -pi´ -pisz stare, gape w+A at. pf see zagapiç si´ gapiowaty aj open-mouthed, slack-jawed, gaping gapowicz mp person riding without a ticket gar mi bosh gara˝ mi garage gara˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf garage garb mi hump garbarnia f tannery garbarski aj of garbarstwo, garbarz garbarstwo n tanning. garbarz mp tanner garbaty aj hump-backed garbiç si´ -bi´ -bisz, pf zgarbiç si´ slump, slouch garbnik mi tannin garbowaç -buj´ -bujesz tan (hides) garbus mp pej hunchback. as fac an Volkswagen Beetle garda f guard (in boxing or on sword) gardenia f gardenia garderoba f wardrobe gard∏o -de∏ n throat gard∏owy oj of gard∏o gardziç -dz´ -dzisz impf, pf wzgardziç +I despise, disdain, scorn gardziel f throat, pharynx gar∏acz mi -a blunderbuss garma˝eria or garma˝erka f cold-cuts or semi-prepared foods department garma˝eryjny aj of garma˝eria garnàç -n´ -niesz impf gather, rake garncarski aj of garncarstwo, garncarz garncarstwo n ceramics, pottery garncarz mi potter garnek mi -a pot garnuszek -szka mi little pot, mug garniec -ƒca mi old Polish gallon garnirowaç -ruj´ -rujesz trim, garnish garnitur mi suit garnizon mi garrison garnizonowy aj of garnizon garsonka -nek f two-piece woman's dress suit garÊç f handful

90

garstka -tek f dim of garÊç gasiç -sz´ -sisz impf, pf ugasiç or zgasiç extinguish, put out (fire), turn off (light) gasnàç -Ênie us-3p go out, be extinguished. pf see zagasnàç, zgasnàç gastrologia f gastrology gastronomia f gastronomy gastronomiczny aj gastronomical gastryczny aj gastric gaÊnica f fire extinguisher gatunek -nku mi kind, type, species gatunkowy aj of gatunek gaw´da f drawn-out story gaw´dziarski aj of gaw´dziarz gaw´dziarz mp long-winded story-teller gaw´dziç -dz´ -dzisz prattle gawiedê f idle spectators gaworzyç -rz´ -rzysz impf babble gawot mi gavotte gawra f bear's lair gawron ma rook (bird), grackle gawronek -nka ma dim of gawron gaz mi gas gazowany aj carbonated. woda ~na soda water, carbonated water gazowy aj of gaz gaza f gauze gazda mp Npl -owie farmer, landholder in Podhale region gazeciarz mp newspaper vendor, newsboy gazela f gazelle gazeta f newspaper gazetka -tek f dim of gazeta gazetowy aj of gazeta gazik mi -a dune buggy gazociàg mi gas pipeline gazomierz mi -a gas meter gazowany aj carbonated (water, etc.) gazownia f gas plant gazownictwo n gas manufacture gazowy aj of gaz gaêdzina fem of gazda gaênik mi -a carburetor ga˝a f pay, recompense, salary gàbczasty aj spongy gàbka -bek f sponge gàsienica f caterpillar gàsienicowy aj of gàsienica gàsior or g´sior ma gander (male goose) gàsiorek -rka ma dim of gàsior gàska -sek f dim of g´Ê gàszcz mi thicket gbur mp pej churl gburowaty aj churlish gdakaç gdacz´ -czesz impf cackle gdaƒski aj of Gdaƒski gderaç -rz´ -rzesz impf grumble gderliwy aj grumbling gdy conj when, if. ~ tylko as soon as. teraz, ~ now that gdyby cond conj (with endings of byç: gdybym gdybyÊ gdbybyÊmy gdybyÊcie) if. ~ nie unless gdy˝ conj since, because gdzie av where. gdzie bàdê anywhere. ~ tam! heck no!. ~ indziej somewhere else

91

gdziekolwiek av anywhere (at all), wherever gdzieniegdzie av here and there gdzieÊ av somewhere. mam to ~ I could care less gdzie˝ emph of gdzie gehenna f gehenna gejsza f geisha gejzer mi geiser gem mi game (in tennis) gen mi gene gencjana f gentian gencjanowy aj of gencjana genealogia f genealogy genealogiczny aj geneological generacja f generation generalizowç -zuj´-zujesz impf generalize generalny aj general (adj.) genera∏ mp Npl -owie general (military) generator mi -a electric power generator generowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wygenerowaç generate genetyczny aj genetic genetyka f genetics geneza f genesis, origins genialny aj ingenious genitalia pl form G -iów genitals, private parts geniusz mp genius geocentryczny aj geocentric geodezja f geodesy geodezyjny aj geodesic geofizyka f geophysics geograf mp Npl -owie geographer geografia f geography geograficzny aj geographical geolog mp Npl -owie geologist geologia f geology geologiczny aj geological geometria f geometry geometryczny aj geometric(al) geopolityka f geopolitics geopolityczny aj geopolitical gepard ma leopard geranium n geranium geriatria f geriatrics geriatryczny aj geriatric germanistyka f German studies germanizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zgermanizowaç Germanize germanizm mi Germanism germaƒski aj Teuton gerontologia f gerontology gest mi gesture, grand gesture gestykulowaç -uj´ -ujesz impf gesticulate gestapo n indecl gestapo gestapowiec -wca mp gestapo officer gestia f area of responsibility gestykulacja f gesticulation gestykulowaç -luj´ -lujesz impf gesticulate getr mi -a us pl gaiter, spat getto n ghetto g´ba f vulg lip, mouth, kisser

92

g´bowy aj of g´ba g´gaç -am -asz impf honk (as goose) g´si aj of g´Ê g´sina f goose meat g´sior see gàsior g´stnieç -ieje us-3p impf, pf zg´stnieç thicken g´sttoÊç f density, thickness g´stwa or g´stwina f thicket g´sty aj thick, dense. comp aj g´stszy or g´Êciejszy. comp av g´Êciej g´Ê f NApl g´si goose g´Êle pl form G -li rebeck (stringed and bowed folk instrument) giaur mp infidel giàç gn´ gniesz impf bend. intr ~ si´. pf see ugiàç, zgiàç gibki aj slim, supple. comp aj bardziej ~ gibkoÊç f suppleness gibon ma gibbon gie∏da f (stock) market. ~ samochodowa automobile auction gie∏dowy aj of gie∏da gierka see gra giermek -mka mp Npl -kowie or -ki squire, member of knight's retinue giez gza ma gadfly gi´tki aj supple, flexible, pliable gigant ma giant gigantyczny aj giantic gil ma finch gilda f arch guild gilotyna f guillotine gilotynka -nek f paper-cutter gilotynowaç -nuj´ -nujesz impf guillotine gilza f shell casing gimnastyczka -czek fem of gimnastyk gimnastyczny aj gymnastic gimnastyk mp gymnast gimnastyka f gymnastics gimnastykowaç si´ -kuj´ -kujesz impf do exercises gimnazjalista mp arch school-boy gimnazjalistka -tek f school-girl gimnazjum n grammar school ginàç -n´ -niesz impf, pf zginàç die, perish, die out, vanish ginekologia f gynecology gips mi plaster, cast gipsowy aj plaster gipsowaç -suj´ -sujesz impf plaster girlanda f garland giroskop mi gyroscope girsla f chorus girl git or gitowiec -wca mp pej punk (refers to Polish culture of 1970s) gitara f guitar gitarzysta mp guitarist gladiator mp gladiator glanc mi shine (e.g. of shoes) glans mi glaze glansowaç -suj´ -sujesz impf glaze glazura f glaze gleba f soil gleboznawstwo n soil science glejt mi arch safe conduct pass gl´dziç -dz´ -dzisz impf chatter, prattle

93

gliceryna f glycerine glikogen mi glycogen glin mi aluminum gliniak mi -a earthenware pot glina f clay. colloq pej cop, the fuzz gliniany aj earthenware gliniasty aj clayish glinka f us sg loam glista f earthworm gliwieç -ieje us 3p impf go bad (of cheese) glob mi globe globalny aj global globus mi -a globe glon mi us pl algae gloria f glory gloryfikacja f glorification gloryfikowaç -kuj´ -kujesz impf glorify glosa f gloss (short definition) glukoza f glucose gluten mi gluten g∏adki aj smooth, sleek. av g∏adko. pójÊç ~ go smoothly. comp aj g∏adszy. comp av g∏adziej g∏adziç -dz´ -dzisz impf, pf pog∏adziç stroke, smoothe g∏adzik mi -a smoothing plane g∏askaç -szcz´ -czesz impf, pf pog∏askaç stroke g∏az mi boulder, large rock g∏àb mi heart (of artichoke, etc.) g∏àb g∏´bi f depth(s) g∏´bia f depth, profundity g∏´bina f often-pl depth, the deep g∏´boki aj deep, profound. comp aj g∏´bszy. comp av g∏´biej g∏´bokoÊç f depth g∏odny aj hungry g∏odomór -mora mp starveling g∏odowaç -duj´ -dujesz go hungry, starve g∏odowy aj of g∏ód. strajk ~ hunger strike g∏odówka f hunger strike g∏odziç -dz´ -dzisz impf, pf zag∏odziç trans starve g∏os mi voice, vote na ca∏y g∏os at the top of one's lungs na g∏os out loud oddaç g∏os cast vote Êpiewaç na g∏osy sing in harmony zabraç g∏os take the floor g∏osiciel mp proclaimer, advocate g∏osowy aj of g∏os g∏osiç -sz´ -sisz impf proclaim, preach. pf see wyg∏osiç g∏oska -sek f sound, letter, phoneme g∏oskowiec -wca mi letter abbreviation g∏osowaç -suj´ -ujesz impf, pf wyg∏osowaç vote, cast vote g∏osowanie n vote, poll, ballot. tajne ~ secret ballot g∏oÊnik mi -a loud speaker g∏oÊny aj loud, renowned. av g∏oÊno loudly, out loud g∏owa g∏ów f head dobra ~ good mind; mieç mocnà g∏ow´ have a strong head (for alcohol) mieç z g∏owy have off one's hands; od stóp do g∏ow from head to foot; przysz∏o mi coÊ do g∏owy something occurred to me;

94

stawiaç na g∏owie stand s.t. on its ears; traciç g∏ow´ lose one's head. g∏owica f. ~ bojowa warhead g∏owiç si´ -wi´ -wisz impf ponder nad+I over g∏ód g∏odu mi hunger, starvation, famine. o g∏odzie while hungry. g∏óg g∏ogu mi hawthorn g∏ówka -wek f dim of g∏owa g∏ówkowaç -kuj´ -kujesz impf rack one's brains. give a header (in soccer) g∏ówny aj main, chief, primary, head, major, principal. av g∏ównie chiefly, mainly, primarily, largely g∏uchnàç -n´ -niesz impf go deaf g∏uchoniemy aj, also as mp deaf-mute g∏uchy aj, also as mp deaf. ~ telefon dead line g∏upek -pka mp pej dummy g∏upi aj stupid, foolish, silly. nie bàdê ~ don't be silly. av g∏upio. jest mi ~ I feel stupid. aj g∏upszy g∏upiec -pca mp fool g∏upieç -ej´ -ejesz impf grow stupid g∏upota f stupidity g∏upstwo f stupidity, idiocy. pl nonsense g∏uptasie! you silly! g∏usza f out of the way place g∏uszyç -sz´ -szysz impf deafen gmach mi large building, edifice gmatwaç -am -asz impf, pf zagmatwaç muddle. ~ si´ get muddled gmatwanina f mess, muddle gmeraç -rz´ -rzesz mpf rummage gmina f community, commune, parish. Izba Gmin House of Commons gminny aj communal gnaç -am -asz impf speed, race, chase gnat mi -a, us-fac an colloq bone gn´ gniesz, etc. see giàç gn´biciel mp oppressor gn´biç -bi´ -bisz oppress. pf see zagn´biaç gniady aj bay (horse) gniazdon DL gnieêdzie nest gniazdko -dek n dim of gniazdo. (electric) socket gniazdowy aj of gniazdo gniç -ij´ -ijesz impf, pf zgniç rot.pf see also zagniç gnida f nit (egg of small insect) gnieÊç gniot´ gnieciesz, pf z- pf press, squeeze. pf see also ugnieÊç gniew mi anger, wrath gniewaç si´ -am -asz impf, pf rozgniewaç si´ be angry na+A at. trans w.o. si´ anger gniewliwy aj irritable gniewny aj angry gnieêdziç si´ -˝d˝´ -êdzisz impf nest gnilny aj putrid gnoiç si´ -oj´ -oisz impf fester gnojek -jku mi dim of gnój as mp gnojowisko n dungheap gnojówka f liquid manure gnom mp Npl -y gnome, troll gnój gnoju mi dung, manure, shit. as ma shit gnuÊnieç -eje us 3- grow slack gnuÊny aj slothful gobelin mi decorative tapestry god∏o -de∏ n emblem, badge, coat of arms godnoÊç f dignity, name godny or godzien aj worthy +G of. av godnie worthily

95

godziç -dz´ -dzisz impf, pf pogodziç 1 kogoÊ z+I reconcile to. 2 w co 3p be an affront to, impinge on. ~ si´ 1 be suitable, proper. 2 esp pf z+I reconcile oneself to. pf see also ugodziç godzina f hour, o'clock godzina policyjna curfew która godzina? what time is it? na czarnà godzin´ for a rainy day na pierwszà godzin´ for one o'clock. o pierwszej godzinie at one o'clock. z godziny na godzin´ from hour to hour. godzinka -nek f dim of godzina godzinny aj of godzina hour-long godziwy aj suitable, proper gofr fac an waffle gogle pl for G -li goggles goiç si´ goj´ goisz impf, pf zagoiç mend, heal over (of wound). pf see also zgoiç gol fac an goal golarka -rek f electric razor golas mp pej naked man. na ~sa naked goleƒ f shin(bone), shank golf fac an golf. mi turtleneck sweater golfowy aj of golf klub ~ golf club. pole ~we golf course goliat mp pej goliath, giant, strong man golibroda f mp pej arch barber golizna f nakedness goliç -l´ -lisz impf, pf ogoliç shave. pf see also wygoliç. ~ si´ shave o.s. go∏oledêi -dzi f glaze ice golonka -nek f pigs-knuckles go∏àb go∏´bia ma pigeon, dove go∏àbek -bka mi or fac an stuffed pepper go∏´bi aj of go∏àb go∏´biarz mp pigeon raiser or fancier go∏´biarski aj of go∏ebiarstwo, go∏´biarz go∏´biarstwo n pigeon raising go∏oledê f sheet ice go∏y aj bare, naked. ~∏ymi r´kami with one's bare hands. pod ~∏ym niebem under the open sky. av go∏o. ~ i weso∏o footloose and fancy free gonada f gonad gondola f gondola gong mi gong goniç -ni´ -nisz impf, pf zagoniç drive, chase. ~ si´ chase after, chase e.o. goniec -ƒca mp messenger. bishop (chess piece) gonitwa f rush, chase gonokok mi or ma gonococcus gont mi shingle goƒczy aj. list ~ warrant for arrest. pies ~ hound goràco n heat goràcy aj hot. .adv passionately, keenly. comp aj gor´tszy. av and av pred goràco hot, heatedly. comp av gor´cej goràczka f fever goràczkowoÊç f feverishness goràczkowaç -kuj´ -kujesz impf have a fever goràczkowy aj feverish gorczyca f mustard (plant) gordyjski aj. w´ze∏ ~ Gordian knot goreç see gorzeç gorliwiec -wca mp (over) enthusiast gorliwoÊç f passion, ardor, zeal gorliwy aj ardent, eager, passionate

96

gors mi breast, bosom, shirt-front gorset mi corset gorszàcy aj shocking, offensive gorszy comp aj of z∏y worse. co ~rsza what is worse. comp av gorzej. see also z∏y gorszyciel mp offender (e.g. of public decency) gorszyç -sz´ -szysz impf offend, shock. ~ si´ be shocked gorycz f bitterness, life's pain goryczka -czek f dim of gorycz goryl ma gorilla gorza∏a f arch or colloq vodka, liquor, booze, hootch gorza∏ka -∏ek f dim of gorza∏a gorzeç or goreç -eje us 3p blaze, flame, burn, glow gorzej see gorszy, z∏y gorzelnia f alcohol factory gorzelniany aj of gorzelnia gorzelnictwo n alcohol production gorzelniczy aj of gorzelnictwo gorzki aj bitter. comp aj bardziej ~ gorzknieç -ej´ -ejesz or gorzknàç -n´ -niesz impf grow embittered gospoda f inn, tavern gospodarczy aj economic, of the economy gospodarka aj economy, farming gospodarnoÊç aj thrift gospodarny aj thrifty gospodarowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wygospodarowaç +I manage, run, farm gospodarstwo n farm, household. ~ domowe household economy gospodarski aj of gospodarstwo gospodarz mp host, landlord gospodyni f hostess, housewife, landlady gosposia f maid, cleaning lady goÊciç -szcz´ -Êcisz impf, pf ugoÊciç host, entertain goÊciec -Êçca mi gout goÊcina f visit, stay as guest, hospitality goÊciniec -ƒca mi roadway, public road goÊcinnoÊç f hospitality goÊcinny aj hospitable goÊç mp guest, visitor. colloq prisoner, guy goÊçcowy aj of goÊciec gotowaç -tuj´ impf, pf ugotowaç prepare, cook. ~ si´ boil, be prepared gotowany aj boiled, prepared. jajko ~ne boiled egg gotowoÊç f preparedness, readiness. ~ bojowa military readiness gotowy aj ready, prepared, ready-made. ~ do+G ready for gotówka f us sg cash gotówkowyI aj of gotówka gotycki aj of gotyk gotyk mi Gothic style goêdzik mi -a carnation, clove goêdzikowy aj of goêdzik góra f mountain, hill do góry nogami upside down do góry upwards góra pi´ç dolarów five dollars at most na górze upstairs na gór´ (to) upstairs pod gór´ uphill w góry into the mountains w gór´ up, upward z góry from above. in advance

97

góral mp mountaineer góralski aj of góral górka -rek f dim of góra górnictwo mining górniczy aj mining górnik mp miner górny aj upper, top górowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wygórowaç nad +I tower above górski aj of góra. rower ~ mountain bike górzysty aj mountainous gówniara fem of gówniarz gówniarz mp vulg shit, shithead gówno n us sg excrement, shit gra gier f game, sport, play. wchodziç w gr´ come into play gierka -rek f dim of gra grab mi hornbeam grabarz mp grave-digger, sexton grabarnia f charnel house grabarz mp grave-digger, sexton grabiarka -rek f haymaking machine grabiç -bi´ -bisz impf 1 rake. 2 pf ograbiç rob, pillage, plunder grabie pl-form G -bi rake grabieç -ej´ -ejesz impf, pf zgrabieç grow numb grabie˝ f robbery, plunder grabie˝ca mp plunderer grabie˝czy aj of grabie˝ca graca f hoe gracowaç -cuj´ -cujesz impf hoe graciarnia f storage room, lumber room gracja f grace, charm gracz mp player graç gram grasz impf, pf pograç, zagraç w+A play. ~ w tenisa play tennis grad mi hail gradowy aj of grad gradacja f gradation gradobicie n hailstorm graf 1 mp Npl -owie count. 2 mi graph graffiti n indecl or pl form graffiti graficzny aj graphic grafik mp graphic designer grafika f graphics, engraving grafit mi graphite, lead (for pencil) grafolog mp graphologist, handwriting expert grafologia f graphology grafoman mp graphomaniac (prolific bad writer) grafomania f graphomania grajcar fac an arch kreutzer (small German coin) grajdo∏ek -∏ku mi hole (out-of-the-way place) grajek -jka mp Npl -owie (untrained) musician gram mi -a gram gramatyka f us sg grammar gramatyczny aj grammatical gramofon mi record player gramofonowy aj of gramofon gramoliç si´ -l´ -lisz impf clamber, lumber along granat mi 1 grenade. 2 pomegranate. 3 navy blue color granatowy aj dark blue, navy blue grane n aj co jest grane? what's going on?

98

graniastos∏up mi -a prism graniasty aj angular ridge, crest granica f border, boundary, borderline, limit. za ~cà abroad. za ~c´ (to) abroad. zza ~cy from abroad. bez granic without limits graniczny aj of granica graniczyç -czy us-3p z+I border on granit mi granite granitowy aj of granit granulowany aj granulated granu∏ka -∏ek granule grasica f thymus grasowaç -suj´ -sujesz impf stalk, be abroad, run rampant (of disease or army) grat mi or fac an piece of junk, subbish, trash gratis av gratis, free gratisowy aj of gratis gratulacje pl form G -ji congratulations gratulacyjny aj congratulatory gratulowaç -luj´ -lujesz, pf pogratulowaç +D +G congratulate s.o. on (success, etc.) gratyfikacja f gratification grawer mi engraver grawerowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wygrawerowaç engrave grawitacja f gravitation grdyka f Adam's apple Grecja f Greece grecki aj Greek. av po ~cku in Greek Greczka -czek fem of Grek Grek mp Greek. grejpfrut orgrapefruit mi -a grapefruit grejpfrutowy aj of grejpfrut greka f Greek language gremium n entire organization gremialny aj of gremium grenadier mp grenadier Grenlandia f Greenland grenladzki aj Greenlandic grill mi or fac an -a barbecue grobla f dam, dike grobowiec -wca -mi tomb, family vault grobowy aj of grób cisza ~wa silence of the grave groch mi us sg pea, peas. ~ z kapustà hodgepodge grochowyI aj of groch grochodrzew mi acacia grochówka -wek f pea soup grodziç -dz´ -dzisz impf hedge in, fence off grodzki aj of gród grog mi grog grom mi thunder gromada f group, bunch, district gromadny aj numerous, in a group. av gromadnie collectively gromadziç -dz´ -dzisz impf, pf nagromadziç or zgromadziç accumulate, hoard. ~ si´ gather together, assemble, pile up gromiç -mi´ -misz impf, pf zgromiç 1 smite, smash, rout. 2 inveigh against gromki aj loud, noisesome gromnica f large candle lighted at deathbed gronkowiec -wca mi staphylococcus grono n cluster, circle of friends gronowy aj grape gronostaj ma ermine

99

gronostajowy aj of gronostaj grosz mi -a grosh (money), fig penny bez ~sza penniless groszowy aj of grosz groszek -szku mi dim of groch pea, peas (usually dried) grot mi arrowhead, spearhead, crossbow bolt. mainmast grota f grotto groteska mi grotesque groteskowy aj grotesque groza f dread, terror groziç -˝´ -zisz impf, pf zagroziç menace, threaten (+D s.o. +I with) groêba f threat, menace groêny aj threatening, dangerous, menacing grób grobu grave, tomb gród grodu castle-town grubas mp pej fat person, fatso grubiaƒski aj coarse, crude grubieç -ej´ -ejesz impf get fat, become crude gruboskórny aj thick-skinned gruboÊç thickness, coarseness gruboziarnisty aj coarse-grained gruby aj thick, fat, coarse, crude. av grubo. comp av grubszy. z ~bsza roughly (estimated) gruchaç 1 am -asz impf coo (of birds) gruchaç 2 -am -asz impf, pf gruchnàç -n´ -niesz rattle, rumble. ~ si´ strike gruchot mi rattle, rumble gruchotaç -c(z)´ -c(z)esz impf, pf pogruchotaç rattle gruczo∏ mi gland gruda f clod. frozen ground grudka -dek f clod, clump grudniowy aj of grudzieƒ grudzieƒ -dnia mi December grunt mi ground, basis , foundation, the main thing. w ~ncie rzeczy basically gruntowy aj of grunt gruntowny aj basic, fundamental, thorough gruntowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf ugruntowaç si´ na+L be founded, based on grupa f group, organization, political party grupowy aj of grupa grupowaç -puj´ -pujesz impf, pf ugrupowaç group. ~ si´ be grouped together grusza f pear tree gruszka -szek f pear gruszkowaty aj pear-shaped gruz mi often pl rubble gruzowisko n rubbish heap Gruz(in) mp Geoprgian Gruzinka -nek fem of Gruzin gruziƒski aj Georgian Gruzja f Georgia gruêlica f tuberculosis gruêliczy aj tubercular gruêlik aj consumptive gryczany aj of gryka. kasza ~na buckwheat groats gryf ma griffin. neck of instrument gryka f buckwheat grymas mi grimace grymasiç -sz´ -sisz impf, pf pogrymasiç be choosy grymaÊny aj picky, choosy, fastidious, capricious grynszpan mi verdigris grypa f influenza, flu gryps mi note passed among prisoners

100

grys mi coarse flour grysik mi pablum, cream of wheat grywaç -am -asz freq play. see graç gryzak mi -a chew toy gryzàcy aj acrid, biting (humor) gryzipiórek mp pen-pusher gryzmoliç -l´ -lisz impf, pf nagryzmoliç or pogryzmoliç scribble, scrawl gryzmo∏y pl form G -ów scribblings gryzoƒ -nia ma rodent gryêç gryz´ -ziesz gryz∏ gryêli impf, pf ugryêç or pogryêç bite, gnaw. gryzie ci´ sumienie your conscience is bothering you. ~ si´ fret grzaç grzej´ -jesz grzali impf, pf zagrzaç warm. ~ si´ warm self. pf see also nagrzaç, ogrzaç grza∏ka -∏ek f heating element, coil heater grzanka -nek f often pl toast grzàdka -dek f garden patch, flower bed grzàski aj slippery, boggy grzbiet mi spine (also of book), mountain ridge grzbietowy aj of grzbiet grzebaç -bi´ -biesz impf bury, paw, rummage, root. pf see zagrzebaç grzebieƒ -enia mi comb grzech mi sin. ~ it's a sin grzeszny aj sinful grzechot mi rattle grzechotaç -o(c)z´ -oc(z)esz impf rattle grzechotka -tek f (baby's) rattle grzechotnik rattlesnake grzecznoÊciowy aj polite (usage) grzecznoÊç f politeness, courtesy grzeczny aj polite, courteous, well-behaved. ~ pies! good dog! grzejnik mi -a heater, radiator grzejny aj heating grzesznik mp sinner grzeszny aj sinful grzeszyç -sz´ -szysz impf, pf zgrzeszyç sin, offend grz´da f 1 row, patch, (plant) bed. 2 roost, perch grz´zawisko n bog, swamp grz´znàç -zn´ -êniesz impf, pf ugrz´znàç w+L get stuck in grzmieç grzmi us-3p impf, pf zagrzmieç rumble, roar, thunder. grzmi it's thundering grzmociç -c´ -cisz impf, pf grzmotnàç-n´ -niesz hit, strike, knock against grzmot mi often pl thunder clap grzmotnàç see grzmociç grzyb fac an mushroom, fungus grzybek -bka mi dim of grzyb grzybowy aj of grzyb fungal grzybica f mycosis, yeast infection. ~ stóp athlete's foot grzybieƒ mi water-lily grzybobójczy aj fungicidal grzybobranie n muchroom picking grzybowy aj of grzyb grzywa f mane. colloq head of hair grzywka -wek f bang (hair), fringe grzywna -wien f fine gubernator mp governor gubiç -bi´ -bisz impf, pf zgubiç or (permanently) zagubiç lose. ~ si´ get lost, lose one another gulas f lump, bump, bruise gulasz mi goulash gulden fac an guilder gulgot mi gurgle

101

gulgotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf gurgle. gobble (of turkey) gu∏ag mi Gulag, (Soviet prison camp) guma f rubber, eraser, gum gumka -mek f rubber band, eraser gumowy aja of guma gumiak mi or fac an -a rubber shoe, rubber boot gumno -mien n arch threshing floor, farmyard gumo˝ywica f gum resin guru mp indecl guru GUS = G∏ówny Urzàd Statystyki Central Office of Statistics gus∏a -se∏ pl form sorcery, witchcraft gust m i us-fig taste, sense of style gustowny aj tasteful gustowaç -tuj´ -tujesz impf w+L have a taste for guÊlarz mp sorceror, wizard guwernantka -tek f governess guz fac an lump, bump, swelling. nabiç komuÊ~za hit someone on the head guzdraç -rz´ -rzesz impf dawdle guzek -zka dim of guz guzowaty aj covered with bruises guzdraç si´ -rz´ -rzesz colloq dawdle guzdra∏a mp pej dawdler, slacker guzik mi -a button. to ~ mnie obchodzi I don't care a fig for it gwa∏ciç -c´ -cisz impf, pf zgwa∏ciç or pogwa∏ciç rape, violate. gwa∏t mi violence, rape. ~tem violently, by force gwa∏townoÊç f impetuosity gwa∏towny aj violent gwar mi buzz, hum (of voices) gwara f local dialect, jargon gwarowy aj of gwar gwarancja f guarantee, warranty gwarancyjny aj of gwarancja gwarantowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zagwarantowaç guarantee gwardia f guard. stara ~ the old guard gwarny aj noisy (with voices) gwarzyç -rz´ -rzysz impf chat gwiazda f DLsg gwieêdzie star gwiaêdzisty aj starry, star-studded gwiazdka -dek f Christmas-Eve gift, asterisk gwiazdkowy aj of gwiazdka gwiazdor mp (film, etc.) star gwiazdozbiór -bioru mi constellation gwiezdny aj of gwiazda gwint mi thread (of bolt, screw) gwintowaç -tuj´ -tujesz impf thread, rifle gwizd mi whistle (sound) gwizdek -zka mi whistle (instrument) gwizdaç -˝d˝´ -˝d˝esz impf, pf gwizdnàç -n´ -niesz whistle. pf colloq swipe gwoêdzik see goêdzik gwóêdê gwoêdzia mi nail gwoêdzik -a mi dim of gwóêdê gzyms mi cornice, mantelpiece g˝eg˝ó∏ka -∏ek f cuckoo

H ha! interj hah! habilitacja f tenure (at university)

102

habilitacyjny aj of habilitacja habilitowaç si´ -tuj´ -tujesz receive tenure habilitowany aj. doktor ~ assistant professor habit mi monk's habit hacel -cla mi horseshoe nail haczyk mi -a hook hafciarka -rek f embroiderer hafciarstwo n embroidery (as activity) haft mi an embroidery haftowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zahaftowaç embroider hagiografia f hagiography hajduk mp arch hayduk (Hungarian solder) hak mi -a hook haczyk -a mi dim of hak hala f 1 hall, lounge area, covered market. 2 mountain pasture halka -lek f slip (clothing) hall mi lounge, lobby, foyer halny aj as n warm mountain wind (Tatra mountains) halo! exclamhello! hey! halowy aj indoor (record, etc.) hals mi tack (in sailing) halsowaç -suj´ -sujesz impf tack (in sailing) halt exclam halt halucynacja f hallucination ha∏as mi noise, commotion ha∏asowaç -suj´ -sujesz impf, pf zaha∏asowaç make noise ha∏aÊliwy aj noisy hamak mi hammock hamburger fac an hamburger hamowaç -muj´ -mujesz impf, pf wyhamowaç brake. pf also pohamowaç, przyhamowaç, zahamowaç . ~ si´ restrain o.s. hamulec -lca mi brake hamulcowy aj of hamulec handel -dlu mi trade, business handlarz mp tradesman handlowaç -luj´ -lujesz +I trade in handlowiec -wca mp tradesman handlowy aj of handel. dzielnica ~wa trade district hangar mi hangar haniebny aj disgracefu hantle pl form G -li dumb-bells haƒba f disgrace, dishonor haƒbiç -bi´ -bisz impf, pf zhaƒbiç disgrace haracz mi forced tribute harcerz mp scout harcerski aj of harcerstwo, harcerz harcerstwo n scouting hardy aj stubborn, obstinate, arrogant. av hardo harem mi harem harfa f harp harmider -dru hullabaloo harmonia f harmony harmonijny aj harmonious harmoniczny aj harmonic harmonijka f harmonica harmonizowaç -zuj´-zujesz impf harmonize harmonogram mi production schedule harnaÊ mp robber-band chieftan

103

harowaç -ruj´ -rujesz impf sweat, labor , toil przy+L over harówka us sg drudgework harpia f harpy harpun mi -a harpoon hart mi hardness, strength, temper (of metal). hartowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zahartowaç temper hasaç -am -asz impf romp, frolic has∏o -se∏ n slogan, motto, watchword, password, entry (in dictionary) has∏owy as of has∏o haszysz mi hashish haust mi. jednym ~tem at a single draught Hawaje pf form G -ów Hawaii hazard mi gambling hazardowy aj of hazard hazardowaç -duj´ -dujesz impf gamble hazadzista mp gambler he exclamhah!, heh! heban mi ebony hebanowy aj of heban hebel -bla mi plane (wood-working tool) heblowaç -luj´ -lujesz plane hebrajski aj Hebrew heca f fine state of affairs, funny happening. to ci ~ there's a fine kettle of fish for you hedonista mp hedonist hedonizm mi hedonism hegemonia f hegemony hej exclamhey! hi! right!, hello! bye! hejna∏ mi hourly bugle-call hektar mi -a hectare hektopaskal mi hectopascal (air-pressure measurement) hel mi helium helikopter mi -a helicopter heliocentryczny aj heliocentric heliotropizm mi heliotropism hellenizm mi Hellenism helleƒski aj Hellenic he∏m mi helmet hemofilia f hemophilia hemoglobina f hemoglobin hemoroidy pl form G -ód hemorrhoids hen av far away, over there henna f henna heraldyka f heraldry herb mi coat of arms herbowy aj of herb herbaciany aj of herbata herbaciarnia f tea-house herbata f tea herbatka -tek f afternoon tea herbatnik mi -a tea cookie, sweet biscuit herc mi hertz (wave frequency measurement) heretycki aj heretical heretyk mp heretic herezja f heresy herkulesowy aj Herculean hermafrodyta mp pej hermaphrodite hermafrodytyzm mi hermaphroditism hermetyczny aj hermetic

104

heroiczny aj heroic heroina f heroin heroizm mi heroism herold mp arch herald heterogeniczny aj heterogenic heteromorficzny aj heteromorphic heteroseksualny aj heterosexual hetman mp Npl -owie hetman, commander, queen (in chess) hetmaƒski aj of hetman hiacynt mi hyacinth hiacynt mi -a hyacinth hibernacja f hibernation hibiskus mi hibiscus hiena f hyena hierarchia fhierarchy hierarchiczny aj hierarchical hieratyczny aj hieratic hieroglif mi hieroglyph higiena f hygiene higieniczny aj hygienic higienista mp hygienist. Himalaje pl form G -ów The Himalayas hinduizm mi Hinduism Hindus mp Indian (from India) Hinduska -sek fem of Hindus hinduski aj Hindu hiperbola f hyperbole hiperboliczny aj hyperbolic hiperinflacja f hyperinflation hiperpoprawny aj hypercorrect hipertrofia f hypertrophy hipiczny aj of hipika hipika f horse racing hipis mp Npl -si hippie hipnotyczny aj hypnotic ipnotyzm mi hypnotism hipnotyzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zahipnotyzowaç hypnotize hipnoza f hypnosis hipochondria f hypochondria hypochondryk mp hypochondric hipodrom mi horse-racing track hipokryta mp hypocrite hipokryzja f hypocrisy hipototam ma hippopotamus hipoteczny aj of hipoteka hipoteka f mortgage hipotetyczny aj hypothetical hipoteza f hypothesis histeria f hysteria, tantrum histeryczka -czek fem of histeryk histeryk mp hysteric histeryzowaç -zuj´ -zujesz impf get hysterical histologia f histology historia f history, story, plot historycznoÊç f historicity historyczny aj historical historyjka -jek f anecdote historiografia f historiography

105

historyk aj historian historyzm mi historicism Hiszpan mp Spaniard Hiszpania f Spain Hiszpanka -nek fem of Hiszpan hiszpaƒski aj Spanish. po hiszpaƒsku in Spanish hit mi colloq hit (song, etc.) hitlerowiec ma Npl -y Gpl -ów Nazi hitlerowski aj Nazi HIV "hif" HIV (virus) hmm! exclamhumph!, hmm! ho! exclamwell!, gee!, ho-ho! hobbista mp hobbyist hobby n indecl hobby hochsztapler mp imposter, fake, fraud, four-flusher hochsztaplerstwo n fraudulence hodowaç -duj´ -dujesz impf, pf wyhodowaç raise (animals, crops) hodowca mp raiser (of pigs, etc.) hodowla f raising, cultivation hodowlany aj of hodowlany hojnoÊç f generosity hojny aj generous hokeista mp hockey player. hokej mi -a hockey hokejowy aj of hokej Holandia f Holland holding mi holding company holdingowy aj of holding holenderski aj Dutch Holender -dra mp Dutchman Holenderka -rek fem of Holender holocaust mi holocaust hologram mi hologram hol 1 mi tow hol 2 mi hall, anteroom, foyer holowaç -luj´ -lujesz impf, pf wyholowaç tow. holowniczy aj tow (rope, etc.) ho∏d mi homage, tribute ho∏dowaç -duj´ -dujesz impf favor. +D adhere to ho∏ota f riffraff, rabble ho∏ubiç -bi´ -bisz impf cherish ho∏ubiec -bca fac an stamp, clicking of heels (in dance) homar ma lobster homeopata mp homeopath homeopatia f homeopathy homeopatyczny aj homeopathic homerycki aj homeric homilia f homily homogeniczny aj homogenic homogenizacja f homogenization homogenizowaç -zuj´ -zujesz impf homogenize homogenizowany aj homogenized homoseksualista mp homosexual homoseksualizm mi homosexuality homoseksualny aj homosexual honor mi honor honorowy aj honorable honorowaç -ruj´ -rujesz impf, pf uhonorowaç honor

106

honorarium n honorarium, apperance fee hopa exclamwhoops! hop exclamjump! hopsa exclamupsy-daisy! horda f (Mongol or Turkish) horde hormon mi hormone horoskop mi horoscope horredalny aj horrendous horror mi horror, horror movie hortensja f hydrangea horyzont mi horizon horyzontalny aj horizontal hospicjum n hospice hospitacja f (teacher) evaluationi, visitation hospitowaç -tuj´ -tujesz impf visit hossa f boom, bull market hostessa f hostess (in a club) hostia f Host (in church service) hot-dog fac an hot dog hotel mi Gpl -i or -ów hotel hotelarstwo n hotel trade hotelik mi dim of hotel hotelowy aj of hotel hotelarski aj of hotelarstwo, hotelarz hotelarstwo n hotel business hotelarz mp hotelier ho˝y aj blooming hrabia mp GAsg -iego Dsg -iemu Isg -ià Lsg -im Vsg -io Npl -owie count, earl hrabina f countess hrabiowski aj of hrabia hrabsto n county huczeç -czy us-3p impf, pf zahuczeç or huknàç -nie ring, resound, roar. whoop, be boisterous huczny aj boisterous hufiec -fca mi detachment, troup, regiment hufcowy mp decl like aj troop-leader hufna∏ mi -a horse-shoe nail huk mi roar, boom, peal, report (of explosion) hukaç -am -asz impf, pf huknàç -n´ -niesz 1 resound, roar. 2 =huczeç whoop hulaç -am -asz impf carouse, revel hulajnoga f scooter hulaka mp pej carouser hulanka -nek f revelry hultaj mp ne'er-do-well, blaggard, rascal, scoundrel hultajski aj of hultaj humanista mp humanist humanistyczny aj humanistic humanistyka f humanities humanitarny aj humanitary humanizm mi humanism humbug mi humbug, nonsense humor mi humor, temper, whim. poczucie ~ru sense of humor. byç w dobrym ~rze be in a good mood humorysta mp humoist humorystyczny aj humoristic, humorous (sketch, etc.) humus mi humus hura! or hurra! exclam hurray! huragan mi hurricane huraganowy aj of huragan hurkot mi rumble

107

hurkotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf rumble hurmem av in a mob hurt mi wholesale trade. ~tem at wholesale price, everything included hurtowy aj of hurt wholesale hurtownia f wholesaler's hurtownik mp wholesaler husaria f Polish 16th-18th century "winged" cavalry husarz mp hussar (Polish cavalry officer) husyta mp Hussite huÊtaç -am -asz impf +I swing, rock. ~ si´ intrans swing huÊtawka -wek f swing, see-saw huta f steel, iron, or glass works. foundry, smeltery hutnictwo n metallurgy hutniczy aj metallurgical hutnik mp steel-worker, foundry-worker huzar mp hussar, light-cavalry officer hybryda f hybrid hybrydyzacja f hybridization hycel -cla mp Gpl -ów dog-catcher. rascal hydra f hydra hydrant mi fireplug, hydrant hydraulik mp plumber hydrauliczny aj hydraulic hydrodynamika f hydrodynamics hydroelektrownia f hydroelectric plant hydroenergetika f hydroenergetics hydroliza f hydrolysis hydrologia f hydrology hydropatia f hydropathy hydroplan mi sea-plane hydroterapia f hydrotherapy hymn mi hymn, anthem hyÊ or hyê fac an colloq. mieç ~sia or ~zia have a screw loose

I i conj and. i... i... both... and. i tak even so iberyjski aj Iberian ich 1. poss pron as indecl their 2. G of oni or one qv ichtiologia f ichthyology idea f idei idea ideowy aj ideological, ideational idealista mp idealist idealistyczny aj idealistic idealizacja f idealization idealizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf wyidealizowaç idealize idealny aj ideal idea∏ mi ideal identycznoÊç f identy, identical nature identyczny aj identical indentyfikacja f identification identyfikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zidentyfikowaç (jako) identify (as). ~ si´ z+I identify with ideocieç -ej´ -ejesz impf, pf zideocieç become an idiot ideolog mp ideologue ideologia f ideology ideologiczny aj ideological idiosynkratyczny aj ideosyncratic ideowy see idea

108

id´ idziesz etc. see iÊç idiom mi idiom idiomatyczny aj idiomatic idiota mp oft pej idiot idiotka -tek fem var of idiota idiotyczny aj idiotic idol mi (pop-culture) idol idylla f idyll idilliczny aj of idylla igielny aj of ig∏a igie∏ka -∏ek f dim of ig∏a iglasty aj needle-bearing, coniferous iglica f firing pin. peak of helmet igliwie n needle-cover (in a forest) igloo n indecl igloo ig∏a -gie∏ f needle ignorancja f ignorance ignorancki aj of ignorant ignorant mp ignoramus ignorowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zignorowaç ignore igraç -am -asz impf play, frolic. z+I make sport of igraszka -szek plaything igrek n indecl igrek, name for the letter y igrzyska pl form G igrzysk games. ~ olimpijskie Olympic Games ikona f icon ikonografia f iconography ikonostas mi iconostasis ikra f roe. mieç ~ have energy iks fac an the letter X ile indef or inter num ilu I iloma as much as, as many as, how many, much. ~ masz lat? how old are you? o ile insofar as. o ~ wiem as far as I know. tyle... ile... as much/many as ilekroç av every time, as often as ileÊ iluÊ indef num some number of ile˝ ilu˝ emphat indef num how many, how many iloczas mi length (of sound) iloczyn mi product (in mathematics) iloraz mi quotient iloÊciowy aj quantitative iloÊç f quantity ilu see ile iluminacja f illumination iluminowaç -nuj´ -nujesz impf illuminate ilustracja f illustration ilustrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zilustrowaç illustrate ilustrowany aj illustrated iluzja f illusion iluzyjny aj of iluzja iluzjonista mp illusionist, magician iluzoryczny aj illusory i∏ mi loam ilasty aj of ila im D of oni or one qv im... tym... the... the.... ~ g∏´biej tym ch∏odniej the deeper (you go) the colder (it gets) imaç -am -asz impf take hold of. ~ si´ do+G get started on, take up imad∏o -de∏ vise, (drill) chuck imaginacja f imagination imaginowaç -nuj´- nujesz impf, pf wyimaginowaç imagine imbir mi ginger

109

imbryczek -czka mi dim of imbryk imbryk mi -a teapot imieniny pl form Gimienin name-day imieninowy aj of imieniny imienniczka -czek fem of imiennik imiennik ma namesake imies∏ów -owu mi participle. ~ wspo∏czesny contemporaneous participle. ~ bierny passive participle. ~ przesz∏y past participle, ~ przys∏ówkowy adverbial participle. ~ przymiotnikowy adjectival participle imi´ imienia n Npl imiona name, first name, given name. imienia named after. szko∏a imienia KoÊciuszki The Kosciuszko School jak masz na imi´? what's you (first) name? po imieniu by (first) name, by its true name w imieniu +G in the name of, by name imigracja f immigration imigrant mp immigrant imigrowaç -ruj´ -rujesz impf immigrate imitacja f imitation imitowaç -tuj´ -tujesz impf imitate imitator mp imitator immanentny aj immanent immunitet mi immunity immunologia f immunology impas mi impasse imperator mp emperor imperialista mp imperialit imperialistyczny aj imperialistic imperializm im imperialism imperium n empire impertynencja f impertinence impertynencki aj impertinent impet mi impetus implikacja f implication implikowaç -kuj´ i-kujesz impf mplicate imponowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zaimponowaç +D +I impress s.o. by or with imponujàcy aj impressive import mi import, importation importowaç -tuj´ -tujesz impf import impotent mp impotent man impregnacja f impregnation (not in sexual sense) impregnowaç -nuj´ -nujesz +I impregnate with impresjonista mp Impressionist impresjonistyczny aj impressionistic impresjonizm mi Impressionism impregnowany aj impregnated impresja f impression impreza f get-together, party, event improwizacja f improvization improwizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zaimprowizowaç improvise. impuls mi impulse, urge impulsywnoÊç f impulsiveness impulsywny aj impulsive imputacja f imputation imputowaç -tuj´ -tujesz impf impute in. abbrev for inny in its various forms inaczej aj otherwise, differently. tak czy ~ one way or another. jakoÊ ~ some other way inauguracja f inauguration inaugacyjny aj of inauguracvja inaugurowaç -ruj´ -rujesz impf inaugurate

110

in blanco av phr blank, not filled out (check, etc.) incydent mi incident indagacja f investigation indagowaç -guj´ -gujesz impf inquire indeks mi index, grade record book. na ~sie on the index (forbidden) Indian(in) -mp Npl -nie GApl -nów (American) Indian. Indianka -nek fem of Indianin indiaƒski aj (American) Indian Indie pl form G -ii India Indyjski aj (East) Indian indoeuropejski aj Indo-European indoktrynacja f indoctrination indoktrynowaç -nuj´ -nujesz impf indoctrinate indolencja f indolence indukcja f induction indukowaç -kuj´ -kujesz impf induct induktor mi -a inductor Indonezja f Indonesia indonezyjski aj indonesian industrializacja f industrialization industrializowaç -zuj´ -zujesz impf industrialize indyk ma turkey indyczka -czek f turkey indywidualizacja f individualization indywidualizowaç -zuj´ -zujesz impf zindywidualizowaç individualize indywidualnoÊç f individuality indywidualny individual indywiduum n an individual indziej aj. gdzie ~ somewhere else. kiedy ~ some other time inercja f inertia infamia f infamy infant mp infant prince infantka -tek f infant princess infantylny aj infantile infekcja f infection infekcyjny aj infectious infiltracja f infiltration inflacja f inflation inflacyjny aj of inflacja informacja f information informacyjny aj of inflacvja informator mp informant. as ma guide informatyk mp computer scientist informatyka f information or computer science informowaç -muj´ -mujesz impf, pf poinformowaç +A o +L inform s.o. about s.t. infrastruktura f infrastructure infrastrukturalny aj infrastructural ingerencja f interference, intervention, meddling ingerowaç -ruj´ -rujesz impf w+A interfere in ingredient mi ingredient igres mi procession (in church during installation of bishop, etc.) inhalacja f inhalation inhalowaç -luj´ -lujesz impf inhale inicjacja f initiation inicjowaç -cjuj´ -cjujesz impf zainicjowaç initiate, set in motion inicja∏ mi initial inicjatywa f initiative inicjowaç -juj´ -jujesz impf initiate

111

inkasent mp collector (of payment) inkasowaç -suj´ -sujesz impf, pf zainkasowaç cash (in), collect (debt). take blows inklinacja f inclination inkrustacja f incrustation, inlay inkrustowaç -tuj´ -tujesz impf inlay inkryminacja f incrimination inkryminowaç -nuj´ -nujesz impf incriminate inkubacja f incubation inkubator mi -a incubator inkunabu∏ mi us pl incunabula (books printed before the 16th century) inkwizycja f inquisition inkwizycyjny aj of inkwizycja inkwizytor mp inquisitor inkwizytorski aj of inkwizytor innowacja f innovation innowator mp innovator innowierca mp religious dissenter inny pron aj other, another, different coÊ innego something different. innym razem some other time ktoÊ inny somone else. mi´dzy innymi among other things nic innego nothing else nikt inny no one else inochód -chodu mi amble (as opposed to trot) inscenizacja f staging, stage version inscenizowaç -zuj´ -zujesz impf put on stage inscenizator mp stage arranger insekt ma insect inseminacja f insemination inskrypcja f inscription inspekcja f inspection inspektor mp inspector. mi inspektorat mi inspectorate inspiracja f inspiration inspirowaç -ruj´ -rujesz impf inspire instalacja f installation. pl fittings instalacyjny aj of instalacja instalator mp pipe-fittter instalowaç -luj´ -lujesz impf, pf zainstalowaç nstall instancja f instance, administrative level instant aj indecl instant (coffee, etc.) instrukcja f instruction(s) instruktor mp instructor instruktorski aj of instruktor instruktywny aj instructive instrument mi instrument (incl. musical) instrumentacja f instrumentation instrumentalista mp instrumentalist instrumentalny aj instrumental instruowaç -uuj´ -uujesz impf instruct, brief instynkt mi instinct instynktowny aj instinctual instytucja f institution instytucjonalny aj institutional instytucjonowaç -nuj´ -nujesz impf institutionalize instytut mi institute insulina f insulin

112

insurekcja f insurrection insygnia pl form G -iów insignia, regalia insynuacja f insinuation insynuowaç -uuj´ -uujesz impf insinuate intarsja f inlaid work. marquetry integracja integration integralny aj integral integrowaç -ruj´ -rujesz impf integrate intelekt mi intellect intelektualista mp intellectual intelektualistka -tek fem of intelektualista intelektualny aj intellectual intelektualizowaç -zuj´ -zujesz impf intellectualize inteligencja f 1 intelligence. 2 intelligentsia inteligencki aj of inteligencja inteligent mp member of the intelligentsia inteligentny aj intelligent intencja f intention intendent mp steward intendentura f commissariat intensyfikacja f intensification intensywnoÊç f intensity intensywny intensive intercyza f marriage contract interdyscyplinarny aj interdisciplinary interes mi business, business matter. w interesie kogoÊ in s.o.'s interest. ruch w interesie business is booming zrobiç dobry interes make money hand over fist interesant mp client, petitioner interesowaç -suj´-sujesz impf, pf zainteresowaç interest. ~ si´ +I be interested in interesowny aj interested, having a mercenary interest interferencja f interference interkontynentalny aj intercontinental interna f internal medicine internacjonista mp internationalist internacjonalistyczny aj of internacjonalista, internacjonalizm internacjonalizacja f internationalization internacjonalizm mi internationalism internacjonalny aj international internat mi hostel, dormitory, boarding school internista mp internist internowaç -nuj´ -nujesz impf detain, intern internowany aj as mp detainee interpeleacja f interpellation interpelowaç -luj´ -lujesz impf interpellate interpretacja f interpretation interpretowaç -tuj´ -tujesz impf, pf wyinterpretowaç or zinterpretowaç interpret interpunkcja f punctuation. interwencja fintervention. interweniowaç -iuj´ -iujesz zimpf, pf zainterweniowaç intervene intonacja f intonation intonacyjny aj intonational intonowaç -nuj´ -ujesz impf intone intratnoÊç f profitability intratny aj profitable introligator mp book-binder introligatornia f book-bindery

113

introligatorski aj of introligator intronizacja f enthronement intronowaç -nuj´ -nujesz impf enthrone introspekcja f introspection introwersja f introversion introwertyk mp introvert intruz mp intruder, unwanted person intryga f intrigue intrygant mp intriguer intrygowaç -guj´ -gujesz impf intrigue (make intrigues or be intriguing) intrygujàcy aj intriguing intuicja f intuition intuicyjny aj of intuicja intymnoÊç f intimacy intymny intimate inwalida mp disabled person inwalidzki aj of inwalida inwalidztwo n being disabled inwazja f invasion inwektywa f invective inwencja f invention, imagination inwentaryzacja f stock-taking, cataloguing inwentaryzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zainwentaryzowaç inventory, catalogue. inwentarz mi inventory, livestock and equipment inwentarzowy aj of inwentarz inwersja f inversion inwestowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zainwestowaç invest inwestor investor inwestycja f investment inwestycyjny aj of inwestycja inwigilacja f surveillance inwigilowaç -luj´ -lujesz impf proctor, monitor, invigilate inwokacja f invocation in˝ynier mp Npp -rzy or -owie engineer in˝ynieria f engineering in˝ynierski aj of in˝yneria iracki aj Iraqi Irak mi Iraq Iran mi Iran iraƒski aj Iranian ircha f chamois Irlandia f Ireland irlandzki aj irish Irlandczyk mp Irishman Irlandka -dek fem var of Irlandczyk ironia f irony ironiczny aj ironic ironizowaç -zuj´ -zujesz impf be ironic irracjonalizm mi irrationalism irracjonalny aj irrational iryd mi iridium irygacja f irrigation irrigacyjny aj of irygacja irys mi iris (flower) irytacja f irritation, annoyance irytowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zirytowaç irritate. ~ si´ be irritated +I by irytujàcy aj irritating ischlas mi sciatica

114

iskaç -am -asz impf pick out lice iskierka -rek f dim of iskra iskra -kier f spark iskrzyç si´ -rz´ -rzysz impf, pf zaiskrzyç si´ sparkle Islam mi sg-only Islam Islandia f Iceland islandzki aj Islandic istnieç -ej´ -ejesz impf, pf zaistnieç exist istniejàcy aj existing istnienie n existence istny aj real, genuine, downright istota f essence, being. ~ ludzka human being. w ~tocie in essence istotny aj essential. av istotnie really, truly iÊç id´ idziesz impf det, indet chodziç -dz´ -dzisz, pf pójÊç -jd´ -dziesz poszed∏ posz∏a go (on foot), walk. jak ci idzie? how is it going for you? see also chodziç italika f italic(s) itd. abbrev = i tak dalej etcetera itp. abbrev = i temu podobne and so forth, and so on iwa f kind of willow izba f chamber, room. wy˝sza ~, ni˝sza ~ upper house, lower house (of parliament). ~ reprezentantów house of representatives izdebka -bek tiny room izobara f often pl isobar izolacja f isolation, insulation izolacyjny aj of izolacja izolatka -tek f isolation ward izolator mi -a insulator izolowaç -luj´ -lujesz impf, pf wyizolowaç isolate, insulate izomorfizm mi isomorphism izoterma f oft pl isotherm izotop mi isotope Izrael mi Israel Izraelczyk mp Israieli Izraelita mp Israelite Izraelka -lek fem of Izraelczyk izraelski aj Israeli, of Israel i˝ sub-conj bookish that i˝by so that

J ja pers pron GA mnie DL mnie (mi) I mnà I, me jab∏ecznik mi -a apple cider. apple cake jab∏ko -∏ek n apple jab∏kowy aj of jab∏ko jab∏oƒ f apple-tree jab∏uszko -szek n dim of jab∏ko jacht mi yacht jad mi venom, poison jadowity aj venomous, poisononous jadaç -am -asz freq eat (often) jadalnia f dining room jadalny aj edible jad∏o n us sg food jad∏odajnia f eatery jad∏ospis mi menu jadowity aj poisonous jaglany aj of jag∏a

115

jaglica f trachoma jag∏a -gie∏ f millet jagni´ -ni´cia n lamb jagni´cy aj of jagni´ jagoda -gód f berry. czarna ~ blueberry jaguar ma jaguar jajeczko -czek dim of jajko jajeczkowanie n ovulation jajecznica f scrambled eggs jajeczny aj made of eggs jajnik mi ovary jajo n us jajko -jek n egg. colloq testicle. ~ sadzone fried egg jajowaty aj egg-shaped jajorodny aj egg-bearing jajowód -wodu mi fallopiana tube jajowy aj of jajo jak 1 av or conj as, like, how, since, if, as soon as, when jak Boga kocham as I live and breathe. jak chcesz as you wish. jak dotàd so far. jak d∏ugo how long. jad gdyby as if jak leci? how's it going? jak najwy˝ej as high as possible. jak rok d∏ugi as the year is long jak tam? how's are things? jak to? what do you mean?. jak zwykle as usual. jak 2 ma yak jakby conj (with endings of byç: jakbym jakbyÊ jakbyÊmy jakbyÊcie) as though, as if jaki (jaka jakie) pron aj what, what kind jakikolwiek pron aj decl like jaki (jakiegokolwiek, etc.) any sort of jakiÊ (jakaÊ jakieÊ) pron aj some kind jaki˝ (jaka˝ jakie˝) pron aj emph what kind of jakkolwiek indef av although, however jako conj as, like, by way of, in the function of. pracowaç jako nauczyciel work as a teacher. jako ˝e inasmuch as jakoby conj as if, as though, as it were. av supposedly, allegedly jakoÊ av somehow, somewhat jakoÊciowy aj qualitative jakoÊç f quality jak˝e interj so very, how so, however much ja∏mu˝na f alms ja∏owiec -wca mi juniper ja∏owieç -eje impf us 3p grow barren ja∏owy aj empty, waste (land), barren. ~ bieg neutral gear ja∏ówka -wek heifer jama f pit, cavity Jamajka f Jamaica jamb mi iamb jamnik ma dachsund janczar mp janissary jankes mp pej Yankee jantar mi amber Japonia f Japan Japonka -nek fem of Japoƒczyk Japoƒczyk mp Japanese japoƒski aj Japanese. av po -sku in Japanese

116

jar mi ravine jarmrczny aj of jarmark jarmark mi market, village fair jarmu∏ka -∏ek f (Jewish) skullcap jarmu˝ mi kale, colalrd greens jarosz mp vegetarian jarski av vegetable. kotle ~ vegetarian cutlet jary pl form summer wheat jarzàb jarz´bu service tree jarzeniowy aj fluorescent jarzeniówka -wek f fluorescent light jarz´biak mi -a service-berry brandy jarz´bina f mountain ash, rowan tree jarzmo -rzem n yoke jarzmowy aj of jarzmo jarzyç si´ -rz´ -rzysz impf glow jarzyna f oft pl vegetable (usually, prepared vegetables) jarzynowy aj of jarzyna jase∏ka -∏ek pl form manger. Christmas play jase∏kowy aj of jase∏ka jasiek mi -a throw pillow jaskier mi -a crowfoot, buttercup jaskinia f grotto, cave jaskiniowiec -wca mp cave man jaskiniowy aj of jaskinia jaskó∏ka -∏ek f swallow (bird) jaskó∏czy aj of jaskó∏ka jaskra f glaucoma jaskrawy aj garish, gaudy, glaring. av jaskrawo jasne interj, pred of course, obviously jasno av of jasny clear(ly), bright(ly), light. robi si´ ~ it's getting light jasno- prefix light-colored, as in jasnozielony bright green jasnoÊç f brightness, clarity jasnowidz mp clairvoyant jasnowidzàcy aj clairvoyant jasnozielony aj light green jasny aj clear, bright, plain, evident, light, fair-haired. piwo ~ne lager. av jasno or jaÊnie. comp av jaÊniej jastrzàb -´bia ma hawk jastrz´bi aj of jastrzàb jaszczur ma salamander jaszczurczy aj saurian jaszczurka -rka f lizard jaÊmin mi jasmine jaÊnie av of jasny the honorable. ~ pan or pani his lordship or ladyship jaÊnieç -eje us 3p impf grow light jaw. wyjÊç na ~ come to light jawa in phr na ~wie while awake. wyjÊç na ~ be revealed, come out into the open jawnoÊç f openness jawny aj obvious, open, apparent, manifest. av jawnie openly jawor mi sycamore jaworowy aj of jawor jazda f DLsg jeêdzie travel, journey. jazda! go! (start of bike, horse, or car race). ~ konna horseback riding. ~ na ∏y˝wach skating. nauka ~dy driver's training. prawo ~dy dfriver's license. rozk∏ad ~dy timetable, schedule of arrival and departure jazgot mi clatter jazgotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf clatter, yammer jazz "dêes" mi jazz jazzowy aj of jazz

117

jaêƒ f ego, the self jà see ona jàç past tense only jà∏ j´la begin, start. ~ si´ undertake jàdro -der n kernel, core, nucleus, testicle jàdrowy aj nuclear jàkaç si´ -am -asz impf stammer, stutter jàtrzyç si´ -rzy us 3p impf fester jechaç jad´ jedziesz det, jeêdziç je˝d˝´ jeêdzisz indet, pf pojechaç go, ride, travel jeden (jedna jedno) pron aj and num one, a certain. i jeden i drugi both one and the other. jeden po drugim one after another. jeden z nich one of them. jedni... inni some, others. wszystko mi jedno it's all the same to me, it doesn't matter to me, I don't care jedenastka -tek f reif num eleven jedenastolatek -tka ma eleven-year-old jedenastolatka -tek fem of jedenastolatek jedenastoletni aj eleven years old jedenasty aj num of jedenaÊcie eleventh jedenaÊcie -nastu num eleven jedenaÊcioro -rga coll num eleven jednaç -am -asz impf reconcile, conciliate jednak av or conj however, though, nevertheless jednakowy aj identical, equal. av jednakowo identically, equally well, alike jednak˝e av or conj nonetheless, notwithstanding jedno see jeden jedno- prefix in sense of uni-, mono-, single- as in jednobarwny monochromatic, jednostronny unilateral, jednotorowy single-track jednobarwny aj monochromatic jednobrzmiàcy aj unanimous jednoczesny aj simultaneous, at the same time. av jednoczeÊnie simultaneously jednoczyç -cz´ -czysz impf, pf zjednoczyç unify, unite. ~ si´ be united jednodniowy aj one-day's, day-long jednog∏osowy aj of a single voice jednogloÊny aj unanimous jednojawy aj. bliêni´ta ~we identical twins jednoj´zyczny aj monolingual jednokierunkowy aj one-way (e.g. street) jednokomórkowy aj unicellular jednokrotny aj one time, a single. av jednokrotnie once jednolatek -tka ma one-year-old jednolity aj uniform, homogenous, flat (rate) jednolitoÊç f uniformity, homogeneity jednomiarowy aj one-dimensional jednomyÊlnoÊç f unanimity jednomyÊlny aj unanimous. av jednomyÊlnie unanimously jednoosobowy aj one-person, single (room) jednopartyjny aj one-party jednopi´trowy aj one-story jednoraki aj of the same kind jednorazowy aj one-time, disposable jednor´ki aj one-armed jednorodny aj homogenous jednorodzinny aj single-family (e.g. dwelling) jednorodzony aj only-born (child) jednoro˝ec -˝ca or jednoróg -rogu ma unicorn jednostajnoÊç f monotony jednostajny aj unvarying, changeless, uneventful, monotonous. av jednostajnie monotonously

118

jednostka -tek f individual, entity, unit jednostkowy unitary, isolated, individual jednostronny aj one-sided, unilaterial, narrow-minded jednosylabowy aj monosyllabic jednoszynowy aj monorail jednoÊç f unity jednoÊladowy aj one-track (vehicle) jednotorowy aj single-track jednotygodniowy aj one-week (long) jednoznaczny aj unambiguous jedwab -biu mi silk jedwabisty aj silken jedwabny aj of silk jedwabnistwo n silk manufacture jedwabniczy aj of jedwabnictwo jedynaczka -czek fem of jedynak jedynak m p Npl -ki only child jedynka -nek f reif num one jedyny aj only, sole, single. av jedynie merely, solely, only jedzenie n food, eating. coÊ do ~nia s.t. to eat jeep "d˝ip" mi jeep jego 1 GA of on. 2 as indecl poss pron his jegomoÊç mp gentleman Jehowa mp Jehovah. Âwiadek ~wy Jehovah's witness jej 1 GDL of ona. 2 as indecl poss pron her jejku exclam jeez! jeleƒ -nia ma deer, stag. fig mp pej sucker jelito n bowel, intestine. ~ cienkie small intestine. ~ grube large intestine jemio∏a -mió∏ f mistletoe jemio∏uszka -szek f waxwing (bird) jemu see on, ono jen fac an yen (Japanese currency) jeniec -ƒca mp prisoner jeniecki aj of jeniec jeno conj but, only jerzyk ma swift (bird) jesienny aj of jesieƒ jesieƒ f autumn, fall. jesienià in the fall jesion mi -a ash (tree) jesionka -nek f light overcoat jesiotr ma sturgeon jest, jestem, jesteÊ, jesteÊcie, jesteÊmy see byç jestestwo n being jeszcze av still, yet, even, in addition, some more ktoÊjeszcze someone else jeszcze coÊ something else. jeszcze jak! and how! jeszcze nie not yet. jeszcze piwa some more beer. jeszcze raz once more. jeÊç jem jesz jedzà jad∏ jedli impf, pf zjeÊç eat jeÊli conj if. jeÊli... to... if... then... jeÊliby cond conj if jezdnia f roadway, pavement jezioro n lake Jezu interj Jesus! (oath) jezuicki aj of jezuita jezuita mp Jesuit

119

jeêdziç see jechaç jeêdzie see jazda jeêdziec -êdêca mp rider jeêdziecki aj equestrian jeêdziectwo n equestrian sport je˝ ma hedgehog. fryzura na ~˝a crew-cut je˝eli conj if. ~ nie unless je˝owiec -wca ma sea urchin je˝ozwierz ma porcupine je˝yç si´ -˝´ -˝ysz impf, pf zje˝yç si´ ruffle one's fur (of dog, wolf, cat, etc.) je˝yna f blackberry j´czeç -cz´ -czysz impf, pf j´knàç -n´ -niesz pf, impf moan, groan j´czmienny aj of j´czmieƒ j´czmieƒ -nia mi barley j´drny aj sappy, juicy j´dza f hag j´k mi moan, groan j´kliwy aj moanful j´knàç see j´czeç j´zor mi -a aug of j´zyk big tongue j´zyczek -czka mi dim of j´zyk j´zyczny aj of j´zyk lingual j´zyk mi -a tongue, language. ~ ojczysty native tongue. ~ polski Polish (language) j´zykowy aj relating to language j´zykoznawca mp linguist j´zykoznawczy aj of j´zykoznawca, j´zykoznawstwo relating to linguistics j´zykoznawstwo n linguistics jidysz mi Yiddish jod mi iodine (element) jode∏ka -∏ek f 1 dim of jod∏a.. 2 herring-bone (pattern) jod∏a -de∏ f fir jod∏owaç -luj´ -lujesz impf yodel jod∏owy aj of jod∏a jodyna f iodine (preparation) jog mp yogi joga f yoga jogging "d˝oging" mi jogging jogurt mi yoghurt joint venture "d˝ojnwenczer" m indecl joint venture jon mi ion jonizacja f ionization jonizowaç -zuj´ -zujesz impf ionize. jonosfera f ionosphere joƒski aj Ionic (architecture, etc.) Jordania f Jordan jordaƒski aj Jordanian jot mi jot (the letter j) jota f iota. ani na ~t´ not a bit jowialny aj jovial, congenial Jowisz mp Jupiter, Jove jubilatka -tek fem of jubilat jubilat mi person celebrating a jubilee, anniversary jubiler mp jeweler jubilerski aj of jubiler, jubilerstwo jubilerstwo n jewelry trade jubileusz mi anniversary, jubilee jubileuszowy aj of jubileusz jucha f animal's blood

120

juchtowy aj skóra ~wa Russian leather juczy aj pack (animal) judaizm mi Judaism judasz mp Judas. fac an peep-hole Jugos∏awia f Yugoslavia juhas mp Tatra or Carpathian mountain shepherd juki pl form G -ków saddlebags junak mp gay blade junacki aj of junak junkier -kra mp Junker (Prussian landowner settler or graduate of tsarist Russian cadet school) junior mp junior (in sports) junta "hunta" fjunta jurajski aj Jurassic jury n indecl indecl. jury jurysta mp jurist jurzyç si´ -rz´ -rzysz impf fume juta f jute jutro n and av tomorrow. do ~ra! see you tomorrow! od ~ra beginning tomorrow jutrzejszy aj tomorrow's jutrzenka f dawn, daybreak, morning star jutrznia f matins juwenalia pl form G -iów yearly student carnival ju˝ av already. ju˝ nie no longer. ju˝! enough!. ju˝ ju˝! there there! ju˝nigdy never again jw. abbrev = jak wy˝ej as above, ditto

K k. abbr of ko∏o +G near kabaczek -czka mi squash (plant) kabalarka -rek f fortune-teller kabalistyczny aj cabalistic kaba∏a f 1 Cabala, fortune-telling, inner circle. 2 quandary, predicament kabanos mi -a dry smoked pork sausage kabaret mi cabaret kabaretowy aj of kabaret kabel -bla mi cable, line, lead. colloq ma informer. kabestan mi -a or -u capstan kablowaç -luj´ -lujesz impf cable kablowy aj of kabel kabina f booth, cabin, cubicle kabinowy aj of kabina kab∏àk mi arch, bow kablowaç -luj´-lujesz impf cable kablowy aj of kabel kabotyn mp ham, buffoon, fake, fraud kabriolet mi convertible (automobile) kabura f holder, holster kac fac an hangover kacyk mi Npl -owie petty chieftain kaczan mi -a corncob kaczàtko -tek n duckling kaczeniec -ƒca mi cowslip (flower) kaczka -czek f duck. ~ dziennikarska canard kaczor ma drake (male duck) kaczy aj of kaczka kadencja f term of office kad∏ub mi -a trunk, hull, body, fuselage kad∏ubowy aj of kad∏ub

121

kadm mi cadmium kadr mi (film) frame kadra f cadre, staff, personnel. pl work force kadrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf skadrowaç frame kadrowy aj of kadra. k∏opoty ~we personnel problems kadziç -dz´ -dzisz impf spread incense. colloq +D suck up to kadzide∏ko -∏ek n dim of kadzid∏o incense stick kadzid∏o -de∏ incense kadzielnica f censer kadê -dzi f vat, tub kafel -fla mi tile kafelek -lka mi dim of kafel kaflowy aj of kafel kaftan mi -a. ~ bezpieczeƒstwa straight-jacket. kaftanik -a mi child's jacket or vest kaganek -nka mi oil lamp kaganiec -ƒca mi muzzle (for dog) Kair mi Cairo kajaç si´ -am -asz impf repent kajak mi kayak kajakarstwo n kayaking kajdanka -nek f us pl handcuff kajman ma cayman (crocodile) kajuta f ship's cabin kajzerka -rek f kaiser roll kakao n indecl cocoa kakaowy aj of kakao kakofonia f cacaphony kaktus mi -a cactus kalafior mi -a cauliflower kalafonia f resin kalambur mi pun, play on words kalarepa f kohlrabi kalcyt mi calcite kalectwo n disability, lameness, invalidism kaleczyç -cz´ -czysz impf, pf skaleczyç hurt, injure. ~ si´ hurt o.s. kalejdoskop mi kaleidoscope kaleka mp pej or f cripple, disabled person kalendarz mi -a calendar kalendarzowy aj of kalendarz kalendarzyk -a mi pocket calendar kalesony pl form G-ów underpants kaletnictwo n pursemaking kaletnik mi pursemaker kaliber -bru mi caliber kalif mp Npl -owie caliph Kalifornia f California kalifornijski aj of Kalifornia kaligrafia f calligraphy kaligraficzny f calligraphic kalina f snowball tree kalka f calque, carbon paper kalkomania f decal kalkulacja f calculation kalkulator mi -a calculator kalkulowaç -luj´ -lujesz impf, pf skalkulowaç or wykalkulowaç calculate kalmar ma squid kaloria f calorie

122

kaloryczny aj caloric kaloryfer mi -a radiator kalosz mi -a Gpl -y galosh kalumnia f calumny kalwaria f Calvary kalwaryjski aj of kalwaria kalwinizm mi Calvinism ka∏ mi excrement, feces ka∏amarnica f calamary (squid) ka∏amarz mi -a inkwell ka∏dun mi colloq belly ka∏u˝a f puddle Kambod˝a f Cambodia kamea f cameo kameleon ma cameleon kamelia f camelia kamera f chamber. (movie, TV) camera kamerzysta mp cameraman kameralny aj chamber (music, etc.) kamerdyner mp valet, butler kamerton mi tuning fork kamerzysta mp camera-man kamfora f camphor kamforowy aj of kamfora kamieniarz mp stone-cutter, stone mason kamieniarski ar of kamieniarz or kamieniarstwo kamieniarstwo n stone-cutting trade kamienica f tenement house, town house. dim kamieniczka -czek f dim of kamienica kamienisty aj rocky, stony kamienieç -eje impf turn to stone kamienio∏om mi quarry kamienisty rocky, stony kamienny of rock, rock-solid. ~ sen solid sleep kamienowaç -niuj´ -niujesz impf, pf skamienowaç stone (to death) kamieƒ mi -a stone, rock, flint, gem. szlachetny ~ gem-stone kamikadze m indecl kamikaze kamionka -nek f stoneware kamionkowy aj of kamionka kamizelka -lek f vest, waistcoat. ~ ratunkowa life jacket kampania f campaign kampus mi (college) campus kamufla˝ mi camouflage kamyk mi -a pebble Kanada f Canada Kanadyjczyk mo Canadian Kanadyjka fem of Kanadyjczyk kanadyjski aj Canadian kanalia f rascal, knave, scamp, cad, ne'er-do-well kanalizacja f sewage system kanalizacyjny aj of kanalizacja kanalizowaç -zuj´ -zujesz, pf skanalizowaç provide with sewers kana∏ mi canal, (TV) channel, ditch, sewer kana∏owy aj of kana∏ kanapa f sofa, couch kanapka f canapé, sandwich kanarek -rka ma canary kanarkowy aj of kanarek

123

kanaryjski. Wyspy Kanaryjskie Canary Islands kanasta f canasta kancelaria f administrative office kancelaryjny aj of kancelaria kanciarz mp colloq card-sharp, crook, swindler kanciasty aj angular kancik dim of kant kanclerz mp chancellor kandydacki aj of kandydat kandydat mp candidate kandydatka fem of kandydat kandydatura f candidacy kandydowaç -duj´ -dujesz impf do+G be a candidate for kandyzowaç -zuj´ -zujesz impf trans candy (fruit). kandyzowany aj candied kangur ma kangaroo kania f kite, hawk kanibal mp GApl -i canniba kanibalizm mi cannibalism kaniku∏a f dogs days (hottest days of summer) kanion mi canyon kanister -tra mi cannister, gas can kankan fac an can-can (dance) kanoe or kanu n indecl canoe kanon mi canon kanonada f cannonade kanoniczny aj canonical kanonierka -rek f gunboat kanonik mp canon (in church) kanonizacja f canonization kanonizowaç -zuj´ -zujesz impf canonize kant 1 mi border, rim, crease, rim. mp swindler kantata f cantata kanton mi canton kantor mp 1 cantor (in a synagogue). 2 money-changer kantowaç -tuj´ -tujesz impf swindle kantyna f (military) canteen kanwa f canvas kaƒczug mi -a kind of whip kapa f bedspread kapaç -pi´ -piesz impf, pf kapnàç -n´ -niesz drip kapar ma caper (fish) kapeç -pcia mp slipper kapciuszek -szku dim of kapeç kapela f band, small orchestra, esp. folk kapelan mp chaplain kapelmistrz mi bandleader kapelusik dim of kapelusz kapelusz mi -a hat kaper -pra mp privateer kaperski aj of kaper kapilara f capillary kapilarny aj of kapilarny kapiszon mi arch hood kapitalista mp capitalist kapitalisticzny aj capitalistic kapitalizacja f capitalization kapitalizm mi capitalism

124

kapitalizowaç -zuj´ -zujesz impf capitalize kapitalny aj capital, excellent, first-rate kapita∏ mi (financial) capital kapita∏owy aj of kapaita∏ kapita∏och∏onny aj capital-intensive kapitan ma captain kapitaƒski aj of kapitan kapitel mi -a or -u capital (in architecture) kapitulacja f capitulation kapitu∏a f chapter house, meeting of church elders kapitulowaç -luj´ -∏ujesz impf, pf skapitalizowaç capitulate kapka -pek f drip, dribblet, drop(let) kaplica f chapel kapliczka -czek f dim of kaplica wayside shrine kap∏an mp priest kap∏anka -nek f priestess kap∏aƒstwo n priesthood kap∏on ma capon kapnàç see kapaç kapnàç si´ -n´ -niesz pf, kapowaç -puj´ impf colloq understand, get kapo m or f indecl kapo, foreman in Nazi camps kapok mi kapock, life-jacket kapota f (shabby) coat kapowaç see kapnàç si´ kapral mp corporal kaprawy aj watery (eyes) kaprys mi caprice kaprysiç -sz´ -sisz impf, pf Êkaprysiç be capricious kapryÊny aj capricious kapsel -sla mi or kapsla f bottle cap. ~ po piwie beer bottle cap kapslowaç -luj´ -lujesz impf cap kapsu∏a f capsule kapsu∏ka -∏ek f dim of kapsula kaptur mi -a hood kapturek -rka dim of kaptur. Czerwony ~ Little Red Riding Hood kapucyn mp Capuchin monk kapusta f cabbage. groch z ~tà mishmash. ~ kiszona sauerkraut kapuÊciany aj of kapusta. g∏owa ~na dunderhead kapuÊniak mi cabbage soup kara f punishment, fine. ~ Êmierci death penalty. ~ wi´zienia imprisonment. za ~r´ as a punishment karabin mi rifle. ~ maszynowy machine-gun karabinek -nku dim of karabin karabinowy aj of karabin karaç -rz´ -rzesz impf, pf ukaraç or pokaraç punish, penalize za+A for karafka -fek f carafe, decanter karalny aj punishable (offense, etc.) karaluch ma cockroach karambol or karambul mi carom, multiple crash, pile-up karany aj convicted karaÊ ma crucian (kind of carp) karat mi -a carat karate n indecl karate karawan mi hearse karawana f caravan karb mi notch, knurl, score. na ~ +G because of karbid mi carbide karbidówka -wek f carbide lamp karbol mi carbolic acid

125

karbolowy aj of karbol karbonat mi carbonate karbonariusz mi carbonaro (Italian 19th C freedom fighter) karbowaç -buj´ -bujesz impf notch karbunku∏ mi carbuncle karcàcy aj reproachful karciany aj card-playing, gambling (debt, etc.) karciarz mp card-player, card-sharp karciç -c´ -cisz impf, pf skarciç rebuke, reproach, scold karczma -czem f tavern, inn karczemny aj of karcdzma. ~na awantura bar-room scene karczoch mi -a artichoke karczowaç -czuj´ -czujesz impf, pf wykarczowaç clear (land) kardamon mi cardamon kardigan mi or -a cardigan (sweater) kardio- prefix cardiokardiograf mi cardiograph kardiografia f cardiography kardiogram mi cardiogram kardiologia f cardiology kardiologiczny aj cardiological kardyna∏ mp Npl -owie (Roman Catholic) cardinal kardynalny cardinal (sin, etc.) kareta f coach karetka -tek f. ~ pogotowia ambulance kariatyda f caryatid (column in shape of woman) karibu n or m indecl caribu kariera f career, success. robiç ~r´ succeed karierowicz mp careerist kark mi back of neck, nape. siedzieç komuÊna ~ku be a bother or responsibility to karko∏omny aj backbreaking karkówka -wek f chuck (roast), sholder (of lamb, etc.) karlica fem of karze∏ kar∏a see karze∏ kar∏o -re∏ n arch armchair kar∏owacieç -ej´ -ejesz impf become dwarfish kar∏owaty aj of karze∏ dwarfish karm mi or karma 1 f feed, fodder karma 2 f karma karmazyn ma crimson. ma red snapper karmazynowy aj crimson karmel mi caramel sugar karmelek -lka mi caramel candy karmelicki aj of karmelita karmelita mp Carmelite (monk) karmiç -mi´ -misz impf, pf nakarmiç feed. ~ si´ feed +I on karmienie n feeding karmnik mi -a trough, bird feeder karnacja f complexion karnawa∏ mi carnival karnawa∏owy aj of karnawa∏ karnet mi subscription card or booklet (to series of events), ticket booklet karniak fac an penalty point, penalty drink karnisz mi cornice karnoÊç f discipline karny aj of kara 1 penal, punitive, disciplinary. rzut ~ penalty shot. 2 obedient, submissive karnie av of karny. obediently karnoÊç f submissiveness, obedience

126

karo n diamonds (in cards). król ~ king of diamonds karowa aj of karo karoseria f auto body karoten mi carotene karp -pia ma carp Karpaty pl form G Karpat Carpathian Mountains karpacki aj Carpathian karta f card, chart, sheet of paper. ~ chorobowa medical record sheet. ~ do gry playing card. ~ kredytowa credit card kartel mi cartel kartka -tek dim of karta. card, page, coupon. ~ pocztowa post-card kartkowaç -kuj´ kujesz impf leaf through, browse kartofel -fla mi potato kartoflanka -nek f potato soup kartoflany aj of kartofel kartoflisko n potato field kartograf mp cartographer kartografia cartography kartograficzny aj cartographic karton mi cardboard, carton kartonowy aj of karton kartoteka f card-file, card index karuk mi isinglass karuzela f merry-go-round, carousel kary aj black (horse) karygodnoÊç f culpability karygodny aj culpable karykatura f caricature karze∏ -r∏a mp Npl -r∏y dwarf karze∏ek -∏ka dim of karze∏ kasa f cashier's, box office, checkout stand. ~ pancerna strong-box kasacja f cassation, amortization, write-off, overturning of ruling of lower court kaseta f cassette kasetka -tek f case, box, cashier's box, jewelry box kasetowy aj of kaseta kasjer mp cashier, teller kasjerka -rek fem of kasjer kask mi -a crash helmet kaskada f cascade kaskader mp stunt man kasowaç -suj´ -sujesz impf, pf skasowaç cancel, erase (tape) kasownik mi -a postmark, ticket-puncher kasowy aj of kasa box-office (success, etc.) kaspijski. Morze ~kie Caspian Sea kasta f caste kastowy aj of kasta kastaniety pl form G-ów castanets kastet mi brass knuckles kastracja f castration kastrat aj eunuch, castrato kastrowaç -ruj´-rujesz impf, pf wykastrowaç castrate, "fix" kasyno n casino, canteen, mess kasza f kasha, grits, groats. ~ gryczana buckwheat groats. ~ manna semolina kaszalot ma sperm whale kaszanka -nek f black sausage kaszel -szlu mi cough kaszkiet mi -u or -a visored cap kaszlaç -l´ -lesz or kaszleç -ej´ -jesz impf, pf kaszlnàç -n´ -niesz pf, impfcough

127

kaszmir mi cachmere kasztan mi -a chestnut kasztanowy aj of kasztan kasztelan mp arch castellan Kaszub mp Kashubian kaszubski aj Kashubian kat mp Dsg -u oft pej hangman, executioner, torturer katafalk mi catafalque kataklizm mi cataclism katakumba f us pl catacomb katalepsja f catalepsy kataleptyczny aj cataleptic kataliza f catalysis katalityczny aj catalytic katalizator catalyst, catalytic converter katalog mi catalog(ue) katalogowaç -guj´ -gujesz impf, pf skatalogowaç catalog katamaran mi catamaran katapulta f catapult katapultowaç -tuj´ -tujesz impf catapult, eject katar mi cold, headcold. ~ sienny hay fever katarakta f cataract (waterfall or clouding of eyesight) kataryniarz mp organ-grinder katarynka -nek f barrel organ katastrofa f bad crash, accident, catastrophe katastrofalny aj catastrophic katecheta mi religion instructor katecheza f religious instruction katechizm mi catechism katedra f cathedral, professorial chair katedralny aj of katedra kategoria f category kategoryczny aj categorical kategoryzacja f categorization kategoryzowaç -zuj´ -zujesz impf categorize katiusza f (Russian) rocket-launcher katoda f cathode katolicyzm n Catholicism katolicki aj Catholic. katoliczka fem of katolik katolik Catholic katorga f penal servitude, hard labor katowaç -tuj´ -tujesz impf torture, beat katowski aj of kat katusza f torture, torment kaucja f bail, security deposit kauczuk India rubber kauczukowy aj of kauczuk kauczukowiec -wca rubber tree kaustyczny aj caustic kaukaski aj of Kaukaz Kaukaz mi Caucasus kawa f coffee kawalarz mp jokester kawaler mp Npl -owie bachelor. arch knight kawalerski aj of kawaleror kawalerstwo kawalerstwo n bachelorhood, knighthood kawaleria f cavalry

128

kawalerka -rek f bachelor apartment kawaleryjski aj of kawaleria kawalerzysta mp cavalry officer kawa∏ 1 mi piece functional augmentative of kawa∏ek. 2 mi (narrated) joke. kawa∏ek -∏ku mi piece. na ~∏ki into pieces. w ~∏kach in pieces kawa∏kowaç -kuj´ -kujesz impf separate into pieces kawerna f cavern, cavity kawiareƒka -niek f dim of kawiarnia kawiarnia f cafe kawiarniany aj of kawiarnia kawka 1 -wek dim of kawa kawka 2 -wek f jackdaw kawon mi -a watermelon kawowy aj of kawa kazaç -˝´ -˝esz impf, pf rozkazaç +D order, command kazalnica f pulpit kazanie n sermon kazeina f caseine kazirodczy aj incestuous kazirodstwo n incest kaznodzieja mp preacher kaznodziejski aj of kaznodziej kazuista mp casuist kazuistyczny aj casuistic kazuistyka f casuistry (detailed, round-about argumentation) kazus mi case, instance, incident kaêƒ f torture, torment, imprisonment, hard punishment ka˝dorazowy aj each, every-time. av ka˝dorazowo ka˝dy (ka˝da kaêde) pron aj each, every kàcik dim of kàt 'nook' mi one's own little corner kàdziel f distaff. po ~li on the distaff side kàpaç -pi´ -piesz impf, pf wykàpaç trans bathe. intrans ~ si´ bathe (self) kàpiel f bath kàpielowy aj of kàpiel kàpielisko n baths kàpielówki pl form G-wek swimming trunks kàsaç -sz´ -szesz impf, pf ukàsaç bite, sting kàsek -ska mi bite (of food) kàÊliwy aj biting (wit, etc.) kàt mi -a angle, corner, nook. cichy ~ quiet spot. ~tem oka out of the corner of one's eye. pod ~tem czegoÊ from the angle of s.t. kàtek -tka dim of kàt'angle' kàtomierz mi -a protractor kàtownik mi -a builder's square kàtowy aj of kàt kciuk mi -a thumb. trzymaç ~ki keep one's fingers crossed kebab mi shish kebab keczup mi ketchup keja f quay keks mi teacake kefir mi kefir (kind of buttermilk) kelner mp waiter. kelnerka -rek f waitress kemping mi camping, campground kempingowy aj of kemping kenozoik mi the Cenozoic kenozoiczny aj of kenozoik keratyna f keratin

129

keson mi caisson keton mi ketone k´dy av where, whither k´dzier˝awy aj curly-headed k´dzior mi -a curl, lock of hair k´pa f clump k´pka -pek dim of k´pa k´s mi -a piece, hhunk, mouthful khaki indecl aj ornoun khaki (color or clothing) ki pron aj us masc (kiego kiemu etc.) used in expressions. ~ diabe∏ what the heck kibel -bla mi colloq privy, john kibic mp fan, rooter kibicowaç -cuj´ -cujesz impf root, cheer kibitka -tek f kibitka (Russian covered wagon) kiblowaç -luj´ -lujesz impf colloq do time (in jail) kichaç -am -asz impf, pf kichnàç -n´ -niesz pf, impf sneeze kichni´cie n sneeze kicz mi kitsch kiczki pl form G-czek arch graç w ~ play tip-cat kiczowaty aj trashy, worthless, trite kiedy av when kiedy bàdê whenever kiedy indziej some other time ma∏o kiedy, rzadko ~ hardly ever od kiedy since when. kiedykolwiek indef av anytime, whenever, ever again kiedyÊ indef av once, sometime kiedy˝ inter av emph when kielich mi -a chalice, bowl kieliszek -szka mi stemmed glass, shot-glass, egg cup kielnia f trowel kie∏ k∏a mi fang, tusk kie∏basa f sausage kie∏basiany aj of kie∏basa kie∏ek -∏ka mi germ kie∏kowaç -kuj´ -kujesz impf germinate kie∏zaç -am -asz impf, pf kie∏znàç -zn´ -êniesz put bit on (a horse) kie∏zno n bit (mouthpiece for horse) kiep kpa ma Npl kpy fool kiepski aj poor, mediocre, feeble, lousy kier fac an -a heart (card suit). król ~ king of hearts kiereszowaç si´ -szuj´ -szujesz impf hurt o.s. kiermasz mi fair kierowaç -ruj´ -rujesz impf, pf pokierowaç or sierowaç +I direct, drive, manage. ~ si´ 1 be guided +I by. 2 G direct oneself, head do+G to, to kierowca mp driver kierownica f steering wheel, handlebar kierownictwo n leadership, directorship, management kierowniczy aj of kierownik or kierownictwo kierownik mp director, headleadership, managerial kierowy aj of kier kierpec -pca mi mountaineer mocassin kierunek -nku mi direction kierunkowy aj directional. numer ~ area code kierunkowzkaz mi turn-signal kieszeƒ f pocket kieszonka -nek f dim of kieszeƒ kieszonkowiec -wca mp pick-pocket

130

kieszonkowy aj pocket (watch, knife, etc.). as pl n ~we pocket change kij mi -a stick, cane kijek -jka mi dim of kij kijanka -nek f tadpole kikut mi -a stump (of amputated limb) kil mi -u or -a keel kilim mi wall-hanging kilka indef num kilku I kilkoma several kilkadziesiàt indef num several dozen kilkakrotnie av several times kilkanaÊcie indef num a dozen or so kilkanaÊcioro -rga coll indef num a dozen or so kilkaset indef num several hundred kilkoro -korga coll num a few, several kilku- prefix multi-, several, as in kilkudniowy several-day-long, kulkugodzinny several-hours-long kilkuletni aj several years kilkumiesi´czny aj several-months kilkustopniowy aj multistage kilkutysi´czny aj several-thousand kilo indecl abbrev kilo(gram) kilogram mi -a kilogram (2.2 punds) kilolitr mi -a 1000 kiloliter kilometr mi -a kilometer (.62 mile). aj kilometrowy aj of kilometr kilowat mi -a kilowat kilowatogodzina f kilowat hour kilowy aj of kilo ki∏a f syphilis kim IL of kto qv kind˝a∏ mi dagger kinematografia f cinematography kinetyczny aj kinetic kinetyka f kinetics kino n movie theater, cinema kinowy aj of kino kinoman aj movie enathusiast kiosk mi booth, kiosk, (news)stand kioskarz mp newsagent (at a news stand) kiper -pra mp sommelier (wine or tea taster) kipieç kipi us-3p boil, seethe kipiel f billows, surge kircha f Protetant church kirkut mi Jewish cemetery kisiç -sz´ -sisz impf, pf ukisiç pickle kisiel mi gelatin dessert kisnàç -Ênie impf, pf skisnàç us 3p intrans sour kistka -tek f fringe, tassel kiszka -szek f kind of sausage. colloq intestine. inner tube kiÊç f bunch, cluster (of fruit), tuft kit mi putty kitowaç -tuj´ -tujesz impf putty kitel -tla mi protective apron or coat kiwaç -am -asz impf, pf kiwnàç -n´ -niesz or pokiwaç nod +I. ~ g∏owà nod one's head kiwi n indecl kiwi fruit or bird kiwnàç see kiwaç klacz f mare klakson mi (car) horn klamerka dim of klamra clasp

131

klamka -mek f door-handle, door-knob, latch klamra -mer f buckle klan mi clan klanowy aj of klan klangor mi clangor klapa f 1 lapel, flap, stop (in flute, etc.), tailgate. 2 mp colloq flop. zrobiç ~p´ flop klapaç -pi´ -piesz impf, pf klapnàç -n´ -niesz lap, flop, clap klapka dim of klapa klapnàç see klapaç klapowy aj of klapa klaps fac an clap, smack. take (in movies) klapowaç -puj´ -pujesz impf colloq fit, tally. coÊnie ~puje something's not right klarnecista mp clarinetist klarnet mi clarinet klarowaç si´ -ruj´ -rujesz impf beconme clarified klarowny aj clear, clarified klasa f class, classroom, grade (in school). pierwsza ~ first grade klaskaç -szcz´ -szczesz impf, pf klasnàç -sn´ -Êniesz clap klasówka -wek f quiz klasyczny aj classic(al) klasycyzm n classicism klasyfikacja f classification klasyfikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf sklasyfikowaç classify klasyk mi classic klasztor mi convent, monastery klasztornyaj of klasztor klata f aug of klatka colloq rib cage, chest klatka -tek f cage. ~ piersiowa chest. ~ schodowa entryway klaun mp clown klaustrofobia f claustrophobia klauzula f clause, proviso klawesyn mi harpsicord klawiatura f keyboard klawisz mi -a key (on typewriter, piano, etc.), button (on radio, etc.) klawiszowy aj of klawisz klàç kln´ klniesz impf swear. pf see przeklnàç klàtwa f curse klecha mp pej clergyman, the clergy klechda f myth, legend, fairy tale kleciç -c´ -cisz impf knock together kleiç klej´ kleisz impf, pf za- glue kleik mi gruel, porridge, pablum kleisty aj gluey klej mi glue klejnot mi jewel, gem klekot mi rattle, clatter klekotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf rattle, clack, clatter kleks fac an inkspot kleƒ klenia ma chub (fish) klepaç -pi´ -piesz impf, pf klepnàç -n´-niesz pat klepisko n hard earthen floor klepka -pek f barrel stave klepnàç see klepaç klepsydra f hourglass. death notice kleptoman mp cleptomaniac kleptomania cleptomania kler mi the clergy, priesthood kleryk mp seminary student

132

klerykalizm mi clericalism kleszcz ma tick kleszcze pl form G -y or -ów tongs, pliers, forceps kleszczowy aj. poród ~ forceps delivery kl´czeç -cz´ -czysz or kl´kaç -am -asz impf, pf kl´knàç -n´ -niesz-am -asz kneel kl´czki pl form G-czek . na ~kach kneeling kl´czny aj kneeling (position, etc.) kl´kaç, kl´knàç see kl´czeç kl´ska f defeat, catastrophe kl´snàç -sn´ -Êniesz kl´s∏ impf collapse, subside klient mp customer, patron, shopper klientela f clientele klientka fem of klient klientela f clientele klika f clique klimakterium n change of life, menopause klimat mi climate limatyczny aj climatic klimatologia f climatology klimatyzacja f air-conditioning klimatyzowaç -zuj´ -zujesz air-condition klimatyzowany aj air-conditioned klin mi -a wedge klincz mi clinch (in boxing) kliniczny aj clinical klinika f clinic klinkier mi clinker (artificial paving stone) klinowaç -nuj´ -nujesz impf wedge klinowy aj wedge-shaped. pismo ~we cuneiform writing klips mi -a clip earring klisza f (photographic) plate klitka -rek f tiny room, hovel kliwer -wra mi jib kloaka f sewer, cesspool kloc mi -a block of wood klocek -cka mi playing block klocowaty aj block-shaped klomb mi flower-bed klon 1 mi -a maple klon 2 mi clone klonowaç -nuj´ -nujesz impf clone klonowy aj of klon klops mi -a meat loaf klopsik fac an meat ball klosz mi -a lampshade kloszowy aj of klosz klown mp clown klozet mi toilet klozetowy aj of klozet klub mi club klubowy aj of klub klucha mi -a aug of kluska klucz mi -a key (also musical). wrench kluczowy aj key, crucial klucznica f housekeeper klucznik mp turnkey kluczyç -cz´ -czysz impf weave one's way kluç si´ kluj´ klujesz impf hatch, be hatched

133

kluseczka dim of kluska kluska -sek f noodle klusek -ska var of kluska kly see kie∏ k∏adka -dek f foot-bridge k∏ak mi -a clump, tangle (of yarn, hair, fur) k∏adka -dek f footbridge k∏am mi. zadaç ~ +D give the lie to k∏amaç -mi´ -miesz impf, pf sk∏amaç lie, tell untruth k∏amca mp lier k∏amczuch mp pej fibber, lier k∏amliwy aj false, lying, deceitful, mendacious k∏amstwo n lie, falsehood k∏aniaç si´ -am -asz bow down, nod +D to, toward. ~niam si´ I greet you, I bid you farewell klapaç -pi´ -piesz impf, pf k∏apnàç -n´ -niesz clack, chatter (of teeth), flap (ears) k∏apouch ma flop-ear, donkey k∏aÊç k∏ad´ k∏adziesz impf, pf po∏o˝yç -˝´ -˝ysz lay, place, set. ~ spaç put to bed. ~ si´ lie down k∏àb k∏´bu mi billow, cloud (of smoke) k∏àcze n rhizome k∏´bek -bka mi wad, pad, ball, skein (of yarn) k∏´biç si´ -bi impf us 3p surge, swell, billow k∏oda k∏ód f block, log k∏oniç si´ -ni´ -nisz impf bend down, incline k∏opot mi bother, trouble, worry k∏opotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf, pf zak∏opotaç bother, worry, inconvenience. intrans ~ si´ be worried o+A about k∏opotliwy aj troublesome, bothersome, worrisome k∏os mi ear (of grain) k∏osek -ska dim of k∏os k∏osie n coll ears k∏osowy aj of k∏os k∏óciç si´ -c´ -cisz impf, pf pok∏óciç si´ quarrel, have a spat, clash z+I with k∏ódka -dek f padlock k∏ótliwy aj quarrelsome k∏ótnia f quarrel k∏ótnik mp quarrelsome person k∏uç k∏uj´ k∏ujesz impf, pf uk∏uç prick, sting k∏ujàcy aj prickly k∏ujka f -jek f proboscis k∏us fac an trot k∏usak ma trotter k∏usowaç 1 -suj´ -sujesz impf trot k∏usowaç 2 -suj´ -sujesz impf poach k∏usownictwo n poaching k∏usownik mp poacher kmieç mp well-to-do peasant, serf kmiotek -tka pej of kmieç kminek -nku mi caraway kmotr mp godfather, chum, gossip knajpa f tavern, joint knebel -bla mi gag kneblowaç -luj´ -∏ujesz impf gag knedel -dla mi dumpling kniaê mp Npl -ziowie Lithuanian prince knieja f forest, large woods knociç -c´ -cisz impf bungle knot mi -a wick knuç -uj´ -ujesz impf scheme, hatch plot. coÊ si´ knuje something is up knur ma knout (male breeding pig)

134

knut mi -a knout koagulacja f coagulation. koagulowaç -luj´ -lujesz impf coagulate koala f koala bear koalicja f coalition koalicyjny aj of koalicja kobalt mi cobalt kobaltowy aj of kobalt kobia∏ka -∏ek f basket kobieciarz mi lady-killer kobiecina f pej poor woman kobiecy aj womanly, woman's kobiecoÊç f femininity, womanliness kobierzec -rca mi carpet kobiecy aj woman's kobieta f woman kobitka -tek f colloq pej woman kobra f cobra koby∏a f mare kobza f bagpipe kobzarz bagpiper koc mi -a blanket kochaç -am -asz impf, pf pokochaç love. ~ si´ love one another. ~ si´ be in love w+L with. ~ si´ make love z+I with. see also zakochaç si´ kochanek -nka mp Npl -owie lover kochanie n dear, darling kochanka -nek f lover, mistress kochany aj often as pers noun dear kochaÊ mp. V kochasiu my dear kochliwy aj amorous (of a person) koci aj of kot cat's, feline. ~cie ∏by cobble-stones kociak ma kitten kocica f she-cat kociç si´ -cisz impf, pf okokoç si´ have kittens koci´ -ci´cia n kitten kocio∏ kot∏a mi pot kocio∏ek -∏ka dim of kocio∏ kocmo∏uch mp pej us refers to woman slattern, slut koczowaç -czuj´ -czujesz impf be a nomad koczownik mp nomad koczowniczy aj nomadic koczur ma tomcat kod mi code, ~ pocztowy zip code koda f coda (in music) kodeks mi codex, code (body of laws) kodowaç -duj´ -dujesz impf, pf zakodowaç encode, talk in code kodyfikacja f codification kodyfikowaç -kuj´ -kujesz pf codify kodeina f codeine kodeks mi codex koedukacja f coeducation koedukacyjny aj coeducational koegzystencja f coexistence kofeina f caffeine kogel-mogel kogla-mogla mi mixture of raw eggyolk, sugar, and sometimes spirits kogo GA of kto qv koguci aj of kogut kogut ma rooster, cock

135

kogutek -tka dim of kogut koherenty aj coherent koiç koj´ koisz impf, pf ukoiç calm, soothe koja f berth kojarzyç -rz´ -rzysz impf, pf skojarzyç connect, associate, place. ~ si´ be associated z+I with kojàcy aj soothing kojec -jca mi chicken coop, playpen kojot ma coyote kok mi bun (hair), topknot, cockade koka f coca kokaina f cocaine kokietka -tek f coquette koketeria f coquettishness koketeryjny aj coquettishness kokietowaç -tuj´ -tujesz impf flirt koklusz mi whooping cough kokon mi cocoon kokos mi -a coconut. zrobiç ~sy make a pile of money kokosowiec -wca mi coconut palm kokosowy aj of kokos kokoszka -szek f youn hen kokota f loose woman kokpit mi cockpit koks mi coke koksownia f coke plant koktajl mi cocktail, milk-shake koktajlowy aj of koktail kola f cola kolaboracja f collaboration kolacja f supper kolacyjka -jek f dim of kolacja kolagen mi colagen kolano n knee, bend (e.g. in river). pl lap kolanko -nek dim of kolano kolanowy aj of kolano kolarski aj of kolarz kolarstwo n (competitive) cycling kolarz mp (competitive) cyclist kola˝ mi collage kolba f 1 butt (of rifle), cob. 2 flask. 3 soldering iron kolczasty aj thorny, spiny. drut ~ barbed wire kolczatka -tek f 1 porcupine. 2 spiked dog-collar kolczuga f chain-mail shirt kolczyk mi -a pin ear-ring kolebaç -bi´ -biesz impf rock, swing kolebka -bek f figurative cradle (of civilization, etc.) kolec -lca mi thorn, spine, barb, spike kolega mp colleague, friend, mate kolegijnoÊç f collegiality kolegialny aj collegial kolegium n council, police court. ~ kardyna∏ów college of cardinals koleina f wheel-rut kolej f 1 railway, railroad. 2 order, turn. po ~lei one after another. z ~lei in turn kolejka -jek f small-gauge train. line, queue kolejarz mp railwayman kolejarski aj of kolejarz kolejnictwo n railroading kolejno av of kolejny. by turns

136

kolejnoÊç f order, succession, sequence kolejny aj successive, consecutive, next kolejowy aj of kolej kolekcja f collection kolekcjoner mp collector kolekcjonowaç -nuj´ -nujesz impf collect kolektura f lottery office kolektyw mi collective kolektywizacja f collectivization kolektywny aj collective kolender -dra mi or kolendra f coriander koleÊ mp colloq chum kole˝anka -nek fem of kolega colleague kole˝eƒski aj collegial, friendly kole˝eƒstwo n colleagues. collegiality kol´da f carol kol´dnik mp caroller kolendowaç -duj´ -dujesz impf go carrolling kolia f jewel necklace koliber -bra ma humming-bird kolidowaç -duj´ -dujesz z+I collide, be in conflict with koligacja f alliance, social or business connection kolisty aj wheel-shaped kolizja f collision, conflict of interest kolka -lek f colic koloid mi colloid koloidowy aj colloidal kolokacja f collocation kolokwializm mi colloquialism kolokwialny aj colloquial kolokwium n colloquium kolonia f colony. pl summer camp kolonializm mi colonialism kolonialny aj colonial, imported (spices, etc.) kolonijny aj of kolonia kolonista mp colonist kolonizacja f colonization kolonizowaç -zuj´ -zujesz impf colonize koloƒski aj. woda ~ka cologne kolor mi color, suit (cards). jakiego ~ru what color kolorowy aj color(ed) kolorysta mp colorist (artistic movement) kolorystyczny aj coloristic koloryt mi coloring, tone. miejscowy ~ local color koloryzowaç -zuj´ -zujesz impf color, embellish (a story), colorize kolos mi colossus, giant kolosalny aj colossal kolporta˝ mi distribution (of printed matter) kolporter mp distributer (of printed matter) kolpoterka -rek fem of kolpoter kolportowaç -tuj´ -tujesz impf distribute (printed matter) Kolumbijczyk mp Columbian Kolumbijka fem of Kolumbijczyk kolumbijski aj Columbian kolumna f (architectural, military, printed) column. piàta ~ fifth column -kolwiek indef suffix -ever, any at all ko∏acz mi -a circular wedding bread ko∏ataç -cz´ -czesz impf, pf zako∏ataç knock. ~ do drzwi knock at the door

137

ko∏atek -tka ma deathwatch beetle ko∏atka -tek f rattle ko∏choz mi kolkhoz (Russian collective farm) kolchoênik mp kolkhoz worker ko∏czan mi quiver ko∏dra -der f quilt, down comforter ko∏dun mi -a us pl Lithuanian meat dumpling ko∏ek -∏ka mi peg ko∏nierz mi -a collar ko∏nierzyk dim of ko∏nierz ko∏o 1 kó∏ n wheel, circle ko∏o 2 prep +G around, about, near ko∏odziej mp wheelwright ko∏omyjka -jek f brisk Carpathian dance ko∏owacieç -ej´ -ejesz impf 1 suffer from staggers. 2 stiffen ko∏owacizna f staggering sickness ko∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf circle, taxi ko∏owrotek -tka mi reel ko∏owrót -wrotu mi capstan, windlass, hoist, winch, turnstile ko∏owy aj circular ko∏pak mi -a 1 fur military hat, busby. 2 hubcap ko∏tun mi scrofula. as mp obscurantist ko∏tuƒstwo n obscurantism ko∏ysaç -sz´ -szesz impf trans swing, rock, roll. intrans ~ si´ ko∏ysanka -nek f lullaby ko∏yska -sek f cradle komandor mp naval captain komandos mp commando komar ma mosquito, gnat komarowy aj of komar komasacja f joining together of farmland komasowaç -suj´ -sujesz impf join together (farmland) kombajn mi combine, harvester kombatancki aj of kombatant kombatant mp combatant kombi n indecl station wagon kombinacja f combination, grouping, arrangement, scheme kombinator mp wheeler-dealer kombinat mi works, factory kombinerki pl form G-czek pliers kombinezon mi overalls kombinowaç -nuj´ -nujesz impf, pf wykombinowaç arrange, put together, contrive, scheme komedia f comedy komediancki aj of komediant komediant mp comedian komediantka fem of komediant komediopisarz mp comic writer komediowy aj of komedia comic (writer, etc.) komenda f command, headquarters komendant commandant komendatura f military command komenderowaç -ruj´ -rujesz impf command komentarz mi -a commentary komentator mp commentator komentowaç -tuj´ -tujesz impf comment on komercjalizacja f commercialization komercyjny aj commercial. bank ~ merchants bank kometa f comet

138

kometka f badminton komfort mi comfort, cosiness komfortowy aj of komfort komicznoÊç f comic quality komiczny aj comic(al) komik mp comic (actor, etc.) komiks mi comic-book komin mi -a chimney kominek -nka fireplace kominiarz mp chimney-sweep komis mi resale shop komisowy aj of komis komisariat mi police-station komisarz mp police-officer, commisar komisja f commission, board komisyjny aj of komisja komitet mi committee komitetowy aj of komitet komitywa f friendship, intimacy komizm mi comic quality komnata f palatial room, chamber komoda -mód f chest of drawers, bureau komora -mór f chamber, closet, ventricle. ~ gazowa gas chamber. komorne n decl like aj rent komornik mp 1 debt collector. 2 tenant farmer komórka -rek f (biological) cell, cubby-hole, unit (of an organization) komórkowy aj of komórka kompaktowy aj compact (disk, etc.). p∏yta ~wa CD kompan mp boon companion kompania f company (group of people, esp. soldiers), campaign kompas mi compass kompasowy aj of kompas kompendium n compendium kompensacja f compensation kompensacyjny aj compensatory kompensowaç -suj´ -sujesz impf compensate, equalize kompetencja f competence, scope of authority kompetentny aj competent kompilacja f compilation kompilowaç -luj´ -lujesz impf compile kompleks mi complex kompleksowy aj of kompleks komplement mi compliment komplementowaç -tuj´ -tujesz impf pay a compliment komplet mi full set kompletny aj complete, full komplikacja f complication komplikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf skomplikowaç complicate. ~ si´ become complicated komponent mi component komponowaç -nuj´ -nujesz impf, pf skomponowaç compose kompot mi compote, stewed fruit kompozytor mp composer kompozycja f composition kompozycyjny aj compositional kompres mi compress kompresja f compression kompresor mi -a compressor kompromis mi compromise

139

kompromisowy aj of kompromis kompromitacja f disgrace, fiasco kompromitowaç si´ -tuj´ -tujesz, pf skompromitowaç si´ compromise o.s., become compromised komputer mi -a computer komputerowy aj of komputer komputeryzacja f computerization komputeryzowaç -zuj´ -zujesz impf computerize komu D of kto qv komuna f commune. pej communism komunalny aj communal komunia f communion (in Christian church) komunikacja f transport, communication komunikacyjny aj of komunikacja komunikat mi communication komunikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zakomunikowaç +D communicate. ~ si´ communicate z+I with komunista mpp communist komunisktka -tek fem of komunista komunistyczny aj communist(ic) komunizm mi communism kom˝a f surplice konaç -am -asz impf, pf skonaç die in agony konar mi -a corona (of tree) koncentracja f concentration koncentracyjny aj. obóz ~ concentrationi camp koncentrat mi concentrate koncentrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf skoncentrowaç concentrate. ~ si´ be concentrated, concentrate na+L on koncepcja f conception, idea koncept mi clever idea koncern mi concern (large corporation), syndicate, consortium koncert f concert koncertmistrz mi first instrumentalist in orchestra koncertowaç -tuj´ -tujesz impf perform in concert koncertowy aj of koncert koncesja f concession, business license, franchise koncesjonowaç -nuj´ -nujesz impf franchise kondensacja f condensation kondensowaç -suj´-sujesz impf, pf skondensowaç condense kondensowany aj. mleko ~ne condensed milk kondolencje pl form G-ji condolences kondom mi condom kondukt f funeral procession konduktor mp conductor konduktorka -rek fem of konduktor konduktorski aj of konduktor kondycja f condition. byç w dobrej ~ji be in good (physical) shape kondycyjny aj of kondycja kondygnacja f floor, story, elevation, layer koneksje pl form G-ji (business) connections koneser mp connoisseur konew -nwi f water-jug konewka -wek f watering-can konfederacja f confederation, confederacy, conspiracy konfederat mp conspirator konfekcja f ready-made women's clothing konferansjer mp master of ceremonies konferansjerka -rek fem of konferansjer konferencja f conference konferencyjny aj of konferencja

140

konfesjona∏ mi confessional konfetti n indecl confetti konfidencjonalny aj confidential konfident mp confidant konfirmacja f confirmation (in church) konfirmowaç -muj´ -mujesz impf confirm konfiskata f confiscation, confiscated amount konfiskowaç -kuj´ -kujesz impf, pf skonfiskowaç confiscate, seize konfitura f preserves konflikt f conflict konfliktowy aj of konflikt konformista mp conformist konformizm mi conformity konfrontacja f confrontation konfrontowaç -tuj´ -tujesz, pf skonfrontowaç compare, contrast konglomeracja f conglomeration konglomerat mi conglomerate kongres mi congress koniak mi brandy, cognac koniarz mp horseman koniczyna f clover koniec -ƒca mi end bez koƒca endlessly. do koƒca by the end +G of na koniec finally, at last. na koƒcu j´zyka at the tip of one's tongue. od koƒca do koƒca from beginning to end w koƒcu finally, in the end. wiàzaç koniec z koƒcem make ends meet koniecznie av necessarily. koniecznoÊç f necessity. z ~Êci of necessity konieczny aj necessary konik ma dim of koƒ. knight (chesspiece). ~ polny ma grasshopper konina f horsemeat koniokrad mp horse-thief koniugacja f conjugation koniugacyjny aj of koniugacja koniugowaç -guj´ -gujesz impf conjugate koniunktura f total economic situation, especially a positive one koniunkturalnoÊç f opportunism koniunkturalny aj of koniunktura koniuszek -szka mi tip koniuszy aj as mp equerry konkluzja f conclusion konkordat mi concordat konkret mi concrete thing. przejÊç do ~tów move to the concrete. konkretny aj concreteness konkretyzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf skonkretyzowaç make (something) concrete konkubina f concubine, common-law wife konkubinat mi common-law marriage konkurencja f competition konkurencyjny aj competitive konkurent mp (business) competitor konkurowaç -ruj´ -rujesz impf, pf skonkurowaç compete z+I with konkurs mi contest konkursowy aj of konkurs konny aj of koƒ. jazda ~na horse-back riding. av konno on horseback. see also koƒski konopie pl form G-pi hemp.

141

konopiasty aj light-colored, flaxen konopny aj hempen konotacja f connotation konsekracja f consecration konsekrowaç -ruj´ -rujesz impf consecrate konsekwencja f 1. consequence. w ~ji as a consequence +G of 2. consistency konsekwentny aj consistent konserwa f canned food konserwowy aj of konserwa konserwacja f maintenance konserwator mp conservator konserwatorium n conservatory konserwatorski aj conservational konserwatorstwo n conservation konserwatysta mp conservative konserwatywny aj conservative konserwatyzm mi conservatism konserwowaç -wuj´ -wujesz impf, pf zakonserwowaç conserve, preserve, can (fruit) konsolacja f consolation konsolidacja f consolidation konsolidowaç -duj´ -dujesz impf consolidate. ~ si´ be consolidated konsonans mi consonance, sound harmony konsorcjum n consortium konspekt mi prospectus, outline konspiracja f conspiration konspiracyjny aj conspiratorial, underground konspirator conspirator konspiratorski aj conspiratorial konspirowaç -ruj´ -rujesz impf conspire konstatacja f ascertainment konstatowaç -tuj´ -tujesz impf, pf skonstatowaç ascertain konstelacja f constellation konsternacja f consternation konstrukcja f construction konstrukcyjny aj constructional konstruktywny aj constructive konstruowaç -uuj´ -uujesz impf, pf skonstruowaç construct. konstytucja f constitution konstytucyjny aj constitutional konstytuowaç -uuj´ -uujesz impf, pf ukonstytuowaç constitute konsul mp consul konsularny aj consular konsulat mi consulate konsultacja f consultation konsultant mp consultant konsultowaç si´ -tuj´, pf skonsultowaç si´ consult z+I with konsum mi arch food store konsumencki aj of konsument konsument mp consumer konsumowaç -muj´ -mujesz impf, pf skonsumowaç consume konsumpcja f consumption konsumpcyjny aj consumptive, consumptional konsygnowaç -nuj´ -nujesz impf consign konszachty pl form G-ów behind-the-scenes dealings kontakt mi contact, (light) switch kontaktowaç si´ -tuj´ -tujesz imp, pf skontaktowaç si´ get in touch z+I with kontaktowy aj of kontakt. szk∏a ~we contact lenses kontaminacja f contamination

142

kontekst mi context kontemplacja f contemplation kontemplacyjny aj contemplative kontener mi (cargo) container kontent aj, f kontenta indecl content konto n (bank) account kontr- prefix contrakontra f counter-punch kontrabanda f contraband kontrabas mi music double bass kontrahent mp contracting party kontrakt mi contract kontraktowy aj contractual kontralt mp contralto kontrapunkt mi counterpoint kontrargument mi counter-argument kontrast mi contrast kontrastowaç -tuj´ -tujesz impf contrast kontrastowy aj of kontrast kontratak mi counter-attack kontrofensywa f counter-offensive kontrola f control. ~ celna customs control kontroler mp (ticket) inspector kontrolny aj of kontrola. obraz ~ test pattern kontrolowaç -luj´ -lujesz impf, pf skontrolowaç control kontrowaç -ruj´ -rujesz impf double (in cards) kontrowersja f controversy kontrowersyjnoÊç f controversial nature kontrowersyjny aj controversial. kontrreformacja f Counter Reformation kontrrewolucja f counter-revolution kontrwywiad mi counter-intelligence kontrybucja f contribution kontuar mi counter kontur mi contour kontusz mi -a Old Polish split-sleeve overcoat kontuzja f contusion kontuzjowany aj injured (esp. in sports) kontynent mi continent kontynentalny aj continental kontyngent mi contingent, trade quota kontynuacja f continuation kontynuowaç -uuj´ -uujesz impf, pf skontynuowaç continue konwalia f lily of the valley konwaliowy aj of konwalia konwekcja f convexion konwenans mi propriety konwenansowy aj of konwenans. ma∏˝eƒstwo ~we marriage of convenience konwencja f convention, agreement konwencyjny aj of konwencja konwencjonalny aj conventional konweniowaç -iuj´ -iujesz impf suit konwersacja f conversation konwersacyjny aj conversational konwersatorium n discussion session (as part of college course) konwersja f conversion konwojent aj escort konwojowaç -juj´ -jujesz impf convoy, escort

143

konwokacja f convocation konwój woju mi military convoy konwulsja f us pl convulsion konwulsyjny aj convulsive koƒ ma Gpl koni Ipl koƒmi horse. ~ mechaniczny horsepower. zrobiç w konia make a fool of koƒcowy aj of koniec final, end koncówka -wek f (grammatical) ending koƒczyç -cz´ -czysz impf, pf skoƒczyç trans finish. intr ~ si´ be finished, come to an end koƒski aj of koƒ. see also konny kooperacja f cooperation koordynacja f coordination, control center koordynowaç -nuj´ -nujesz impf, pf, skoordynowaç coordinate kopa kóp f 1 three-score. ~p´ lat for a very long time. 2 hayrick kopaç 1 -pi´ -piesz impf, pf kopnàç -n´ -niesz pf, impf kick. ~ w kostk´ kick in the shin kopaç 2 -pi´ -piesz impf, pf zakopaç dig, sink (a well), mine (ore, coal) kopalnia f Gpl -lƒ or -lni mine kopalniany aj of kopalnia koparka -rek f excavator (machine) kopciç -ci impf us 3p smoke (of candle or lamp) Kopciuszek -szka ma Cinderella kopeç -pcia mi soot, lamp-black koper -pra mi dill. ~ w∏oski fennel koperek -rku mi dill leaves koperta f envelope kopia f copy kopiowaç -iuj´ -iujesz impf pf skopiowaç copy, reproduce kopiec pca mi mound kopista mi copyist kopnàç see kopaç 1 kopniak fac an kick kopni´ty aj colloq crazy, not all there kopra f copra koprodukcja f co-production kopulacja f copulation kopulowaç -luj´ -lujesz impf copulate kopu∏a f copula kopyto n hoof kopytko -tek n dim of kopyto. potato dumpling kora f bark koral mi -a or -u coral, bead necklace koralik -a mi bead koralowy aj of koral korba f crank korbowy aj of korb korbowód -wodu mi connecting rod korciç -c´ -cisz impf tempt kordon mi cordon kordyt mi cordite Korea f GDL Korei Korea koreaƒski aj Korean korek -rka mi cork, stopper, plug, fuse. traffic jam korkowy aj of korek korekcja f correction, adjustment korekcyjny aj of korekcja korekta f correction. pl proofs korektor mp proof-reader korelacja f correlation korepetytor mi tutor

144

korepetycja f private lessons, tutoring korespondencja f correspondence korespondencyjnyaj of korelspondencyjny korespondent mp correspondent korespondowaç -duj´ -dujesz impf correspond (in writing) korkociàg mi corkscrew korkowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zakorkowaç cork korkowiec -wca mi pop-gun kormoran ma cormorant kornet mi 1 nun's head-covering. 2 cornet kornik ma borer (beetle) korniszon mi -a gherkin korny aj humble Kornwalia f Cornwall korodowaç -duj´ -dujesz impf corrode korona f crown (also dental), monarchy koronny aj of korona koronacja f coronation koronka -nek f lace. (dental) cap koronkarka -rek f lace-maker koronkowy aj of koronka koronacja f coronation koronowaç -nuj´ -nujesz impf, pf ukoronowaç crown korowód -wodu mi musical or chanting procession korozja f corrosion korpulentny aj corpulent korrida f bull-fight korsarz mp corsair kort mi (tennis) court korumpowaç -puj´ -pujesz impf corrupt korupcja f corruption korweta f corvette korygowaç -guj´ -gujesz impf correct koryncki aj Corynthian (architecture, etc.) korytarz mi corridor korytarzowy aj of korytarz koryto n trough korytko -tek n dim of koryto korzec -rca mi old Polish dry measure, similar to bushel korzeƒ -rzenia mi root. pl spice korzeniowy aj of korzeƒ korzonek. pl ~nki lumbago korzystaç -am -asz impf, pf skorzystaç avail oneself, make use, take advantage z+I of korzystny aj favorable, profitable, useful, advantageous, positive korzyÊç f often pl use, benefit kos ma blackbird kosa f scythe kosiarka -rek f reaping machine kosiarz mp reaper kosiç -sz´ -sisz impf, pf skosiç reap kosmaty aj hairy, shaggy kosmetyczka -czek f cosmetist kosmetyczny aj cosmetic kosmetyk mi cosmetic kosmetyka f cosmetics kosmiczny aj cosmic, outer-space kosmologia f cosmology kosmonauta mp cosmonaut

145

kosmonautyka f cosmonautics kosmopolita mp cosmopolitan kosmopolityczny aj cosmopolitan kosmos mi cosmos kosmyk mi wisp, strand (of hair) kostium mi suit, costume. ~ kàpielowy swimsuit kostiumowy aj of kostium kostka -tek f 1. cube (of butter, etc.), lump (of sugar) 2. die, pl dice. 2. ankle, shin kostnica f charnel house kostnieç -ej´ -ejesz impf, pf skostnieç grow stiff (with cold) kostniwo n cement (in tooth) kostny aj of koÊç kostrzewa f fescue kostucha f death (personified as a hooded skeleton with scythe) kosy aj slant (eyed) kosynier mp peasant soldier in KoÊciuszko's army, carrying a scythes on a long pole kosz mi -a basket. ~ na Êmieci wastebasket. dostaç ~sza get turned down in love kosza∏ki-opa∏ki pl bosh, fiddle-faddle koszary pl form G -szar barracks koszarowy aj of koszary koszerny aj kosher koszmar mi nightmare, dreadful situation koszmarny aj of koszmar. horrible, dreadful, nightmarish koszt mi often pl cost, expense. moim ~tem at my expense kosztorys mi estimated budget kosztowaç 1 -tuj´ -tujesz cost. 2 pf skosztowaç or zakosztowaç taste, try kostownoÊç f costliness. pl valuables kosztowny aj costly koszula f shirt, jersey. ~ nocna night gown koszulka -lek f dim of koszula. T-shirt. ~ nocna nightie koszulowy aj of koszula koszyk mi -a small basket. koszyczek -czka dim of koszyk mi. basket dance-step koszykowy aj of koszyk koszykarz mi 1 basket-weaver or seller. 2 basket-ball player koszykarski aj of koszykarstwo, koszykarz koszykarstwo n basket-weaving koszykówka f basketball koÊciany aj (made of) bone, bony. see also koÊciany, koÊcisty koÊciec -Êçca mi skeletal system koÊcielny aj of koÊció∏ koÊciotrup ma (human) skeleton koÊció∏ -Êcio∏a mi LVsg koÊciele church koÊciuszkowski aj relating to the 1794 uprising under the leadership of Tadeusz KoÊciuszko koÊcisty aj bony. see also kostny, koÊciany koÊç f bone. zmarznàç na ~ get chilled to the bone. ~ s∏oniowy ivory koÊlawiç -wi´ -wisz impf twist, distort koÊlawy aj crooked, bandy-legged koÊny aj ready for reaping kot ma cat kotek -tka ma dim of kot. kitten, pussy-cat. ma term of fem. endearment, V kotku. ma kitten, honey kotara f oft pl heavy curtain koteria f coterie koteryjny aj of koteria kotka f she-cat kotlet mi cutlet. ~ schabowy veal cutlet kotlina f basin, hollow kot∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf +D annoy. ~ si´ churn, boil, seethe

146

kot∏ownia f boiler-house kot∏owy aj of kocio∏ kot∏y see kocio∏ kotna f aj (of female cat) ready to have kittens kotwica f anchor kotylion mi cotillion kowad∏o -de∏ n anvil kowade∏ko -∏ek n dim of kowad∏o kowal am smith, blacksmith kowalski aj of kowal, kowalstwo kowalstwo n black-smithing kowboj mp cowboy kowbojski aj of kowboj koza ma goat Kozak mp Cossack kozacki aj Cossack kozaczek -czka fac an Cossack dance. pl dim of kozaki kozaki pl form G-ów ladies' high boots kozetka -tek f settee, couch kozi aj of koza kozica f chamois kozik mi -a pocket-knife kozio∏ koz∏a ma 1. billy-goat. 2 wagon bench. 3 fiknàç ~z∏a do a somersault kozio∏ek fac an somersault kozio∏kowaç -kuj´ -kujesz impf do somersaults kozioro˝ec -˝ca ma capricorn, ibex kozioróg -roga ma horned beeetle koz∏ek –∏ka valerian koêlak fac an kind of edible mushroom koêlarz mp goat-herd koêl´ -´cia n kid (young goat) ko˝uch mi -a sheepskin coat ko˝uszek -szka mi dim of ko˝uch kó∏ ko∏a mi stake kó∏ko -∏ek n dim of ko∏o circle. ~ teatralne theater group. w ~ in a circle, around and around, over and over kpiarski aj derisive, mocking kpiarstwo n scoffing, mockery, derision kpiarz mp scoffer kpiç sobie -pi´ -pisz impf z+G mock, make fun of, scoff at kpina f us pl mockery, derision kra kier f ice floe krab ma crab krach mi bust (sudden bankruptcy) kraciasty aj checkered krad∏, kradn´ see kraÊç kradzie˝ f theft, shop-lifting kraina f region, land. ~ baÊni fairyland kraj mi country, nation, land krajaç -j´ -jesz impf slice. see kroiç. ~ si´ be cut. serce mu si´ kraja∏o his heart was breaking krajan mp fellow-countryman. krajanka -nek fem of krajan krajobraz mi landscape krajobrazowy aj of krajobraz krajowiec -wca mp native, inhabitant, fellow-countryman krajowy aj national krajoznawca mp tourist, sightseer krajoznawstwo n sightseeing krajoznawczy aj of krajoznawca, krajoznawstwo

147

krakaç -cz´ -czesz immpf, pf kraknàç -n´ -niesz pf, impf caw krakersy pl form G-ów crackers kraknàç see krakaç Kraków -kowa mi Cracow or Krakow Krakowiak mp 1. Cracovian. 2 Cracow region folk dance or rhythm Krakowianka fem of Krakowiak krakowski aj of Kraków Cracovian kraksa f crash, collision, motor accident krakus mp colloq man from Krakow region krakuska fem of Krakus. also Crakow region red tufted hat kram mi stall, booth kran f spigot, faucet kraniec -ƒca mi extreme, far reach kraƒcowy aj of kraniec krasa f beauty krasiç -sz´ -sisz impf 1 season, flavor (a dish). 2 color krasnoludek -dka mp Npl -ki gnome, dwarf krasomówca mp orator krasomówczy aj oratorical krasomówstwo n oratory kraÊç kradn´ kradniesz krad∏ impf, pf ukraÊç steal krata f grate, check(ered pattern). za ~tami behind bars kratka -tek f check(ered pattern). w ~k´ in checks krater mi crater kratownica f lattice, grate kraul mi us sg crawl (swimming stroke) krawat mi -a necktie krawcowa f decl like aj Vsg -o dress-maker kraw´dê f curb, edge, border, margin, outer limits kraw´˝nik mi -a curb krawiec -wca m tailor krawiectwo n tailoring kràg kr´gu mi circle, sphere krà˝ek -˝ka mi 1 mech pully, block. 2 quoit krà˝enie n circulation. uk∏ad ~nia circulatory system krà˝yç -˝´ -˝ysz impf circulate. pf see okrà˝yç kreacja f (fashion) creation. creation of a role in the theater kreacyjny aj of kreacja kreci aj of kret kreda f chalk kredka -dek f crayon, colored pencil, eyebrow pencil kredowy aj of kreda kredkowy aj of kredka kredens mi credensa, sideboard kredyt mi credit kredytobiorca mp borrower kredytodawca mp lender, creditor kredytowaç -tuj´ -tujesz impf give credit for kredytowy aj of kredyt krem aj creme, cosmetic cream kremacja f cremation krematorium n crematorium krematoryjny aj of krematorium kremowy aj cream-colored kremówka -wek f cream puff kreowaç -euj´ -eujesz impf create krepa f crepe kres mi end, term. pl borderland, former eastern Poland

148

kreska -sek f line, stroke, dash, kreska (acute accent mark) kreskowaç -kuj´ -kujesz impf hatch-stroke, place a kreska kreskowane n aj. o ~ o acute kresowy aj of kres, kresy kreÊlarz mp draftsman kreÊliç -l´ -lisz imp trace draw. pf see wykreÊliç kret ma mole Kreta f crete kreteƒski aj Cretan kretes mi. z ~sem completely kretowisko n mole-hill kretyn mp cretin kretynizm n idiocy kretyƒski aj idiotic, moronic, cretinous krew krwi f is sg blood. z krwi i koÊci through and through krewetka -tek f shrimp, prawn krewki aj impetuous, rash krewniak mp Npl -ki colloq relative krewniaczka -czek fem of krewniak krewny aj as mp relative kr´ciç -c´ -cisz impf, pf pokr´ciç +I twist, turn. ~ g∏owà shake head. ~ si´ twist, turn, hover over s.o.. pf wykr´ciç shoot (film). pf see also skr´ciç kr´g mi -a vertebra kr´garz mp chiropractor kr´garstwo chiropractic (mewdicine) kr´gowy aj of kr´g kr´giel -gla mi us pl skittle kr´gielnia aj skittles parlor kr´gos∏up mi backbone kr´gowiec -wca ma vertebrate kr´powaç -puj´ -pujesz impf, pf skr´powaç trans constrain. intrans ~ si´ feel constrained, ill at ease, embarrassed. nie ~ si´ not mind, feel free kr´pujàcy aj stifling, bothersome, embarrassing kr´py aj stocky kr´tacz mp dodger kr´tacki aj shifty, dodgy kr´tactwo n shiftiness kr´˝el -˝la mi distaff knabrnoÊç f recalcitrance, defiance krnabrny aj recalcitrant, defiant, unrepentant krochmal mi starch krochmaliç -l´ -lisz impf, pf wykrochmaliç starch krochmalny krocie pl form G-ci lots -kroç num suffix one time, as in dwakroç twice krogulec -lca ma sparrow hawk krogulczy aj of krogulec kroiç kroj´ kroisz impf, pf pokroiç slice krojczy aj as mp cutter krok mi step, gait, pace ani kroku not a step farther krok po kroku step by step iÊç za kimÊ w krok follow s.o., tail krok za krokiem close behind na ka˝dym kroku every step of the way pierwsze kroki first steps wolnym krokiem at a snail's pace krokiet -a fac an 1 croquet. 2 croquette

149

krokiew -kwi f rafter krokodyl ma crocodile krokus mi -a crocus kromka -mek f slice, crumb (of bread) kronika f chronicle. ~ filmowa newsreel kronikarz mp chronicler kropelka see kropla kropiç -pi´ -pisz impf, pf pokropiç sprinkle. pf see also kropnàç kropid∏o -de∏ n sprinkler kropielnica f font (for holy water) kropka -pek f dot, spot, period (punctuation mark) kropla f Gpl -pel or -pli drop (of liquid) kropelka -lek f dim of kropla kroplomierz mi -a eye-dropper kroplówka -wek f drip, drip-bag (for intravenous feeding) kropnàç -n´ -niesz pf, impf kropiç -pi´ -pisz drop, sprinkle. kropnàç si´ colloq slip up kros mi cross-country race krosowy aj of kros krosno -sien n us pl loom. krosienko -nek n embroidery frame krosta f pustule, pimple krostowaty aj pimply krowa krów f cow krowi aj cow's krócej see krótki krócica f derringer, pocket pistol króciutki dim aj of krótki very short. av króciutko very briefly krój kroju mi style, cut król mp Npl -owie king. królewicz mp prince, son of king królewna -wien f princess, daughter of king.~ Ânie˝ka Snow White królestwo n kingdom królewski aj royal króliczy aj of królik królik ma rabbit królikarnia f rabbit hutch królowa f decl like aj Vsg -o queen królowaç -luj´ -lujesz impf rule, reign krótki aj short. na ~ko for a short while. comp aj krótszy short. comp av krócej krótkodystansowy aj short-distance (race) krótkofalowy aj short-wave (radio, etc.) krótkometra˝awy aj. film ~ film short krótkoterminowy aj short-term krótkotrwa∏y aj short-lived krótkowidz mp short-sighted person krótkowzrocznoÊç f short-sightedness krótkowzroczny aj near-sighted krótszy see krótki krówka -wek f dim krowa cream caramel. bo˝a ~ ladybird, ladybug krtaniowy aj of krtaƒ krtaƒ f larynx krucho av of kruchy. as pred badly, poorly kruchy aj crumbly, crunchy, brittle. comp aj kruchszy or bardziej ~ krucjata f crusade krucyfiks mi crucifix kruczy aj of kruk kruk ma crow krup mi croup

150

krupa f hulled grain. pl groats krupier mp croupier krupnik mi barley soup kruszec -szca mi ore kruszeç -ejesz impf us 3p grow brittle kruszon mi sangria kruszyç -sz´-szysz impf, pf pokruszyç crumble kruszywo n aggregate kru˝ganiec -ƒca or kru˝ganek -nka mi cloister, gallery krwiàczka -czek f hemophilia krwawiç (si´) -wi´ -wisz impf bleed. pf see zakrwawiç krwawnik mi -a yarrow krwawy aj bloody krwiak mi -a hematoma krwinka -nek f corpuscle krwiobieg mi circulation of blood krwiodawca mp blood donor krwionoÊny aj circulatory krwiopijca mp blood-sucker krwio˝erca mp blood-sucker, bloodthirsty person krwio˝erczy aj blood-thirsty krwisty aj rare (of cooked meat), bloody krwotok mi hemorrhage. ~ z nosa nosebleed krwotoczny aj of krwotok kryç kryj´ kryjesz impf, pf ukryç hide. ~ si´ hide o.s., be hidden krygowaç si´ -guj´ -gujesz impf put on airs kryjomu. po ~ secretly kryjówka -wek f hiding place krykiet fac an cricket (game) Krym mi Crimean. na ~mie in the Crimea kryminalista mp criminal kryminalistyka f crime detection kryminalny aj criminal krymina∏ mi mystery story kryminolog mp criminologist kryminologia f criminology kryminologiczny aj criminological krynica f spring, fount krynolina f crinoline krypta f crypt kryptogram mi cryptograph krypton mi krypton kryptonim mi cryptonym krystaliczny aj crystalline krystalizacja f crystallization krystalizowaç si´ -zuj´ -zujesz impf crystalize kryszta∏ mi crystal. pl crystalware kryszta∏ek -∏ka mi crystal chandelier kryszta∏owy aj made of crystal kryterium n 1 criterion. 2 circuit bicycle race kryty aj covered krytycyzm mi criticism krytyczny aj critical. krytyk mp critic krytyka f criticism krytykowaç -kuj´ -kujesz, pf skrytykowaç criticize kryzys mi crisis. ~ gospodarczy depression krzaczasty aj bushy

151

krzak mi -a bush, shrub krzàtaç si´ -am -asz impf bustle about. krzàtanina f bustling about krzem mi silicon krzemieƒ mi -a flint krzemienisty aj stony, rocky, flinty krzemionkowy aj flinty krzemionka f silica krzemowy aj of krzem krzepa f colloq brawn, vigor krzepiç -pi´ -pisz impf strengthen, invigorate krzepki aj stalwart, brawny krzepkoÊç f vigor krzepliwoÊç f ability to jell krzepnàç -nie impf us 3p, pf skrzepnàç harden, stiffen, set, clot krzesaç -sz´ -szesz impf strike spark krzesiwo n (piece of) flint (for striking fire or firing gun) krzes∏o -se∏ n chair krzese∏ko -∏ek n dim of krzes∏o krzew mi shrub krzewiciel mp propagator krzewiç -wi´ -wisz impf propagate, nurture, sponor, promote. ~ si´ spread, grow krzta f particle, whit, scrap (of sense). ani ~ty not a whit krztusiç si´ -sz´ -sisz impf, pf zakrztusiç choke krzyczàcy aj blaring krzyczeç -cz´ -czysz impf, krzyknàç -n´-niesz pf or 'a bit' pokrzyknàç cry out, shout krzyk mi shout, scream, cry krzykliwy aj vociferous, noisy, blatant krzyknàç see krzyczeç krzywa f decl like aj curve (line on a graph) krzywda f wrong, injustice, harm krzywdziç -dz´ -dzisz impf, pf skrzywdziç +D harm, hurt, injure krzywica f rickets krzywiczny aj rachitic krzywiç -wi´ -wisz impf bend, twist. ~ si´ make a wry face krzywizna f curvature krzywka -wek f (draftsman's) curve krzywoprzysiàc -si´gn´ -si´gniesz pf, impf krzywoprzysi´gaç perjure o.s. krzywoprzysi´stwo n perjury krzywoprzysi´zca mp perjurer krzywa f decl like aj curve krzywy aj crooked. ~wo patrzeç na+A look askance at krzy˝ mi -a cross krzy˝owy aj of krzy˝. droga ~wa Way of the Cross krzy˝acki aj Teutonic (knight, order, etc.) krzy˝mo n chrism krzy˝odziób -dzioba ma cross-bill krzy˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf, pf ukrzy˝owaç cross, hybridize, crucify. ~ si´ be crucified, be crossed, intersect krzy˝owiec -wca mp crusader krzy˝owy aj of krzy˝. ~ ogieƒ cross-fire krzy˝ówka -wek f cross-word krzy˝yk -a dim of krzy˝. x-mark. (musicals) sharp. postawiç ~ na kimÊ give s.o. up for lost ksenofobia f xenophobia ksero n indecl xerox copy, xerox copy store kserografia f xerography kserograficzny aj xerographic kserowaç -ruj´ -rujesz impf, pf skserowaç xerox ksiàdz ksi´dza mp Dsg -´dzu NVpl -´˝a Gpl -˝y priest. as form of address father

152

ksià˝´ ksi´cia mp Dsg -ciu Npl ksià˝´ta GApl ksià˝àt prince, duke ksià˝´cy aj ducal ksià˝ka -˝ek f book ksià˝eczka booklet ksià˝kowy aj of ksià˝ka. bookish ksiàdz ksi´dza mp D ksi´dzu V ksià˝e Npl ksi´˝a GApl ksi´˝y Ipl ks´˝mi (Roman Catholic) priest ksi´ga aug of ksiàg f tome, heavy volume ksi´garnia f Gpl -rƒ or -rni bookstore, bookshop, bookseller's. ksi´garz mp book-seller ksi´gowaç -guj´ -gujesz impf note, register, enter ksi´gowy mp decl like aj book-keeper ksi´gowoÊç f book-keeping, accounting ksi´gozbiór -zbioru mi collection of books or manuscripts ksi´stwo n principality, duchy. as title prince and princess ksi´˝na aj as f princess (wife of prince) ksi´˝niczka -czek f princess (daughter of prince) ksi´˝yaj of ksiàdz ksi´˝yc mi -a moon ksi´˝ycowy aj of ksi´˝yc kszta∏ciç -c´ -cisz impf, instruct, educate. ~ si´ be formed, educated. pf see wykszta∏ciç kszta∏t mi shape, form kszta∏tny aj well-formed, shapely kszta∏towaç -tuj´ -tujesz impf, pf ukszta∏towaç form, shape. ~ si´ be shaped kto pers pron GA kogo D komu IL kim who(m) ktokolwiek indef pers pron decl like kto (kogokolwiek, etc.) whoever, anyone at all ktoÊ indef pers pron GA kogoÊ D komuÊ IL kimÊ someone którego as indecl poss pronr whose któr´dy inter av which way który rel and inter pron decl like aj which, who(m) którykolwiek indef pron aj whichever któryÊ indef pron decl like który a certain. ~goÊ dnia one day który˝ emph pron aj decl like który which, who(m) któ˝ emph pers pron who ku prep +D to, toward. ku mojemu zdziwieniu to my surprise Kuba f Cuba Kubanka -nek fem of Kubaƒczyk Kubaƒczyk mp Cuban kubaƒski aj Cuban kubek -bka mi mug, paper or plastic cup kube∏ -b∏a mi bucket kubista mp cubist kubistyczny aj cubist kubizm mi cubism kuc ma pony, small horse kucyk ma dim of kuc kucaç -am -asz impf, pf kucnàç -n´ -niesz kucharka -rek fem of kucharz kucharski aj culinary kucharz mp cook kuchcik mp pej s assistant cook kuchenka -nek f portable stove, oven. ~ mikrofalowa microwave oven kuchnia f Gpl -chen or -chni kitchen, cooking, cuisine kuchenny aj of kuchnia kucnàç see kucaç kucyk ma 1 dim of kuc. 2 pony-tail kuç kuj´ kujesz impf, pf ukuç forge kud∏ypl form G -d∏ow or -de∏ shaggy fur kud∏aty aj shaggy

153

kufel -fla mi beer mug, stein kufer -fra mi trunk (luggage) kuglarski aj of kuglarstwo, kuglarz kuglarstwo juggling kuglarz mp juggler kuguar ma cougar Kujawiak mp inhabitant of Kujawy region. fac an kujawiak dance or rhythm kukaç -am -asz impf kuknàç -n´ -niesz cuckoo kukie∏ka -∏ek f doll, puppet kukie∏kowy aj of kukie∏ka kuk∏a -kie∏ f straw man kuknàç see kuknàç kuksaniec -ƒca fac an cuff, punch kuku∏ka -∏ek f cuckoo kuku∏czy aj of kuku∏ka. ~cze gniazdo cuckoo's nest kukurydza f corn kukurydziany aj of kukurydza. p∏atki ~ne corn flakes kula 1 f bullet kula 2 f crutch. chodziço ~lach walk on crutches kulas mp pej cripple kulawy aj lame kulbaczyç -cz´ -czysz impf saddle kuleç -ej´ -ejesz impf hobble, limp kulfon mi -a badly formed letter kuliç si´ -l´ -lisz impf, pf skuliç si´ cringe kulig mi sleigh party kulinarny aj culinary kulisty aj spherical kulisy pl form G -lis wings (of theater). za ~sami behind the scenes kulka -lek f shot, globule kulminacja f culmination kulminacyjny aj of kulminacja. ~ punkt culmination, climax kulminowaç -nuj´ -nujesz impf culminate kuloodporny aj bulletproof kulszowy aj sciatic kult mi cult kultowy aj of kult kultura f culture kulturalny aj cultured kulturowy aj cultural kulturoznawstwo n cultural studies kulturysta mp phycial culturist kulturystyka f physical culture kultywacja f cultivation (of plants) kultywator -a cultivator kultywowaç -wuj´ -wujesz impf cultivate kuluary pl form G-ów corridors (of power, etc.) ku∏ak mi -a 1 clenched fist. 2 rich peasant kum mp godfather (in relation to parents) kuma fem of kum kumaç si´ -am -asz impf z+I be chums with kumoterstwo n nepotism kumpel -pla mp colloq buddy, pal, chum, sidekick kumulacja f accumulation kumulowaç -luj´ -lujesz impf accumulate kumys mi kumiss (fermented mare's milk) kuna f marten kundel -dla ma mutt (dog)

154

kuni aj of kuna kunszt mi art, craft, workmanship kunsztowny aj artful, craftsmanlike kupa f pile. do ~py as a whole, together. zrobiç~p´ child's language do number two kuper -pra mi rump (of bird) kupiç -pi´ -pisz pf, impf kupowaç -puj´ -pujesz buy kupidyn ma cupid kupiec -pca mp merchant kupiecki aj of kupiec kuplet mi couplet kupno n purchase kupny aj for sale, store-bought kupon mi coupon kupowaç see kupiç kupujàcy aj as mp shopper kur ma cock kura f chicken, hen kuracja f cure kuracyjny aj of kuracja kurant mi -a (clock) chime kurara f curare kuratela f appointed counsel, conservator of estate. tutelage kurator mp curator, conservator. ~ szkolny school inspector kuratorium n (local) department of education kurcz mi cramp, convulsion, spasm kurczowy aj of kurcz kurczliwy aj convulsive, spasmodic kurczak ma or kurcz´ n kurcz´cia Npl kurcz´ta Gpl kurczàt chicken, chick kurczyç -cz´ -czysz impf, pf skurczyç trans contract (muscle), shorten, shrink. intrans ~ si´ contract, have a spasm, shrink kurdesz mi arch drinking song kurdyban mi -a cordovan kurek-rka mi 1 stop (on a firearm). 2 spigot, faucet, tap kurkowy aj of kurek kureƒ kurenia mi cossack hut kurewstwo n vulg whoredom. total mess hurhan mi burial mound kuria f curia kurier mp courier kurierka fem of kurier kurierski aj of kurier kuriozum n indecl curiosity, curio, oddity kuriozalny aj curious, odd kurka dim of kura f. ~ wodna water-hen kurnik mi chickencoop, henhouse kuropatwa f partridge kurort mi health resort kurowaç si´ -ruj´ -rujesz impf, pf wykurowaç si´ take the cure kurp -pia mp inhabitant of Kurpie region kurpiowski aj of kurp kurs mi course (of study), rate (of exchange) kursant mp participant in course kursowaç -suj´ -sujesz impf course, run, circulate kursywa f italic kurtka -tek f jacket, tunic kurtuazja f courtesy. kurtuazyjny aj couteous kurtyna f curtain

155

kurtyzana f courtesan kurwa f vulg whore kurwiarz mp whoremonger kurzawa f dust-cloud kurzawka -wek f dim of kurzawa kurz mi dust kurzy aj of kura. ~rze ∏apki crowsfeet kurzyç -rz´ rzy impf colloq smoke (pipe, etc.). intrans ~ si´ gather dust, smoke kusiciel mp tempter, seducer kusicielka -lek f temptress kusicielski aj seductive kusiç -sz´ -sisz impf, pf skusiç tempt, prompt, induce kuszetka -tek f couchette kustosz mp museum-keeper, curator kusy aj cropped, bob-tailed. av kuso kusza f crossbow kuszàcy aj tempting, seductive kuÊnierz mp furrier kuÊnierski aja of kuÊnierstwo, kuÊnierz kuÊnierstwo n fur trade kuÊtykaç -am -asz impf hobble about kutas mi -a 1 tassel. 2 vulg cock, prick kuter -tra cutter (boat) kutia f dish consisting of boiled grain, poppy seeds, and honey, traditionally served on Christmas Eve kutwa mp skinflint Kuwejt mi Kuwait kuzyn mp cousin kuzynka -nek fem of kuzyn kuênia or kuênica f smithy, forge kw. abbrev = kwadradowy aj square (measure) kwadra f quarter (phase of planet) kwadrans mi NApl -e quarter hour. za ~ pierwsza quarter to one kwadratmi square kwadratowy aj of kwadrat kwadryga f quadriga (ancient four-horse racing chariot) kwakaç -am -asz impf, pf kwaknàç -n´ -niesz quack kwakier mp Quaker kwaknàç see kwakaç kwalifikacja f us pl qualification kwalifikacyjny aj qualifying kwalifikator mp qualifier kwalifikowaç -kuj´ -kujesz pf zakwalifikowaç qualify, classify. ~ si´ do+G qualify for, be qualified for kwalifikowany aj qualified (worker, etc.) kwant mi quantum. teoria ~tów quantum theory kwantowy aj of kwant kwapiç si´ -pi´ -pisz impf do+G be eager for kwarantanna f quarantine kwarc mi quartz kwarcowy aj of kwarc kwarcówka -wek f quartz lamp kwarta f quart kwartalnik mi -a quarterly (periodical) kwarta∏ mi quarter (of year) kwartet mi quartet kwas mi acid, leaven, kwas (rye-bread drink) kwasek -sku mi. ~ cytronowy citric acid kwasowy aj of kwas acid(ic) kwasiç -sz´ -sisz impf, pf zakwasiç make sour, pickle, ferment, leaven. intrans ~ si´ become sour, pickle

156

kwasota f or kwasowoÊç f acidity kwast mi tassel kwaÊnieç -eje us-3p impf, pf skwaÊnieç turn sour, ferment kwaÊnoÊç f acidity kwaÊny aj sour. ~na kapusta sauerkraut kwatera f (living) quarters, billets. na ~rze in lodgings kwatermistrz mp quarter-master kwaterowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zakwaterowaç quarter, put up kwaterunek -nku mi housing office kwaterunkowy aj. biuro ~we housing office kwef mi veil kwerenda f inquiry kwesta f collection (for charity) kwestarz mp collector (for charity) kwestia f matter, question kwestionariusz mi -a questionnaire kwestionowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zakwestionowaç question kwestura f bursar's office kwiaciarnia f flower shop, florist's kwiat mi L kwiecie flower kwiatek, kwiatuszek dims of kwiat kwiatowy aj floral kwiczeç -cz´ -czysz impf, pf kwiknàç -n´ -niesz squeal kwieciarnia see kwiaciarnia kwieciç si´ -c´ -cisz impf flower, bloom, flower kwiecieƒ -tnia April kwiecisty aj flowery kwietnik mi -a flower-bed kwietniowy aj of kwiecieƒ kwietny aj flower-covered kwik mi sqeal (of pig, etc.) kwiknàç see kwiczeç kwiliç -l´ -lisz impf whimper, whine kwinta f fifth (of musical scale) kwintal mi -a quintal kwintet mi quintet kwiskal ma grackle kwit mi receipt kwitek -tka mi dim of kwit. odprawiç z ~tkiem send away with hands empty kwitnàcy aj blossoming, blooming kwitnàç -n´ -niesz kwit∏ impf, pf zakwitnàç bloom, blossom kwitowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf skwitowaç si´ square accounts kwiz mi quiz (show) kwoka f brooding or sitting hen kwokaç -am -asz impf, pf kwoknàç -n´ -niesz cluck kworum n quorum kwota f sum, amount kysz exclam be off!

L labirynt labyrinth, maze laborant laboratory technician, lab assistant laborantka -tek fem of laborant laboratorium n NApl -ia Gpl -iów laboratory laboratoryjny af of laboratorium laç lej´ lejesz impf 1 pour, rain heavily. laç si´ pour. ~ wod´ beat around the bush. 2 colloq beat. pf see nalaç, polaç, wlaç, ulaç, wylaç

157

lada 1 f counter. spod lady under-the-counter lada 2 indecl pron aj ~ chwil´ any moment. ~ dzieƒ any day. przy ~ okazji on any occasion laguna f lagoon laicki aj of laik lay, non-clerical laik lay person lak mi sealing wax lakier mi lacquer, varnish, enamel paint. ~ do paznokci nail polish. ~ do w∏osów hair spray lakierowaç -euj´ -rujesz impf, pf polakierowaç paint, varnish lakierowany aj lacquered (box, etc.) lakmusowy aj. papier ~ litmus paper lakoniczny aj laconic lakowaç -kuj´ -lujesz impf seal (with wax) lalka -lek f doll, puppet laleczka -czek f dim of lalka lalunia f over-made-up woman lama f llama lament mi lament lamentowaç -tuj´ -tujesz impf lament laminat mi laminate laminowaç -nuj´ -nujesz impf laminate lamowaç -muj´ -mujesz impf trim lamówka -wek f trimming lampa f lamp, light lampart ma leopard lampas mi stripe (on trousers) lampion mi Chinese lantern lampka -pek f small lamp. wine-glass, snifter lamus m fac an discard pile landrynka -nek f candy drop lanie n beating, spanking, spanking langusta f crawfish lansowaç -suj´ -sujesz impf, pf wylansowaç launch, promote, publicize lapidarny aj laconic, concise Laponia f Lapland lapsus mi lapse, slip laptop mi -a laptop (computer) larwa f larva laryngolog mp ear, nose, and throat specialist las mi VLsg lesie forest, woods lasek -sku mi dim of las woods laser mi -a laser laserowy aj of laser. chirurgia ~wa laser surgery laseczka -czek f dim of laska laska -sek f stick, cane, walking stick laskowy aj. orzech ~ hazelnut lata pl of rok G lat I usually laty years. ~ osiemdziesiàte the 1980s. od wielu lat for many years now. dawnymi ~ty in the old days. przed ~ty years ago lataç -am -asz impf, polataç pf chase za+I after. see lecieç latajàcy aj. ~ talerz flying saucer latarka f flashlight latarnia f Gpl -rƒ or -rni lantern. ~ morska lighthouse latawiec -wca mi kite lato n summer. in pl years. babie ~ Indian summer latoroÊl f vine latryna f latrine latynoski aj Latin American laura f us. pl. fig laurels laureat mp laureate

158

laureatka -tek fem of laureat laurka f congratulatory scroll laurowy aj of laura. liÊç~ bay leaf lawenda f lavender lawendowy aj of lawenda lawa f lava lawenda f lavender lawina f avalanche lawirowaç -ruj´ -rujesz impf swerve back and forth, vacillate lawowy aj of lawa laz∏ see leêç lazurowy aj azure (color) làd mi land (as opposed to sea, air) làdowy aj of làd làdowaç -duj´ -dujesz impf, pf wylàdowaç intrans land (of airplane, ship ) làdowanie n landing, touchdown làdowisko n landing strip làg∏ see l´gnàç lec legn´ -niesz leg∏ impf lie down. see also legnàç lecie see lato lecieç -c´ -cisz fly, run, drip det, lataç -am -asz indet, pf polecieç fly, fig run, rush. see also lataç leciutki aj dim of lekki quite light lecz conj but leczenie n treatment lecznica f clinic. ~ dla zwierzàt veterinary clinic lecznictwo n therapeutics leczniczy aj curative leczyç -cz´ -czysz impf, pf wyleczyç treat, cure. ~ si´ be treated, take a cure ledwo =ledwie barely, just legalizacja f legalization legalny aj legal legenda f legend legendarny aj legendary legia f legion. Legia name of Warsaw sports team legion mi legion legitimacja f identification card legitymowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf wylegitymowaç si´ identify oneself legnàç -nie us-3p impof ~ w gruzach fall into ruins legowisko n den, lair legumina f pudding lej mi crater lejce pl form G -ów reins lejek -jka mi funnel lej´, lejesz see laç lejkowaty aj funnel-shaped lek mi medicine, drug lekarka -rek fem of lekarz lekarski aj doctor's lekarz mp doctor. ~ ogólny general practitioner. ~ prowadzàcy doctor in charge lekcewa˝enie n contempt, scorn lekcewa˝àco aj disrespectfully lekcewa˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf zlekcewa˝yç ignore, make little of (something) lekcja f lesson. ~ biologii biology lesson lekcyjny aj of lekcja lekki aj light, easy. comp av l˝ej. comp aj l˝ejszy lekkoÊç f lightness, ease lekkoatletyczny a of lekkoatletyka lekkoatletyka f track and field

159

lekkomyÊlnoÊç frivolity, foolishness lekkomyÊlny aj frivolous, foolhardy lekkostrawny aj easily digested leksykon mi lexicon lektor mp language instructor, lecturer, reader lektorat mi foreign language course or office lektorka -rek fem of lektor lektura f reading, reading matter lemoniada f lemonade len mi lnu flax leniç si´ -ni´ -nisz impf be lazy lenistwo n laziness, indolence, lassitude leniwiec -wca ma sloth (animal). as mp lazybones leniwy aj lazy lenno n feud leƒ mp lazy-bones lep mi. ~ na muchy fly-paper lepiç -pi´ -pisz impf, pf ulepiç fashion, model, paste, stick lepiej comp av of dobry better. tym ~ alal the better lepki aj sticky, clammy lepkoÊç f stickiness lepszy comp aj of dobry better lesbijka -jek f lesbian lesie see las leszcz ma bream (kind of fish) leszczyna f hazel leÊnictwo n forestry leÊniczy mp decl like aj forest ranger leÊnik mp forester leÊny aj of las forest, woodland letarg mi lethargy letni aj of lato summer's letnik mi summer visitor, vacationer letnisko n summer resort letniskowy aj of letnisko lew lwa ma lion, Leo lewa f card trick lewacki a leftist lewarek mi -a (automotive) jack lewatywa f enema lewica f (the political) left lewicowy aj of lewica lewitowaç -tuj´ -tujesz impf levitate lewobrze˝ny aj left-bank lewor´czny aj left-handed lewy aj left. na ~wo on the left, on the side, semi-legally. w ~wo to the left leêç lez´ leziesz laz∏ leêli det, ∏aziç ∏a˝´ ∏azisz indet crawl, shuffle, lumber le˝ak mi -a cot, deck chair le˝àco av. na ~ recumbent le˝eç -˝´ -˝ysz impf, pf pole˝eç lie, be lying down l´dêwie pl form loins l´gnàç si´ -n´ -niesz làg∏ l´g∏a impf hatch (of birds, etc.) l´k mi fear, anxiety l´kaç si´ -am -asz +G fear l´kliwy aj timid, fearful lgnàç -n´ -niesz impf, pf przylgnàç cling do+G to Liban mi lebanon libaƒski aj Lebanese

160

liberalizm mi liberalism liberalizowaç -zuj´ -zujesz impf liberalize liberalny aj liberal libera∏ mo liberal Libia f Libia Libijczyk mp Libyan Libijka -jek fem of Libijczyk libijski aj Libian licealista mp high-school student licealistka -tek fem of licealista licealny aj high-school licencja f license licencjat mi bachelor's degree liceum n NApl -ea Gpl -eów liberal arts high school licho n the evil one. co u ~cha? what in the world? do ~cha confound it lichtarz mi -a candlestick, candelabrum lichwa f usury lichwiarz mp usurer lichy aj poor, miserable, mean, wretched, meager, paltry, shoddy, flimsy licytacja f auction licytowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zlicytowaç auction. ~ si´ outdo one another leczebny aj numerous. see also liczny liczba f number. ~ mnoga plural. ~ pojedyƒcza singular liczbowy aj numerical liczebnik mi -a numeral liczebnoÊç f numerical amount liczebny aj aja of liczba numerous. av liczebnie numerically, in number licznik mi -a counter, meter licznoÊç f numerousness liczny aj numerous liczyç -cz´ -czysz impf, pf policzyç count. na+A count on. intrans ~ si´ us-3p count, matter. ~ si´ z+I reckon on liczyd∏o -de∏ n abacus lider mp (sports) leader liga f (political or sports) league ligowy aj of liga lik mi in phr bez ~ku without number likier mi liqueur likwidacja f liquidation, elimination likwidowaç -duj´ -duejsz impf, pf zlikwidowaç liquidate lila aj indecl lilac (color) lilia f lily liliowy aj lilac (color) limfatyczny aj lymphatic limit mi limit limitowaç -tuj´ -tujesz impf limit limuzyna f limousine lina f line, rope, cord linczowaç -czuj´ -czujesz impf lynch lingwista mp linguist linia f line. ~ lotnicza airline linijka -jek f line (of type, text), ruler linieç -ej´ -ejesz impf, pf wylinieç moult liniowiec -wca mi (ocean) liner liniowy aj linear linka -nek f dim of lina linowy aj of lina. kolejka ~wa cable railway lipa f linden, lime. colloq hogwash lipcowy aj of lipiec

161

lipiec -pca mi July liryk mp lyrical poet liryka f lyric poetry liryzm mi lyricism lis ma fox lisica f vixen list mi letter lista f list listek -tka mi dim of liÊç listewka wek f strip (of wood), molding listonosz mp mail or letter carrier, mailman listopad mi -a November listopadowy aj of listopad listowny aj in written form. av listownie by mail listowy aj of list listwa -tew f slat liszaj mi lichen liÊciasty aj deciduous liÊç mi -a Ipl -çmi leaf liÊciasty aj leafed, leaved, leafy litania f litany litera f letter (of alphabet) literacki aj literary literat mp man of letters literatura f literature litewski aj Lithuanian. av po ~sku in Lithuanian listoÊciwy aj merciful litoÊç f pity, kindness. bez ~toÊci mercilessly. na ~ boskà for God's sake litowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf ulitowaç si´ nad+I take pity on litr mi -a liter litrowy aj of litr liturgia f liturgy liturgiczny aj liturgical Litwa f Lithuania Litwin mp Lithuanian Litwinka -nek fem of Litwin lizaç -˝´ -˝esz impf lick. palce ~ yum-yum! lizak mi s.t. oft fac an -a lollipop, sucker. hand-held stop-sign lizus mp pej boot-licker, toady lniany aj of len linen loch mi cellar, dungeon lodowaty n icy, of ice lniany aj of len lob mi lob (in tennis) lobby n indecl lobby loch mi dungeon lodo∏amacz mi -a ice-breaker lodowaty aj icy cold lodowcowy aj glacial, ice-age lodowisko n ice rink, skating rink lodowy aj of lód. góra ~wa iceberg lodówka -wek f refrigerator lodu see lód lody pl form G-ów ice cream logarytm mi loarithm logiczny aj logical logika f logic logotyp mi logo

162

logopeda mp speech therapist lojalnoÊç f loyalty lojalny aj loyal lok mi lock, curl (of hair) lokal mi place, locale, bar, night-spot lokalik mi dim of lokal lokalizacja f location lokalizowaç -zuj´ -zujesz impf localize, locate, situate lokalny aj local lokata f deposit, investment lokator mp tenant, occupant lokatorka -rek fem of lokator lokomocja f locomotion lokomotywa f locomotive lokowaç -kuj´ -kujesz impf, pf ulokowaç locate, place, situate, invest. intrans ~ si´ be situated, be placed lokówka -wek f hair-curler lombard mi pawnshop Londyn mi town Londona Londyƒczyk mp Londoner Londynka -nek fem of Londyƒczyk londyƒski aj of Londyn lont mi fuse lord mp Npl -owie (British) lord lornetka -tek f opera glass(es), binoculars los mi fate, chance, outcome losowaç -suj´ -sujesz impf, pf wylosowaç draw lots losowanie n drawing (of lots) losowy aj of los. random. av losowo at random lot mi flight loteria f lottery lotnia f hang-glider lotnictwo n air force lotniczy aj air. port ~ airport lotnik mp airman lotnisko n airport lotniskowiec -wca mi aircraft carrier lotny aj volatile lo˝a f loge seating, box (in opera, theater) lód lodu mi ice. pl ice-cream. z lodem on the rocks (of a drink) lÊniàcy aj shining, glittering, glistening lÊniç lÊni us 3p shine, glitter, glisten lub conj or lubiany aj much-loved, popular lubiç -bi´ -bisz impf, pf polubiç like. ~ si´ like o.a. lubie˝nik mp wanton, depraved person lubie˝noÊç lust, wantonness lubie˝ny aj lewd, wanton, lustful luboÊç f delight. z ~Êcià with delight lubowaç si´ -buj´ -bujesz impf +I take delight in lucerna f alfalfa lud mi people, folk, ethnic group ludnoÊç f population ludobójczy aj genocidal ludobójstwo n genocidal ludojad mp pej man-eater (e.g. shark) ludowy aj folk. ludowoÊç f popular or folk nature ludo˝erca mp cannibal

163

ludo˝erczy aj cannibal(istic) ludo˝erstwo n cannibalism ludzie mp sup pl of cz∏owiek GA ludzi I ludêmi people ludzki aj human, humane. av po ~zku humanely, decently ludzkoÊç f humanity, humankind lufa f barrel (of gun, etc.) lufcik -a mi vent window luk mi hatch (on ship) luka f loop-hole, gap lukier -kru mi icing luksus mi luxury luksusowy aj of luksus luxury (class, etc.) lunapark mi amusement park lunatyk mp lunatic lunàç -nie us-3p pf pour, rain luneta f telescope lupa f magnifying glass lura f dishwater, slop lustro n mirror lusterko -rek n dim of lustro lustracja f inspection, (political) vetting lustrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wylustrowaç audit, check, inspect, scrutinize, verify, vet lustrzanka -nek f reflex camera lustrzany aj of lustro lut mi solder luteraƒski aj Lutheran lutowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zlutowaç solder lutownica f soldering iron lutowy aj of luty luty mi decl like aj February luz mi troch´ ~zu a bit of room. chodzàcy ~zem unattached, on one's own. na ~zie fancy free luzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf poluzowaç ease up on, relieve luênoÊç f looseness, slack luêny aj loose, casual (clothing, etc.). av luêno loosely lwi aj of lew lion's. lwia cz´Êç lion's share lwica f lioness Lwów Lwowa mi town Lvov l˝ej comp av af lekki l˝ejszy comp aj of lekki lighter, easier l˝yç -˝´ -˝ysz revile, abuse l˝ywy aj abusive ¸ ∏ab´dê -dzia ma swan ∏ab´dzi aj of ∏ab´dê. ~ Êpiew swan song ∏ach, ∏achman mi -a us pl rag ∏acina f Latin language ∏aciƒski aj Latin ∏ad mi order, harmony ∏adny aj pretty, nice (weather) ∏adowaç -duj´ -dujesz impf, pf za∏adowaç load na+A onto. w+A into. intr ~ si´ charge (of battery) ∏adownia f hold (of ship) ∏adownoÊç f carrying capacity ∏adowny aj capacious ∏adunek -nku mi load, (electrical) charge, (intellectual) content ∏agier -gru mi prison camp, labor camp ∏agodny aj gentle, mild ∏agodzàcy aj ameliorating, mitigating, extenuating

164

∏agodziç -dz´ -dzisz impf, pf u∏agodziç or z∏agodziç mollify, ease, relax (rule) ∏ajaç -j´-jesz impf, pf z∏ajaç scold ∏ajdacki aj of ∏ajdak ∏ajdak mp rascal, soundrel ∏ajno -jen n dung ∏aknàç -n´ -niesz impf +G hunger for, thirst for ∏akomstwo n gluttony ∏akomy aj greedy, thirsty na+A for ∏am mi column (of print) ∏amaç -mi´ -miesz impf, pf z∏amaç or po∏amaç trans break. ~ sobie g∏ow´ nad czymÊ puzzle over. ~ sobie nog´ break one's leg. int ~ si´ get broken. ~ si´ z kimÊ op∏atkiem break or share a wafer with s.o. ∏amany aj broken ∏amig∏ówka -wek f puzzle, esp. jigsaw puzzle ∏an mi field (of grain) ∏ania f doe ∏aƒcuch mi -a chain ∏aƒcuszek -szka mi dim of laƒcuch ∏apa f paw. làdowaç na cztery ∏apy land on all fours, emerge with flying colors ∏apaç -pi´ -piesz impf, pf z∏apaç catch, grasp. ~ si´ pf po∏apaç za+A grasp for ∏apanka -nek f round-up (of people) ∏apczywy aj greedy ∏apka -pek f dim of ∏apa ∏apówka -wek f bribe ∏apówkarstwo n bribery ∏asica f weasel ∏asiç si´ -sz´ -sisz impf do+G fawn on ∏aska -sek f grace, kindness, favor ∏askawy aj gracious, kind ∏askotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf (w+A) tickle (on) ∏askotki pl form G-tek. mieç ~ be ticklish ∏asy aj na+A greedy for ∏ata f patch ∏ataç -am -asz impf, pf po∏ataç patch ∏atka -tek f dim of ∏ata ∏atwoÊç ease. z ~Êcià with ease ∏atwowierny gullible ∏atwy aj easy. comp aj ∏atwiejszy. av and verbal ∏atwo ∏awa f aug of ∏awka us-fig bench. ~ przysi´g∏ych jury box ∏aweczka -czek f dim of ∏awka ∏awica f shoal, school (of fish) ∏awka -wek f bench, seat ∏awnik mp juror ∏aziç see leêç ∏azienka -nek f bathroom ∏aênia f baths, fig dressing down làczniczka -czek fem of ∏àcznik ∏àcznik mi -a tie, bond, link. mp liaison officer ∏àcznoÊç f contact, connection, communication ∏àczny joint, united, combined. av ∏àcznie inclusive(ly) ∏àczyç -cz´ -czysz impf, pf po∏àczyç or z∏àczyç join, link, unite, combine. ~ si´ be united, joined ∏àka f meadow, glade ∏eb ∏ba mi head of animal, noggin ∏ebek -bka dim of ∏eb head (of nail, needle) ∏echtaczka -czek f clitoris ∏echtaç -c(z)´ -c(z)esz impf, pf po∏echtaç tickle, titillate ∏´kotka -tek f meniscus ∏gaç ∏˝´ l˝esz impf lie, fib ∏garz mp lier

165

∏kaç -am -asz impf sob ∏kanie n sobbing ∏obuz mp pej scoundrel, thug ∏odyga f stalk, stem ¸odzian(in) mp resident of ¸ódê ¸odzianka -nek fem of ¸odzianin ∏okieç ∏okcia mi elbow ∏om mi crowbar ∏ono f fig lap, bosom ∏opata f shovel, spade ∏opatka -tek f shoulder blade, spatula ∏opotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf flutter, flap loskot mi clatter ∏oskotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf clatter ∏ososiowy aj of ∏osoÊ. salmon, salmon-colored ∏osoÊ ma salmon ∏otewski aj Latvian ∏otr mp pej scoundrel ¸otwa f Latvia ¸otysz mp Latvian ¸otyszka -szek fem of ¸otysz lowca mp hunter ∏owiç -wi´ -wisz impf, pf po∏owiç or u∏owiç chase, hunt, (pf) catch ∏owiecki aj hunting ∏owiectwo n hunting ∏owisko n fishery ∏owy pl form G -ów hunt ∏o˝e n couch, bed ∏o˝ysko n (mechanical) bearing ∏ódka -dek, ∏ódeczka -czek f dims of ∏ódê ∏ódzki aj of ¸ódê ∏ódê 1 ∏odzi f boat ¸ódê ¸odzi f town Lodz ∏ój ∏oju mi tallow ∏ó˝eczko -czek n dim of ∏ó˝ko ∏ó˝ko -˝ek n bed ∏ubin mi lupine ∏ucznictwo n archery ∏ucznik mp archer ∏udziç si´ -dz´ -dzisz impf, pf z∏udziç si´ be deceived ∏uk mi bow, bend, arch ∏una f glow ∏up mi loot, plunder. pl spoils. paÊç ~pem +G fall prey tp ∏upaç -pi´ -piesz impf crack ∏upek -pku mi slate ∏upiç -pi´ -pisz impf loot, plunder ∏upie˝ f dandruff ∏upina f skin (on fruit), husk, (nut)shell, rind ∏upka -pek f =∏upina ∏upnàç -n´ -niesz pf bang ∏uska -sek f scale (on fish), shell casing, husk ∏uskaç -am -asz impf shell (peas, etc.), husk (corn). pf see wy∏uskaç ∏uszczyç si´ -cz´ -czysz impf, pf z∏uszczyç si´ peel off ∏ut mi stroke (of luck) ∏yczek -czka fac an dim of ∏yk sip ∏ydka -dek f calf (of leg) ∏yk mi swallow (of liquid) lyknàç -n´ -niesz pf, impf ∏ykaç -am -asz gulp down, swallow

166

∏ykowaty aj fibrous ∏ypaç -pi´ -piesz impf, pf ∏ypnàç -n´-niesz pf, impf glance lysieç -ej´ -ejesz impf, pf wy∏ysieç grow bald ∏ysienie n baldness ∏ysina f bald spot ∏ysy aj bald. adv. ∏yso ∏y˝ka -˝ek f spoon (large, serving) ∏y˝eczka -czek f spoon, teaspoon ∏y˝wa -˝ew f skate ∏y˝wiarka -rek fem of ∏y˝wiarz ∏y˝wiarstwo n skating ∏y˝wiarz mp skater ∏za ∏ez f tear ∏zawiàcy aj. gaz ~ tear gas ∏zawiç -wi´ -wisz impf, pf za∏zawiç water, fill with tears ∏zawy aj tearful, sentimental ∏˝´, ∏˝esz see ∏gaç

M m.in. =mi´dzy innymi among other things macaç -am -asz impf feel, finger, paw, grope macedoƒski aj Macedonian machaç -am -asz impf, pf machnàç -n´ -niesz +I wave. ~ r´kà wave one's hand machinacje pl form machinations machinalny aj automatic machlojka -kjek f fraud machnàç see machaç macica f mother-of-pearl macierz mi -a matrix macierzyƒski aj maternal. urlop ~ maternity leave macierzysty aj home maciora f sow macka -cek f feeler, tentacle macocha f step-mother maczaç -am -asz dip, moisten. pf see zamoczyç maczeta f machete maczuga f club, cudgel maç vulg. psia ~ son-of-a-bitch madryga∏ mi madrigal maestro mp NVpl -owie maestro mafia f Mafiamagazyn mi warehouse, storeroom, illustrated magazine magazyn mi warehouse, storeroom, stockroom. variety magazine or program magazynowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zamagazynowaç or zmagazynowaç store magia f magic magiczny aj magic(al) magiel -gla mi mech mangle, linen press magik mp magician magister -stra mp master, M.A. magisterski aj of magister magistrala f arterial road, highway, main line, trunk line magistrant mp master's student maglowaç -luj´ -lujesz impf, pf wymaglowaç mangle (press linen), colloq grill magnat mp magnate magnes mi magnet magnetofon mi tape recorder magnetowid mi video player magnetyczny aj magnetic

167

magnez mi magnesium magnificencja f title magnificence magnolia f magnolia mahometan(in) mp Muslin mahometaƒski aj Muslim mahoniowy aj mahogany mahoƒ mi mahogany maj mi -a May majaczyç -cz´ -czysz impf halucinate majàtek -tku mi fortune, estate, propery, inheritance majàtkowy aj financial, property, inheritance majeranek -nku marjoram majestat mi majesty maj´tny aj monied majonez mi mayonnaise major mp major (military) majowy aj of maj majówka -wek f May-day picnic majster -stra mp foreman majstrowaç -ruj´ -rujesz impf tinker, fiddle majtek -tka mp deck hand majtki -tek pl form panties, briefs mak mi poppy, poppy-seed(s). jak ~kiem zasia∏ dead silent makabra f horror makabryczny aj horrific, macabre makowiec -wca mi poppy-seed cake makowy aj of mak makaron mi macaroni, pasta makier mp stock-broker makierski aj of makier brokerage makieta f dummer, mock-up makija˝ mi makeup makowiec -wca mi poppy-seed cake makowy aj of mak makówka -wek f poppy-head makrela f mackerel maksymalizowaç -zuj´ -zujesz impf maximalize maksymalny aj maximal maksymum n maximum makulaturaf recycled paper malajski aj Malaysian malarka -rek fem of malarz malarski aj of malarstwo, malarz malarstwo n us sg painting malarz mp painter malec -lca ma kid (child) maleç -leje us-3p impf intr, pf zmaleç decline, get smaller, decrease malejàcy aj declining maleƒki, malusieƒki aj dims of ma∏y tiny. see also malutki malina f raspberry. wino na ~nach raspberry wine malinowy aj of malina malkontent mp malcontent malowaç -luj´ -lujesz impf, pf namalowaç or pomalowaç paint. ~ si´ pf umalowaç si´ do one's makeup malowid∏o -de∏ n large painting malowniczoÊç f picturesqueness malowniczy aj picturesque. av malowniczo picturesquely maltaƒczyk mp Maltese. ma Maltese dog maltretowaç -tuj´ -tujesz impf mistreat

168

maluch m fac an Fiat 126 maluczko av before long malusieƒki aj dim of malutki teeny-tiny malutki aj dim of ma∏y tiny. see also maleƒki, malusieƒki malwa f mallow, hollyhock malwersacja f embezzlement malwersant mp embezzler ma∏a 1 f decl as aj colloq babe ma∏a 2 bez ~∏a almost, all but ma∏e pl form decl like aj the kids ma∏o quant +G not much of. ma∏o kto almost no one. ma∏o kiedy hardly ever. ma∏o tego, not only that, what is more. o ma∏o nie almost ma∏oduszny aj petty, mean-spirited ma∏olitra˝owy aj small-bore (engine) ma∏omiasteczkowy aj small-town ma∏omówny aj soft-spoken, reticent, taciturn Ma∏opolska f Little Poland ma∏orolny aj as mp smallholder ma∏osolny aj low-salt ma∏ostwoÊç f pettiness ma∏ostkowy aj petty ma∏ou˝yteczny aj of little use ma∏pa f ape, monkey ma∏polud ma hominid ma∏powaç -puj´ -pujesz impf ape, copy, mimic ma∏y aj small, little. as mp kid, child. av ma∏o. comp aj mniejszy mal˝ ma mussel, mollusc, shellfish ma∏˝eƒski aj marital ma∏˝eƒstwo n marriage, married couple ma∏˝onek -nka mp Npl -owie spouse ma∏˝onka -nek fem of ma∏˝onek mama f affectionate mom, momma, mother maminsynek -nka mp pej momma's boy mamka -mek f wet-nurse mamrotwaç -c(z)´ -c(z)esz impf mutter mamusia f mommy. see also mama, matka mandarynka -nek f tangerine mandat mi fine, traffic ticket mandolina f mandolin manekin mi -a tailor's dummy, mannequin manele pl form G -i gear manewr mi oft pl maneuver manewrowaç -ruj´-rujesz impf maneuver mango n indecl mango (fruit) mania f mania. ~ przeÊladowcza persecution complex maniacki aj maniacal manicure n indecl "manikure" see manikiur manieraf oft pl manner manierka -rek f canteen, flask manieryczny aj manneristic manifest mi manifesto manifestacja f manifestation manifestowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf zamanifestowaç be manifested manikiur mi manicure manikiurzystka --tek f manicurist

169

manipulacja f manipulation, transaction manipulacyjny aj of manipulacja. op∏aty ~ne handling charges manipulowaç -luj´ -lujesz impf +I manipulate mankament mi I flaw, shortcoming mankiet mi cuff manko n cash shortage manna f manna. ~ z nieba manna from heaven manowce pl form G-ów. zejÊç na ~ go astray mansarda f attic, garret mantyla f mantilla, shawl mantylka -lek f fim of mantyla manufakturta f workshop manuskrypt mi manuscript maƒkut mp pej left-handed person, leftie mapa f map maraton mi marathon maratoƒczyk mp marathon runner marazm mi marasma marca see marzec marcepan mi -a marzipan marchew -chwi f us sg carrot marchewka -wek dim of marchew carrot marcowy aj of marzec marek -rka fac an mark (currency) margaryna f margarine marginalny aj marginal margines mi margin, periphery marginesowy aj of margines marginal marionetka -tek f puppet marionetkowy aj of marionetka. rzàd ~ puppet government marka -rek f mark (currency). brand, make, good name marketing mi marketing markiz mp marquis markiza f marchioness. awning. cream-cake markotny aj sullen, gloomy, moody, morose, out of sorts markowy aj of marka marksizm mi Marxism marksista mp Marxist marksistowski aj Marxist marmolada f marmelade marmur mi marble marmurowy aj of marmur marnotrawiç -wi´ -wisz impf squander marnotrawstwo n waste marnowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zmarnowaç ruin, spoil. ~ si´ become spoiled marny aj weak, wretched, poor, miserable Mars m fac an Mars Marsjan(in) mp Martian Marsylia f Marseilles marsz mi march, walk marsza∏ek -∏ka mp Npl -owie marshal marszczyç -cz´ -czysz impf, pf zmarszczyç trans frown. ~ brwi knit brows. ~ si´ frown, become wrinkled marszruta f itinerary martwiç -wi´ -wisz impf, pf zmartwiç trans worry. ~ si´ +I be worried by martwy aj dead. ~wa natura still life maruda mp pej or f grumbler, complainer, dawdler maruder mp marauder, straggler marudny aj tedious, toilsome, lazy, indolent, grumpy, complaining

170

marudziç -dz´ -dzisz impf whine, grumble, find fault maryjny aj of Maria. of the Virgin Mary marynarka -rek f 1. navy 2. sportscoat marynarski aj naval marynarz mp sailor marynata f marinade marynowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zamarynowaç marinate marynowany aj marinated marzec -rca mi March marzenie n dream, daydream, aspiration marznàç [r-z] -n´ -niesz -marz∏ marêli impf, pf zmarznàç freeze. pf see also zamarznàç marzyciel mp dreamer marzycielka -lek fem of marzyciel marzyç -rz´ -rzysz impf, pf wymarzyç o+L dream, day-dream about, of. ~ si´ +D have dreams of mar˝a f profit margin masa f mass, a gob. pl the masses masakra f massacre masakrowaç -ruj´ -rujesz impf massacre masowy aj of masa. mass masarz mp pork-butcher masa˝ mi massage masa˝ysta mp masseur masa˝ystka -tek fem of masa˝ysta maseczka -czek f dim of maska. ~ chirurgiczna surgical mask maselniczka -czek f butter dish maska f mask, hood (of car) maskarada f masquerade maskotka -tek f mascot maskowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zamaskowaç mask, hide, conceal real nature of maskowy aj of maska mas∏o -se∏ n butter mase∏ko -∏ek n dim of mas∏o masochista mp masochist masochistyczny masochistic masochizm mi masochism masoneria f free-masonry masowaç -suj´ -sujesz impf massage masowy aj of masa mass masyw mi massif masywny aj massive maszerowaç -ruj´ -rujesz impf, pf pomaszerowaç march maszkaron mi arch mask (in theater) maszt mi mast maszyneria f machery maszyna f machine. ~ do szycia sewing machine maszyneria f machinery maszynka -nek f dim of maszyna. ~ do golenia electric razor maszynista mp machinist maszynistka -nek f typist maszynopis mi typescript maszynowwnia f machine-room maszynowy aj of maszyna. karabin ~ machine-gun. papier ~ typing paper maÊlanka f buttermilk maÊlany aj of mas∏o maÊç f salve, balm, ointment mat m fac an check-mate (in chess) mata f mat matactwo n hocus-pocus

171

matczyny aj motherly matematyka f mathematics matematyk mp mathematician matematyczny aj mathematic(al) materac mi Gpl -ów or -y mattress materia fmatter materia∏ mi often-pl material materialny aj material, substantial matka -tek f mother. see also mama, mamusia matowy aj matt (finish) matrona f matron matryca f matrix matrymonialny aj matrimonial. biuro ~ne dating service matura f high-school certificate. zdaç ~r´ pass high-school diploma exams maturzysta mp high school graduate maturzystka -tek fem of maturzysta mauzoleum n mausoleum mawiaç -am -asz impf freq of mówiç say mazaç -˝´ -˝esz impf smear, blot, stain. pf see namazaç, pomazaç, zmazaç mazak mi -a felt-tip pen, marker mazgaj mp pej dawdler, cry-baby mazowiecki aj Mazovian Mazowsze n Mazowsze (Mazovian) region. na ~szu in the Mazowsze region mazur m fac an mazurka Mazury pl form G -ów Mazuria (lake district). na ~rach mazurzyç -rz´ -rzysz impf speak with a Mazurian accent (especially, pronounce cz, sz, ˝ as c, s, z) maê f gunk màciciel mp trouble-maker màciç -c´ -cisz impf, pf zmàciç stir up, disturb, muddle màczka f . ~ ziemniaczna potato starch. ~ rybna fish meal màczny aj of màka màdroÊç f wisdom màdry aj wise, smart. comp aj màdrzejszy màdrzeç -ej´-ejesz impf pf zmàdrzeç grow wise màdrzyç si´ -rz´ -rzysz impf pretend to be smart màka flour, meal mà˝ m´˝a mp Npl -oowie husband, man. wyjÊç za ~ (of woman) get married mchu, etc. see mech mdleç -ej´ -ejesz impf, zemdleç pf faint, pass out mdliç -li us-3p impf, pf zemdliç feel sick, faint. mdli mnie na widok +G I get sick at the sight of md∏oÊç f us pl nausea mdly aj sickly, nauseating, faint. av and verbal md∏o mebel -bla mi us pl piece of furniture mebloÊcianka -nek f wall unit (shelves, cabinets, etc.) meblowaç -luj´ -lujesz impf, pf umeblowaç or wymeblowaç furnish meblowy aj of meble mecenas mp (title for barrister) esquire mecenta mi patronage mech mchu mi moss mechaniczny aj mechanical mechanik mp mechanic mechanika f mechanics mechanizacja f mechanization mechanizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zmechanizowaç mechanize mechanizm mi mechanism mecz mi sports match meczbol m fac an match point meczet mi mosque

172

medal mi medal medalik mi medallion medalion mi -a medallion, grave plaque medalista mp medalist medalowy aj of medal media pl form G-iów (the) media Mediolan mi town Milan medium n medium meduza f jellyfish medycyna f medicine medyczny aj medical medytacja f meditation megafon mi megaphone megaloman mp megalomaniac megalomania f megalomania Mekka f Mecca Meksyk mi Mexico Meksykan(in) mp Mexican Meksykanka -nek fem of Meksykanin meksykaƒski aj of Meksyk Mexican melancholia f melancholy melancholijny aj melancholy melasa f molasses meldowaç -duj´ -dujesz impf, pf zameldowaç report. ~ si´ register at (a hotel, etc.), report meldunek -nku mi report melina f sleazy bar melioracja f land improvement melodia f melody melodramatyczny aj melodramatic melodyjny aj melodic(al) melodyka f melodics meloman mp music lover melon mi -a melon melonik mi -a derby hat me∏∏, etc. see mleç membrana f membrane memorandum n memorandum memoria∏ mi memorial (event) menad˝er mp manager mena˝eria f menagerie mena˝ka -˝ek f mess kit mened˝er mp manager mennica f mint (of currency) menopauza f menopause menstruacja f menstruation mentalnoÊç f mentality mentalny aj mental menu n indecl menu menuet m fac an minuet mer mp mayor merostwo n mayoralty merynos ma merino (sheep) merytoryczny aj on basis of merit or content meszek -szku down, fluff meta f sport finish line. na d∏u˝szà ~t´ long range metaboliczny aj metabolical metabolizm mi metabolism metafizyczny aj metaphysical

173

metafizyka f metaphysics metafora f metaphor metaforyczny aj metaphorical metal mi metal metaliczny aj metallic metalowy aj of metal metalurgia f metallurgy metamorfoza f metamorphosis metan mi methane metanauka mi meta-science meteorolog mp weather forecaster meteorologia f meteorology, weather forecasting meteorologiczny aj meteorological, weather metka -tek f tag, label metoda f method metodologiczny aj methodological metr mi -a meter metra˝ mi (living) area, square metrage metryczny aj metric metro n metro, underground, subway metropnom mi metronome metropolita mp metropolitan metryczny aj metrical metryka f certificate, pedigree mewa ma gull mezalians mi mésalliance, mismatch m´czarnia f torment, torture m´czàcy aj tiring, wearying m´czennica f martyr m´czennik mp martyr m´czeƒstwo n martyrdom m´czyç -cz´ -czysz impf, pf zm´czyç or wym´czyç trans torment, tire. intrans ~ si´ agonize +I over, get worn out +I by m´drkowaç -kuj´ -kujesz impf try to be smart m´drzec -rca mp sage, wise man m´ka f torment, agony m´ski aj male, masculine. mówiç po ~sku talk man to man m´skoosobowy aj masculine personal (gender) m´skoÊç f masculinity m´stwo n bravery m´tnieç -ieje impf, pf zm´tnieç become cloudy m´tnoÊç f obscurity, vagueness m´tny aj obscure, vague, cloudy, murky m´ty pl form Gów dregs m´˝atka f married woman. byç ~kà be married m´˝czyzna mp Npl -êni GApl -zn man m´˝nieç -iej´ -iejesz impf, pf zm´˝nieç become a man m´˝ny aj courageous, brave, stalwart, valiant mg∏a mgie∏ f fog, haze mg∏awica f nebula mglisty foggy, hazy, vague. av mglisto (as verbal) or mgliÊcie mgnienie n flash, flicker, wink. w ~niu oka in the blink of an eye mgr abbrev = magister master (academic degree and title) mi D of ja mia∏ mi dust mia∏ki aj fine miano n name mianowaç -nuj´ -nujesz impf na+A name, appoint to

174

mianowanie n appointment mianowicie av namely mianownik mi -a nominative case. denominator miara f DLsg mierze measure. w ~r´ in moderation. w ~r´ +G to the extent of. w pewnej mierze to a certain extent miarka -rek f tape measure miarodajny aj reliable, trustworthy miarowoÊç f regularity miarowy aj regular miasteczko -czek n dim of miasto small town. weso∏e ~ amusement park miasto n LV mieÊcie town, city miauczeç -czy impf, pf miauknàç -n´ -niesz mew miazga f mush, mash, pulp mia˝d˝àcy aj crushing mia˝d˝yca f. ~ t´tnic arterio-sclerosis mia˝d˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf zmia˝d˝yç crush, smash, crunch miàç mn´ mniesz impf, pf zmiàç crush, crumple mià˝sz mi flesh (of fruit) miech mi -a bellows miecz mi -a sword mieczyk mi -a gladiolus. sword-tail (fish) mieç 1 mam masz have. see also nie ma. ~ si´ be, feel. jak si´ masz? inform how are you? mam to gdzieÊ! vulg I could care less. mieç miejsce take place mieç nadziej´ hope mieç ochot´ +infin or na+A feel like nie ma za co don't mention it mieç 2 aux verb mam masz have to, be supposed to. mam byçw domu I'm supposed to be at home miednica f bowl, pelvis miedziany aj of miedê of copper miedê f copper miejsce n place, situation mieç miejsce take place miejsce stojàce standing room. miejsce zamieszkania place of residence na miejscu on the spot, on the premises na twoim miejscu in your place. nie na miejscu out of place inappropriate w miejsce +G instead of z miejsca forthwith, immediately miejscownik -mi -a locative case miejcowoÊç f locality, place miejscowy aj local miejscówka -wek f seat reservation miejski aj of miasto city, town, urban. z ~ka town-style mieliç -l´ -lisz or mleç miel´ mielesz me∏∏ me∏li impf, pf zmieliç or zemleç grind (grain, coffee, etc.) mielizna f shallows mielony aj ground, minced mienie n us sg possessions, property miernik mi -a measure, gauge. fig yardstick miernoÊç f ir miernota f mediocrity mierny aj average mierzalny aj measurable mierzyç -rz´ -rzysz impf measure, take (temperature). ~ si´ z+I try to measure up to, rival. pf see wymierzyç miesiàc mi -a Gpl -´cy month miesiàczka -czek f (menstrual) period miesiàczkowaç -kuj´ -kujesz impf have one's period, menstruate

175

miesi´cznik mi -a month (periodical) miesi´czny aj monthly. av miesi´cznie monthly mieszaç -am -asz impf, pf wymieszaç, zamieszaç, or zmieszaç mix. interfere with s.t. pf pomieszaç confuse. pf wmieszaç w+A involve in. ~ si´ do+G interfere with mieszaniec -ƒca ma cross-breed mieszanina f mixture mieszanka -nek f mixture, assortment mieszczan(in) Npl -anie GApl -an burgher, townsman, member of the middle-class mieszczanka -nek f townswoman mieszczaƒski aj middle-class mieszczaƒstwo n the middle class mieszczuch mp pej city person mieszkaç -am -asz impf live, dwell mieszkalny aj habitable, living mieszkanie n apartment, flat, lodgings mieszkaniec -ƒca mp inhabitant, resident, tenant mieszkaniowy aj pertaining to housing mieszkanko -nek n dim of mieszkanie mieÊciç mieszcz´ mieÊcisz impf, pf zmieÊciç. ~ w sobie hold, contain, comprise. intr ~ si´ be situated, be located, fit mieÊç miot´ mieciesz impf sweep. pf see wymieÊç, zamieÊç, zmieÊç miewaç -am -asz impf freq of mieç have mi´czak ma mollusc. mp pej wimp mi´dzy prep +I between, among. mi´dzy innymi among other things mi´dzyludzki aj interpersonal mi´dzynarodowy aj international mi´dzyczas in phr w ~sie in the meantime mi´dzyludzki aj interpersonal mi´dzymiastowy aj inter-city mi´dzynarodowy aj international mi´dzywojenny aj interwar mi´kkoÊç f softness mi´kki aj soft. comp aj mi´kszy. comp av mi´(k)cej mi´knàç -n´ -niesz impf, pf zmi´knàç grow soft mi´sieƒ -Ênia mi muscle mi´sny aj of mi´so sklep ~ butcher's shop mi´so n meat mi´so˝erny aj carnivorous mi´Êniowy aja of miesieƒ muscular (structure, etc.) mi´ta f mint mi´towy aj of mi´ta mi´tówka -wek f mint (candy) mig mi flash. w ~ in a flash. na ~gi by signs migacz mi -a turn-signal migaç -am -asz impf, pf mignàç n´ -niesz flash migawka -wek f shutter (camera) migda∏ mi almond migda∏ek -∏ka mi tonsil migda∏owy aj of migda∏ mignàç see migaç migotaç -c(z)e us-3p glimmer, glisten, sparkle, twinkle (star) migowy aj of mig migracja f migration migracyjny aj migratory migrena f migraine migrowaç -ruj´ -rujesz impf migrate mijaç -am -asz impf, pf minàç -n´ -niesz pass obok+G by. ~ si´ miss. ~ si´ z powo∏aniem miss one's true calling mijanie n. Êwiat∏a ~nia dimmed headlights

176

Miko∏aj. Âwi´ty Miko∏aj Santa Claus mikrob mi -a microbe mikrobiologia f mocrobiology mikrofala f microwave mikrofalowy aj of mikrofala. piecyk ~ microwave oven mikrofalówka -wek f microwave oven mikrofilm mi microfilm mikrofon mi microphone mikroskop mi microscope mikroskopijny aj microscopic mikser mi -a mixer, blender miksowaç -suj´ -sujesz impf mix, blend mikstura f concoction mila f Gpl -mil mile (1.6 km) milczàcy aj silent milczeç -cz´ -czysz impf be silent, pf zamilczeç fall silent milczenie n silence mile av, alt of mi∏o. ~ widziany welcome miliard mi -a billion milenium n millenium miliardowy aj of miliard miliard mi -a billion milicja f militia, police (Poland, 1945-1990) milicjant mp policeman (Poland, 1945-1990) miligram mi -a milligram mililitr ma -a mililiter milimetr mi -a millimeter milion mi -a million milioner mp millionaire milionowy aj of milion millionth militarny aj military milknàç -n´-niesz impf, pf umilknàç, zamilknàç grow silent, stop talking, fall silent milowy aj of mila mi∏o av of mi∏y. pred av nice. mi∏o mi it's nice (to meet you) mi∏osierdzie n us sg compassion mi∏osierny aj merciful mi∏osny aj amorous. list ~ love letter mi∏ostka -tek f dalliance, flirtation, affair mi∏oÊç f love. na ~ boskà for the love of God mi∏oÊnik mp lover, aficionado, admirer (of music, etc.) mi∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf arch love mi∏y aj nice, kind. av mi∏o. ~ mi it's nice to meet you. av mile. mile widziany welcome mim mp mime mimo 1. prep +A or +G despite, in spite of. av by, past mimo to despite tha. mimo trudnoÊci despite difficulties. mimo wszystko despite everything, even so. mimo, ˝e even though 2. prep +G mimochodem phr in passing, incidentally mimowolny aj involuntary, unintentional. av mimowolnie despite oneself m.in. abbrev = mi´dzy innymi among other thing min. abbrev = ministerwo mina 1 f countenance, expression mina 2 f mine (explosive) minàç see mijaç mineralny aj of minera∏ minera∏ mi mineral mini- prefix mini-, as in minispódniczka -czek f miniskirt

177

miniatura f miniature miniatorowy aj miniature minimalizowaç -zuj´-zujesz impf minim(al)ize minimalny aj minimal. av minimalnie barely minimum n minimum miniony n past, by-gone minister -tra mp Npl -owie minister ministerstwo n ministry ministrant mp altar boy minorowy aj minor, melancholic minowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zaminowaç mine (harbor, etc.) minus mi minus. cztery z ~sem four minus (grade). pl negative aspects. plus minus more or less minusowy aj of minus negative, below zero minuta f minute minutka -tek f dim of minuta minutowy aj of minuta minute-long miotaç -am -asz impf hurl, fling, throw miot∏a -te∏ f broom miodowy aj of miód. ~ miesiàc honey-moon miot mi litter (of young animals) miotacz mi -a. ~ ognia flame-thrower. mp shot-puttter miotaç -am -asz hurl, batter. ~ si´ struggle miot∏a -tel f broom miód miodu mi honey mira˝ mi mirage mirra f myrrh miseczka -czek f dim of miska misja f mission misjonarz mp missionary miska -sek f basin, bowl miss f indecl beauty queen. Miss Poznania Miss Poznan. Miss Polonia Miss Poland misterny aj subtle, delicate, meticulous mistrz mp master, impressario mistrzowski aj masterful. av po ~sku in masterful fashion mistrzostwo n championship mistrzowski aj masterful mistrzyni f fem of mistrz mistyczny aj mystical mistyfikacja f mystification miÊ ma teddy bear mit mi myth mitologia f mythology mitologiczny aj mythological mitra f miter mityczny aj mythical mityng mi (sports) meeting mizeria f cucumber salad mizerny aj poor, sickly, weakly mknàç -n´ -niesz impf flit, speed mlaskaç -am -asz or szcz´ -szczesz impf, pf mlasnàç -sn´ -Êniesz smack one's lips mlecz mi sow thistle mleczak mi -a milk-tooth mleczarnia f dairy mleczarski aj of mleczarz dairy mleczarz mp dairy farmer mleczko -czek n dim of mleko mleczny aj of mleko. bar ~ milk bar (short-order bar specializing in dairy products). cukier ~ lactose. Droga Mleczna Milky Way

178

mleç see mieliç mleko n milk m∏ocarnia f threshing machine m∏odnieç -ej´ -ejesz impf, pf wym∏odnieç grown young m∏odociany aj juvenile m∏odoÊç f youth m∏ody aj young. av m∏odo. comp aj m∏odszy. comp av m∏odziej m∏oda para the young couple. pan m∏ody bridegroom. panna m∏oda bride. za m∏odu during one's youth. m∏odzieniec -ƒca mp young man m∏odzieƒczy aj youthful m∏odzie˝ f youth (collective). ~ uczàca si´ school-age youth m∏odzie˝owy aj of m∏odzie˝ m∏odzik mp youngster m∏okos mp pej 1 milksop m∏ot mi -a hammer. 2 dullard m∏otek -tka mi dim of m∏ot m∏óciç -c´ -cisz impf thresh m∏yn mi (flour) mill m∏ynek -nka mi. ~ do kawy coffee grinder. kr´ciç ~nka twiddle one's thumbs m∏ynarz mp miller mnà I of ja mn´, mniesz, etc. see mnàç mnich mp monk mnie GA of ja mniej compar av of ma∏o less. coraj ~ less and less. ~ wi´cej more or less mniejszoÊç f minority mniejszy comp aj of ma∏y lesser, smaller. ~sza z tym no matter, never mind mniemaç -am -asz impf suppose mniemanie n notion, conception, idea of, opinion mniszek -szka mi dandelion mniszka -szek f num. see also zakonnica mnogi aj. liczba ~ga plural number mnogoÊç f multitude mno˝enie n multiplication mno˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf pomno˝yç multiply. ~ si´ intrans multiply mnóstwo n multitude, lots +G of. ~ roboty plenty of work mobilizacja f mobilization mobilizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zmobilizowaç mobilize. ~ si´ get organized mobilnoÊç f mobility mobilny aj mobile moc f power, authority. na ~cy +G pursuant to. w czyjejÊ ~cy in someone's power mocarstwo n world power mocny aj powerful. ~na g∏owa strong head (for drink). av mocno powerfully. ~ spaç sleep soundly mocodawca mp authority mocowaç -cuj´ -cujesz impf, pf zamocowaç fit, mount. ~ si´z+I wrestle with mocz mi urine moczary pl form G-ów marsh moczyç -cz´ -czysz impf, pf pomoczyç, umoczyç, or zmoczyç trans wet, soak, drench, moisten moda f mode, fashion. w ~dzie in fashion model mi model modelarstwo n model-making modelarz mp modeler modelka -lek f fashion model modelowy aj of model modem mi modem

179

modernistyczny aj modernistic modernizacja f modernization modernizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zmodernizowaç modernize modliç si´ -l´ -lisz -módl impf, pf pomodliç si´ pray modliszka -szek f praying mantis modlitewnik a prayer-book modlitwa f za+A prayer (for) mod∏y pl form G-ów prayers modny aj fashionable, stylish, in fashion modrzew mi -wia larch modrzewiowy aj of modrzew modulacja f modulation modyfikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zmodyfikowaç modify mog´, mogà see móc mogi∏a f grave moher mi mohair moi, moja, moje, etc. see mój moknàç -n´ -niesz mók∏ impf, pf zmoknàç intrans get wet mokrad∏o -de∏ us pl n swamp mokry aj wet. av and pred av mokro mol indecl aj minor (key) molekula f molecule molekularny aj molecular molestowaç -tuj´ -tujesz impf molest moll indecl minor. c-moll C-minor Moldawia f Moldavia molo n indecl pier, quay molowy aj of moll momencik mi dim of moment moment mi moment momentalny aj instantaneous. av mometalnie instantly MON abbr Ministerstwo Obrony Narodowej Ministry of National Defense Monachium n Munich monarcha mp Npl -owie monarch monarchia f monarchy monarchini fem of monarcha monarchia f monarchy monarchiczny aj royal monarchista mp monarchist moneta f coin, money. fig currency monetarny aj monetary monetka -tek f dim of moneta Mongolia f Mongolia monitor mi -a 1 (computer) monitor. 2 chronicle of laws or regulations monogamia f monogamy monografia f monograph monopol mi 1 monopoly. 2 liquor store monopolistyczny aj monopolistic monopolowy aj of monopol monopolisticzny aj monopolistic monopolowy aj of monopol monotonia f monotony monotonny aj monotonous monstrualny aj monstrous monstrum n monster monta˝ mi editing session. assembly monter mp assembly worker montowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zmontwaç assemble. pf zamontowaç install

180

monumentalny aj monumental moralista mp moralist moralizowaç -zuj´ -zujesz impf moralize moralnoÊç f morality moralny aj moral mora∏ mi moral Morawy pl form G Moraw Moravia mord mi murder morda f muzzle, face, mug morderca mp murderer morderczy aj murderous morderczyni f murderess morderstwo n murder mordowaç -duj´ -dujesz impf, pf zamordowaç murder. pf see also wymordowaç morela f apricot morfina f morphine morfologia f morphology morfologiczny aj morphological morga f unit of land measure (appr. 1/2 ha.) mors ma walrus morski aj of morze sea, marine, maritime morwa f mulberry morze mórz n sea morzyç -rzy us-3p impf, pf zmorzyç harass, starve, overcome. sen go zmorzy∏ he was overcome by sleep mors ma walrus, sea lion morski aj of morze marine, maritime morzyç -rz´ -rzysz impf, pf zamorzyç starve (s.o.) mosiàdz -si´dzu mi brass mosi´˝ny aj of brass moskiewski aj of Moskwa Moskwa f Moscow most mi bridge. prosto z ~tu from the horse's mouth mostek -tka mi sternum, breastbone, brisket, (dental) bridge moszna f scrotum moÊciç -szcz´ -Êcisz impf, pf namoÊciç or wymoÊciç spread, strew (straw, cinders, etc.) moÊç f title wasza królewska ~ your royal highness motek -tka skein motel mi motel mot∏och mi riffraff, the mob motocykl mi motorcycle motor mi 1 motor. 2 motorbike. 3 driving force motorniczy mp decl as aj trolley driver motorower mi moped motorowy aj of motor motorówka -wek f motor boat motoryzacja f motorization motoryzacyjny aj of motoryzacja. automotive motyka f hoe motyl ma butterfly motylek -lka ma dim of motyl. butterfly stroke motylkowy aj of motylek motyw mi motive, reason, motif motywacja f motivation motywowaç -wuj´ -wujesz impf, pf umotywowaç motivate. ~ si´ be motivated mowa mów f speech, spoken language. nie ma ~wy not on your life, out of the question mozaika f mosaic mozaiczny aj mosaic mozoliç si´ -l´ lisz nad+I slog away at

181

mozolny aj laborious, arduous moêdzierz mi -a mortar mo˝e av maybe, perhaps. byç ~ maybe, possibly mo˝esz, mo˝e etc. see móc mo˝liwoÊç f possibility mo˝liwy aj possible. ~we it's possible. av mo˝liwie possibly, as possible. ~wie najwi´kszy as large as possible mo˝na verbal one may, one can. mo˝naby one might, one could mo˝noÊç f possibility mo˝ny aj powerful, wealthy móc mog´ mo˝esz móg∏ mog∏a impf can, may, be able +infin to. cond might, could mój moja moje moi poss pron my, min mók∏ see moknàç mól ma clothes moth mówca mp speaker mówiàc verbal av speaking. ÊciÊle mówiàc speaking precisely. krótko mówiàc. briefly put. prawd´ mówiàc to tell the truth mówiç -wi´ -isz impf, pf powiedzieç -wiem -wiesz -wiedzà say, talk, speak, tell mównica f rostrum, podium mózg mozgu mi brain mózgowy aj of mózg mó˝d˝ek mó˝d˝ka mi dim of mózg. ptasi ~ bird-brain mroczny aj dark, murky, gloomy mrok mi darkness, dimness, obscurity mrowie n swarm mrowienie n pins and needles mrowisko n anthill mroziç -˝´ -zisz impf, pf zamroziç freeze mroêny aj frosty mro˝àcy aj. ~ krew w ˝y∏ach blood-curdling mro˝onki pl form G-nek frozen foods mro˝ony aj frozen mrówka -wek f ant mrówkojad ma anteater mróz mrozu mi frost. cztery stopnie mrozu four degrees below zero mruczeç -cz´ -czysz impf, pf mruknàç -n´ -niesz purr, growl, mutter, murmur mrugaç -am -asz impf, pf mrugnàç -n´ -niesz +I wink an eye mruknàç see mruczeç mru˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf zmru˝yç squint. nie ~ oka not sleep a wink. ~ si´ blink msza f (liturgical) mass mszalny aj Eucharistic msza∏ mi missal mszyca f aphid mÊciciel mp avenger mÊciç mszcz´ mÊcisz impf, pf pomÊciç avenge, right a wrong. ~ si´ na kimÊ za coÊ take revenge on s.o. for s.t. mÊciwy aj vengeful, vindictive mu see on, ono mucha f fly. ~ nie siada no flies on it, the mind's working mucho∏apka -pek mi flytrap muchomor fac an flybane (mushroom) mulisty aj of mu∏ 2 mu∏ 1 ma mule mu∏ 2 mi silt mumia f mummy mumifikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zmumifikowaç mummify mundsztuk mi mouthpiece, cigarette holder mundur mi uniform mundurek -rku mi dim of mundur

182

mundurowaç -ruj´ -rujesz impf, pf umundurowaç equip with uniforms mur mi wall murarski aj of murarz murarz mp mason, bricklayer murawa f grass murowaç -ruj´ -rujesz impf wall up, brick up. pf see wymurowaç, zamurowaç murowany aj layed with stone. absolutely certain murowy aj of mur Murzyn mp Negro Murzynka -nek fem of Murzyn murzyƒski aj of Murzyn mus mi 1 necessity. 2 mousse musieç musz´ musisz impf must, have +infin to. b´d´ musial(a) to zrobiç I will have to do that. musz´ ju˝ iÊç I've got to be going. on musi byçw domu he must be at home musowaç -suj´ -sujesz impf sparkle, bubble musujàcy aj bubbling (wine, cider) muszelka -lek f dim of muszla musz´ see musieç muszka -szek f dim of mucha 1. gnat 2. bow tie muszkato∏owy aj ga∏ka ~wa nutmeg muszkiet mi musket muszkieter mp musketeer muszla f 1 shell, conch. 2 toilet bowl. 3 outdoor orchestra bowl musztarda f mustard musztardowy aj of musztarda. gaz ~ mustard gas musztra f (military) drill musztrowaç -ruj´ -rujesz impf drill (in army) muszy aj of mucha. waga ~sza fly-weight mutacja f mutation mutant ma mutant muza f muse muzealny aj of muzeum muzeum n museum muzu∏man(in) mp Muslin muzu∏maƒski aj Muslim muzyczny aj pertaining to music muzyk mp musician muzyka f music muzykalny aj musical muzykant mp musician muzykografia f musicography muzykologia f musicology my pers pron Gl nas D nam I nami we, us mycie n washing. ~ ràk washing of hands myç myj´ myjesz impf, pf umyç wash. ~ si´ wash self. pf see also wymyç, zmyç mydelniczka -czek f soap dish myde∏ko -∏ek n dim of myd∏o mydlany aj of myd∏o. opera ~na soap opera mydliç -l´ -lisz impf soap. ~ si´ sudse mydliny pl form G-in soapy water, soap suds myd∏o -de∏ n soap myjka -jek f face cloth myjnia f car wash myliç -l´ -lisz impf, pf pomyliç mistake. ~ si´ be wrong, be mistaken mylny aj erroneous, wrong, mistaken mysz f mouse myszka -szek f dim of mysz myszkowaç -kuj´ -kujesz impf ferret

183

myszo∏ów -∏owa ma buzzard myÊl f thought czytaç w czyichÊ myÊlach read s.so.'s thoughts mieç na myÊli have in mind na samà myÊl at the very thought o+L of po czyjejÊ myÊli to the liking of s.o. w myÊl czegoÊ according to the idea of z myÊlà o czymÊ with consideration for s.t. myÊlàcy aj intelligent, thinking myÊlowy aj thought (processes, etc.) myÊleç -l´ -lisz impf, pf pomyÊleç think myÊlenie n thought, thinking myÊliciel mp thinker myÊlistwo n hunting myÊliwiec -wca mp hunter. mi fighter (airplane) myÊliwski aj hunter's myÊliwy aj as mp hunter myÊlnik mi -a dash, hyphen mytnik toll-collector myto n toll m˝awka -wek f us sg drizzle m˝yç -y us-3p drizzle m˝ysty aj drizzly

N na prep +L 1 on (a surface). na stole on the table 2. at (an event). na koncercie at the contert. +A 1 onto. po∏o˝yç na stól put on the table. 2 to (an event). iÊç na koncert go to a concert. 3 for (a time). bilet na godzinà ósmà ticket for 8 o'clock. na ostatnià chwil´ until the last moment. raz na zawsze once and for all. 4 for (a purpose) gotowy na wszystko ready for everything. 5 at. na samà myÊl at the very thought nabawiç si´ -wi´ -wisz pf, impf nabawiaç si´ +G contract (disease) nabia∏ mi dairy products nabia∏owy aj of nabia∏ dairy nabiç ^biç pf, impf nabijaç strike, hit, whack, beat, thrash. +I stuff, pack (with), load (firearm), stud, pierce (na+A on). ~ si´ z kogoÊ make fun of nabieraç see nabraç nabijaç see nabiç nabity aj filled, packed nabo˝eƒstwo n church service nabój -boju mi cartridge, round, refill nabór -boru mi recruitment nabraç ^braç pf, impf nabieraç 1. +G take in, gather, acquire (a lot of) 2. fig +A dupe nabrze˝e n G-y embankment nabrze˝ny aj of nabrze˝e nabrzmia∏y aj pressing (problem, etc.) nabrzmieç -mi´ -misz pf, impf nabrzmiewaç swell nabyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf nabywaç +G acquire, obtain, purchase nabytek -tku mi purchase, acquisition nabywaç see nabyç nabywca mp purchaser nabywczy aj of nabywca. si∏a ~cza purchasing power nabycie n acquisition. do ~cia for purchase nabytek -tku mi purchase, acquisition nabzdyczony aj colloq high, drunk nacechowany aj marked, characterized nachalny aj pushy nachmurzyç si´ -rz´ -rzysz pf frown nachodziç see najÊç

184

nachylenie n slope nachyliç -l´ -lisz pf, impf nachylaç incline. ~ si´ bend nad+I over naciàç ^ciàç pf, nacinaç impf notch, cut, incise naciàgacz mp con artist naciàgany aj far-fetched naciàgnàç -n´ -niesz pf, impf naciàgaç sprain (muscle), pull on (clothing) nacieraç see natrzeç naci´cie n notch nacinaç see naciàç nacisk mi pressure naciskaç -am -asz impf, pf nacisnàç -sn´ -Êniesz press, put pressure na+A on nacja f nation nacjonalista mi nationist nacjonalizacja f nationalization nacjonalizm mi nationalism nacjonalizaowaç -zuj´ -zujesz impf, pf znacjonalizowaç nationalize naczelnik mp leader, head, chief naczelny aj main, chief naczynie n dish naczytaç si´ -am -asz pf +G read one's fill of nad prep 1 +I over, above, on top of. nad g∏owà overhead. nad ranem in the early morning 2. on, beside (a body of water). nad jeziorem by the lake. 3 +A to above, to a body of water. nad morze to the sea nad- prefix hyper, as in nadkwaÊnoÊç f hyperacidity nadaç ^daç pf, impf nadawaç -daj´ -dajesz broadcast, send. ~ si´ be suited do+G to nadajnik mi -a transmitter nadal av still, continually nadaremnie av in vain nadarzyç si´ -rzy pf, impf nadarzaç si´ us-3p occur, turn up nadawaç see nadaç nadawca mp sender nadàç ^dàç dm´ pf, impf nadymaç blow up, inflate nadàsany aj petulant nadà˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf nadà˝aç za+I keep pace with, keep up with nadba∏tycki aj on the Baltic coast nadbaga˝ mi excess baggage nadbudowa f superstructure nadchodzàcy aj upcoming, approaching, forthcoming nadchodziç see nadejÊç nadciÊnienie n hypertension nadcz∏owiek mp superman naddatek -tku mi surplus naddêwi´kowy aj supersonic nade see nad nadejÊcie n approach, arrival nadejÊç -jd´ -jdziesz pf, impf nadchodziç -dz´ -dzisz approach, arrive, draw near (on foot). nadepnàç -n´-niesz pf, impf nadeptywaç -tuj´-tujesz step, tread, trample na+A on nader av overly, excessively naderwaç ^rwaç pf, impf nadrywaç -am -asz tear slight, strain nades∏aç -Êl´ -Êlesz pf, impf nadsy∏aç send do+G to nad´ty aj sullen, conceited, inflated nadgorliwoÊç f officiousness nadgorliwy aj officious nadgraniczny aj borderland, frontier nadjechaç ^jechaç pf, impf nadje˝d˝aç arrive, approach (by vehicle) nadlecieç -c´ -cisz pf, impf nadlatywaç -tuj´ -tujesz come flying nadleÊnictwo n forestry management nadliczbowy aj surplus, overtime nadludzki aj superhuman

185

nadmiar mi excess nadmieniç -ni´-nisz pf, impf nadmieniaç mention nadmierny aj excessive nadmorski aj seaside nadmuchaç -am -asz pf, impf nadmuchiwaç -chuj´ -chujesz inflate nadmuchiwalny aj inflatable nadobowiàzkowy aj beyond one's duties nadp∏ata f overpayment nadprodukcja f overproduction nadprogramowy aj extra, surplus nadprzyrodzony aj supernatural nadrobiç -bi´ -bisz pf, impf nadrabiaç make up, do (lessons), catch up on nadruk mi inscription nadrywaç see naderwaç nadrz´dny aj over-riding, imperative nadskakiwaç -kuj´ -kujesz impf fawn upon, wait upon, toady up to nadsy∏aç see nades∏aç nadto av in addition nadu˝yç ^u˝yç pf, impf nadu˝ywaç +G abuse, overuse nadu˝ywanie n overuse, misuse, abuse nadwaga f excess weight nadwer´˝˘ç -˝´ -˝ysz pf, impf nadwer´˝aç strain, weaken, damage, injure, tax (energies) nadworny aj court nadwozie n body (of car) nadwra˝liwoÊç f hypersensitivity nadwra˝liwy aj hypersensitive nadwy˝ka -˝ek f surplus, excess nadymaç see nadàç nadziaç ^dziaç pf, impf nadziewaç (culinary) stuff, fill nadzienie n stuffing, filling nadzieja f Gpl -ei hope. w ~dziei +G in the hope of. mieç ~j´ hope to nadziemny aj overhead nadziewaç see nadziaç nadziwiç si´ -wi´ -wisz pf +D be amazed at nadzorca mp supervisor nadzorczy aj of nadzorca supervisory nadzorowaç -ruj´ -rujesz impf supervise, oversee nadzór -zoru mi oversight, supervision nadzwyczaj av extremely nadzwyczajny aj extraordinary. av nadzwyczajnie extraordinarily nafta f petroleum, oil, kerosene naftowy aj of nafta nagabnàç -n´ -niesz pf, impf nagabywaç -buj´ -bujesz pester nagadaç -am -asz pf, impf nagadywaç +G say, tell. ~ si´ talk at length, to one's heart's content nagan mi -a type of revolver nagana aj as f reprimand naganny aj reprehensible nagi aj nude, naked nagiàç -gn´ -gniesz pf, impf naginaç bend down naglàcy aj aj urgent nagliç -l´ -lisz impf press, urge nag∏oÊç f suddenness nag∏ówek -wka mi heading, headline nag∏y aj sudden. av nagle nagminny aj common(place) nagniotek mi -a corn (on foot) nagonka -nek f persecution nagoÊç f nakedness

186

nagraç -am -asz pf, impf nagrywaç record nagranie n recording nagrobek bka mi gravestone, gravemarker nagrobkowy aj of nagrobek nagroda -gród f prize, award. ~ Nobla Nobel prize nagrodziç -dz´ -dzisz pf, impf nagradzaç (kogoÊ za coÊ) reward (s.o. for s.t.) nagromadziç see gromadziç nagrywaç see nagraç nagrzaç ^grzaç pf, impf nagrzewaç heat up naiwnoÊç f naivite naiwny aj naive naj- prefix of superlative degree najazd mi LVsg najeêdzie invasion najàç -jm´ -jmiesz pf, impf najmowaç -muj´ -mujesz hire, rent, lease najbardziej av most of all najbli˝szy superl aj of bliski nearest, next. ~ krewny next of kin. w ~szà Êrod´ next Wednesday najdalszy superl aj of daleki farthest, furthest. av najdalej najechaç ^jechaç pf, impf naje˝d˝aç na+A run over, invade najem -jmu mi lease najemca mp renter najemnik mp tenant (farmer), hired hand, mercenary najemny aj hired, mercenary najeÊç si´ ^jeÊç pf eat one's fill +G of najeêdêca mp invader naje˝d˝aç see najechaç naje˝ony aj bristling najgorszy comp aj of z∏y worst. av najgorzej najlepszy superl aj of dobry best. av najlepiej najmniej superl av of ma∏o. co najmniej at the least najmniejszy comp aj of ma∏y the slightest najni˝szy super aj of niski lowest, bottom-most najnowszy superl aj of nowy newest, latest najogólniej av most generally najpierw av first of all, at first najpóêniej superl av of póêny at the latest najprawdopodobniej av most likely najstarszy superl aj of stary oldest, eldest najÊcie n intrusion najÊç -najd´ -najdziesz naszed∏ nasz∏a pf, impf nachodziç -dz´ -dzisz importune, haunt, intrude on najwczeÊniej superl av of wczesny at the earliest najwidoczniej av most evidently najwi´kszy super aj of wielki or du˝y largest, greatest. av najwi´cej most najwyraêƒiej av most obviously, most evidently najwy˝szy comp aj of wysoki highest. av najwy˝ej nakarmiç see karmiç nakaz mi order nakazaç -˝´ -˝esz pf, impf nakazywaç demand, require. pl expenditures nakleiç -ej´ -eisz pf, impf naklejaç stick na+L on naklejka -jek f sticker nak∏ad mi printing, (printing) run nak∏adaç see na∏o˝yç nak∏oniç -ni´ -nisz pf, impf nak∏aniaç incline do+G to or toward nakreÊliç -l´ -lisz pf, impf nakreÊlaç sketch, trace, outline nakr´ciç -c´ -cisz pf, nakr´caç impf wind up nakr´tka -tek f nut (for a bolt), screw-on top nakroiç -oj´ -oisz pf, nakrajaç impf +G slice off an amount of nakrycie n (table) setting nakryç ^kryç pf, impf nakrywaç 1 cover. ~ do sto∏u set the table. 2 apprehend

187

nalaç ^laç pf, impf nalewaç trans pour (tea, etc.) nalecia∏oÊç f trace nalegaç -am -asz impf na+A insist on naleganie n insistence nalepiç -pi´ -pisz pf, impf nalepiaç stick on, paste on (a stamp) nalepka -pek f sticker naleÊnik mi -a crepe, pancake nalewaç see nalaç nalewka -wek f infusion, tincture, liqueur nale˝eç -˝´ -˝ysz impf do+G belong to. jak nale˝y as it should be. (nie) nale˝y +infin one ought (not) to. ~ si´ +D have coming to nale˝noÊç f payment due nale˝ny aj due, owing nale˝yty aj proper, required, necessary. avnale˝ycie properly nalot mi air raid na∏adowaç see ∏adowaç na∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf nak∏adaç place, lay na+A on, impose na∏óg -∏ogu mi habit, bad habit na∏ogowy aj habitual nam D of my namacalnoÊç f tangibility namacalny aj tangible nami I of my namalowaç -luj´ -lujesz pf ~ twarz put on makeup namaszczenie n unction. ostanie ~ supreme unction. z ~niem with deliberation namawiaç see namówiç namiar mi us pl. bearings, personalia namiastka -tek f poor substitute for namiesnictwo n commission namiestnik mp deputy nami´tnoÊç f passion nami´tny aj passionate namiot mi tent namoczyç see moczyç namoÊciç see moÊciç namowa f suggestion namówiç -wi´ -wisz pf, namawiaç impf persuade, encourage, (impf) try to persuade namydliç -l´-lisz pf, impf namydlaç lather up, soap namys∏ mi thought, consideration. bez ~∏u without a moment's thought. po ~myÊle after due consideration, on second thought namyÊliç si´ -l´ -lisz pf, namyÊlaç si´ -am -asz impf think over nanieÊç ^nieÊç pf, nanosiç -sz´-sisz impf +G bring a quantity of, deposit (snow, mud, etc.) naƒ =na niego naocznie av personally, with one's own eyes naoczny aj. ~ Êwiadek eye witness naoko∏o prep +G all around naopowiedzieç ^wiedzieç pf, impf naopowiadaç +G say quite enough (about) naostrzyç see ostrzyç naówczas av then, at that time napad mi attack, incursion napadaç see napaÊç napar mi infusion, brew naparstek -tka mi thimble naparzyç -˝´ -˝ysz pf, impf naparzaç brew (e.g. tea) napastliwy aj belligerent, trouble-making napastnik mp aggressor, assailant napaÊç ^paÊç pf, impf napadaç na+A attack, assault napatrzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf napatrywaç si´ -ruj´ -rujesz have enough of looking

188

napawaç -am -asz impf +I fill with , inspire (with courage, etc.). ~ si´ +I be filled with, relish (satisfaction, etc.) nape∏niç -ni´ -nisz pf, impf nape∏niaç fill na pewno av for sure napchaç -am -asz pf, impf napychaç +I pack, cram (with) nape∏niç ^pe∏niç pf, impf nape∏niaç +I fill up, refill (with) na pewno av phr for sure nap´d mi drive, propulsion nap´dowy aj of nap´d nap´dziç ^p´dziç pf, impf nap´dzaç round up, herd, +G incite, inspire (fear, etc.) napiàç ~piàç pf, impf napinaç tense, tighten napiç si´ ^piç +G have a drink of napi´ty aj tense napi´cie n tension, voltage, suspense napis mi writing, inscription, subtitle napisaç see pisaç napiwek -wku mi tip napletek -tka mi foreskin nap∏ynàç -n´ -nieszì pf, impf nap∏ywaç come, flock nap∏yw mi influx nap∏ywowy aj immigrant napoiç ^poiç pf +D give to drink (animals) napoleoƒski aj Napoleonic napomnknàç -n´ -niesz pf, impf napomykaç o+L hint at napompowaç see pompowaç napomykaç see napomknàç napotkaç -am asz pf, impf napotykaç meet, encounter napój -poju mi Gpl -ów drink, beverage napór -poru mi pressure napraszaç si´ -am -asz impf be importunate naprawa f repair. w ~wie under repair naprawczy aj. warsztat ~ repair shop naprawd´ av really, truly naprawiç -wi´ -wwisz pf, impf naprawiaç repair, fix napr´dce av very quickly, hastily napr´˝enie n tension napr´˝ony aj taught, tightened napr´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf napr´˝aç tighten, taughten naprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf naprowadzaç direct, guide naprzeciw prep +G opposite, to meet naprzeciwko aj vis a vis, opposite. z ~ka from across the way naprzód av forward, ahead, in advance. iÊç~ z czymÊ go ahead with s.t. naprzykrzaç si´ -am -asz impf +D become a nuisance to napuchni´ty aj swollen napuszony aj overblown (style), proud, haughty, pompous napuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf napuszczaç let in, set against napychaç see napchaç narada f meeting, conference. pl deliberations naradziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf naradzaç si´ deliberate, confer naramiennik mi -a epaulet narastaç see narosnàç naraz av all at once, instantly, suddenly naraziç ^raziç pf, impf nara˝aç endanger. na+A expose to. intrans ~ si´ na niebezpieczeƒstwo expose o.s. to danger narciarka -rek 1 fem of narciarz. 2 skiing cap narciarski skiing (equipment, etc.) narciarstwo n skiing narciarz mp skier narcyz mi -a narcissus

189

narcyzm mi narcissism nareszcie av at last narkoman mp drug addict narkomania f drug addiction narkomanka -nek fem of narkoman narkotyczny aj narcotic narkotyk mi narcotic narkotyzowaç si´ -zuj´ -zujesz impf take drugs narkoza f anaesthesia narobiç -bi´ -bisz pf +G make a lot of, cause a lot of (noise, trouble, etc.). ~ ha∏asu raise a ruckus narodowy aj of naród national narodowoÊciowy aj ethnic narodowoÊç nationality, ethnicity narodzenie n birth. Bo˝e ~ Christmas narodziç si´ -dz´ -dzisz pf be born narodziny pl form G-in birth(day) narodzinowy aj of narodziny narosnàç -n´ -Êniesz pf, impf narastaç grow, increase naroÊl f growth naro˝nik -mi -a corner (of a room) naród -rodu mi people, nation. narracja f narration narracyjny aj narrative (structure, etc.) narrator mp narrator narratorka -rek fem of narrator narta f ski. iÊç na ~ty go skiing. jeêdziç na ~tachski naruszenie n violation, infringement, breaking (of rule, law) naruszyç -sz´ -szysz pf, impf naruszaç violate (rule, law) narwany aj hot-headed narysowaç see rysowaç narzàd mi (body) organ narzecze n dialect narzeczony mp decl as aj Npl narzeczeni fiancé narzeczona f decl like aj fiancée narzekaç -am -asz impf na+A complain about narz´dnik mi -a instrumental case narz´dzie n Gpl -dzi tool, instrument narzuciç -c´ -cisz pf, impf narzucaç throw na+A on, impose. ~ si´ +D inflict oneself on s.o., be importunate with s.o. narzuta f coverlet nas GAL of my nasenny aj. proszek ~ sleeping powder. nasennie soporifically nasi see nasz nasiàkaç -am -asz impf, pf nasiàknàç -n´ -niesz +I absorb, soak up nasiec ^siec pf, impf nasiekaç +G chop, mow (an amount of) nasienie n seed, sperm nasiliç si´ -l´ -lisz pf, impf nasilaç si´ intensify nasilenie n intensity, intensification naskórek -rka mi epidermis nas∏aç ^s∏aç Êl´ pf, impf nasy∏aç impf send, visit na+A upon nas∏uchaç si´ -am -asz pf +G hear enough of nas∏uchiwaç -chuj´ -chujesz +G strain one's ears, listen intently (to) nasmarowaç see smarowaç nastaç -stan´ -staniesz pf, impf nastawaç -staj´ -stajesz (of time) come, follow, ensue nastawiç -wi´ -wisz pf, impf nastawiaç put on, set (clock), predispose. ~ muzyk´ put on some music. ~ uszu perk up one's ears nastawienie n attitude do+G towards nastawiony aj na+A inclined toward, oriented toward

190

nastàpiç -pi´ -pisz pf, impf nast´powaç -puj´ -pujesz follow upon, succeed, ensue. co nast´puje the following. jak nast´puje as follows nast´pca mp successor nast´pny aj next. av nast´pnie next, then, afterwards nast´pstwo n w ~wie as a result, in the aftermath of nast´pujàcy aj next, following, succeeding. av nast´pujàco as follows nastolatek mp Npl -ki teenager nastolatka -tek fem of nastolatek nastoletni aj teen-age nastrajaç see nastroiç nastr´czyç -cz´ -czysz pf. impf nastr´czaç +D, +G present s.o. (difficulties, etc.) nastroiç -oj´ -oisz pf, impf nastrajaç tune (instrument) nastrój -stroju mi mood, atmosphere nastrojowy aj mood, romantic (music, etc.) nasturcja f nasturtium nasunàç -n´ -niesz pf, impf nasuwaç push forward, suggest, raise (a question). ~ si´ come to mind nasyciç -c´ -cisz pf, impf nasycaç saturate. ~ si´ become saturated nasycenie n saturation nasycony aj saturated nasyp mi embankment nasz (nasza nasze nasi) poss pron our, ours naszed∏, nasz∏a, etc. see najÊç naszkicowaç see szkicowaç naszyjnik mi -a necklace naszywka -wek f sew-on badge naÊladowaç -duj´ -dujesz imitate, emulate naÊladowanie imitation. godny ~nia worth imitating naÊladowca mp imitator naÊladownictwo n imitation naÊladowczy aj imitative naÊmiaç si´ ^Êmiaç si´ pf, impf naÊmiewaç z+G have a good laugh at, mock naÊwietlanie n irradiation naÊwietliç -l´ -lisz pf, impf naÊwietlaç illuminate, expose (film), cast light on natarcie n attack natarczywoÊç f persistence natarczywy aj persistent, insistent, obtrusive, importunate natchnàç -n´ -niesz pf inspire natchnienie n inspiration natchniony aj inspired nat´˝enie n strain, intensity nat´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf nat´˝aç intensify, strain (sight,e tc.). ~ si´ strain self natka -tek f (carrot, etc.) tops, parsley natknàç si´ -n´ -niesz pf, impf natykaç si´ na+A encounter nat∏ok mi crowd, crush. w ~ku +G in the rush of (events, thoughts, etc.) natomiast av on the other hand, but natrafiç -fi´ -fisz pf, impf natrafiaç na+A encounter, strike (gold, etc.) natr´t mp pej intruder, crashing bore natr´tny aj importunate, bothersome, intrusive natrysk mi shower, spray natrzeç ^trzeç pf, impf nacieraç 1 rub, give s.o. a rubdown. 2 attack, charge, make an incursion na+A on 3. impf insist natura f nature. z ~ry by nature naturalizm mi naturalism naturalnoÊç f naturalness naturalny aj natural. av naturalnie naturally, of course natychmiast av immediately natychmiastowy aj immediate, instantaneous natykaç si´ see natknàç si´

191

nauczaç -am -asz impf +A +G instruct s.o. in s.t. nauczanie n instruction nauczka -czek f. dim of nauka. daç komuÊ ~k´ teach s.o. a lesson nauczyç (si´) see uczyç (si´) nauczyciel n school-teacher nauczycielka -lek fem of nauczycielka nauczycielski aj of nauczyciel, nauczycielstwo nauka f science, study, learning, teaching, instruction, knowledge, lesson naukowiec -wca mp scholar naukowy aj scientific naumyÊlny aj deliberate. naumyÊlnie av deliberately nawa f nave nawadniaç see nawodniç nawadnianie n irrigation nawa∏ mi heap, pile (of work, etc.) nawa∏nica f storm, tempest, squall nawarstwiç si´ -wi´ -wisz pf, impf nawarstwiaç si´ accumulate, become stratified nawarstwienie n layer, stratification nawarzyç -rz´-rzysz pf. ~ sobie piwa stir up trouble for o.s. nawet av even nawias mi parenthesis, bracket. ~sem mówiàc parenthetically speaking nawiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf nawiàzyaç -zuj´ do+G refer to, draw on. enter into (conversation, contact, etc.) nawiàzanie n reference nawiedziç -dz´ -dzisz pf, impf nawiedzaç strike (of disease, etc.), haunt nawierzchnia f surface nawiew mi ventilation nawieêç ^wieêç pf, impf nawoziç -˝´ -zisz +G bring a lot of nawigacja f navigation nawigator mp navigator nawil˝acz mi -a humidifier nawil˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf nawil˝aç moisturize, humidify nawinàç -n´ -niesz pf, impf nawijaç wind, roll up, spool, reel. ~ si´ +D get in s.o.'s way nawis mi overhang nawlec -wlek´ -wleczesz pf, impf nawlekaç thread (needle), string (beads) nawodniç -ni´ -nisz pf, impf nawadniaç irrigate nawo∏aç -am -asz pf, impf nawo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz call, hail. exhort do+G to nawoziç -˝´ -zisz impf fertilize, spread manure. see also nawieêç nawóz -wozu mi manure nawróciç -c´ -cisz pf, impf nawracaç convert, turn back. ~ si´ be converted nawrócenie n conversion nawrócony aj converted nawrót -wrotu mi recurrence nawyk mi habit nawzajem av mutually, likewise nazajutrz av on the next day nazbieraç -am -asz pf +G collect, gather together, assemble nazbyt av too, excessively nazewnictwo n nomenclature naziemny aj kontrola ~na groung control nazista mp Nazi nazistowski aj Nazi nazizm mi Nazism naznaczyç -cz´ -czysz pf, impf naznaczaç mark nazwa f name nazwaç -zw´ -zwiesz pf, nazywaç impf name, call. ~ si´ be called nazwisko n last name, surname. z ~ka by name (reputation) n.e. abbrev = naszej ery A.D. Neapol mi Naples

192

negacja f negation negatyw mi (photographic) negative negatywny aj negative negli˝ mi. w ~˝u in state of undress negli˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf ignore negocjacje pl G-cji negotiations negowaç -guj´ -gujesz impf negate nekrolog mi obituary nektar mi nectar nektarynka -nek f nectarine neo- prefix as in neoklasyczny aj neoclassical neologizm mi neologism neon mi neon sign neonówka -wek f neon light nerka -rek f kidney nerkowy aj renal nerw mi nerve. dzia∏ac komuÊ na ~wy get on s.o.'s nerves nerwica f neurosis nerwowoÊç f nervousness nerwowy aj of nerw. nervous netto n indecl net (measure) neurolog mp neurologist neurologia f neurology neuron mi neuron neurotyczny aj neurotic neurotyk mp neurotic neutralizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zneutralizowaç neutralize neutralnoÊç f neutrality neutralny aj neutral newralgiczny aj neuralgic n´càcy aj tempting n´ciç -c´ -cisz impf, pf zn´ciç tempt, lure n´dza f abject poverty, destitution n´dzarz mp pauper n´dzny aj poor, wretched n´kaç -am -asz impf plague, haunt, annoy, harrass niania f nanny niaƒczyç -cz´ -czysz impf nurse nià see ona niby comp conj as if, something like, supposedly nic GA nic, niczego D niczemu IL niczym nothing dobry do niczego not good for anything jak gdyby nigdy nic as if nothing had changed. nic a nic nothing whatsoever nic takiego nothing of the sort niczego sobie not bad to nic never mind. nicoÊç f nothingness nicpoƒ mp good-for-nothing niç f often-pl NApl nici Ipl niçmi thread niczego, niczemu, niczym see nic niczyj niczyja niczyje) poss pron no-one's, nobody's nie neg part no, not nie- prefix 1 un-. For transparent negatives, the word may only be listed under the positive. 2 rather not, as in niebrzydki aj rather good-looking nie ma (past: nie by∏o, future: nie b´dzie) +G there is (was, will be) no nie ma co ˝a∏owaç no need to regret nie ma czemu si´ dziwiç no wonder

193

nie ma obawy never fear nie ma rady there's no help nie ma za co don't mention it nieadekwatny aj inadequate nieaktualny aj no longer current or in effect nieapetyczny aj unappetizing niebagatelny aj non-trivial niebawem av soon niebezpieczny aj dangerous niebezpieczeƒstwo n danger niebiaƒski qaj heavenly niebieski aj (light) blue nieb∏ahy aj not unimportant, not trivial, no small niebiaƒski aj heavenly niebieski aj 1 blue, azure. 2 celestial, heavenly niebiosa pl form of niebo G -bios heaven(s) niebo n NApl niebiosa sky, heaven. o ca∏e ~ by a huge amount. pod niebiosa to the heavens nieboraczka -czek fem of nieborak nieborak mp poor thing, poor soul nieboszczka -czek fem of nieboszczyk nieboszczyk mp the deceased, the late niebyt mi non-existence niebywa∏y aj unheard-of. av niebywale most unusually nieca∏kowity aj not total nieca∏y aj not quite, less than. ~ rok not quite one year niecelny aj wide of the park niecelowy aj misguided niecenzuralny aj obscene niech exhortatory part let. niech pójdzie let him go. niech to zrobi´ why don't I do that niechcàcy aj inadvertant niechcenie n. od ~nia perfunctorily niechciany aj unwanted niechlujny aj unkempt niechlujstwo n slovenliness niech´ç f aversion, reluctance niech´tny aj unwilling. av niech´tnie reluctantly niechluj mp pej slob niechlujny aj sloppy niechlujstwo n sloppiness niechodliwy aj hard or impossible to sell niechybny aj certain, sure, unfailing nieciekawy aj uninteresting niecierpliwiç si´ -wi´ -wisz impf, pf zniecierpliwiç si´ grow impatient niecierpliwoÊç impatience niecierpliwy aj impatient niecny aj ignoble nieco av somewhat, slightly niecodzienny aj out of the ordinary niecz´sty aj infrequent nieczul˘ aj insensitive, impervious nieczynny aj inoperative, out of order, not in use, closed (of store) nieczystoÊci pl form G -Êci garbage, waste nieczysty aj unclean, impure. ~te sumienie guilty conscience nieczytelny aj illegible niedaleko not far od+G from niedawny aj recent, not long ago. av niedawno. recently. do ~na until recently niedbalstwo n neglect niedba∏y aj perfunctory, careless, negligent. av niedbale

194

niedelikatny aj indelicate nied∏ugo av not long, before long, soon niedobitki mp pej survivors niedobór -boru mi shortage, insufficiency niedobrany aj ill-suited niedobry aj bad, poor, no longer good, stale (of food), unkind. av niedobrze. ~ mi I feel queasy niedoceniany aj unappreciated niedochodowy aj unprofitable niedociàgni´cie n shortcoming, inadequacy niedoczekanie twoje phr you'll never see the day, that'll be the day niedogodnoÊç f inconvenience niedogodny aj inconvenient niedojrza∏oÊç f immaturity niedojrza∏y aj immature niedok∏adnoÊç f inexactitude, inaccuracy niedok∏adny aj inexact niedokonany aj imperfect (aspect) niedokoƒczony aj uncompleted niedola f misery, hardship niedo∏´ga mp pej klutz, incompetence person niedo∏´stwo n incompetence niedo∏´˝ny aj incompetent, clumsy niedomagaç -am -asz impf be ailing, be infirm niedomówienie n vague hint niedopa∏ek -∏ka mi (cigarette) butt niedopatrzenie n oversight niedopieczony aj underdone, undercooked, half-baked niedopowiedzenie n understatement niedopuszczalny aj impermissable niedorozwini´ty aj underdeveloped niedorzecznoÊç f absurdity niedorzeczny aj preposterous, absurd, nonsensical niedoskona∏y aj imperfect niedos∏yszany aj unheard, inaudible niedos∏ysz´ç -sz´ -szysz have trouble hearing niedostateczny aj insufficient, unsatisfactory (grade) niedostatecznoÊç f insufficiency niedostateczny aj insufficient niedostatek -tku mi shortage niedost´pny aj inaccessible niedostrzegalny aj imperceptible niedosyt mi want, need, insufficiency niedosz∏y aj unrealized, would-be, was-to-have-been niedoÊcig∏y aj unequalled niedoÊcigniony aj unsurpassed, unparalleled niedoÊwiadczony aj inexperienced niedoÊwietlony aj underexposed niedotlenienie n anoxemia (oxygen deficiency) niedowaga f less than the correct weight niedowiarek mp habitual doubter niedowidzieç -dz´ -dzisz impf have failing eyesight niedowierzaç -am -asz +D not believe s.o. niedowierzanie n disbelief niedow∏ad mi paresis (muscle weakness) niedozwolony aj unauthorized niedo˝ywienie n malnourishment niedo˝ywiony aj malnourished niedrogi aj inexpensive

195

niedro˝ny untracked niedu˝o quant +G not much of niedwuznaczny aj unambiguous niedyskrecja f indiscretion niedysponowany aj indisposed niedyspozycja f indisposition niedysretny aj indiscreet niedziela f Sunday niedzielny aj of niedziela niedêwiadek -dka mp bear cub niedêwiedzi aj of niedêwiedê niedêwiedzica f she-bear niedêwiedê ma bear nieefektowny aj ineffective, not making the right impression nieefektywny aj ineffectual nieelegancki aj inelegant nie fair "niefer" indecl aj unfair nieforemny aj misshapen nieformalny aj informal niefortunny aj unfortunate niefrasobliwy aj light-hearted niegdyÊ av once, at one time niegdysiejszy aj by-gone niegodny aj +G undeserving of, unworthy of niegodziwy aj wicked niegoÊcinny aj inhospitable niegotowy aj unfinished niegramatyczny aj ungrammatical niegroêny non-threatening niegrzecznoÊç f impoliteness, rude behavior niegrzeczny aj rude, impolite, bad (of dog or child) niegustowny aj tasteless nieistotny aj non-essential, unimportant, irrelevant niej see ona niejadalny aj inedible niejaki pron aj some, a certain niejako av as it were niejasny aj unclear, murky niejeden (-jedna -jedno) pron aj more than one, quite a few niejednokrotnie av often enough niejednolity aj uniform niejednoznaczny aj ambiguous niekiedy av sometimes niekompetentny aj incompetent niekoniecznie av not necessarily niekonsekwentny aj inconsistent niekonwencjonalny aj unconventional niekorzystny aj unfavorable, negative. av niekorzystnie unfavorably, adversely niekorzyÊç f. na czyjàÊ ~ to s.o.'s disadvantage niekrepujacy aj non-constraining niektóre pl pron aj some, certain niekulturalny aj uncultured, boorish niekurczliwy aj non-shrink nielegalny aj illegal nieletni aj under-age nieliczny aj not many nielogiczny aj illogical nielojalny aj disloyal

196

nieludzki aj inhuman nie∏ad mi disarray nie∏aska f disfavor niema∏y aj sizable niemal av almost, practically Niemcy pl form G Niemiec Germany niemiarodajny aj unrreliable Niemiec -mca mp German niemiecki German. av po niemiecku in German niemi∏osierny aj pitiless, merciless. av niemi∏osiernie pitilessly, mercilessly niemi∏y aj unpleasant, unkind. av niemi∏o or niemile Niemka -mek fem of Niemiec niem∏ody aj no longer young niemnàcy aj crease-resistant niemniej av however. tym ~ nevertheless, still, all the same niemoc f impotence niemodny aj unfashionable niemoralny aj immoral niemota f muteness niemowl´ n -l´cia NApl -l´ta Gpl -làt baby, infant niemowl´ctwo n infancy niemowl´cy aj of niemowl´ niemo˝liwoÊç f impossibility niemo˝liwy aj impossible niemrawy aj sluggish niemuzykalny aj unmusical niemy aj dumb, speechless, silent (film) nienadzwyczajny aj not out of the ordinary, normal, average, unremarkable nienaganny aj irreproachable, impeccable nienarodzony aj unborn nienaruszalnoÊç f sanctity nienaruszalny aj unalterable nienaruszony untouched, intact nienasycony aj unsaturated, unsated, insatiable nienaumyÊlnie aj inadvertently nienaturalny aj unnatural nienaumyÊlnie av unintentionally nienawidziç -dz´ -dzisz +G hate, detest nienawistny aj hateful nienawiÊç f hatred nienormalny aj abnormal, unnatural nieobecnoÊç f absence nieobecny aj absent nieobliczalny aj unpredictable nieobrobiony aj unformed, unworked nieobyczajny aj indecent, immoral nieobyty aj unmannered nieoceniony aj invaluable nieoczekiwany aj unexpected. av nieoczekiwanie unexpectedly nieodgadniony aj mysterious, inscrutable nieod∏àczny aj inseparable, inherent nieodmienny aj invariable, uninflected nieodparty aj irresistable nieodpowiedni aj inappropriate nieodpowiedzialny aj irresponsible nieodpowiedzialnoÊç f irresponsibility nieodró˝nianie n failure to distinguish nieodwo∏alny aj irrevocable

197

nieodwracalny aj irreversible nieodzowny aj necessary, inevitable, indispensable nieod˝a∏owany aj late-lamented nieoficjany aj unofficial nieograniczony aj absolute, unlimited nieokie∏znany aj unbridled, unreconstructed nieokreÊlony aj indefinite, undefined nieokrzesany aj uncouth nieomylny aj infallible nieopanowany aj out-of-control nieopatrznnie aj carelessly nieopisany aj undescribed, untold nieop∏acalny aj unprofitable nieorganiczny aj inorganic nieosiàgalny aj unattainable nieostro˝noÊç carelessness nieostro˝ny aj careless niepalàcy mp decl like aj non-smoker niepalny aj non-flammable niepami´tny aj. od niepami´tnych ~sów from time immemorial nieparzysty aj odd (number) niepe∏noletni aj not of age, underage, in one's minority niepe∏nosprawny aj handicapped niepe∏ny aj incomplete niepewnoÊç f uncertainty niepewny aj co do+G uncertain about niepijàcy mp decl like aj non-drinker niepiÊmienny aj illiterate nieplanowy aj unplanned niep∏odnoÊç f infertility niep∏odny aj infertile niepochlebny aj unfavorable niepocieszony aj disconsolate niepoczytalnoÊç f mental incompetence niepoczytalny aj mental incompetence niepodatnoÊç f intractibility niepodatny aj intractible (soil, material), impervious na+A to niepodleg∏oÊç f independence niepodleg∏y aj independent niepodobna verbal +infin one cannot, there is no way niepodobny aj unlike, dissimilar niepodwa˝alny aj incontrovertible, irrefutable niepodzielny aj indivisible niepogoda f bad weather niepohamowany aj unbridled, unrestrained niepoj´ty aj inconceivable niepokalany aj immaculate, virgin, pure niepokaêny aj insignificant, unremarkable niepokoiç -oj´ -oisz impf, pf zniepokoiç trans upset, disturb, worry. pap niepokojàcy worrying, disturbing, distressing. intrans ~ si´ o+A become worried (about) niepokojàcy aj disturbing, distressing niepokonany aj invincible niepokój -koju mi concern, worry, distress, unease niepomierny aj extreme, excessive, inordinate. av niepomiernie extremely, inordinately niepoprawny aj incorrect, incorrigible niepopularny aj unpopular nieporadny aj incompetent, helpless niepor´czny aj awkward, unwieldy

198

nieporównanie av incomparably nieporozumienie n misunderstanding nieporzàdek -dku mi disorder, mess nieporzàdny aj disorderly, messy nieposkromiony aj uncontrollable niepos∏uszeƒstwo av disobedience niepos∏uszny aj disobedient niepostrze˝enie n imperceptibly nieposzlakowany aj blameless (character) niepotrzebny aj unnecessary, unneeded, unwanted niepowa˝ny aj frivolous, unserious niepowodzenie n failure niepowszedni aj out of the ordinary niepowtarzalny aj unrepeatable, unique niepoznaki phr. do ~ until unrecognizable niepozorny aj inconspicuous niepo˝àdany aj undesirable niepraktyczny aj impractical nieprawda 1. f untruth 2. verbal it's not true nieprawda˝? tag isn't it? nieprawdopodobny aj improbable nieprawdziwy aj untrue, false, fictitious, imaginary nieprawid∏owoÊç f irregularity nieprawid∏owy aj irregular nieprawny aj unlawful nieprawomocny aj not yet law nieprecyzyjny aj imprecise nieprodukcyjny aj nonproductive nieprofesjonalany aj unprofessional nieproporcjonalny aj disproportionate nieproszony aj uninvited, unwelcome nieprzebrany aj countless nieprzebyty aj impassable nieprzejezdny aj impassable nieprzejrzysty aj opaque nieprzekonujàcy aj unconvincing nieprzekupny aj uncorruptable nieprzemakalny aj waterproof nieprzenikniony aj impenetrable nieprzepisowy aj not according to regulations nieprzepuszczalny aj water-tight nieprzerwany aj uninterrupted, incessant. av nieprzerwanie incessantly nieprzet∏umaczalny aj untranslatable nieprzewidziany aj unforeseen nieprzezwyci´˝ony aj insurmountable, unconquerable nieprzychylny aj unfavorable, unfriendly nieprzydatny aj useless nieprzyjaciel mp enemy nieprzyjacielski aj of nieprzyjaciel. enemy('s) nieprzyjazny aj unfriendly, hostile nieprzyjemnoÊç f unpleasantness nieprzyjemny aj unpleasant nieprzyst´pny aj inaccessible nieprzytomnoÊç f unconsciousness nieprzytomny aj unconscious nieprzywyk∏y aj do+G unaccustomed to nieprzyzwoitoÊç f indecency nieprzyzwoity aj indecent, dirty (joke)

199

nieracjonalny aj irrational nieraz av sometimes nierdzewny aj rustproof, stainless nierealistyczny aj unrealistic nieregularnoÊç f irregularity nieregularny aj f irregular nierentowny aj unprofitable nierolniczy aj nonagricultural, nonagrarian nierozerwalny aj inseparable nieroz∏àczka -czek f love-bird. pl Siamese twins nieroz∏àczny aj inseparable nierozpuszczalny aj insoluble nieroztropny aj imprudent nierozwa˝ny aj rash, injudicious, reckless. av nierozwa˝nie recklessly nierób -roba mp pej loafer nieróbstwo n idleness, sloth nierównomierny aj uneven nierównoÊç f imbalance, unevenness nierówny aj unbalanced, uneven. av nierówno unevenly nieruchomoÊç f real estate nieruchomy aj immobile, motionless, still nierzàd mi anarchy, prostitution nierzàdny aj indecent nierzadko av not infrequently nierzeczywisty aj unreal nierzetelny aj unreliable niesamowity aj incredible, uncommon, strange, amazing, unbelievable, incredible. av niesamowicie uncommonly niesforny aj unruly nieskazitelnoÊç f impeccability, flawlessness nieskazitelny aj flawless nieskomplikowany aj uncomplicated nieskoƒczonoÊç infinity. w ~ ad infinitum nieskoƒczony aj infinite. av nieskoƒczenie infinitely nieskory aj do+G unwilling, reluctant to nieskromnoÊç f immodesty nieskutecznoÊç f ineffectiveness nieskuteczny aj ineffectual nies∏awa f disgrace nies∏uszny aj improper, incorrect nies∏uszny aj incorrect nies∏ychany aj unheard-of. av nieslychanie unbelievably niesmak mi distaste niespecjalnie av not especially niespe∏na av not quite niespodzianka -nek f surprise niespodziewany aj unexpected. av niespodziewanie unexpectedly niespokojny aj restless, anxious niespotykanyI aj unprecedented niespójnoÊç f incoherence niespójny aj incoherent niesprawdzalnoÊç f untestability niesprawdzalny aj untestable niesprawiedliwoÊç f injustice niesprawiedliwy aj unjust niesprawny aj faulty, not functional niesprzyjajàcy aj unfavorable niesta∏y aj inconstant

200

niestaranny aj careless niestety av unfortunately niestosownoÊç f incongurity niestosowny aj inappropriate, incongruous niestrawnoÊç f indigestion niestrawny aj indigestible niestrudzony aj tirteless, indefatiguable. av niestrudzenie untiringly, indefatigably niestworzony aj incredible, fantastic niesumienny aj unconscientious nieswojo av uncomfortable. czuç si´ ~ feel ill at ease nieswój aj not oneself, ill at ease niesympatyczny aj unpleasant, not nice nieszcz´sny aj miserable nieszcz´Êcie n misfortune, bad luck nieszcz´Êliwy aj unfortunate, unhappy, miserable. av nieszcz´Êliwie unfortunately nieszcz´Ênik mp wretch nieszkodliwy aj harmless nieszlachecki aj nonaristocratic nieszpory pl form G-ów vespers nieÊcis∏y aj inexact nieÊç nios´ niesiesz niós∏ nios∏a nieÊli det, nosiç -sz´ -sisz indet, ponieÊç pf carry, (indet) wear. nosiç okulary wear glasses. pf see also odnieÊç, zanieÊç nieÊciàgalny aj bad (bedt) nieÊlubny aj illegitimate (child) nieÊmia∏oÊç f shyness nieÊmia∏y aj bashful, shy nieÊmiertelnoÊç f immortality nieÊwiadomoÊç f unconsciousness, unwittingness nieÊwiadomy aj inknowing, unwitting, unconscious nieÊwie˝y aj not fresh, stale, gone bad (of food) nietakt mi gaffe, faux pas, social error nietaktowy aj tactless nietkni´ty aj untouched, unharmed nietoperz ma bat (animal) nietrafny aj off the point, irrelevant nietrudno verbal it is not difficult o+A to get nietrwa∏y aj inconstant nietrzeêwoÊç f intoxication nietrzeêwy aj intoxicated, tipsy nietykalnoÊç f immunity (from prosecution) nietykalny aj untouchable, immune (from prosecution) nietypowy aj atypical nieub∏agany aj inexorable. av nieub∏aganie inexorably nieuchronny aj inevitable. av nieuchronnie inevitably nieuchwytny aj elusive nieuctwo n ignorance nieuczciwoÊç f dishonesty nieuczciwy aj dishonest nieudacznik mp loser nieudany aj unsuccessful nieudolnoÊç f ineptness nieudolny aj clumsy, inept nieudolny aj clumsy, awkward nieufnoÊç f distrust, mistrustfulness nieufny aj mistrustful nieugi´ty aj unbent, unbending nieuk mp pej ignoramus nieuleczalny aj incurable. av nieuleczalnie incurably

201

nieumiej´tny aj unskillful nieumyÊlny aj unintentional nieunikniony aj unavoidable nieuprawniony aj unjustified nieupzejmy aj unkind, impolite nieurodzaj mi crop failure nieurojony aj real, not imaginary nieustanny aj unceasing, ceaseless, continuous. av nieustannie ceaselessly nieust´pliwy aj unyielding nieustraszony aj fearless nieuwaga f inattention nieuwa˝ny aj inattentive, distracted nieuzasadnialny aj unjustifiable nieuzasadniony aj unjustified niewart +G unworthy of niewa˝ny aj unimportant niewàtpliwy aj indubitable, unquestionable. av niewàtpliwie indubitably, without a doubt niewdzi´cznoÊç f ingratitude niewdzi´czny aj ungrateful nieweso∏y aj bleak niewiadoma aj as f unknown (number) niewiadomy aj unknown niewiara f disbelief niewiarygodny aj unreliable, unbelievable niewidka. czapka niewidka cap of invisibility niewidoczny aj invisible niewidomy aj invisible, blind. as mp blind person niewidzialny aj invisible niewiedza f ignorance niewiele indef num few, not much, not many, little niewielki aj small, slight, of modest size, not large niewiernoÊç f unfaithfulness niewierny aj unfaithful niewierzàcy aj non-believer niewieÊci aj womanly niewiniàtko -tek n innocent young thing niewinnoÊç innocence niewinny aj innocent niew∏aÊciwy aj incorrect, inappropriate, wrong niewola f servitude, bondage, imprisonment niewolnica f slave niewolnictwo n slavery niewolnik mp slave niewra˝liwy aj insensitive niewskazany aj inadvisable niewspó∏mierny aj incommensurate niewtajemniczony aj unitiated niewybaczalny aj unforgivable niewybredny aj unrefined niewyczuwalny aj impalpable niewydolnoÊç incapacity, inefficiency niewydolny aj inefficient niewygodny aj uncomfortable niewygody pl form G-gód discomforts niewykluczony aj not out of the question niewykszta∏cony aj uneducated niewykwalifikowany aj unskilled niewymowny aj unutterable, inexpressible

202

niewyp∏acalnoÊç f insolvency niewyp∏acalny aj insolvent niewypowiedzialny aj inexpressible niewyraêny aj indistinct niewys∏owiony aj inexpressible niewysoki aj not large, rather short niewyspany aj sleepy niewystarczajàcy aj insufficient niewyszukany aj unrefined niewy˝yty aj unsatisfied, unappeased niewzruszony aj inflexible niezadowalajàcy aj unsatisfactory, unsatisfying niezadowolenie n dissatisfaction niezadowolony aj dissatisfied niezale˝nie od+G regardless of niezale˝noÊç f independence niezale˝ny aj independent niezaliczenie n failure (to pass examinatiion ) niezam´˝ny aj unmarried (of woman) niezamierzony aj unintended niezamieszka∏y aj uninhabited niezamo˝ny aj destitute niezapominajka -jek f forget-me-not niezapomniany aj unforgettable niezaprzeczalny aj incontrovertible niezaradny aj helpless niezastàpiony aj irreplaceable niezatarty aj indelible niezauwa˝alny aj imperceptible niezawis∏y aj independent niezawodny aj reliable, unfailing niezbadany aj unexplored niezb´dnoÊç indispensability niezb´dny aj indispensable, essential, vital niezbity aj irrefutable niezbyt av not too, not much, not especially niezbywalny aj unsellable, inalienable niezdarny aj awkward, ungainly, clumsy niezdatny aj unfit niezdecydowany aj irresolute niezdolnoÊç f inability, ineptness niezdolny aj incapable, inept, unable niezdrowy aj unhealthy niezgoda f discord niezgodnoÊç incompatibility niezgodny aj discordant, incompatible, inconsistent niezgrabiarstwo n ungainliness, uncouthness niezgrabny aj clumsy, unshapely nieziemny, nieziemski aj otherworldly, ethereal nieziszczalny aj unrealizable niezliczony aj innumerable niez∏omny aj irrevocable, unbreakable. av niez∏omnie irrevocably niez∏y aj not bad, pretty good (looking). av nieêle niezmienny aj invariable niezmiernie av immeasurably niezmordowany aj indefatigueable niezmywalny aj indelible nieznaczny aj small, slight, insignificant. av nieznacznie insignificantly

203

nieznajomy mp decl like aj stranger nieznany aj unknown niezniszczalny aj indestructible nieznoÊny aj unbearable niezr´czny aj awkward niezrozumia∏y aj incomprehensible niezrównany aj unmatched niezrównowa˝ony aj unstable niezupe∏nie av not completely niezw∏ocznie av promptly niezwyci´˝ony aj invincible niezwyk∏y aj unusual. av niezwykle unusually nieêle av of niez∏y not bad, pretty good nie˝onaty aj unmarried (of man) nie˝yczliwoÊç f ill will, unfriendliness nie˝yczliwy aj unfriendly, unsympathetic nie˝yjàcy aj dead, deceased nie˝ywotny aj inanimate nie˝ywy aj dead nigdy av never. ju˝ ~ never again nigdzie av nowhere nihilizm mi nihilism nijak av nohow, neither one way or the other nijaki pron aj nondescript nikczemnik mp pej no-gooder nikczemnoÊç f dishonorableness nikczemny aj dishonorable, despicable nikiel -klu mi nickel niklowaç -luj´ -lujesz impf, pf poniklowaç nickel plate niklowany aj nickel plated nik∏óÊç f minuteness, wanness nik∏y aj dim, faint, wan, barely perceptible niknàç -n´ -niesz nik∏ impf, zniknàç pf vanish nikogo, nikomu, nikim see nikt nikotyna f nicotine nikt GA nikogo D nikomu IL nikim no one, nobody Nil mi Nile nim 1 conj before. 2 IL of on or ono nimfa f nymph nimfomania f nymphomania niniejszy aj this, the present, the current (chapter, etc.) nios´, nios∏a, niós∏ see nieÊç niski aj low, short (of stature). comp av ni˝ej. comp aj ni˝szy niskoprocentowy aj low-interest nisza fi niche niszczeç -eje us-3p impf, pf zniszczeç decay, fall to ruin niszczyciel mp destroyer niszczycielski aj destructive niszczyç -cz´ -czysz impf, pf zniszczyç trans destroy, ruin, spoil, devastate. intrans ~ si´ be destroyed, destroy one another niszczycielski aj destructive nitka -tek f thread nitowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zanitowaç rivet nitrogliceryna f nitroglycerine niuans mi NApl-e nuance niuchaç -am -asz impf sniff nose niweczyç -cz´ -czysz impf, pf zniweczyç thwart niwelowaç -luj´ -lujesz impf, pf zniwelowaç level, neutralize. ~ si´ be leveled out

204

niwelacja f leveling nizaç -˝´ -˝esz impf thread, string nizina f lowland nizinny aj of nizina ni˝ 1 mi low (pressure zone) ni˝ 2 conj than (usually coordinates clauses) ni˝ej, ni˝szy see niski ni˝szoÊç f lowness. kompleks ~Êci inferiority complex no interj but, well, yeah. no no! how about that! no to co? so what? Nobel -bla mp. Nagroda ~bla Nobel Prize nobilitowaç -tuj´ -tujesz impf ennoble noblista mp Nobel prize winner noc f night. na noc for the night. nocà at night. w nocy in the night nocleg mi night's lodging nocnik -a mi chamber pot nocny aj night, nightly, night's. dy˝ur ~ night duty. zmiana ~na night shift nocleg mi night's lodging nocnik mi -a bed-pan nocowaç -cuj´ -cujesz impf, pf przenocowaç spend the night noga nóg f leg, foot nogawka -wek f pantleg nokautowaç -tuj´ -tujesz impf, pf znokautowaç knock out nomenklatura f nomenclature, top party officials nominacja f nomination nominalny aj nominal nominowaç -nuj´ -nujesz impf nominate nonkonformista mp nonconformist nonsens mi nonsense nonsensowny aj nonsensical nonszalancki aj nonchalant nora f burrow, hovel nordycki aj Nordic norka -rek f mink. pl mink coat norma f standard, average, norm . wróciç do ~my return to normal normalizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf znormalizowaç normalize normalny aj normal, regular. av normalnie as a matter of course Norweg mp Norwegian Norwegia f Norway norweski aj Norwegian Norwe˝ka -˝ek fem of Norweg nos mi -a nose. nosek -ska dim of nox nosiciel mp carrier nosiç -sz´ -sisz impf indet carry, wear. det see nieÊç nosiciel mp bearer, carrier nosoro˝ec -˝ca ma rhinoceros nosowy aj nasal nostalgia f nostalgia nostalgiczny aj nostalgic nosze pl form G -y litter noÊnoÊç f carrying capacity, deadweight (of ship) noÊny aj portable notabene incidentally notarialny aj notary's notariusz mp notary notatka -tek f note notatnik mi -a notepad notes mi notepad

205

notoryczny aj notorious notowaç -tuj´ -tujesz im-pf, pf zanotowaç observe, record, note, take down nowalijka -jek f forced vegetables nowatorski aj innovative, novel nowela f novella. amendment nowelizacja f amendment nowicjusz mp novitiate nowicjuszka -szek f novitiate nowina f peace of news nowiutki aj dim of nowy brand new nowoczesnoÊç f modernity nowoczesny aj modern nowojorski aj of Nowy Jork nowomodny aj new-fangled noworoczny aj new year's noworodek -dka ma new-born child nowoÊç f novelty nowotwór -tworu mi tumor nowo˝eƒcy m pers pl GA -ów newlyweds nowo˝ytny aj modern, of modern times nowy aj new. comp aj ~wszy. av nowo. na ~ anew, all over again. od ~wa anew Nowy Jork mi New York nozdrze n Gpl-y nostril no˝ny aj of noga no˝yce pl form G-yc shears no˝yczki pl form G-czek scissors no˝ny aj of noga nów nowiu mi new moon nó˝ no˝a mi -a knife nó˝ka -˝ek dim of noga. np. = na przyk∏ad for example nuciç -c´ -cisz impf, pf zanuciç hum, buzz, twitter nuda f boredom, tedium nudny aj boring. av and verbal av nudno. ~ mi I'm bored nudnoÊci pl form morning sickness, nausea nudysta mp nudist nudystka -tek fem of nudysta nudziarz mp bore nudziç -dz´ -dzisz impf, znudziç pf +I bore (with). intr ~ si´ +I be bored by. nudzi mi si´ I'm bored nuklearny aj nuclear numer mi number, type, colloq character, trick ~ kierunkowy area code. ~ wewn´trzny (telephone) extension numeracvja f numbering numerek -rka tag, ticket numerowaç -ruj´ -rujesz impf, pf ponumerowaç number numizmatyka fi numismatics nuncjisz mp nuncio nurek mp diver nurkowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zanurkowaç dive, plunge w+L into nurkowanie n diving nurt mi current nurzaç -am -asz impf wallow nuta f note (music) nutria f nutria nu˝ part what if? nu˝àcy aj wearying, tiresome nu˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf znu˝yç trans tire, make weary nylon aj nylon

206

nylonowy aj of nylon Nysa f Neisse River

O o prep +L 1. about. mówiç o czymÊ speak about s.t. 2. having dom o bia∏ych Êcianach house having white walls. +A 1. against. uderzyç si´ o Êcian´ knock against the wall 2. about. martwiç si´ o coÊ worry about s.t. 3. for. prosiç o coÊ ask for s.t. 4. by (of amount). starszy o cztery lata older by four years o! inter oh, right, yes, that's it o ile conj phr as far as, inasmuch. o ~ rozumiem as far as I understand oaza f oasis oba (obaj, obie) GDL obu fI obiema, m/nI oboma num both obaliç -l´ -lisz pf, impf obalaç overturn, overthrow (government, etc.) obanda˝owaç see banda˝owaç obarczyç -cz´ -czysz pf, impf obarczaç weigh down, burden obawa f fear obawiaç si´ -am -asz +G fear obcas mi -a heel (of shoe) obcà˝ki pl form G-ków pliers obc´gi pl form G -ów pincers obchodziç -dz´ -dzisz impf concern, celebrate, treat. co to mnie obchodzi? how does that concern me? ~ si´ z+I handle, deal with. see also obejÊç obchód -chodu mi inspection, doctor's round obciàç obetn´ obetniesz pf, impf obcinaç trim, cut off obcià˝enie n load obcià˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf obià˝aç burden obcinaç see obciàç obcieraç see obetrzeç obcis∏y aj tight-fitting obco- prefix other, foreign, as in obcoj´zyczny aj foreign-language obcokrajowiec -wca mp foreigner obcoÊç f strangeness obcowaç -cuj´ -cujesz z+I have commerce, consort, have contact with obcy aj foreign, alien, strange. av obco. czuç si´ obco feel out of place obczyzna f foreign land(s) obdarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf obdarowywaç -wuj´ -wujesz +I present with obdartus mp pej ragamuffin obdarty aj stripped z+G of, ragged, tattered obdarzony +I gifted, endowed with obdarzyç -rz´ -rzysz pf, impf obdarzaç +I endow with obdzieraç see obedrzeç obecnoÊç. w ~Êci +G in the presence of obecny aj present, current. av obecnie presently, currently oderzeç ^drzeç dr´ pf, impf obdzieraç z+G peel off, tear off obejmowaç see objàç obejrzeç -rz´ -rzysz pf, oglàdaç impf examine, glance at, view, watch. intr ~ si´ look around za+I at obejÊcie n 1 manners, conduct. 2 farmyard obejÊç -jd´ -jdziesz pf, impf obchodziç -dz´ -dzisz doko∏a+G walk all around. ~ si´ get by, manage bez+G without). see also under obchodziç obelisk mi obelisk obelga f insult, verbal abuse obel˝ywy aj insulting oberek -rka m fac an oberek (dance) oberwaç ^rwaç pf, impf obrywaç tear off, peel off, pick (fruit) ober˝nàç -n´ -niesz pf, impf ob˝ynaç trim, clip ober˝yna f egg-plant obeszli, obesz∏a see obejÊç

207

obetn´ see obciàç obetrzeç ^trzec pf, impf obcieraç wipe, scrape, graze obezw∏adniç -ni´ -nisz pf, impf obezw∏adniaç overpower, incapacitate obezw∏adniajàcy aj incapacitating obfitoÊç f abundance obfitowaç -tuj´ -tujesz impf w+A abound in obfity abundant. av obficie abundantly, generously obgadaç -am -asz, impf obgadywaç -duj´ -dujesz talk over. gossip about obgryêç ^gryêç pf, impf obgryzaç gnaw obiad mi LV obiedzie dinner. na obiedzie at dinner obiadowy aj of obiad. przerwa ~wa lunch break obicie n upholstery obiç ^biç pf, impf obijaç 1 chip, crack. 2 pad, uphoster obiec ^biec pf, impf obiegaç run around, circulate obiecaç -am -asz pf, impf obiecywaç -cuj´ -cujesz promise obieg mi circulation (of coins, etc.) obiegowy aj current obiekcja f oft pl objection obiekt mi object, target, objective obiekt mi object, target, objective obiektyw mi lens. objective obiektywnoÊç f objectivity obiektywny aj objective obieraç see obraç obni˝ka -˝ek f lowering (e.g. of price) obiektyw mi lens obiektywizm mi objectivity obiektywny aj objective oberalny aj elective obierki pl form G -rek peelings obietnica f promise obijaç see obiç objaÊniç -ni´ -nisz pf, impf objaÊniaç explain objaÊnienie n explanation objaw mi symptom, sign, manifestation objawienie n revelation, manifestation objazd mi detour objazdowy aj of objazd. teatr ~ traveling theater objàç obejm´ -jmiesz pf, impf obejmowaç -muj´ -mujesz embrace, encompass, take over objechaç ^jechaç pf, impf obje˝d˝aç bypass, evade objeÊç ^jeÊç pf, impf objadaç gnaw, eat out of house and home obj´cie n embrace, hug, seizure obj´toÊç f volume, bulk, size obk∏adaç see ob∏o˝yç oblaç ^laç pf, impf oblewaç pour on, drench, celebrate with drink. ~ si´ potem be covered with sweat oblatywacz mp test pilot oblec 1 -lek´ -leczesz pf, impf oblekaç clothe oblec 2 or oblegnàç -legn´ -gniesz pf, impf oblegaç besiege oblepiç -pi´ -pisz pf, impf oblepiaç paste obleÊny aj lecherous oblewaç pf see oblaç obl´˝enie n siege obliczaç see obliczyç oblicze n Gpl -y face. w ~czu +G in the face of obliczenie n ~ szacunkowe estimate obliczeniowy aj computational obliczony aj na+A designed for obliczyç -cz´ -czysz pf, obliczaç impf reckon, calculate, evaluate

208

obligacja f bond, paper obligation obligatoryjny aj obligatory oblizaç -˝´ -˝esz pf, impf oblizywaç -zuj´ -zujesz lick oblodzony aj ice-covered ob∏adowaç -wuj´ -wujesz pf, impf ob∏adowywaç -wuj´ -wujesz load ob∏awa f hunt (usually by beating the bush), chase, roundup ob∏àkany aj mad, insane ob∏´d mi madness, insanity, total confusion ob∏´dny aj of ob∏´d ob∏ok mi cloud ob∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf obk∏adaç cover, wrap ob∏uda f hypocrisy ob∏udny aj false, hypocritical ob∏upaç --pi´ -piesz pf, impf ob∏upywaç -puj´ -pujesz peel obmacaç -am -asz pf, impf obmacywaç -cuj´ -cujesz feel obmyç ^myç pf, impf obmywaç wash, rinse obna˝ony aj bare, laid bare obna˝yç -˝´ -zisz pf, impf obna˝aç bare, strip obni˝ka -˝ek f lowering (of price) obni˝yç -˝´-zisz pf, impf obni˝aç lower obni˝ony aj reduced obnoÊny aj. door-to-door. handel ~ peddlar's trade obojczyk mi -a clavicle, collar-bone oboje coll-num obojga two oboj´tnieç -ej´ -ejesz impf, pf zoboj´tnieç grow indifferent oboj´tnoÊç f indifference oboj´tny aj indifferent. av oboj´tnie indifferently obojga see oboje obojnak mp pej hermaphrodite obok prep+G alongside, besides, next to. av past obola∏y aj sore, hurting obopólny aj mutual obora f barn obornik mi manure obosieczny aj two-edged, double-bladed obostrzenie n (increased) restriction obowiàzek -zku mi duty, obligation obowiàzkowy aj obligatory. av obowiàzkowo obligatorily obowiàzujàzy aj obligatory, binding, in effect obowiàzywaç -zuj´ -zujesz impf, impf zobowiàzywaç obligate, be in force, in effect obozowisko n aug of obóz obój -oju mi oboe obóz obozu mi camp obrabiaç see obrobiç obrabiarka -rek f machine tool obracaç see obróciç obrachunek -nku mi reckoning, account obraç ^braç pf, obieraç impf peel (potatoes, etc.), choose obrady pl form G obrad deliberations obradowaç -duj´ -dujesz impf deliberate obraniaç see obroniç obrastaç see obrosnàç obra˝ony aj angry, offended obraz mi picture obraza f insult, offense obrazek -zku dim of obraz obraziç -˝´ -zisz pf, impf obra˝aç insult, offend. intrans ~ si´ be offended na+A at obrazowy aj vivid, graphic, picturesque

209

obra˝liwy aj offensive obra˝enie n injury obra˝ony aj insulted, offended obràczka -czka f (wedding) ring obr´b mi limits, confines. w ~bie +G within the compass of obr´biç -bi´ -bisz pf, impf obr´biaç hem obr´cz f rim (of wheel), hoop obrobiç ^robiç pf, impf obrabiaç work (metal, etc.), fashion, shape. colloq rob obrodziç -dz´ -dzisz pf, impf obradzaç yield a good crop obrona f defense (przed+I against). stanàç w ~nie +G stand up for obroniç -ni´ -nisz pf, impf obraniaç defend. ~ si´ defend o.s. obroniec -ƒca mp defender obronnoÊç f defenseive capability obronny aj defensive, fortified obroƒca mp defender, advocate obroƒczyni fem of obroƒca obrosnàç -sn´ -Êniesz pf, impf obrastaç overgrow, cover obrotny aj enterprising, resourceful obrotomierz mi -a tachometer obrotowy aj revolving, rotary, circulating (money) obro˝a f (dog) collar obróbka -bek f processing, industrial treatment obróciç -c´ -cisz pf, impf obracaç turn, convert w+A into. ~ w ˝art turn into a joke. intrans ~ si´ turn, revolve obrót -rotu mi turnover, turn of events. ~ mi´dzynarodowy international trade obrus mi tablecloth obruszyç -sz´ -szysz pf, impf obruszaç offend. ~ si´ take offence obrywaç see oberwaç obryzgaç -am -asz pf, impf obryzgiwaç -guj´ -gujesz splash obrzàdek -dku mi ceremony, ritual obrzezaç -˝´ -˝esz pf, impf obrzezywaç -zuj´ -zujesz circumcize obrzezanie n circumcision obrz´d mi ritual, rite, ceremony obrz´dowy aj ceremonial obrz´k mi swelling obrz´k∏y aj swollen, tumescent obrzmia∏y aj swollen obrzmienie n swelling obrzuciç -c´ -cisz pf, impf obrzucaç +I throw at obrzydliwoÊç f abomination obrzydliwy aj repulsive, nasty, detestable, disgusting obrzyd∏y aj foul, loathesome obrzydzenie n revulsion, disgust obrzynaç see ober˝nàç obsada f (job) position. crew, cast, staff obsadziç -dz´ -dzisz pf, impf obsadzaç plant (shrubs, etc.), fill (a job position) obserwacja f observation obserwacyjny aj of obserwacja. punkt ~ vantage point obserwator mp observer obserwatorium n observatorium obserwowaç -wuj´ -wujesz impf, pf zaobserwowaç observe obsesja f obsession obsesyjny aj obsessive obsiaç ^siaç pf, impf obsiewaç sow obskoczyç -cz´ -czysz pf, impf obskakiwaç -kuj´ -kujesz jump around, surround, wait on hand and foot obs∏uga f service (hotel, restaurant, etc.) obs∏ugiwaç see obs∏u˝yç obs∏ugowy aj of obs∏uga obs∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf obs∏ugiwaç -guj´ -gujesz service

210

obsma˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf obsma˝aç sear, quick-fry obstawa f guard obstawaç -staj´ -stajesz impf przy+L persist in, stick to (one's opinion) obstawiç -wi´ -wisz pf, obstawiaç impf 1 surround, guard. 2 bet on, back obstrukcja f obstruction obstrza∏ mi. pod ~∏em under fire obsunàç si´ -n´ -niesz pf, impf obsuwaç si´ -am -asz sink, subside, drop, cave in obsypaç -pi´ -piesz pf, impf obsypywaç -puj´ -pujesz strew over, sprinkle +I with obszar mi territory obszarnik mp landowner obszarpany aj ragged, tattered obszed∏ see obejÊç obszerny aj extensive, broad obszukaç -am -asz pf, impf obszukiwaç -kuj´ -kujesz search obtar∏ see obetrzeç obtoczyç -cz´ -czysz pf, obtaczaç impf coat, bread obuç obuj´obujesz pf, impf obuwaç -am -asz shoe obudowaç -duj´ -dujesz pf, impf obudywaç -wuj´ -wujesz surround with buildings obudziç see budziç obumar∏y aj dead, died out obumrzeç ^umrzeç pf, obumieraç impf die out oburàcz av with both hands oburzajàcy aj outrageous oburzenie n outrage, indignation oburzony aj outraged oburzyç -rz´ -rzysz pf, impf oburzaç outrage, make angry. ~ si´ na+A get angry at obustronny aj bilaterial, mutual obuwie n footwear obuwnictwo n shoe industry obuwniczy aj of obuwnictwo obwarzanek -nka mi (round soft) pretzel obwàchaç -am -asz pf, impf obwàchiwaç -chuj´ -chujesz sniff at obwiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf obwiàzywaç +I tie up, wrap with obwiesiç -sz´ -sisz pf, obwieszaç impf +I festoon with obwieszczenie n announcement obwieÊçiç -szcz´ -Êcisz pf, impf obwieszczaç announce obwieêç ^wieêç pf, impf obwoziç -˝´ -zisz drive s.o. around obwinàç -n´-niesz pf, impf obwijaç wrap around obwiniç -ni´ -nisz pf, impf obwiniaç accuse, blame obwis∏y aj droopy obwodnica f beltway, bypass road obwolutka -tek f dust-jacket obwodowy aj of obwód. district, peripheral obwolutka -tek f dust cover (of book) obwo∏aç -am -asz pf, impf obwo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz +I proclaim (as). ~ królem proclaim king obwoziç see obwieêç obwód -wodu mi district, (electrical) circuit, circumference oby hortatory part (with endings of byç: obym obyÊ obyÊmy obyÊcie) oh that. obyÊ by∏ szcz´Êliwy may you be happy obycie n z+I familiarity with obyczaj mi Gpl -ów custom obyczajowoÊç f (code of) customs obyczajowy aj relating to customs obyczajowo-spo∏eczny aj socio-cultural obyczajówka -wek f vice squad obyç si´ ^byç b´d´ pf, impf obywaç si´ -am -asz get by bez+G without, +I with obydwa (-dwie -dwaj) num both obydwoje coll num -dwojga both

211

obyty aj z+I familiar with, accustomed to obywaç see obyç obywatel mp citizen obywatelka -lek fem of obywatel obywatelski aj of obywatel, obywatelstwo obywatelstwo n citizenship ob˝arstwo n gluttony ob˝artuch mp pej glutton obe˝reç si´ pf, impf ob˝eraç si´ +I gorge o.s. on ocaleç -eje us-3p survive, remain safe ocalenie n rescue ocaliç -l´ -lisz pf, impf ocalaç save, rescue occie see ocet ocean mi ocean oceaniczny aj oceanic ocena f appraisal oceniç -ni´ -nisz pf, impf oceniaç evaluate, rate ocet octu mi vinegar och! exclam oh! och∏ap mi scrap of meat ochlapaç -pi´ -piesz pf, impf ochlapywaç -puj´ -pujesz splash, splatter och∏oda f. dla ~dy for cooling down och∏odziç -dz´ -dzisz pf, impf och∏adzaç cool, chill. ~ si´ cool down och∏onàç -n´ -niesz pf compose oneself ochmistrz mp chief steward ochoczy aj cheerful ochota f desire. mieç ~t´ coÊ robiç feel like doing s.t. mieç~t´ na coÊ feel like (having) something ochotniczka -czek fem of ochotnik ochotniczy aj volunteer ochotnik mp volunteer ochra f ochre ochraniacz mp guard ochraniaç see ochroniç ochrona f protection przed+I from, preservation, ~ Êrodowiska conservation ochroniarz mp bodyguard ochroniç -ni´ -nisz pf, impf ochraniaç przed+I protect, guard from. ~ si´ take shelter, guard o.s. przed+I from, against ochronny aj protective ochryp∏y aj hoarse ochrypnàç see chrypnàç ochrzciç see chrzciç ociàgaç si´ -am -awsz z+I delay with ociekaç -am -asz impf, pf ocieknàç -n´ -niesz +I drip with (blood, etc.) ociemnia∏y aj blind ocieniç -ni´ -nisz pf, impf ocieniaç shade ociepliç -l´-lisz pf, impf ocieplaç warm,, insulate ocieraç (si´) see otrzeç (si´) oci´˝a∏y aj languid. av oci´˝ale languidly ocknàç si´ -n´ -niesz pf wake up, come to ocliç see cliç octu see ocet ocuciç -c´ -cisz pf, ocucaç impf revive, resuscitate oczarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf oczarowywaç -wuj´ -wujesz charm, enchant oczekiwaç -kuj´ -kujesz impf +G expect oczekiwanie n expectation oczerniç -ni´ -nisz pf, impf oczerniaç villify, blacken (s.o.'s reputation) oczko -czek n dim of oko eyelet, run (in stocking) oczny aj of oko ocular

212

oczy, oczu, oczami see oko oczyszczalnia f sewage treatment plant oczyÊciç -szcz´ -Êcisz pf, oczyszczaç impf cleanse, purge, clear z+G of oczytany aj well read oczywisty aj obvious. av oczywiÊcie of course, obviously od(e) prep +G from, away from, since, than, for (a period of time) klucz od drzwi key to the door lektor od polskiego Polish teacher mokry od deszczu wet with rain m∏odszy od niego younger than him od zesz∏ego roku for the past year od godziny by the hour od kiedy av phr od kiedy pami´tam for as long as I remember od tego czasu since that time. profesor od matematyki mathematics professor. syrop od kaszlu cough syrup oda f ode odaliska f odalisque odbezpieczyç -cz´ -czysz pf, impf odbezpieczaç unlock, disarm (bomb) odb´dzie see odbyç odbicie n reflection odbiç ^biç pf, impf odbijaç reflect, turn aside, deflect, avert. ~ od biedy save from catastrophe. print, retake. stand out od+G from. +D burp, belch, colloq have impact on s.o. ~ si´ be reflected odbiec -gn´ -gniesz pf, impf odbiegaç depart, deviate od+G from odbieraç see odebraç odbojaç see odbiç odbiorca mp recipient, customer. pl audience(s) odbior´ see odebraç odbiorczoÊç f (radio) reception odbiornik mi -a (radio) receiver odbiór -bioru mi pick-up, receipt odbitka -tek f (photographic) print odblask mi reflection odblokowaç -kuj´-kujesz pf, impf odblokowywaç -wuj´-wujesz unblock odbudowa f rebuilding, reconstruction odbudowaç -wuj´ -wujesz pf, impf odbudowywaç -wuj´ -wujesz rebuild odbyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf odbywaç do, perform, carry out, take (a trip). ~ si´ happen, take place odbyt mi anus odbytnica f rectum odbywaç see odbyç odchodziç see odejÊç odchodnym. in phr na ~ on leaving odchrzàknàç -n´ -niesz pf, impf odchrzàkiwaç -kuj´ -kujesz clear one's throat odchudziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf odchudzaç si´ take off weight, slim down, diet odchylenie n departure, deviation, variation odchyliç -l´ -lisz pf, impf odchylaç slant, tilt. ~ si´ od+G deviate, depart, vary odciàç odetn´ odetniesz pf, impf odcinaç cut off, away odciàgaç -am -asz impf, pf odciàgnàç -n´ -niesz pull away, draw away, divert odcià˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf odcià˝aç relieve, lighten load odciec ^ciec pf, impf odciekaç flow away odcieƒ -eni f shade, tonation odci´ta f decl like aj abscissa odci´ty aj od+I cut off from odcinaç see odcinaç odcinek -nka mi installment, segment, section, episode odcinkowy aj serialized odcisk mi impression. ~ki palców finger prints odciskaç -am -asz impf, pf odcisnàç -sn´ -Êniesz impress

213

odcyfrowaç -wuj´ -wujesz pf, impf ocyfrowywaç -wuj´ -wujesz decipher odczepiç si´ -pi´ -pisz pf, impf odczepiaç si´ become detached od+G from. colloq lay off, bug off, leave alone odczepne. na ~ to get rid of s.o. na ~nego cutting corners odczucie n feeling, sense odczuç ^czuç pf, impf odczuwaç -am -asz feel, sense odczuwalny aj noticeable, perceptible odczynnik mi -a reagent odczyt mi talk, paper, lecture, reading odczytaç -am -asz pf, impf odczytywaç -tuj´ -tujesz give a reading oddaç ^daç pf, impf oddawaç -daj´ -dajesz give back, hand over. ~ si´ give o.s. away (in marriage), yield. +D devote o.s. to oddal f distance. w ~li in the distance. z ~li out of the distance oddaliç si´ -l´ -lisz pf, impf oddalaç si´ move away, get further from oddalony aj remote, far off, distant od+G from oddanie n devotion, dedication, commitment +D to oddany aj +D given over to oddawaç see oddaç oddech mi breath oddechowy aj respiratory oddelegowaç -wuj´-wujesz pf, impf oddelegowywaç -wuj´ -wujesz delegate, assign do+D to odeszli, odesz∏a, etc. see odejÊç oddychaç see odetchnàç oddychanie n breathing oddzia∏ mi department, (military) division, ward (in hospital) oddzia∏owy aj of oddzia∏ oddzia∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz impf have an affect na+A on oddzia∏ywanie n influence, effect oddzielenie n separation oddzieliç -l´ -lisz pf, impf oddzielaç separate, divide oddzielny aj separate. av oddzielnie separately, apart oddzieraç see odedrzeç oddzwoniç -ni´ -nisz pf, impf oddzwaniaç ring back oddêwi´k mi reverberation, reaction, response ode see od odebraç odbior´ odbierzesz pf, impf odbieraç take away, pick up (telephone), receive (signal) odechcieç ^chcieç pf, impf odechciewaç 3p +D not feel like doing s.t. odedrzeç ^drzeç pf, oddzieraç tear away, tear off odegnaç -am -asz pf, impf odganiaç drive off, chase off, drive away odegraç -am -asz pf, impf odgrywaç -am -asz play (role, etc.) odejmowaç see odjàç odejmowanie n subtraction odejÊcie n departure odejÊç -jd´ -jdziesz pf, impf odchodziç -dz´ -dzisz leave, depart (on foot) odepchnàç -n´ -niesz pf, impf odpychaç push away, shove away, repel, disgust. ~ si´ repel (mutually) odeprzeç -pr´ -przesz -par∏ pf, impf odpieraç 1 repulse, ward off. 2 retort oderwaç ^rwaç pf, impf odrywaç tear off, break away od+G from oderwanie n isolation oderwany aj torn off, out of context odes∏aç ^s∏aç pf, impf odsy∏aç send back, refer odespaç ~spaç pf, odsypiaç make up for lost sleep, sleep off odetchnàç -n´ -niesz pf, impf oddychaç breathe, relax, breathe easy odezwa f appeal, proclamation, manifesto odezwaç si´ ^zwaç pf, impf odzywaç si´ say something, respond odgadnàç -n´ -niesz pf, impf odgadywaç -duj´ -dujesz guess odga∏´zienie n branch, branch line odganiaç see odgoniç, odegnaç odgarnàç -n´-niesz pf, impf odgarniaç brush away (hair from face), shove aside odg∏os mi sound, reverberation, echo

214

odgoniç -ni´ -nisz pf, impf odganiaç drive away odgórny aj from above, from higher up odgrodziç -dz´ -dzisz pf, impf odgradzaç separate od+G from odgrywaç see odegraç odgryêç ^gryêç pf, impf odgryzaç bite back, bite off odgrzaç ^grzaç pf, impf odgrzewaç warm up, reheat, rehash odgrzebaç -bi´ -biesz pf, impf odgrzebywaç -buj´ -bujesz dredge up odjazd mi L odjeêdzie departure, leave, start. odjazd! all aboard! start! odjàç -ejm´ -ejmiesz pf, impf odejmowaç -muj´ -mujesz take away, subtract. jak r´kà odjà∏ as if by magic. odj´∏o mu mow´ he was unable to speak odjechaç ^jechaç pf, impf odje˝d˝aç leave, depart, pull away (of train) odkàd av ever since, for as long as odkleiç -ej´ -eisz pf, impf odklejaç unglue, unstick. ~ si´ come unglued odk∏adaç see od∏o˝yç odk∏oniç si´ -ni´ -nisz pf, impf odk∏aniaç si´ +D return s.o.'s bow or greeting odkochaç si´ -am -asz pf, impf odkochiwaç si´ -chuj´ -chujesz w+L fall out of love with odkopaç -pi´ -piesz pf, impf odkopywaç -puj´ -pujesz unearth odkorkowaç -kuj´ -kujesz pf, impf odkorkowywaç -wuj´-wujesz uncork odkr´ciç -c´ -cisz pf, impf odkr´caç unscrew, turn on (gas, etc.) odkroiç -oj´ -oisz pf, impf odkrajaç cut off odkrycie n discovery odkryç ^kryç pf, impf odkrywaç discover, reveal odkryty aj discovered, opened up, not covered, outdoor odkrywca mp discoverer odkrywczy aj exploratory, insightful, revealing odkrzyknàç -n´ -niesz pf shout back odkszta∏ciç -c´ -cisz pf, impf odkszta∏caç deform odksztusiç -sz´ -sisz pf, impf odksztuszaç cough up odkupiç -pi´ -pisz pf, impf odkupywaç -puj´ -pujesz redeem, buy back odkurzacz mi -a vacuum cleaner odkurzyç -rz´ -rzysz pf, impf odkurzaç dust, vacuum-clean odlaç ^klaç pf, impf odlewaç cast, pour off odleci´ç -c´ -cisz pf, impf odlatywaç -tuj´ -tujesz fly away odleg∏oÊç f distance (away from). z ~Êci at a distance odleg∏y aj distant, far, remote odlew mi casting odlewaç see odlaç odlewnia f foundry odle˝yna f bedsore odliczyç -cz´ -czysz pf, impf odliczaç count off, deduct odlot mi departure (flight) odludek -dka mp recluse odludny aj desolate, isolated odludzie n god-forsaken place. na ~dziu off the beaten track od∏am mi section, splinter group od∏amaç -mi´ -miesz pf, impf od∏amywaç -muj´ -mujesz break off od∏amek -mka mi bit, piece, fragment, fraction, sliver, splinter, chip od∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf od∏àczaç separate, disconnect od∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf odk∏adaç delay, postpone, put off, set aside, put down od∏óg -∏ogu mi untilled land. le˝eç -∏ogiem lie fallow odmalowaç -wuj´ -wujesz pf, impf odmalowywaç -wuj´ -wujesz depict. ~ si´ be depicted odmarzaç -am -asz impf, pf odmarznàç -n´ -êniesz intrans defrost, thaw odmawiaç see odmówiç odmiana f variant, variety, change. na ~n´ for a change odmieniç -ni´ -nisz pf, impf odmieniaç transform, inflect. ~ si´ be inflected odmiennoÊç f distinctness, dissimilarity odmienny aj different, distinct, other, contrarian odmierzyç -rz´ -rzysz pf, impf odmierzaç measure off

215

odm∏adzajàcy aj rejuvenating odmowa -mów f refusal odmówiç -wi´ -wisz pf, impf odmawiaç +G refuse. +A ~ molitw´ say a prayer odmowny aj negative (response). av odmownie. odpowiedzeç ~ respond negatively odmro˝enie n frost-bite odmroziç -˝´ -˝ysz pf, impf odmra˝aç freeze (ears, etc.) odnajàç -jm´-jmiesz pf, impf odnajmowaç -muj´-mujesz rent out odnaleêç -najd´ -najdziesz pf, impf odnajdowaç -duj´ -dujesz regain, recover, recapture, find again odnawiaç see odnowiç odnawialny aj renewable (resource) odnieÊç ^nieÊç pf, odnosiç -sz´ -sisz impf carry away to. ~ wra˝enie gather, get the impression. ~ si´ do+G relate to odniesienie n reference. w ~niu do+G regarding odnieÊç ^nieÊç pf, impf odnosiç -sz´ -sisz carry off, achieve (victory, etc.). ~ wra˝enie have an impression. ~ si´ do+G relate to odnoga -nóg f branch, off-shoot odnoÊnie (do)+G relating to, regarding odnoÊnik mi -a footnote odnoÊny aj relevant odnotowaç -tuj´ -tujesz pf, impf odnotowywaç -wuj´ -wujesz note down, comment on odnowiç -wi´-wisz pf, impf odnawiaç renew odosobniç -ni´ -nisz pf, impf odosabniaç isolate odosobnienie n isolation, seclusion odosobniony aj isolated, secluded odór odoru mi stench odpad mi us pl waste odpadaç see odpaÊç odpadek -dku mi us pl waste odpadowy aj of odpad odpadek -dku mi -a oft pl offal, by-product. pl refuse, waste odpakowaç -kuj´-kujesz pf, impf odpakowywaç -wuj´ -wujesz unpack odpar∏ see odeprzeç odparowaç -ruj´ -rujesz pf, impf odparowywaç -wuj´ -wujesz evaporate odparzyç -rz´ -rzysz pf, impf odparzaç chafe, scald off odpaÊç ^paÊç pf, impf odpadaç fall off, drop out, be defeated, be eliminated. to odpada that's out of the question odp´dziç -dz´ -dzisz pf, impf odp´dzaç ward off odpiàç ^piàç pf, impf odpinaç unfasten odpiecz´towaç -tuj´ -tujesz pf, impf odpiecz´towywaç -wuj´ -wujesz unseal odpieprzyç si´ -rz´ -rzysz pf vulg od+G leave alone odpieraç see odeprzeç odpi∏owaç -∏uj´-∏ujesz pf, odpi∏owywaç -wuj´ -wujesz file off odpis mi transcript(ion) odpisaç -szs´ -szesz pf, impf odpisywaç -suj´ -sujesz write back, reply odp∏aciç -c´ -cisz pf, impf odp∏acaç pay back, repay odp∏amiacz mi -a stain remover odp∏atnoÊç f payment, remission odp∏atny aj remitted odp∏ynàç -n´ -niesz pf, impf odp∏ywaç swim away, float away odp∏yw mi low tide odpoczàç -czn´ -czniesz pf, impf odpoczywaç relax odpoczynek -nku mi rest, relaxation odpornoÊç f na+A resistance to odporny aj resistant na+A to odpowiadaç -am -asz impf +D correspond to. see also odpowiedzieç odpowiedni aj corresponding, appropriate, suitable. av odpowiednio suitably, correspondingly odpowiednik mi -a correspondent odpowiedzialnoÊç f responsibility

216

odpowiedzialny aj za+A responsible for odpowiedzieç ^wiedzieç pf, impf odpowiadaç 1. answer na+A to. 2 +D correspond to, meet s.o.'s needs 3. za+A be responsible for odpowiedê -dzi f answer, reply odpracowaç -cuj´ -cujesz pf, impf odpracowywaç -wuj´-wujesz work off, make up for lost work odprawa f send-off, dismissal. ~ celna customs clearance odprawiç -wi´-wisz pf, impf odprawiaç send off, dismiss odpr´˝enie n relaxation, detente odpr´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf odpr´˝aç trans loosen, relax. ~ si´ intrans relax odprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf odprowadzaç escort, accompany. ~ kogoÊ do domu see s.o. home odpruç ~pruç pf, impf odpruwaç rip off odprysk mi chip, splinter, flake, pl remnants odpukaç -am -asz pf, impf odpukiwaç -kuj´ -kujesz knock in reply. odpukaç! knock on wood! odpust mi (religious) indulgence odpuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf odpuszczaç absolve odpychaç see odepchnàç odpychajàcy aj repulsive odra f measles Odra f Odra River odrabiaç see odrobiç odraczaç see odroczyç odradzaç siç see odrodziç si´ odradziç -dz´ -dzisz pf, impf odradzaç +D +A advise s.o. against s.t., dissuade s.o. from s.t. odrastaç see odrosnàç odratowaç -tuj´ -tujesz pf, impf odratowywaç -wuj´ -wujesz save, rescue odraza f disgust, revulsion, repugnance od razu av phr immediately, forthwith odra˝ajàcy aj disgusting, repulsive odrestaurowaç see restaurowaç odr´bnoÊç f difference, distinct feature odr´bny aj separate, distinct odr´twia∏y aj numb odrobiç -bi´ -bisz pf, impf odrabiaç make up. ~ matematyk´ do one's math odrobina f a bit. ~ szcz´Êcia a bit of luck odroczenie n postponement, adjournment odroczyç -cz´ -czysz pf, impf odraczaç postpone, defer odrodzenie n rebirth, Renaissance odrodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf odradzaç siç be reborn odrosnàç -s´ -Êniesz pf, impf odrastaç grow back odró˝niç -ni´ -nisz pf, impf odró˝niaç distinguish. ~ si´ od+G be distinguished from, contrast with odró˝nienie n distinction. w ~niu od +G as contrasted with, as distinct from odruch mi reflex, reaction odruchowy aj instinctive. av odruchowo instictively odrodzenie n revival, rebirth. Renaissance odrodzeniowy aj of odrodzenie odrodziç -dz´ -dzisz pf, impf odradzaç regenerate. intr ~ si´ be regenerated, reborn odrywaç see oderwaç odrzec odrzuciç -c´ -cisz pf, impf odrzucaç cast off, away, reject odrzut mi recoil (from firearm), (production) reject odrzutowiec -wca mi -wca jet (airplane) odrzutowy aj jet odseparowaç -ruj´ -rujesz pf, impf odseparowywaç -wuj´ -wujesz separate, isolate odsetek -tku mi percentage. pl interest odsiadka -dek f term in prison odsiedzieç -dz´ -dzisz pf, impf odsiadywaç -duj´ -dujesz sit out, do time (in prison) odskocznia f springboard odskoczyç -cz´ -czysz pf, impf odskakiwaç jump back, leap away, fig stand out

217

ods∏ona f screen. (chess) opening ods∏oniç -n´ -nisz pf, impf ods∏aniaç uncover, reveal ods∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf ods∏u˝aç serve one's time (in army, etc.) odstajàcy aj protruding, sticking out odstawiç -wi´ -wisz pf, impf odstawiaç drop or leave off odstàpiç -pi´ -pisz pf, impf odst´powaç withdraw, retreat, back away, depart od +G from, step down (from office) odst´p mi distance, interval, space between odst´pne n decl like aj compensation odst´powaç see odstàpiç odst´pstwo n departure (from norm), deviation odstrajaàcyaj deterring. Êrodek ~ repellent odstraszyç -sz´ -szysz pf, impf odstraszaç frighten, scare away odstr´czyç -cz´ -czysz pf, impf odstr´czaç repel, repulse, frighten away odstrza∏ mi shot, firing odstrzeliç -l´ -lisz pf, impf odstzrelaç fire off (a round) odsunàç -n´ -niesz pf, impf odsuwaç -am -sz push back, shove away, retract. intrans ~ si´ be withdrawn, retracted odsy∏aç see odes∏aç odsy∏acz mi -a reference odsy∏aç see odes∏aç odsypiaç see odespaç odszczepieniec -ƒca mp (religious) dissenter odszkodowanie n award or compensation (for damages) odszukaç -am -asz pf find odszyfrowaç -wuj´ -wujesz pf, impf odszyfrowywaç -wuj´ -wujesz decipher odÊnie˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf odÊnie˝aç clear of snow odÊrodkowy aj. si∏a ~wa centrifugal force odÊwie˝acz mi -a freshener odÊwie˝ajàcy aj refreshing, invigorating odÊwie˝yç ˝´ -˝ysz pf, impf odÊwie˝aç refresh, restore, renew, refurbish, renovate odÊwi´tny aj showy, ceremonial, formal (attire) odtaiç -aj´ -aisz pf, impf odtajaç thaw odtàd av since then, from then on odtelefonowaç -nuj´ -nujnesz pf phone back odtràciç -c´-cisz pf, impf odtràcaç shove away odtrutka -tek f antidote, antitoxin odtwarzacz mi -a player (tape, cassette, CD) odtwarzanie n recreation odtworzyç -rz´ -rzysz pf, impf odtwarzaç recreate, play back odtwórca mp performer oduczyç -cz´ -czysz pf, impf oduczaç rid of habit odurzajàcy aj intoxicating odurzyç -rz´ -rzysz pf, impf odurzaç intoxicate, make dizzy odwaga f bravery, courage odwaliç -l´ -lisz pf, impf odwalaç colloq knock off (work). ~ kit´ kick the bucket odwa˝nik mi -a weight odwa˝ny aj brave, courageous odwa˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf odwa˝aç si´ have the courage, pluck up the courage odwdzi´czyç si´ -cz´ -czysz pf, impf odwdzi´czaç si´ pay back, repay odwet mi revenge odwetowy aj retaliatory odwiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf odwiàzywaç -zuj´ -zujesz untie odwieczny aj immemorial odwiedziç -dz´-dzisz pf, impf odwiedzaç visit, call on odwiedziny pl form G -dzin visit odwiesiç -sz´-sisz pf, impf odwieszaç hang up (telephone receiver) odwieêç ^wieêç pf, impf odwoziç -˝´ -zisz take, transport to

218

odwil˝ f thaw odwinàç -n´ -niesz pf, impf odwijaç unwind odw∏ok mi -a abdomen odwodnienie n dehydration odwodziç see odwieÊç odwo∏aç -am -asz pf, impf odwo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz recall, call off. ~ si´ do+G call on, cite, refer to odwo∏anie n cancellation. do ~nia until further notice odwoziç see odwieêç odwód -wodu mi military (reserve) odwracaç see odwróciç odwrotny aj opposite, other way around, reverse (side). av odwrotnie on the contrary odwróciç -c´ -cisz pf, impf odwracaç od+G turn away, divert from ~ si´ turn away odwrót in phr na ~ on the contrary odwyk mi drug or alcohol rehabilitation odwykowy aj disaccustoming odwzajemniç -ni´ -nisz pf, impf odwzajemniaç reciprocate, return (affections) odzew mi response odziedziczyç -cz´ -czysz impf, pf odziedziczaç inherit (po+L from) odzie˝ f clothing odzie˝owy aj of odzie˝ odziany aj w+A dressed in odznaczenie n decoration, distinction odznaczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf odznaczaç si´ +I be characterized by, be conspicuous for odznaka f badge, military decoration odzwierciedliç -l´ -lisz pf, impf odwierciedlaç reflect odzwyczaiç si´ -aj´ -aisz pf, impf odzwyczajaç si´ od+G break habit of odzysk mi recovery, recycling odzyskaç -am -asz pf, impf odzyskiwaç -kuj´ -kujesz regain, recover odzywaç si´ see odezwaç si´ odzywka wek f bid (in cards) od˝a∏owaç -∏uj´ -∏ujesz pf, impf od˝a∏owywaç -wuj´ -wujesz get over od˝egnaç si´ -am -asz pf, impf od˝egnywaç -nuj´-nujesz distance o.s. from od˝yç -^˝yç pf, impf od˝ywaç come back to life od˝ywczy aj nutritive od˝ywiç -wi´ -wisz pf, impf od˝ywiaç nourish. ~ si´ feed +I on od˝ywiony aj nourished od˝ywka f nutrient ofensywa f offensive ofensywny aj offensive oferma f sad sack oferowaç -ruj´ -rujesz impf offer, make offer of. oferta f offer, proposal, proposition ofiara f victim, sacrifice ofiarnoÊç f generosity, dedication, devotion, self-sacrifice ofiarny aj selfless ofiarodawca mp benefactor ofiarowaç -wuj´ -wujesz pf, impf ofiarowywaç-wuj´ -wujesz present, make a donation oficer mp Npl -owie officer oficerski aj of oficer oficjalny aj official oficyna f annex, publishing house oganiç si´ -ni´ -nisz pf, impf oganiaç si´ drive off przed+I (flies, etc.) ogarnàç -n´ -niesz pf, impf ogarniaç engulf ogieƒ ognia mi fire. w ogniu on fire ogier ogra ma stallion ogniowy aj igneous oglàdaç see obejrzeç oglàdalnoÊç f viewership

219

ogl´dny aj circumspect, wary, guarded ogl´dziny pl form G -in (medical) examination og∏osiç -sz´ -sisz pf, impf og∏aszaç proclaim, announce, declare og∏oszenie n announcement, advertisement og∏upia∏y aj daved, stupefied, dumbfounded og∏upiç -pi´ -pisz pf, impf og∏upiaç stupefy og∏uszajàcy aj deafening og∏uszyç -sz´ -szysz pf, impf og∏uszaç deafen ognioodporny aj fire resistant ogniotrwa∏y aj fireproof ogniowy aj aj of ogieƒ ognisko n campfire, center or focus (of activity) ognisty aj fiery ogniwo n tie, link ogoliç see goliç ogolony aj shaven, shorn. nie ~ unshaven ogo∏ociç -c´ -cisz pf, impf ogo∏acaç strip bare ogon mi -a tail ogonek -nka -a mi dim of ogon. queue ogonowy aj of ogon ogólniak mi -a general high school ogólnik mi commonplace, triteness, truism ogólnikowy aj general, broad, vague, sketchy ogólnokrajowy aj nation-wide ogólnokszta∏càcy aj general preparatory ogólnonarodowy aj nationwide ogólnoÊç f generality. w ~Êci in general ogólny aj general. av ogólnie. ~ rzecz bioràc generally speaking ogó∏ ogo∏u mi generality, totality. na ~ on the whole. w ogóle "w O-góle" in general, with neg at all ogórek -rka mi cucumber, pickle ogórkowy aj of ogórek. sezon ~ slack season (nothing to write about in press) ograbiç -bi´ -0bisz pf, impf ograbiaç plunder ograç -am -asz pf, impf ogrywaç outplay ogradzaç see ogrodziç ograniczaç see ograniczyç ograniczenie n limitation ograniczony aj limited, reduced, dull, unintelligent ograniczyç -cz´ -czysz pf, impf ograniczaç limit, reduce. ~ si´ do+G limit oneself, be limited to ograny aj worn out ogrodnictwo n gardening ogrodniczka -czek fem of ogrodnik. pi dungarees ogrodniczy aj garden, horticultural ogrodnik mp gardener ogrodzenie n fence ogrodziç -dz´ -dzisz pf, impf ogradzaç fence in ogrom mi magnitude ogromny aj huge, immense, tremendous, enormous. av ogromnie tremendously, enormously ogród ogrodu mi garden ogródek -dku mi dim of ogród. ~ dzia∏kowy garden parcel, plot ogródka -dek f. bez ~dek unceremoniously, forthrightly, bluntly ogrywaç see ograç ogryzek -zka mi core ogrzaç ^grzaç pf, impf ogrzewaç trans warm, heat. intr ~ si´ warm o.s. ogrzewacz mi -a heater ogrzewanie n heating. centralne ~ central heating ogumienie n tires ohyda f monstrosity ohydny aj monstrous, hideous

220

oj! exclam oh! oh my! wow! ojciec ojca mp Dsg ojcu Vsg ojcze Npl ojcowie father ojcostwo n paternity ojcowski aj fatherly, paternal ojczym mp step-father ojczysty aj native (language, etc.) ojczyzna f fatherland ojej! oh dear! okaleczenie n wound, injury okamgnienie n wink of an eye okap mi eave, hood (over stove) okaz mi specimen okazaç -˝´ -˝esz pf, impf okazywaç -zuj´ -zujesz show, demonstrate, display. ~ si´ turn out okaza∏oÊç f splendor, magnificience okaza∏y aj showy, flamboyant, magnificent, splendid okaziciel mp bear (of bond, check) okazja f occasion, bargain. przy ~zji at the opportunity. z ~zji +G on the occasion of, in celebration of okazyjny aj on sale okazywaç see okazaç okie∏znaç am -asz pf tame, break (horse) okienko -nek n dim of okno okiennica f shutter (on window) ok∏adka -dek f cover (of book). w mi´kkiej ~dce soft-over ok∏amaç -mi´ -miesz pf, impf ok∏amywaç -muj´ -mujesz deceive okno -kien n window okienko -nek n dim of okno okienny aj of okno oklaski pl form G-ów clapping oklaskiwaç -kuj´ -kujesz impf applaud okleina f veneer oklep. phr na oklep bareback oklepany aj commonplace, threadbare, banal, trite ok∏ad mi compress ok∏adzina f lining, facing ok∏amaç -mi´ -miesz pf, impf ok∏amywaç -muj´ -mujesz deceive oko n pl NA oczy G oczu D oczom I oczami (poetic oczyma) L oczach eye mieçoko na kogoÊ keep an eye on s.o. na oczach +G in plain view of na w∏asne oczy with one's own eyes. oko wo oko eye to eye przed oczami before one's eyes tak na oko on the face of it okolica f surroundings, neighborhood, vicinity, region okolicznoÊç f circumstance. zbieg ~Êci coincidence okolicznoÊciowy aj occasional, circumstantial, incidental, for the occasion okoliczny aj surrounding oko∏o prep +G around, about okoƒ -nia ma perch okop mi trench okopaç -pi´ -piesz pf, impf okopywaç unearth okowy pl form G oków or okowów fetters okólnik mi -a circular, flyer okradaç see okraÊç okrasa f culin lard, butter okraÊç ^kraÊç pf, okradaç impf rob. ~ kogoÊ z pieni´dzy rob s.o. of his money okrawaç see okroiç okràg okr´gu mi circumference, district okràg∏y round. ca∏y rok na ~g∏o the whole year round

221

okrà˝enie n lap, encirclement okrà˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf okrà˝aç surround okres mi period (of time) okresowy aj periodic. av okresowo periodically okreÊlenie n term, designation okreÊliç -l´ -lisz pf, impf okreÊlaç define, determine, delimit, characterize okreÊlony aj certain, definite okr´g mi region okr´gowy aj of okr´g okr´t mi ship, naval vessel okr´˝ny aj roundabout, circular, devious. ~nà drogà in a roundabout way okroiç -oj´ -oisz pf, impf okrawaç trim okropnoÊç f oft pl atrocity okropny aj terrible, awful, horrible. av okropnie terribly, horribly okruchy pl form G-ów crumbs okrucieƒstwo n cruelty okrutny aj cruel okrycie n covering, garment okryç ^kryç pf, impf okrywaç -am -asz cover up. ~ si´ cover oneself up okrzepnàç -n´-niesz pf grow strong okrzyczany aj notorious okrzyk mi shout, cry oktawa f octave okucie n hardware fittings okuç ^kuç pf, impf okuwaç -am -asz fit, shoe (horse) okularnik mp four-eyes okulary pl form G -ów eyeglasses. ciemne ~ry dark glasses okulista mp oculist, eye-doctor okulistka -tek fem of akulista okup mi ransom okupacja f occupation okupacyjny aj of okupacja occupational okupant mp occupant okupiç -pi´ -pisz pf, impf okupywaç -uj´ -ujesz ransom okupowaç -puj´ -pujesz pf, invade, occupy olaç ^laç pf, impf olewaç celebrate with drink olbrzym mp giant olbrzymi aj of olbrzym huge, immense, enormous, gigantic olcha f alder olej mi oil olejek -jku mi dim of olej body lotion. olejny aj of olej oily. farba ~na oil color olejowy aj of olej oligarchia f oligarchy olimpiada f olympiad olimpijczyk mp olympian olimpijski aj Olympic. igrzyska ~kie Olympic Games oliwa f olive oil, lubricant oliwka -wek f olive, olive tree oliwkowy aj of oliwka olsza =olcha olszyna f alder forest olÊniewajàcy aj dazzling olÊniç -ni´ -nisz pf, impf olÊniewaç dazzle o∏owiany aj leaden o∏owica f lead poisoning o∏owiowy aj of o∏ów of lead o∏ów o∏owiu mi lead

222

o∏ówek -wka mi pencil o∏tarz mi -a altar o∏tarzyk -a dim of o∏tarz om mi -a ohm omacek mi sg-only. po omacku blindly, in the dark, by touch omal nie aj almost omamiç -mi´ -misz pf beguile omamy pl form G -ów hallucinations omawiaç see omówiç omawiany aj being discussed, under discussion omdleç ^mdleç pf, impf omdlewaç faint omdlenie n fainting omen mi omen omieszkaç -am -asz pf, impf omieszkiwaç -kuj´ -kujesz +infin fail, neglect to do omieÊç ^mieÊç pf, impf omiataç sweep omijaç -am -awsz impf, pf ominàç -n´ -niesz avoid, steer clear of. +D slip by s.o. omin´∏o ci przyj´cie you missed the party omlet mi omelet omówiç -wi´ -wisz pf, impf omawiaç discuss omówienie n report, discussion omsza∏y aj mossy omy∏ka -∏ek f mistake, error omylnoÊç f fallibility omylny aj fallible on pers spron GA jego (niego, go) D jemu (niemu, mu) IL nim he, him ona pers pron GD jej (niej) A jà (nià) I nià L niej she, her one pers pron non-mp G ich (nich) D im (nim) A je (nie) I nimi L nich they oni pers pron mp GA ich (nich) D im (nim) I nimi L nich they ono pers pron G jego (niego, go) D jemu (niemu, mu) A je (nie) IL nim it ondulacja f. trwa∏a ~. permanent (hair treatment) oniemia∏y aj speechless onieÊmieliç -l´ -lisz pf, impf onieÊmielaç discourage, daunt onkologiczny aj oncological onkologia f oncology ONZ abbrev Organizacja Nacji Zjednoczonych United Nations opactwo n abbey opad mi fallout, precipitation opadaç see opaÊç opady pl form G -ów rainfall, precipitation opak. phr na opak the wrong way opakowaç -wuj´ -wujesz pf, impf opakowywaç -wuj´ -wujesz package, wrap opakowanie n wrapping, packaging opal mi opal opalanie n heating (of room, apartment) opalenizna f sunburn, suntan opaliç -l´ -lisz pf, impf opalaç heat, keep warm. ~ si´ get a suntan opalony aj suntanned opami´taç si´ -am -asz pf, impf opami´tywaç si´ -tuj´ -tujesz come to one's senses opami´tanie n reason, good sense opancerzony aj armored opanowaç -nuj´ -nujesz pf, impf opanowywaç -wuj´ -wujesz seize, get control over, master. ~ si´ get hold over o.s opanowanie n mastery opanowany aj under control opar mi vapor oparcie n support. w oparciu o +A supported by, based on opar∏ see oprzeç oparty aj based na+A on

223

oparzenie n burn. ~ s∏oneczne sunburn oparzyç pf ^parzyç opasaç -sz´ -szesz pf, impf opasywaç -suj´ -sujesz gird. ~ si´ gird o.s. opas∏y aj fat opaÊç ^paÊç pf, impf opadaç fall down, sink, settle (dust) opat mp abbot opatentowaç -tuj´ -tujesz pf, impf opatentowywaç -wuj´ -wujesz patent opatrunek -nku mi bandage opatrznoÊciowy aj providential opatrznoÊç f Providence opatrzony aj +I provided with, bearing opatrzyç -rz´ -rzysz pf, opatrywaç -ruj´ -rujesz impf +I provide with opera f opera operacja f operation (med.) operowaç -ruj´ -ujesz operate on. +I make use of, use operowy aj operatic op´dziç -dz´ -dzisz pf, impf op´dzaç drive away op´taç -m -asz pf, impf op´tywaç -tuj´ -tujesz overcome, master, haunt, possess op´tany aj frenzied, demented, wild. jak ~ like one possessed opiç ^piç pf, opijaç impf celebrate (with drink) opiec ^piec pf, impf opiekaç roast opiecz´towaç see piecz´towaç opieka f care. ~ lekarska medical care opiekowaç si´ -kuj´ -ujesz impf, zaopiekowaç si´ +I take care of, look after opiekun mp guardian opiekunka -nek fem of opiekun opiekuƒczoÊç f protection, protectiveness, patronage opiekuƒczy aj protective opieraç see oprzeç opierajàc si´ na+A on the basis of opiesza∏y aj sluggish opiewaç -am -asz impf laud, sing praises of opi´ty aj clinging (of clothing) opi∏ki pl form G-ów filings opinia f opinion, view opiniowaç -iuj´ -iujesz impf, pf zaopiniowaç o+L pronounce judgement on opis mi description opisaç -sz´ -szesz pf, impf opisywaç -suj´ -sujesz describe. opity aj drunken opium n opium opluç ^pluç pf, impf opluwaç -am -asz spit at, sling mud at op∏acalnoÊç f profitability op∏acalny aj profitable op∏aciç -c´ -cisz pf, op∏acaç impf trans pay. intrans ~ si´ be profitable op∏acony aj paid-for op∏akaç -p∏acz´ -p∏aczesz pf, impf op∏akiwaç -kuj´ -kujesz weep for, morn, lament op∏akany aj lamentable op∏ata f payment, charge, fee. ~ celna export duty op∏atek -tka mi communion wafer op∏ukaç see p∏ukaç op∏ynàç -n´ -niesz pf, impf op∏ywaç swim around opodal = nie opodal av close by, near by prep. +G not far from opodatkowaç -kuj´ -kujesz pf,impf opodatkowywaç -wuj´ -wujesz tax opodatkowany aj taxed opoka f bedrock opona f tire oponent mp opponent opornik mi -a (electircal) resistor

224

opornoÊç f (electrical) resistance oporny aj disobedient oportunista mp opportunist oportunizm mi opportunism opowiadanie n short short opowiedzieç ^wiedzieç pf, impf opowiadaç tell, narrate opowieÊç f story, tale opozycja f opposition opozyjcyjny aj of opozycja opór -poru mi resistance opóêniç -ni´ -nisz pf, impf opóêniaç delay. ~ si´ be delayed opó˝nienie n delay opóêniony aj late, delayed, behind schedule opracowaç -cuj´ -cujesz pf, impf opracowywaç -wuj´ -wujesz work out, perfect opracowanie n elaboration oprawa f binding. pl (eyeglass) frames oprawca mp torturer, assasin, butcher oprawiç -wi´ -wisz pf, impf oprawiaç frame (picture), bind (book) oprawka -wek f dim of oprawa glass frames, rims opresja f oppression oprocentowanie n rate of interest oprogramowanie n programming (of computer) opromienienie n irradiation oprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf oprawadzaç show around oprócz prep +G besides, except for opróêniç -ni´ -nisz pf, impf opróêniaç drain, empty. intr ~ si´ be emptied opryskiwacz mi -a sprinkler opryskiliwy aj short, curt, harsh, touchy, surly opryszczka -czek f cold sore opryszek -szka mp thug oprzeç ^przeç pf, impf opieraç trans lean o+A against. intr ~ si´ 1. (na +L) rest (on), lean (on) 2. resist oprzytomnieç see przytomnieç optimum n optimum optowaç -tuj´ -tujesz impf opt za+I for optyk mp optician optyka f optics optymalny aj optimal optymista mpf optimist optymistka -tek fem of optymista optymistyczny aj optimistic optymizm mi optimism opublikowaç see publikowaç opuchlizna f swelling opuchni´ty aj swollen opustosza∏y aj deserted opustoszyç -sz´ -szysz pf lay waste, ravish, devastate opuszczony aj desolate, forsaken. z ~nymi oczami with eyes downcast opuszka -szek f us pl (finger) tip opuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf opuszczaç 1. leave, abandon, leave out 2. let down, lower (flag, etc.) oraç orz´ orzesz impf, pf zaoraç plow orangutan ma orangutang oran˝ada f orangeade oratorium n oratorio oratorski aj oratorical oraz conj as well as, and Orbis mi Orbis travel agency orbita f orbit ochidea f orchid

225

ordynarnoÊç f vulgarity, crudity ordynarny aj vulgar, coarse, crude or´dowaç -duj´ -dujesz impf u+G intercede with or´dzie n address, formal speech or´˝ mi arms, weapon or´˝ny aj armed organ mi NApl -a organ (of government) ~na Êcigania investigative authorities organy pl form G -ów music organ organiczny aj organic organista mp organist organizacja f organization organizacyjny aj of organizacja organizational organizator mp organizer organizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zorganizowaç organize zorganizowany aj. dobrze ~ well organized organizm mi organism organki pl form G-ów harmonica orgazm mi orgasm, climax orgia f orgy orientacja f orientation, bearing orientacyjny aj of orientacja rough (estimate, etc.) orientalny aj oriental orientowaç si´ -tuj´ -tujesz impf, pf zorietowaç si´ be aware. o ile si´ orientuj´ as far as I am aware orka f 1 plowing. 2 killer whale orkiestra f orchestra orkiestrowy aj orchestral orli aj of orze∏. orli wzrok eagle eye Ormian(in) mp Armenian Ormianka -nek fem of Ormianin ormiaƒski aj Armenian ornament mi ornament ornitologia f ornithology orny aj arable orszak mi procession ortodoksyjny aj orthodox ortografia f orthography, spelling ortograficzny aj orthographic ortopeda mp orthopedist oryginalnoÊç f originality oryginalny aj original orygina∏ mi an original orzec orzekn´ orzekniesz pf, impf orzekaç declare, proclaim orzech mi -a nut, nut tree. ~ w∏oski hazel nut, hazel tree dim orzeszek. ~ ziemny peanut orzechowy aj of orzech orzeczenie n proclamation, judgment, decree. predicate orzekaç see orzec orzekajàcy aj declarative (sentence)orze∏ ma or∏a eagle orzeszek -szka mi dim of orzech. ~szki ziemne peanuts orzeêwiajàcy aj refreshing orzeêwiç -wi´ -wisz pf, impf orzeêwiaç refresh. osa f wasp osad mi precipitate, silt osada f colony, settlement osadnictwo n settlement osadniczka f -czek fem of osadnik osadnik mp settler osadziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf osadzaç si´ settle, precipitate out osadnik mp settler

226

osamotnienie n isolation osamotniony aj isolated osàd mi judgment osàdziç -edz´ -dzisz pf, impf osàdzaç adjudge osch∏y dry, caustic. av oschle drily oscylowaç -luj´ -lujesz impf oscillate ose∏ka -∏ek f whetstone oset ostu mi thistle os´pia∏y aj crestfallen osi aj of osa osiadaç see osiàÊç osiad∏y aj settled, living osiàgalny aj attainable osiàgnàç -n´ -niesz pf, impf osiàgaç achieve, attain osiàgni´cie n attainment, achievement osiàÊç ^siàÊç pf, impf osiadaç settle, run aground osiedliç -l´-lisz pf, impf osiedlaç trans settle. intrans ~ si´ te be settled osiedle n Gpl -i housing development osiedleniec -ƒca settler osiem num GDL oÊmiu I oÊmioma or -u eight. osiemdziesiàt num GDL -dziesi´ciu I dziesi´cioma or -u eighty osiemdziesiàty num aj eightieth osiemnastka -tek reim num the number eighteen osiemnaÊcie num GDL osiemnastu I osiemnastoma or -u eighteen osiemnastoletni aj eighteen-year-old osiemnastowieczny aj eighteenth-century osiemnasty num aj eighteenth osiemset num oÊmiuset eight hundred. osiemsetny aj eight hundredth osierdzie n pericardium osierocony aj orphaned osika f aspen osiod∏aç see siod∏aç osio∏ os∏a ma donkey osiwia∏y aj turned to gray oskard mi -a pickaxe oskar˝enie n accusation oskar˝yç -rz´ -rzysz pf, impf oskar˝aç o+A accuse of oskar˝ony mp decl like aj the accused oskar˝yciel mp accuser oskrzela f Gpl -i us pl bronchial passages os∏abiç -bi´ -bisz pf, impf os∏abiaç weaken os∏abienie n weakness os∏abnàç see s∏abnàç os∏aniaç see os∏oniç os∏awiony aj renowned os∏oda f comfort os∏odziç -dz´ -dzisz pf, impf os∏adzaç sweeten, sugar os∏ona f cover, shield, protection os∏oniç -ni´ -nisz pf, impf os∏aniaç shade, shield, protect os∏uchany aj having an ear for os∏upia∏y aj bewildered os∏upienie n dumbfoundedness, bewilderment osnowa f warp (of fabric) osnuty aj na+L based on osoba osoób f person. w jednej ~bie all rolled into one osobistowÊç f personality, celebrity osobisty aj personal. av osobiÊcie personally

227

osobliwoÊç f peculiarity osobliwy aj peculiar, curious, odd osobnik mp pej person, character obobnoÊç. na ~noÊci in private osobny aj individual, separate. av osobno individually, separately. osobowoÊciowy aj of osobowoÊç osobowoÊç f personality osobowy aj of osoba. dane ~we personal data. pociàg ~wy passenger (train) osocze n plasma osoliç see soliç osowia∏y aj dejected ospa f small-pox ospa∏y aj drowsy ospowaty aj pock-marked osprz´t mi equipment ostaç si´ -n´ -niesz pf survive ostatecznoÊç extreme. w ~Êci in the end, if worse comes to worst, in an emergency ostateczny aj final, definitive. sàd ~ Last Judgement. av ostatecznie finally, ultimately ostatek -tku mi remnant, pl remains ostatni aj last, final ostatnio lately, recently ostentatyjny aj ostentatious ostoja f Gpl -oi bulwark, support ostroga ostróg f spur ostrokàtny aj acute (triangle) ostrokrzew mi holly ostroÊç f sharpness ostro˝noÊç f caution, care, wariness ostro˝ny aj cautious. av ostro˝nie carefully. ~! watch out! ostróg ostrogu mi castle, keep, dungeon ostroÊç f sharpness, acuity ostrów -owu mi isle ostrugaç see strugaç ostry sharp, biting, pungent. av ostro. comp aj ostrzejszy ostryga f oyster ostrza∏ mi fire. pod ~∏em under fire ostrze n cutting edge, blade ostrzec ^strzec pf, impf ostrzegaç warn przed+I against ostrzegawczy aj warning (sign, etc.) ostrze˝enie n warning ostrzyc ^strzyc pf, impf ostrzygaç clip, trim ostrzyç -rz´ -rzysz impf, pf naostrzyç sharpen ostudziç -dz´ -dzisz pf, impf ostudzaç trans cool ostygnàç -n´-niesz pf, impf ostygaç intrans cool down osunàç -n´ -niesz pf, impf osuwaç lower, slide down. ~ si´ slide, slump osuszyç -sz´-szysz pf, impf osuszaç dry, dehumidify oswobodziciel mp savior oswobodziç -dz´-dzisz pf, impf oswobadzaç free, liberate oswoiç -swoj´ -swoisz pf, impf oswajaç accustom, familiarize, tame oswojony aj tame oszala∏y aj frenzied, gone mad oszaleç -ej´ -ejesz pf go mad, go crazy osza∏amiajàcy aj stunning oszczep mi spear, javelin oszczerca mp slanderer oszczerczy aj slanderous oszczerstwo n slander oszcz´dnoÊciowy aj savings (bank, etc.)

228

oszcz´noÊç f frugality, pf savings oszcz´dny aj frugal, thrifty oszcz´dziç -dz´ -dzisz pf, impf oszcz´dzaç +D, +A/+G conserve, save, economize, spare. ~ komuÊ czasu save someone time. ~ na elektrycznoÊci save on electricity oszkliç see szkliç oszo∏omienie n stepefaction oszo∏omiony aj stupefied oszpeciç -c´ -cisz pf, impf oszpecaç disfigure oszpecony aj defaced, disfigured, deformed oszroniony aj frost-covered oszukaç -am -asz pf, impf oszukiwaç -kuj´ -kujesz deceive oszust mp swindler oszustka -tek fem of oszust oszustwo n deceit oÊ osi f axle, pivot oÊç n fishbone oÊcie˝ in phr otwarty na ~wide open oÊcisty aj bony oÊka f -siek dim of oÊ oÊle see osio∏ oÊlep. phr na ~ blindly oÊlepnàç see Êlepnàç oÊlepiç -pi´ -pisz pf, impf oÊlepiaç blind oÊli aj of osio∏ oÊmieliç -l´-lisz pf, impf oÊmielaç embolden oÊmieszyç -sz´ -szysz pf, impf oÊmieszaç ridicule oÊmioboczny aj octagonal oÊmiokrotny aj eight-fold oÊmioletni aj eight-year-old oÊmiornica f octopus oÊmioro coll num oÊmiorga eight oÊnie˝ony aj snow-covered oÊrodek -dka mi center, station oÊwiadczenie n declaration oÊwiadczyç -cz´ -czysz pf, impf oÊwiadczaç declare. ~ si´ propose (marriage) oÊwiadczyny pl form G -yn proposal (of marriage) oÊwiata f education oÊwiatowy aj educational (worker, etc.) OÊwiecenie n the Enlightenment oÊwieciç -c´ -cisz pf, impf oÊwiecaç enlighten, illuminate oÊwiecony aj enlightened, illuminated oÊwietlenie illumination oÊwietliç -l´ -lisz pf, impf oÊwietlaç light, illuminate OÊwi´cim -mia mi Auschwitz otaczaç see otoczyç otarcie n abrasion otch∏aƒ -ni f abyss, chasm, depths ot´pienie n stupefaction, dementia oto indic part here is, here are. oto co powiedzia∏ this is what he said otoczenie n surroundings, milieu otoczony aj +I surrounded by otoczyç -cz´ -czysz pf, impf otaczaç surround. otó˝ inter well, so otr´by pl form G -ów chaff, bran otruç ^truç pf, impf otruwaç poison otrzàsaç -am -asz impf, pf otrzàsnàc -sn´ -Êniesz shake. ~ si´ recover z+G from, shake off otrzeç ^trzeç pf, impf ocieraç rub. ~ si´ rub or brush o+A against otrzepaç -pi´ -piesz pf, impf otrzepywaç -wuj´ -wujesz brush off

229

otrzeêwiç -wi´ -wisz pf, impf otrzeêwiaç sober up otrzymaç -am -asz pf, impf otrzymywaç -muj´ -mujesz receive otucha f comfort, good cheer. dodaç komuÊ ~chy cheer s.o. up otuliç -l´ -lisz pf, impf otulaç wrap up, tuck in otumaniç -ni´ -nisz pf drug otumaniony aj dazed, drugged otwartoÊç f openness, frankness otwarty aj open. av otwarcie openly otwieracz mi -a opener. ~ do puszek can opener otwieraç see otworzyç otworzyç -rz´ -rzysz pf, impf otwieraç trans open. ~ si´ intrans open otwór otworu mi opening. staç otworem stand open oty∏oÊç f obesity oty∏y aj stout, corpulent, obese otynkowaç see tynkowaç owa, owo see ów owacja f ovation owad ma insect owak in phr tak czy ~ one way or another owal mi oval owalny aj of owal oval owca owiec f sheep owczy aj of owca owczarek -rka ma shepherd (dog) owdowia∏y aj widowed owieczka -czek f dim of owca owies owsa mi oats owijaç -am -asz impf, pf owinàç -n´ -niesz w+A wrap in ow∏adaç -am -asz impf, pf ow∏adnàç master, conquer, take possession of ow∏osienie n hair, coat. ~ ∏onowe pubic hair ow∏osiony aj hairy owo see ów owoc mi Gpl -ów fruit owocny aj fruitful owocowaç -cuj´ -cujesz impf, pf zaowocowaç bear fruit owocowy aj of owoc owrzodzenie n ulceration owsianka f oatmeal owsiany aj of owies. p∏atki ~ne oat meal owsik ma us pl pinworm owszem of course, why yes owulacja f ovulation ozdoba -dób f decoration ozdobiç -bi´ -bisz pf, impf ozdabiaç decorate ozdobny aj decorative ozi´biç -bi´ -bisz pf, impf ozi´biaç trans cool. ~ si´ intrans cool down ozi´bienie n cold spell ozi´b∏oÊç f coldness, frigidness ozimina f winter crops oz∏ociç -c´ -cisz pf, impf oz∏acaç gild, cover in gold oznaczenie n symbol, sign oznaczony aj appointed oznaczyç -cz´ -czysz pf, impf oznaczaç designate, indicate, signify, mean. ~ si´ +I be distinguished by oznajmiç -mi´ -misz pf, impf oznajmiaç announce, intimate oznajmujàcy aj indicative oznaka f symptom oznakowaç see znakowaç ozon mi ozone

230

ozonowy aj of ozon ozorek -rka mi tongue (as dish) ozór -ozora mi tongue o˝enek -nku mi marriage, match o˝eniç si´ see ˝eniç si´ o˝óg o˝oga broomstick o˝yç ^˝yç pf, impf o˝ywaç -am -asz come alive o˝ywczy aj reviving, refreshing o˝ywiç -wi´ -wisz pf, impf o˝ywiaç enliven, revive o˝ywienie n liveliness o˝ywiony aj lively

Ó ósemka -mek reif num an eight ósmy num aj eighth ów (owa owo) pron aj bookish that, pl those ówczesny aj then, of that time ówdzie in phr tu i ~ here and there

P pa! inter bye! pacha f armpit. pod ~chà under one's arm pamiàtka -tek f souvenir pachnàç -n´ -niesz or pachnieç -iej´ -iejesz impf intr smell. ~ czymÊ smell of s.t. pachnàcy aj odiferous pachol´ n -´cia NApl -´ta Gpl -àt (young) lad, stripling pacho∏ek -∏ka smp servant, flunkey, menial, soldier pachwina f groin pacierz mi -a prayer, pl devotions paciorek -rka mi bead, prayer bead paciorkowiec -wca ma streptococcus pacjent mp patient pacjentka -tek fem of pacjent packa -cek f fly-swatter Pacyfik mi prop The Pacific pacyfista mp pacifist pacyfistyczny aj pacifistic pacynka -nek f puppet paczka -czek f package paczkowaç -kuj´ -kujesz impf package paczyç -cz´ -czysz impf warp padaczka f epilepsy padaç -a 3p only impf, pf popadaç rain. see paÊç, popaÊç padlina f carrion, carcass padlino˝erny aj scavenging padn´ see paÊç pager mi -a pager (telephonic device) padól -do∏u mi us-sg. na tym ~dole on this earth paginowaç -nuj´ paginate pagoda f pagoda pagórek -rka mi hill, hillock, knoll pajac mp clown, puppet pajacyk ma dim of pajac pajàk ma spider. brachiated light fixture paj´czy aj of pajàk. ~cza sieç spider web, cobweb paj´czyna f spider-web

231

paka f crate. colloq clink, slammer pakiet mi bundle, batch pakiecik -mi -a dim of pakiet Pakistan mi Pakistan Pakistaƒczyk mp Pakistani pakistaƒski aj Pakistani pakowaç -kuj´ -kujesz impf, pf spakowaç, zapakowaç pack up. intr ~ si´ pack up one's things pakowanie n packing pakowny aj capacious pakowy aj packaging pakt mi pact pakunek -nku mi package pal mi pale, stake. wbiç na ~lu impale palacz mp smoker, stoker palant fma sport stick-ball palarnia f smoking room palatalny aj palatal palàcy aj as mp smoker. przedzial dla ~cych smoking compartment (on train) palec mi -a finger, toe. iÊçna ~lcach walk on tiptoes palenie n smoking palenisko n hearth paluch mi -a stubby finger palenie n smoking. ~ wzbronione no smoking paleta f palette paliç -l´-lisz impf, pf spaliç burn, scorch. pf zapaliç smoke (cigarette, pipe) light up (a cigarette). ~ si´ intrans burn palisada f pallisade palisander -dra rosewood paliwo n fuel paliwowy aj of paliwo palka -∏ek f (policeman's) club, truncheon palma f palm (tree) palmowy aj of palma palnàç -n´ -niesz pf colloq shoot, fire. ~ sobie w ∏eb blow one's brains out palnik mi -a burner, blowtorch palny aj combustible, inflammable palto n overcoat paltocik mi -a dim of palto paluch mi -a big toe,. stubby finger paluszek -szka mi dim of palec. breadstick pa∏ac mi palace pa∏a f staff, stick. colloq bad mark in school pa∏ac mi mansion, palace pa∏aç -am -asz impf burn, glow pa∏asz -a mi broadsword, cutlass pa∏eczka -czek 1 stick, rod, wand. 2 bacillus pa∏ka -∏ek truncheon, nightstick pamflet mi pamphlet pamiàtka -tek f souvenir, keepsake pamiàtkowy aj commemorative, memorial pami´ciowy aj of pami´ç pami´ç f memory; na ~ by heart; w ~mi´ci in one's memory; z ~mi´ci from memory pami´taç -am -asz impf, pf zapami´taç remember, call to mind. nie ~ forget, not be able to recall pami´tnik mi -a diary, pl memoirs pami´tny aj memorable pampers -a mi disposable diaper pan pron and title DL panu V panie form you, sir, gentleman, master, arch milord. ~ m∏ody bridegroom. Szanowny Panie! Dear Sir! (letter greeting). ten ~ that man

232

PAN abbrev Polska Akademia Nauk Polish Academy of Sciences panowski aj of PAN panama f panama hat pancernik mi -a armored ship pancerny aj armored pancerz mi armor panel mi (discussion) panel panewka -wek f arch firing pan. paliç na ~wce peter out, misfire pani pron and title AI panià you, lady, mistress arch milady. ta ~ that woman panicz mp young master paniczny aj panic (attack, etc.) panienka -nek f young lady, miss panieƒski aj maiden(ly). imi´ ~kie maiden name panieƒstwo n maidenhood panierowaç -ruj´ -rujesz impf dip in batter panika f panic panna -nien f unmarried woman, maiden, girl. ~ m∏oda bride. stara ~ old maid panorama f 1 panorama. 2 panoramic painting panoszyç si´ -sz´-szysz impf run rampant (nad+I over), be rife, lord it (over) panowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zapanowaç rule, reign, dominate, lord over, have/get control nad+I over. pf see also opanowaç panujàcy aj prevailing, reigning pantalyk mi in phr zbiç z ~ku throw s.o. off kilter, confuse panteizm mi pantheism panteon mi pantheon pantera f panther panterka f camouflage print pantofel -fla mi slipper, evening slipper pantoflarz mp hen-pecked husband panujàcy aj dominant. as mp ruler paƒski poss mp pron form of pan your paƒstwo 1 pron and title GA paƒstwa L paƒstwu you (people), ladies and gentleman, married couple. ~ Zieliƒscy Mr. and Mrs. Zielinski paƒstwo 2 n state (country) paƒstwowoÊç f statehood, sovereignty paƒstwowy aj of paƒstwo state paƒszczyzna f feudal service papa mp dad. f roofing paper. muzzle, mug, snout, face papeteria f stationery papier mi paper. ~ry wartoÊciowe stocks, bonds, shares of stock papierek -rku mi slip of paper papierniczy aj paper (sales or production); artyku∏y ~nicze paper goods papierowy aj of papier made of paper papieros m fac an cigarette papieroÊnica f cigarette case papierówka -wek f early apple papieski aj papal papiestwo n papacy papie˝ mp pope papilarny aj. linie ~ne finger prints papilot mi us pl curl-paper. w ~tach in curlers papirus mi papyrus papka -pek f us-sg gruel, mash papla mp pej chatterbox paplaç -l´ -lesz impf prate, chatter paplanina f idle chater paproch mi us pl fragments paproç f NApl -cie fern

233

papryka f paprika papuç mi -a slipper papuga f parrot papu˝ka -˝ek f parakeet, budgerigar papuzi aj of papuga para 1 f steam, breath para 2 pair, couple; ~rami in pairs. m∏oda ~ young couple, newly-weds. aj (in all senses) ~rowy parabola f parabola paraç si´ -am -asz impf (+I) engage o.s. (in) parada f parade. chodziç komuÊ w ~d´ cross someone up paradny aj parade, gala, dress (uniform) paradoks mi paradox paradoksalny aj paradoxical paradygmat mi paradigm parafia f parish parafialny aj of parafia parafian(in) mp parishoner pariafianka -nek fem of parafian parafina f parafin parafrazowaç -zuj´ -zujesz impf, pf sparafrazowaç paraphrase paragon mi receipt paragraf mi paragraph, clause (in contract) paralela f parallel (comparison) paralitik mp paralytic parali˝ mi paralysis parali˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf, pf sparali˝owaç paralyze parametr mi parameter paranoik mp paranoid paranoja f paranoia parantela f relationship, kinship, affiliation parapet mi window sill parasol mi -a umbrella parasolka -lek f lady's umbrella parawan mi -a screen, fig cover parcela f parcel, plot of land parcelowaç -luj´ -lujesz impf parcel (land) parch -a mi mange parciany aj sackcloth parcie n pressure, thrust parcieç -eje us 3 p get pithy (of fruit) pardon mi. bez ~nu without apology or consideration for others pardwa f ptarmagin par´ indef num paru I paroma a few, a couple par´set paruset num a couple hundred parias smp pariah park mi park parkowy aj of park parkan mi fence parkiet mi parquet parking mi us-sg parking area parkowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zaparkowaç park (car, etc.) parlament mi us-sg parliament parlamentarny aj parliamentary parmezan mi parmesan cheese parnas mi Parnassus, poetry, the world of poets parny aj sultry. av and verbal parno parobek -bka smp farm-hand parodia f parody

234

parodystyczny aj parodical parokrotny aj repeated several times paroletni aj several years (in age or duration) parowaç -ruje us 3p impf intr vaporize, evaporate, steam, steam-cook parowiec-wca mi steam-ship parowozownia f roundhouse, engine house parowóz -wozu mi steam locomotive parowy aj of para steam parówka -wek f weiner, hot-dog parskaç -am -asz impf, pf parsknàç -n´ -niesz snort. ~ Êmiechem guffaw parszywy aj mangy, scabby. ~wa owca black sheep partacki aj of partactwo botched partactwo botched work partacz mp bungler partaczyç -cz´ -czysz impf, pf spartaczyç bungle parter mi ground floor parterowy aj two-storey partia f polit party, set partyjny aj of partia partner mp partner, mate partnerka -rek fem of partner party n indecl party, reception partycypowaç -puj´ -pujesz impf share in costs partyjka -jek f round (of bridge, chess, etc.) partyku∏a f particle partykularny narrow, individual partyzancki aj partisan partyzant partisan, guerilla partyzantka -tek fem of partyzant 1 woman partisan. 2 underground (army) parweniusz mp parvenue parytet mi monetary parity paryski aj Parisian Pary˝ mi -a town Paris parzyç -rz´ -rzysz impf, pf oparzyç burn, scald, scorch, brew. ~ si´ intr 1 brew. 2 pair off parzysty aj even (number) pas 1 mi -a strip, strap. waist. po ~ waist deep pasek -ska mi belt pas 2 mi pass (in cards) pasaç see paÊç 1 pasat mius pl trade wind pasa˝ mi covered way, mall pasa˝er mp Npl -owie passenger pasa˝erka.-rek fem of pasa˝er pasa˝erski aj of pasa˝er pascha f Passover, paschal meal paschalny aj paschal pasek -ska mi belt paser mp fence (receiver of stolen goods) paserstwo n fencing of stolen property pasiak mi striped cloth or clothing pasiasty aj striped (clothing) pasieka f apiary, set of beehives pasierba mp stepson pasierbica f step-daughter pasikonik ma grasshopper, locust pasja f passion (also in religious sense) pasjans mi -a cards solitaire pasjonat mp hothead

235

pasjonowaç -nuj´ -nujesz impf trans thrill, engage. intr ~ si´ (+I) be passionately fond (of) pasjonujàcy aj fascinating paskarstwo n black marketeering paskarz mp black marketeer paskuda f harm, mischief, foul play paskudnica fem of paskudnik paskudnik mp ugly sort of person, ne'er-do-well paskudny aj hideous, horrid (person), foul (weather) paskudziç -dz´ -dzisz impf make a mess, befoul paskudzstwo n abomination pasmanteria f haberdashery pasmanteryjny aj of pasmanteria. artyku∏y ~ne notions pasmo n mountain range pasowaç -suj´ -sujesz imp, pf spasowaç 1 do+G fit. 2 pass (in cards). 3 give up, give in. 4 ~ na rycerza knight paso˝yt mi parasit paso˝ytniczy aj parasitic paso˝ytowaç -tuj´ -tujesz impf na+L parasite on passa f run of luck pasta f paste. ~ do z´bów toothepaste pastel mi pastel, colored chalk or crayon pastelowy aj of pastel pasterka -rek f shepherdess. Christmas Eve service pasternak -a mi parsnip pasterstwo n pastoral life pasterka -rek f shepherdess pasterski aj pastoral pasterz mp shepherd pastewny aj fodder (crops) pastisz mi pastiche pastor mp pastor pastora∏ mi bishop's staff, crosier pastora∏ka -∏ek f pastorale, carol pastowaç -tuj´ -tujesz impf smear with paste, polish (shoes) pastuch mp shepherd pastwa f. zostawiç na ~w´ losu leave to one's fate pastwiç si´ -wi´ -wisz nad+I torment pastwisko n pasture pastylka -lek f lozenge pasywnoÊç f passivity pasywny aj passive pasza f fodder, feed paszcza f us fig jaws (of death, etc.) paszcz´ka f dim of paszcza paszkwil mi lampoon, libel, slander, invective paszport mi passport paszportowy aj of paszport pasztecik -mi -a dim of pasztet pasztet mi paté paÊç 1 padn´ padniesz pad∏ pf, impf padaç fall, fall down see also padaç rain paÊç 2 pas´ pasiesz impf feed, pasture. ~ si´ intr feed, pasture pat mi stalemate patowy aj of pat patelnia f Gpl -lƒ or -lni pan, frying pan patent mi patent, warrant patentowaç -tuj´ -tujesz impf, pf opatentowaç patent patentowany aj patented paptetycznoÊç f pathetic quality, bombast patetyczny aj pompous, bombastic, pathetic

236

patos mi pathos patriarcha mp Npl -owie patriarch patriarchalny aj patriarchal patriota mp patriot patriotyczny aj patriotic. patriotyzm mi patriotism patrol mi (military) patrol patrolowaç -luj´ -lujesz impf patrol patron Npl -ni or -nowie mp patron patronowaç -nuj´ -nujesz impf sponsor patroszyç -sz´ -szysz impf gut, eviscerate (an animal) patrzeç or patrzyç -rz´ -rzysz impf, pf popatrzeç or popatrzyç na+A look at. ~ w okno look through the window. patyk mi -a stick patyczek -czka mi dim of patyk patyna f patina pauza f pause paw pawia ma peacock pawi aj of paw pawica f female peacock pawian ma baboon pawik ma hawk moth pawilon mi pavillion paznokieç -kcia mi nail (of hand, foot) pazucha f . za ~chà under one's arm, in one's breast pocket pazur mi -a claw. z´bami i ~rami tooth and nail. dim pazurek paê mp Npl -owie page (at court) paêdziernik mi -a October paêdziernikowy aj of paêdziernik paêdzierz mi charl, chaff (of hemp, flax) pàczek -czka mi 1 bud. 2 doughnut pàs mi poppy red pch∏a pche∏ f flea pchaç -am -asz impf, pf pchnàç -n´-niesz punch, push, shove. ~ si´ push forward pchni´cie n shove, push. ~ kulà shot put pech m fac an bad luck pechowy aj of pech pechowiec -wca mp bad-luck person pedagog mp pedagogue, teacher pedagogiczny aj pedagogical pedagokika f pedagogy peda∏ mi pedal. pej vulg homosexual peda∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf pedal pedant mp pedant pedanteria f pedantry pedantyczny aj pedantic pederasta mp pederast pediatra mp pediatrician peerelowski aj PRL (Polish People's Republic) pegeer, PGR mi abbr Paƒstwowe Gospodarstwo Rolne) state collective farm pegeerowski aj of pegeer pejcz -a mi riding crop pejoratywny aj pejorative pejs -a fac an us pl side curl pejza˝ mi landscape pekiƒczyk ma Pekinese (dog) peklowaç -luj´ -lujesz impf pickle (meat) pelargonia f geranium

237

peleryna f cape peleton mi peleton (main group of cyclists in a race) pelikan ma pelican pe∏en see pe∏ny pe∏gaç -a us 3 p creep (of flames) pe∏nia f the full, peak. w ~ni fully. +G in the full swing of pe∏niç -ni´ -nisz impf, pf spe∏niç, wype∏niç fill, fulfill pe∏no av pred+G be full of pe∏noletni aj having reached maturity pe∏nomocnictwo n full powers (of attorney, etc.) pe∏nomocnik mp plenipotentiary pe∏nop∏atny aj payable in full pe∏ny (pe∏en) aj full (+Gof). av pe∏no qv pe∏zaç -am -asz impf creep, crawl, grovel pe∏zak -a mi creeper (plant) pendant mi pendant pensja f salary pensjonarka -rek f old-fash school-girl pensjonat mi resident hotel peonia f peony peperowiec -wca mp member of the PPR (Polska Partia Robotnicza) pepesza f tommy-gun perç f steep mountain path perfidny aj perfidious perfumeria f perfume shop perfumy pl form G -um perfume pergamin mi parchment, vellum pergaminowy aj of pergamin periodyk mi -a periodical perkal mi calico, chintz perkusja f percussion section of orchestra perliczka -czek guinea fowl perlisty aj beady, pearly per∏a -re∏ f pearl per∏owy aj of per∏a permanentny aj permanent peron mi platform (at train station) perora f peroration pers mp Persian (also: mi rug or ma cat) perski aj Persian persona f persona personalia pl form G-iów personal information personalny aj personal personel mi personnel perspektywa f perspective perspektywistyczny aj long-range perswadowaç -duj´ -dujesz impf, pf wyperswadowaç persuade pertraktacje pl form negociations pertraktowaç -tuj´-tujesz impf negociate perturbacja f us pl perturbation peruka f wig perwersja f perversion perwersyjny aj perverse peryferia f us pl periphery, outlying area. pl outskirts periferyjny aj outlying perypetia f us pl wandering, adventures perz mi couch grass perzyna f embers. obróciç w ~n´ lay waste

238

pestka -tek f stone (of fruit), pip, seed pesymista mp pessimest pesymistyczny aj pessimistic pesymizm mi pessimism peszyç -sz´ -szysz impf, pf speszyç disconcert, abash. ~ si´ be disconcerted petarda f petard, firecracker petent mp petitioner petrochemia f petrochemy petycja f petition pewien see pewny pewniak mi sure thing. na ~ka self-assuredly pewnie av probably, surely pewnik mi certainty, fact pewno. na ~ av phr surely, for sure pewnoÊç f certainty. ~siebie self assurance. z ~Êcià surely, of a certainty pewny (pewien) aj certain, sure. jesteÊ ~? are you sure? na ~no for sure, really. ~nego dnia in narrations one day. av pewnie probably, surely pezetpeerowiec -wca mp member of PZPR (Polish United Workers' Party) p´cak mi peeled barley p´cherz mi -a bladder p´cherzyca f impetigo p´cherzyk mi blister p´cznieç -iej´ us 3 p swell, bulge p´d mi rush, impetus, velocity, speed. ca∏ym ~dem at full speed p´dny aj drive (shaft, etc.) p´dzel -dzla- mi brush, paintbrush p´dziç -dz´-dzisz impf rush, race, run, hurry. ~ bimber make moonshine p´k mi tuft, , bundle, bunch or spray (of flowers) p´kaç -am -asz impf, pf p´knàç -n´ -niesz p´k∏ give way, burst, shatter, break (of glass) p´kniecie n crack, fissure, flaw p´katy aj squat, round, bulgy p´pek -pka mi navel p´powina f umbillical cord p´seta f tweezers p´taç -am -asz impf, pf sp´taç hobble, fetter. intr ~ si´ be hobbled, fettered p´tak smp Npl -i young squirt p´tla f Gpl -li noose, loop (of rope) p´to n fetter piach mi aug of piasek heavy sand piaç piej´ piejesz impf, pf zapiaç crow (of rooster) piana f foam, froth pianka f meringue, mousse pianino n upright piano pianista mp pianist pianistka -tek fem of pianista piasek mi sand piaskowy aj sandy piaskowiec -wcu mi sandstone piasta f hub (of wheel) piastowaç -tuje´ -tujesz impf nurse (child), hold (an office) piastun mp guardian, foster parent piastunka -nek fem of piastun piaszczysty aj sandy piàç si´ pn´ pniesz impf climb. pf see wspiàç si´ piàtek mi Friday. Wielki ~ Good Friday piàtka -tek f reif num five, a five (high grade), fivesome piàtkowy aj of piàtek piàty num aj of pi´ç fifth

239

pichciç -c´ -cisz impf colloq cook picie n . do ~cia to drink. woda do ~cia drinking water piç pij´ pijesz impf, pf wypiç drink, pf drink up. piec 1 mi -a oven, stove piecyk mi -a dim of piec piec 2 piek´ pieczesz impf, pf upiec bake. pf see also wypiec piechota f infantry. na ~t´ colloq on foot piechur smp infantryman piecuch smp softy piecza f. mieç kogoÊ w swojej ~czy have s.o. in one's care, be in charge of pieczara f cave, cavern pieczarek -rka fma champignon mushroom pieczàtka -tek f stamp, seal pieczenie n baking. proszek do ~nia baking powder pieczeƒ f roast piecz´ç f stamp, seal piecz´towaç -tuj´ -tujesz impf, pf opiecz´towaç stamp, sign, seal pieczo∏owity aj solicitous. av pieczo∏owicie with care pieczony aj roast(ed) pieczywo n us-sg bread, baked goods pieg mi -a freckle piegowaty aj freckled piekarnia f Gpl -rƒ or -rni bakery piekarnik mi -a oven piekarka -rek fem of piekarz piekarski aj of piekarz piekarz mp baker piekàcy aj baking, burning (sensation), smarting, sweltering, scorching (sun) piekielny aj of piek∏o hellish, devilish. av piekielnie dreadfully piek∏o piekie∏ n hell piel´gnacja f care, nursing, cultivation (of plants) piel´gniarz mp male nurse piel´gniarka -rek f nurse piel´gniarski aj of piel´gniarstwo nursing piel´gniarstwo n nursing piel´gnowaç -nuj´ -nujesz impf nurse, tend, cultivate (plants) piel´gnowanie n care (of children) pielucha f diaper pieluszka -szek f dim of pielucha pie∏grzym mp pilgrim pie∏grzymka -mek f pilgrimage pieniacki aj litigious pieniactwo n frequent resort to courts pieniàdz mi -a coin, money. as pl form pieniàdze G -ni´dzy I -ni´dzmi money pienià˝ek mi -a dim of pieniàdz pieni´˝ny aj monetary, financial. pieniç si´ -ni´ -nisz intr foam, froth pienisty aj frothy, foamy pieƒ pnia mi stump, trunk (of tree) pieprz mi pepper pieprzny aj peppery pieprzyk mi 1 mole, beauty mark. 2 barbed anecdote pieprzniczka -czek f pepper-shaker pieprzyç -rtz´ -rzysz impf pepper. vulg copulate pierdoliç -l´ -lisz impf vulg fuck pierdzieç -dz´ -dzisz impf fart piernik mi -a honey-cake, gingerbread piero˝ek -˝ka mi oft fac an dim of pieróg pieróg -roga us pl ravioli

240

piersiowy aj of pierÊ piersiówka -wek f hip flask, pocket flask pierÊ f NApl -i breast pierÊcieƒ -enia mi functional aug of pierÊcionek pierÊcionek -nka mi ring (on finger) pierwej av first, earlier, before pierwiastek -tka mi element pierwiosnek -snka mi primrose pierwodruk mi first printing pierworodny aj first-born pierwotny aj initial, original pierwotwór -tworu mi original pierwowzór -wzoru mi archetype, prototype pierwszeƒstwo n priority, right of way pierwszoplanowy aj in the foreground, pivotal pierwszorz´dny aj first-rate pierwszy aj first; ~ lepszy the first best; po ~wsze in the first place. av pierwej first, sooner pierzasty aj feathered. chmura ~ta cirrus cloud pierzchaç -am -asz impf, pf pierzchnàç -n´-niesz fly, flee pierze n feathers, plumage pierzasty aj fledged, made of feathers pierzyç si´ -y us 3 p moult pierzyna f feather-bed, down comforter pies ma D psu dog piesek -ska ma doggy pieszczoch smp pet, darling pieszczoszek mp pej softy pieszczota f caress pieszczotka -tek f dim of pieszczota pieszczotliwoÊç f tenderness pieszczotliwy aj caressing, tender, cuddlesome pieszo av on foot pieszy aj as mp pedestrian pieÊciç piesz´ -pieÊcisz impf, pf popieÊciç pet, fondle, caress. intr ~ si´ +I pet (a person, animal) pieʃ f song piosenka -nek f song pietruszka -szek f parsley pi´ciobok mi pentagon pi´ciobój -boju mi pentathlon pi´ciokàt mi pentagon pi´ciolatek semi-pers five-year old pi´ciolatka -tek fem of pi´ciolatek pi´cioletni aj five-year pi´cioramienny aj. ~na gwiazda five-pointed star pi´cioro -rga coll num five pi´cioz∏otówka -wek f five-zloty piece pi´ç num GDL -u I -oma or -u five pi´çdziesiàt num -dziesi´ciu I -dziesi´cioma fifty pi´çdziesiàty num aj fiftieth pi´çdziesiàtka -tek f reif-num a fifty (banknote, etc.) pi´çdziesi´ciolecie n fiftieth anniversary pi´çset num -ciuset five hundred pi´çsetlecie n five hundredth anniversary, quincentenary pi´dê f span, palm (measurement) pi´kni´ç -iej´ -iejesz impf grow beautiful pi´kno n beauty pi´knoÊç f beauty pi´kny aj beautiful

241

pi´Êciarstwo n boxing (sport) pi´Êciarz mp boxer, pugillist pi´Êç f fist pi´ta f heel pi´tka -tek f dim of pi´ta heel (also of bread) pi´tnaÊcie num -nastu I -nastoma fifteen pi´tnasty num aj fifteenth pi´tnaÊcioro -rga coll num fifteen pi´tno n us-sg stamp, mark, impress, stigma pi´tnowaç -nuj´ -nujesz impf brand, stamp, condemn pi´tro -ter n floor, stor(e)y pi´trowy aj of pi´tro. ~ autobus double-decker bus. ~ dom one-story house pi´trzyç si´ -rz´ -rzysz impf intr rise, tower, be piled up, accumulate pif paf! onom bang! bang!, pow! pow! pigu∏a f pill pigu∏ka -∏ek f dim of pigu∏a pigwa f quince pijacki aj drunkard's pijaç -am -asz impf freq of piç drink (regularly) pijak mp drunk(ard) pijalnia f drinking room (in water-spa) pijany aj drunk(en). po ~nemu while drunk pijaƒstwo n drunkenness pijar mp Piarist pijatyka f carousal pijawka -wek f leech pik fma spade (in cards) pikowy aj of pik. dama ~wa ace of spades pika f pike (weapon) pikaç -am -asz impf, pf piknàç -n´ -niesz 1 sting, prick. 2 squeal pikantny aj spicy, piquant pikieta f picket pikietowaç -tuj´ -tujesz impf picket pikle pl form G -i pickes piknik mi picnic pikowaç -kuj´ -kujesz impf quilt, tuft pilnik mi -a file pilno verbal of pilny urgest. ~ mu he's in a hurry. see also pilny pilnowaç -nuj´ -nujesz impf, pf przypilnowaç or popilnowaç +G tend, mind, look after pilnoÊç f urgency pilny aj urgent. aj polnie urgently. av pred pilno qv pilot mp pilot, excursion guide. mi -a remote control pilotka -tek f female pilot, guide pilotowaç -tuj´ -tujesz impf fly, guide pilʃ f felt pi∏a f saw pi∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf file, saw pi∏ka -∏ek f ball. ~ no˝na soccer pi∏karski aj of pi∏karstwo pi∏karstwo n football, soccer (as an organization) pinczer ma pincer (dog) pinezka -czek f thumbtack pingwin ma penguin pio∏un mi wormwood pion mi 1 plumb line. 2 rank and file worker pionek -nka mi pawn pionowy aj perpendicular pionier mp pioneer

242

pionierka -rek fem of pionier pioràcy aj. Êrodek ~ laundry detergent pior´, pierzesz see praç piorun mi -a lightening bolt. ~nem in a flash piorunowy aj of piorun piorunochron mi lightning conductor piosenka -nek f dim of pieʃ song piosenkarka -rek f songstress piosenkarz mp singer piosnka -nek poetic song pióro n feather, pen piórko dim of pióro piórkowy aj pen (drawing, etc.) pióropusz mi -a plume, tuft of feathers pipka -pek f cigarette holder piramida f pyramid piracki aj piratical piractwo n piracy piramida f pyramid piramidalny -aj of piramida pirat mp pirate. ~ drogowy highway menace piroga f dugout canoe piryt mi pyrite pisaç -sz´ -szesz impf, pf napisaç write. jak to si´ pisze? how does one spell it? pisak mi -a felt-tip pen, marker pisanina f empty writing pisanka -nek Easter egg pisarka -rek fem of pisarz pisarski aj of pisarstwo, pisarz pisarstwo n writing pisarz mp writer pisemko -mek n dim of pismo pisemny aj in writing pisk mi squeal, screech (of tires) piskliwy aj shrill, squeaky piskl´ n -´cia NApl -´ta Gpl -àt chick pismak smp pej drudge writer, hack pismo n piece of writing, journal, document. na piÊmie in writing pisownia f 1 spelling, orthography. 2 speller pistacja f pistachio pistolet mi pistol pisywaç -suj´ -sujesz impf freq write piszczeç -cz´ -czysz impf, pf pisnàç -n´ -niesz squeal piszcza∏ka -∏ek reed pipe, fife piszczel f tibia. ~le pod trupià czaszkà scull and cross-bones pisywaç -suj´-sujesz impf freq write (often) piÊmiennictwo n literary activity or production piÊmienny aj literate pitny aj potable. miód ~ny mead pitrasiç -sz´ -sisz impf/pf or upitrasiç pf slang cook piwiarnia f beer-housee, saloon piwnica f cellar, basement piwniczny aj of piwniczy piwny aj pertaining to beer. ~ne oczy hazel eyes piwko -wek n dim of piwo piwo n beer piwonia f peony piwowarstwo n beer-making

243

pizza f pizza pizzeria f pizzeria pi˝ama f also pidêama pyjamas pi˝mak mi muskrat pi˝mo n musk pi˝mowy aj musky pi˝mowiec -wca ma musk deer plac mi (town) square placek -cka mi flat-cake, crumpet. paÊç ~kiem fall flat on one's face placówka -wek f outpost, agency, business establishment plaga f calamity, scourge plagiat mi plagiarism plagiator mp plagiarist plakat mi poster plakatowy aj of plakat plakieta f plaque plakietka -tek f dim of plakieta plama f spot, stain plamisty aj spotted, speckled plamiç -mi´ -misz impf, pf splamiç stain, soil, tarnish, smudge plan mi plan; ~ miasta city map. na pierwszym ~nie in the foreground plandeka f tarpaulin planeta f planet. z innej ~ty out of this world. planetarny aj planetary plankton mi plankton planowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zaplanowaç plan planowanie n planning planowy aj according to plan. av planowo plansza f 1 full-scale drawing. 2 fencing floor plantacja f plantation plantator mp planter planty pl form G -ów planted area designated for strolling (esp. in Kraków) plaskaç -szcz´ -szczesz impf, pf plasnàç -sn´ -Êniesz slap, clap pat, smack plasowaç si´ -suj´ -sujesz impf, pf uplasowaç si´ be placed (esp. in a sports meet), be seated plastelina f modeling clay plaster -tra mi adhesive tape plasterek -rka mi slice plastik (or plastyk) mi plastic plastikowy aj of plastik plastyczny aj. sztuki ~e visual arts plastyk mp visual artist (painter, sculptor, graphic artist) plastyka f visual arts platan mi plane-tree plater mi us-sg (silver) plate platerowaç -ruj´ -rujesz impf plate platforma f platform platfus mi -a flat feet. mp flat-foot platoniczny aj platonic platyna f platinum platynowy aj of platyna plazma f plasma pla˝a f beach pla˝owy aj of pla˝a beach (wear, etc.) plàdrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf splàdrowaç plunder, pillage, ravage, loot, ransack plàs mi us pl dance, frolic plàsaç -sz´ -szesz impf gambol, frolic, dance, cut capers plàsawica f chorea

244

plàtaç -cz´ -czesz impf trans tangle, ravel, confuse, complicate. intr ~ si´ get tangled, confused. ~ si´ komuÊ j´zyk get tongue-tied. pf see zaplàtaç plàtanina f confusion, muddle, foul-up pleban mp arch rector plebania f presbytery, rectory plebejus mp plebeian plebiscyt mi plebiscite plebs mi plebs, the mob plecak ,mi -a rucksack, backpack plecionka -nek f plait, braid, basketwork plecy pl form G -ów shoulder, back. poza moimi ~cami behind my back pled mi plaid, plaid shawl plejada f pleiad plemienny aj tribal plemi´ n -ienia NApl -iona G -ion tribe plenarny plenary plener mi -us-sg the open air plenerowy aj of plener pleniç si´ -ni´ -nisz impf multiply, spread plenipotent mp plenipotentiary plenny aj fruitful plenum plenary session pleÊç plot´ pleciesz impf plait, braid, interweave, fig blab, jabber. ~ g∏upstwa talk nonsense pleÊnieç -ieje us-3p impf, pf spleÊnieç mildew, go mouldy, musty pleʃ f mould, mildew plewa f husk, chaff plewiasty aj of plewa plik mi file, pile of papers plisa f fold, crease, pleat plisowaç -suj -sujesz pleat plomba f filling (of tooth) plombowaç -buj´-bujesz impf, pf zaplombowaç fill (tooth) plon mi crop, harvest, yield plotka -tek f often pl gossip plotkarz mp gossiper plotkarka -rek fem of plotkarz plotkowaç -kuj´ -kujesz impf gossip pluç pluj´ plujesz impf, pf plunàç (na+A) spit (on). pf see also wypluç, splunàç plugastwo squalor, grime plugawy aj squalid, filhy, grimy plunàç see pluç pluralistyczny aj pluralistic plus mi plus (sign). na ~ ahead, in the black. ~ minus plus or minus plusk mi splash, plash pluskaç -am -asz or -szcz´ -szczesz impf, pf plusnàç -sn´-Êniesz splash. ~ si´ splash about pluskwa -kiew f bedbug pluskiewka -wek f thumbtack plusnàç see pluskaç plusz mi plush pluszowy aj. ~ miÊ teddy bear pluton mi platoon plutonowy aj as mp platoon leader plutonium mi plutonium plwocina f spittle p∏ace pl form G p∏ac wages p∏achta f sheet, strip (of cloth or paper) p∏aciç -c´ -cisz impf, pf zap∏aciç pay za+A for. ~ czekiem pay with a check p∏acz mi crying, weeping

245

p∏aczliwy aj tearful p∏akaç -cz´ -czesz impf, pf zap∏akaç cry p∏aksa smp cry-baby p∏aski aj flat, even, level p∏askoÊç f flatness, evenness p∏askorzeêba f bas-relief p∏askowy˝ mi tableland, plateau p∏aszcz mi -a overcoat, mantle p∏aszczyk mi -a dim of p∏aszcz p∏aszczyç -cz´ -czysz impf trans flatten. intr ~ si´ flatten o.s., lie flat, fig fawn, cringe p∏aszczyzna f plane, level, flat surface p∏at mi patch (of snow), piece (of cloth) p∏atek -tka mi flake. jak z ~tka like falling off a log. ~tki owsiane oatmeal. ~tki kukurydziane corn flakes p∏atnerz mp armorer p∏atniczy aj. Êrodek ~ legal tender p∏atnoÊç f payment, remittance p∏atny aj payable, for pay p∏awiç -wi´ -wisz impf trans duck, drown, soak. intr ~ si´ w+L wallow in (luxury, etc.) p∏az 1 ma amphibian, reptile. 2 flat side of sword blade. nie ujdzie komuÊ ~zem not escape unscathed. puÊciç ~zem let go unscathed p∏ciowy aj of p∏eç sexual p∏eç p∏ci f 1 sex. ~ pi´kna the fair sex. 2 compexion p∏etwa f fin p∏etwanurek -rka mp skin-diver p∏ochliwy skitterish, flighty p∏ochy aj shy, timid, frivolous, of no consequence p∏oç f roach plodnoÊç f fertility p∏odny aj fertile p∏odowy see p∏ód p∏odziç -dz´ -dzisz impf beget, procreate, get pregnant p∏omiennisty flaming, blazing, fiery p∏omienny aj fiery, blazing p∏omieƒ mi -a flame p∏omyk -mi -a dim of p∏omieƒ p∏onàç -n´ -niesz impf, pf sp∏onàç intr burn, pf burn down p∏onica f scarlet fever p∏onnoÊç f futility p∏onny aj vain, useless, futile, sterile p∏oszyç -s´ -szysz impf, pf sp∏oszyç frighten, flush (game). ~ si´ take fright, scamper away p∏ot mi fence p∏otek -tka mi hurdle (in track and field) p∏otka -tek f dim of p∏oç p∏owieç -ieje us-3p fade, turn yellow p∏owy aj fair, flaxen, light yellow p∏ócienny aj of p∏ótno plód plodu mi fetus, embryo. pl produce p∏ótno p∏ócien n canvas p∏uco n us pl lung p∏ucny aj pulmonary p∏uczka -czek f flusher, rinser, clarifier p∏ug mi plow p∏ukaç plucz´p∏uczesz impf, pf sp∏ukaç flush, gargle, rinse (throat, clothes) p∏ycina f shallow(s) p∏yn mi fluid p∏ynnoÊç f fluidity, liquidity p∏ynny aj fluid, liquid

246

p∏ynàç -n´ -niesz impf det, p∏ywaç -am -asz impf indet, pf pop∏ynàç swim, sail, float, flow. pf pop∏ywaç -am -asz have a swim p∏yta f record (phonograph), slab. ~ kompaktowa CD p∏ytka -tek tile p∏ytki aj shallow, fig superficial, trivial p∏ytkoÊç f shallowness, fig superficiality p∏ywacki aj of p∏ywactwo, p∏ywak p∏ywactwo n swimming p∏ywaç see p∏ynàç p∏ywacki aj of p∏ywactwo, p∏ywak p∏ywaczka -czek fem of p∏ywak p∏ywak mp swimmer p∏ywalnia f swimming pool. syn basen p∏ywny aj floating p∏ywowy aj tidal pnàcy aj creeping, rambling (of plants) pnàcz mi -a us pl creeper (plant) pniak mi -a stump po 1 prep +L 1. after ~ godzinach after hours. 2. over, across, along ~ pod∏odze over the floor; ~ ulicy along the street; g∏askaç ~ w∏osach stroke s.o.'s hair 3. by poznaç ~ g∏osie recognize by one's voice. +A 1. for, after; zadzwoniç~ lekarza call for a doctor; wyjÊç po piwo go after some beer. 2. up to; ~ pas to one's waist; a˝ ~ up to, as far as; ~ dziÊ dzieƒ to this very day 3. ~ co? how come? po 2 adverbial prefix with various ajectives, esp. in -ski. ~ polsku in Polish. ~ swojemu in one's own way. ~ prostu simply po- 1 perfectivizing prefix. polubiç come to like. poprosiç request. pograç play a bit. If a verb is not listed under po-, check under the unprefixed form (lubiç, prosiç, etc.) po- 2 distributive prefix, usually combining with a prefixed impf verb. porozdawaç distribute each and every one po- 3 temporal prefix post-, as in pomaturalny after one's high-school diploma pobawiç see bawiç pobiç see biç pobiec, pobiegnàç see biec pobieliç see bieliç pobie˝ny aj casual, cursory, perfunctory pobijak mi -a mallet poblask mi glow, shimmer pobliski aj near-by pobli˝e n vicinity. w ~˝u nearby pob∏a˝anie n indulgence. z ~niem indulgently pob∏a˝liwy aj indulgent, lenient, forebearing pob∏a˝liwoÊç f indulgence pob∏àdziç see b∏àdziç pob∏ogos∏awiç see b∏ogos∏awiç pobocze n shoulder (of road) poboczny aj accessory, secondary, side (issue) pobojowisko n battlefield poborca mp Npl -y GApl -ów tax-collector poborowy aj of pobór pobo˝niÊ mp person affecting great piety pobo˝ny aj pious, god-fearing, devout, religious pobór -boru mi conscription, enlistment, recruitment, draft. pl pay, salary pobraç ^braç pf, pobieraç impf collect (taxes), draw (blood, stipend). ~ si´ get married pobrataç si´ see brataç si´ pobrzàkaç -am -asz or pobrzàknàç -n´ -niesz pf, impf pobrzàkiwaç -kuj´ -kujesz (na+L) strum (on a guitar, etc.), jangle (on a piano). (+I) clank (chains, etc.) pobrze˝e n Gpl -y seacoast, fringes, outskirts pobrze˝ny aj coastal pobudka -dek f reveille. fig incentive, motive, stimulant

247

pobudliwy aj excitable, responsive to stimulus pobudliwoÊç f excitability pobudowaç see budowaç pobudziç -dz´ -dzisz pf, impf pobudzaç stimulate, incite, arouse, provoke (action), rouse, wake up pobudzajàcy aj stimulating, arousing pobyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf pobywaç -am -asz stay pobyt mi visit, stay, sojourn pobytowy aj of pobyt. wiza ~wa residence visa poca∏owaç see ca∏owaç poca∏owanie n kissking. z ~niem r´ki or ràk they'd be only to glad to poca∏unek -nku mi kiss pochlebca mp flatterer pochlebiç -bi´ -bisz pf, impf pochlebiaç flatter pochlebstwo flattery pochlebny aj flattering, with approval. av pochlebnie approvingly poch∏aniaç -am -asz impf, pf poch∏onàç -n´ -niesz absorb, fig occupy, captivate, fascinate poch∏aniajàcy aj absorbing, captivating poch∏oni´cie n absorption poch∏oni´ty aj absorbed, fascinated +I by pochmurny aj cloudy, overcast pochodna aj as f derivative pochodnia f torch, sunspot pochodny aj derivative pochodzenie n extraction, derivation, origin. polskiego ~nia Polish by origin pochodziç -dz´ -dzisz impf z+G derive from, come from pochopny aj hasty, rash, over-eager pochorowaç see chorowaç pochowaç -am -asz pf bury, hide, secrete, put away pochód -chodu mi march, procession, cortege, train pochrzàkiwaç -kuj´ -kujesz impf hem and haw, clear one's throat pochwa -chew f sheath, scabbard. vagina pochewka -wek f dim of pochwa pochwaliç -l´ -lisz pf, impf pochwalaç praise, approve of pochwalny aj laudatory pochwa∏a f praise pochwyciç -c´ -cisz pf grasp, grab pochyliç -l´ -lisz pf, impf pochylaç trans incline, bend, slant pochylony aj slanted, inclined, bent over pochy∏oÊç f slope, incline, declivity pochy∏y aj slanted, oblique. av pochy∏o pociàç see ciàç pociàg mi (railroad) train. do+G propensity for, proclivity toward pociàgaç -am -asz impf, pf pociàgnàç -n´-niesz attract, pull tug, swig (from a bottle). ~ za coÊ tug at something. ~ za sobà entail, result in pociàgajàcy aj enticing pociàg∏y aj oblong, elongated pociàgni´cie n pull, tug, swig (from a bottle), stroke (of the pen), move pociàgowy aj draft (animal) pociç si´ -c´ -cisz impf, pf spociç si´ perspire, sweat pociecha f consolation, comfort pociemnieç see ciemnieç pocieraç see potrzeç pocieszajàcy aj comforting, consoling pocieszny aj amusing pocieszyciel mp comforter, consoler pocieszyç -sz´ -szysz pf, impf pocieszaç cheer up, console pocieszenie n consolation poci´ty aj cut up, scraped

248

pocisk mi projectile, shell po co inter avwhy?, how come?, what for? poczàç -czn´ -czniesz pf begin, start. co tu ~? what's to be done? poczàtek -tku mi beginning. na ~tku at the beginning. od ~tku from the beginning poczàtkowy aj initial, original. av poczàtkowo initially, originally poczàtkujàcy aj beginning, budding (artist, etc.) poczciwoÊç f kind-heartedness poczciwy aj kindly, good-hearted poczekaç see czekaç poczekalnia f waiting room poczekanie n. na ~niu ex tempore, while-you-wait poczerniç -ni´ -nisz pf, impf poczerniaç blacken poczesny aj prominent, important poczet mi fellowship, community, retinue, train pocz´cie n conception pocz´stowaç (si´) see cz´stowaç (si´) pocz´stunek -nku mi food and drink, repast pocz´ty aj conceived poczta f mail, post-office, postage. na ~czcie at the post-office. ~cztàlotniczà by air mail pocztowy aj postal. skrytka ~wa post-office box. skrzynka ~wa mail box pocztówka -wek f post-card poczuç ^czuç pf, impf poczuwaç trans feel, sense, smell. intr ~ si´ feel (sick, etc.) poczucie n feeling, sense. ~ humoru sense of humor poczwara f monster, horror, fright poczwarny aj monstrous poczwarka -rek f chrysalis, pupa poczwórny aj four-fold poczynanie n action poczyniç -ni´ -nisz pf produce, cause poczytalny aj sound of mind poczytny aj widely read poczytywaç -tuj´ -tujesz impf consider pod or pode prep +I under, beneath. +A up to, to beneath, during, toward, along with (food). mieç pod pi´çdziesiàtk´ getting on toward fifty (years old). pod koniec roku toward the year's end. pod pràd up stream pod sufit as tall as the ceiling pod warunkiem +G on the condition. pod wiatr into the wind. pod- or pode- perfective prefix in the sense 'under', 'partly', 'slightly' as in podgryêç nibble, podrosnàç grow up a bit, podeschnàç dry up a bit podaç ^daç pf, impf podawaç -daj´ -dajesz hand, serve, pass (ball, meal, medicine, etc.) podagra f podagra, gout podanie n (o+A) application, request (for), submission podarek -rku mi =podarunek gift podarowaç see darowaç podatek -tku mi often-pl tax, duty podatkowy aj of podatek podatnik mp tax-payer podatnoÊç f succeptibility podatny aj na +A succeptible, open to poda˝ f supply (of goods) podà˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf podà˝aç head do+G to, hasten za+I after podbia∏ mi horsefoot (herb) podbicie n 1 conquest, subjugation. 2 instep. 3 lining podbiç ^biç pf, podbijaç impf conquest, subdue, subjugate podbiec ^biec or podbiegnàç -n´ -niesz pf, impf podbiegaç run up to

249

podbieszczadzki aj at the foot of the Bieszczad mountains podbój -boju mi conquest, subjugation podbródek -dka mi chin. drugi ~ double chin podbrzusze n abdomen, belly podbudowa f underpinnings, framework, substructure podburzyç -rz´ -rzysz pf, impf podburzaç incite to insurrection podchodziç see podejÊç podchorà˝y mp decl like aj officer cadet podchwyciç -c´-cisz pf, impf podchwytywaç -tuj´ -tujesz seize (from the underside), grab, take up podchwytliwy aj captious (question, etc.) podciàç ^ciàç pf, podcinaç impf cut (at the base of), clip, undercut podciàgaç -am -asz impf, pf podciàgnàç -n´-niesz pull up, call up (reserves). ~ si´ lift oneself up, w+L brush up on podcienie n arcade podci´cie n trimming podciÊnienie n low blood pressure podczas prep+G during. ~ wojny during the war. ~ gdy while podczaszy aj as mp arch cup-bearer, wine-taster to the king podczerwony aj infra-red poddaç ^daç pf, impf poddawaç -daj´ -dajesz +D subject to. ~ si´ give in, yield (to) poddany aj subject, serf (in feudal Europe) poddaƒstwo n serfdom poddasze n Gpl -y attic, garret, loft podegraç -am -asz pf lead (in cards) podejmowaç see podjàç podejrzany aj suspect, suspicious. o+L suspected of podejrzeç -rz´ -rzysz pf, impf podglàdaç spy on, peep at podejrzenie n suspicion podejrzewaç -am -asz impf (o+A) suspect (of) podejrzliwy aj suspicious (person) podejÊç -jd´ -jdziesz -szed∏ -sz∏a pf, impf podchodziç -dz´ -dzisz approach, draw near (do+G to) podejÊcie n approach podenerwowany aj upset podeprzeç ^przeç pf, impf podpieraç support podeptaç -c(z)´ -c(z)esz) pf trample poderwaç ^rwaç, impf podrywaç -am -asz lift violently. pick up (a girl) podeschnàç -n´ -niesz pf dry up a bit podest mi dais, (stairs) landing, podium, platform podesz∏y aj advanced in years podeszwa f sole (of shoe) podgarnàç -n´-niesz pf, impf podgarniaç gather up podgatunek -nku mi subspecies podglàd mi critical observation or examination podgórski aj of podgórze podgórze n piedmont podgrupa f subgroup podgryêç -z´ -ziessz pf, impf podgryzaç gnaw. fig fret, undermine, scheme against podgrzaç ^grzaç pf, impf podgrzewaç warm up, heat up. ~ si´ warm self up podgrzewacz mi -a heater podjazd mi drive (up to a building), avenue of approach. ascent, climb. aj podjazdowy podjàç -ejm´ -jmiesz pf, impf podejmowaç -muj´ -mujesz take on, undertake (work, risk, etc.). ~ si´ +G undertake s.t. podjechaç ^jechaç pf, impf podje˝d˝aç approach (by vehicle), drive up to podj´cie n undertaking podkarmiç -mi´ -misz pf, impf podkarmiaç feed supplementarily, fatten podk∏ad mi base, foundation, groundwork podk∏adaç see pod∏o˝yç podkolanówka -wek f us pl knee-sock

250

podkomendant pi deputy commander podkomorzy aj as mp arch chamberlain podkop mi excavation, underground passage podkopaç -pi´ -piesz pf, impf podkopywaç -puj´ -pujesz excavate, undermine podkoszulek -lka mi undershirt podkowa -ków f horseshoe podkówka --wek f dim of podkowa podkpiwaç -am -asz impf gently mock podkraÊç ^kraÊç pf, impf podkradaç pilfer. ~ si´ do+G steal up to, sneak up on podkreÊliç -l´ -lisz pf, impf podkreÊlaç underscore, emphasize podkreÊlenie n emphasis podkrà˝ony. ~ne oczy cirles under one's eyes podkuç ^kuç pf, impf podkuwaç -am -asz shoe (a horse) podlaç ^laç pf, impf podlewaç water (flowers) podle av of pod∏y podlec 1 -legn´-legniesz pf, impf podlegaç +D be subordinate to, come under the authority of podlec 2 mp scoundrel podleg∏oÊç f submission, submissiveness podlegaç see podlec podlizaç si´ ~lizaç pf +D coll suck up to podlotek -tka ma teen-age girl pod∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf pod∏àczaç connect, plug in pod∏àczony aj do+G connected to, hooked up to pod∏oga -∏óg f floor pod∏oÊç f baseness, shabbiness, sordidness pod∏o˝e n Gpl -y basis, foundation, undercoat pod∏o˝yç -˝´-˝ysz pf, impf podk∏adaç put under pod∏ug prep +G according to pod∏u˝ny aj longitudinal, lengthwise pod∏y aj base, mean, shabby, sordid podmiana f false substitute podmiejski aj suburban podmiot mi subject (of sentence), person acting podmiotowy aj of podmiot podmorskiI aj submarine, suboceanic podmuch mi blast (of air) podniebienie n palate, roof of mouth podniebienny aj of podniebienie podniebny aj high above the earth podniecenie n excitement, arousal podnieciç -c´ -cisz pf, impf podniecaç arouse, stimulate. ~ si´ become aroused podniecony aj excited, aroused podnieÊç ^nieÊç pf, impf podnosiç -sz´ -sisz raise, lift. ~ si´ stand up, rise, be raised podnieta f stimilus, incentive podnios∏y aj elevated, sublime podnó˝e n Gpl -y foot (of mountain) podnó˝ek -˝ka mi ottoman, footstool podo∏aç -am -asz pf +D be equal to podobaç si´ -am -asz impf, pf spodobaç si´ be pleasing to, appeal to. to mi si´ podoba I like that podobieƒstwo n similarity podobizna f likeness podobno av supposedly, apparently podobny aj do+G similar to. av podobnie similarly podo∏aç -am -asz pf be able to do, manage podomka -mek f housecoat podopieczny aj as mp charge (person under s.o.'s care) podówczas av during the time under consideration podpalacz mp incendiary

251

podpaliç -l´ -lisz pf, impf podlaç set on fire, ablaze, singe podparcie n support podpaska -sek f sanitary napkin podpieraç see podeprzeç podpis mi signature podpisaç -sz´ -szesz pf, impf podpisywaç -suj´ -sujesz sign. ~ si´ sign off on podpora f support podporucznik mp second lieutenant podporzàdkowaç -kuj´ -kujesz pf subordinate. ~ si´ +D subordinate o.s. to podpórka -rek support, prop podprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf podprowadzaç do+G take to, accompany podpu∏kownik mp lieutenant colonel podrapaç ^drapaç pf scratch podrastaç see podrosnàç podra˝niç -ni´ -nisz pf displease, irritate podr´cznik mi -a textbook podr´czny aj handy, at hand podrobiç 1 -bi´ -bisz pf, impf podrabiaç falsify, forge. 2 break up into little pieces podroby pl form G -ów giblets podrosnàç -sn´ -Êniesz pf, impf podrastaç grow up podro˝eç -eje us. 3p pf get more expensive podró˝ f journey, trip. podró˝ny mp decl like aj traveler. aj traveller's. czek ~ traveller's check podró˝niczy aj relating to travel podró˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf (po+L, w+L) travel, take a trip (around, in) podrygi pl form G -ów ostatnie ~gi death throws podryw mi startle, jump, jerk podrywacz mp seducer podrywaç see poderwaç podrzeç see drzeç podrz´dny aj secondary, subordinate, minor podrzuciç -c´ -cisz pf, impf podrzucaç +D, throw, send, toss to podrzut mi toss, throw (in sports) podrzutek -tka ma foundling podsàdny aj as mp defendant podskarbi aj as mp arch treasurer podskoczyç -cz´ -czysz pf, impf podskakiwaç -kuj´ -kujesz hop up. po+A run out for podskok mi jump, hop, bound podskórny aj subcutaneous pods∏uch mi eavedropping, wiretap pods∏uchaç -am -asz pf, impf pods∏uchiwaç -chuj´ -chujesz overhear, incercept, eavesdrop on podstawówka -wek f grade school podstawa f basis, base, foundation. le˝eç u ~staw lie at the basis podstawka -wek f dim of podstawa podstawowy aj basic, fundamental podstawiç -w´ -wisz pf, impf podstawiaç put under. substitute. ~ komuÊnog´ trip up podst´p mi deceit, cunning podst´pny aj deceitful podstoli aj as mp arch lord high steward podsumowaç -muj´ -mujesz pf, impf podsumowywaç -wuj´ -wujesz sum up podstrzyc ^strzyc pf, impf podstrzygaç trim (hair) podsuwaç -am -asz impf, pf podsunàç push, shove up to podsyciç -c´ -cisz pf, impf podsycaç fan (flames, passion, etc.) podszeptaç -c(z)´ -c(z)esz impf, pf podszepnàç -n´ -niesz whisper, prompt podszewka -wek f lining (of coat, etc.) podszyç ^szyç pf, impf podszywaç line (coat, etc.) podÊpiewaç Êpiewaç pf, impf podÊpiewywaç -wuj´ -wujesz sing accompaniment to podÊwiadomoÊç f subconscious.

252

podÊwiadomy subconscious podtekst mi subtext podtrzymaç -am -asz pf, impf podtrzymywaç -muj´ -mujesz support, sustain, uphold podtyu∏ mi subtitle podupaÊç ^paÊç pf, impf podpadaç deteriorate, fall into ruin poduszka -szek f pillow, cushion podwale n Dpl -i ramparts podwa˝yç -˝´-˝ysz pf, impf podwa˝aç undermine (authority). pry open podwiàzka -zek f garter podwieczorek -rku mi tea (late afternoon repast) podwieêç ^wieêç pf, impfpodwoziç -˝´ -zisz, give s.o. a ride or lift podwijaç -am -asz impf, pf podwinàç roll up podw∏adny aj subordinate podwodny aj underwater podwoiç -oj´-oisz pf, impf podwajaç double podwoje pl form G -oi large double doors podwoziç see podwieêç podwozie n landing gear, under-carriage podwójny aj double. av podwójnie doubly, by two podwórze n Gpl -y (court)yard podwórko -rek n yard podwy˝ka -˝ek f raise, rise, raising (of prices) podwy˝szyç -sz´ -szysz pf, impf podwy˝szaç raise podwy˝szenie n raising, elevation podyktowaç see dyktowaç podyktowany aj dictated +I by podyplomowy aj (post-)graduate (studies) podziaç si´-iej´ -iejesz pf, podziewaç si´ be located someplace (unexpected) podzia∏ mi (na +A) division (into) podzia∏ka -∏ek f calibration, scale podzieliç -l´ -lisz pf, impf podzielaç divide, share. ~ si´ +I share s.t. podziemie n underground, resistance podziemny aj underground podzi´kowaç see dzi´kowaç podzi´kowanie n thanks podziw mi dla+G admiration (for) podziwiaç -am -asz impf admire, marvel at podwonne aj as n death knell pod˝egacz mp indendiary pod˝egaç -am -asz impf incite poemat mi (long, narrative) poem poeta mp poet poetka -tek f poetess poetycki aj poetic, relating to poetry poetyczny aj poetical poetyka f us-sg poetics poezja f poetry pogadaç see gadaç pogan(in) mp pagan poganiaç see pogoniç pogaƒski aj pagan pogadaç see gadaç pogarda f contempt, disdain, scorn pogardliwy aj scornful, disdainful pogardziç -dz´ -dzisz pf, impf pogardzaç disdain, hold in contempt pogaw´dka -dek f chat, talk poglàd mi often-pl view, opinion poglàdowy aj visual, based on sight

253

pog∏´biarka -rek dredger pog∏´biç -bi´ -bisz pf, impf pog∏´biaç deepen, intensify pog∏os mi echo pog∏oska -sek f rumor pog∏owie n us-sg head-count pognaç see pogoniç pogoda -gód f weather, good weather, good humor pogodny aj pleasant (weather) cheerful, sunny (disposition) pogodowy aj of weather pogodziç -dz´ -dzisz pf reconcile. intr ~ si´ z+I become reconciled to pogoniç -ni´ -nisz pf (or pognaç ^gnaç), impf poganiaç drive, prod, urge on pogoƒ f Gpl -i 1 chase, quest, hunt. w ~goni za czymÊ in the hunt for s.t. 2 L:ithuanian coat of arms pogorszyç -sz´ -szysz pf, impf pogarszaç trans worsen, make worse. intr ~ si´ get worse, worsen pogorzelec -lca mp victim of conflagration pogorzelisko n conflagration pogotowie n ambulance, emergency service, readiness. w ~wiu in readiness pogranicze n borderland pograniczny aj of pogranicze pogrà˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf pogrà˝aç si´ become submerged, absorbed, immersed w+L in pogrom mi extermination, pogrom pogromca mp conqueror, attacker, lady-killer, tamer of wild animals pogró˝ka -˝ek f threat pogryêç see gryêç pogrzeb mi funeral, burial pogrzebowy aj of pogrzeb pogrzebacz mi -a poker (instrument for turning coals) pohamowaç see hamowaç poiç poj´ poisz impf give to drink, ply with liquid poinformowaç see informowaç pointer ma pointer (dog). see also wy˝el pojawiç si´ -wi´ -wisz pf, impf pojawiaç si´ appear, show up pojazd mi vehicle pojàç -jm´ -jmiesz pf, impf pojmowaç -muj´ -mujesz conceive, grasp, understand poj´ty aj understood, conceived pojechaç see jechaç pojednanie n reconciliation pojedynczy aj individual, single. liczba ~cza singular number pojedynek -nku mi duel pojedynka -nek f single-person room or cell pojemnik mi -a container pojemnoÊç f capacity pojemny aj capacious pojeÊç ^jeÊç pf eat a bit pojezierze n Gpl -y lake region poj´cie n idea, concept(ion). nie mieç (zielonego) ~cia not have the (vaguest) idea poj´ciowy aj conceptual poj´ty see pojàç pojmowaç see pojàç pojutrze av day after tomorrow pokalaç -am -asz pf desecrate pokaraç see karaç pokarm mi food, (animal) feed pokarmowy aj of pokarm pokaz mi show, display, demonstration. na ~ for show pokazowy aj ostentatious pokazaç -˝´ -˝esz pf, impf pokazywaç -zuj´ -zujesz show, indicate, point out. ~ si´ show o.s., put in appearance pokaêny aj considerable, appreciable, substantial

254

poker mfa poker (card game) pokierowaç see kierowaç pokiwaç see kiwaç pok∏ad mi layer, board (on plane), deck (on ship). na ~dzie on board (on deck) pokochaç -am -asz pf fall in love with pokoik mi dim of pokój pokojowy aj peace, peaceful pokój -koju mi 1 room. 2 peace, arch calm pokojówka -wek f maid (in hotel) pokolenie n generation. m∏ode ~ the younger generation pokonaç -am -asz pf, impf pokonywaç -nuj´ -nujesz subdue, conquer, defeat pokora f humility pokorny aj humble, submissive pokos mi swath (strip left by mowing with a scythe) pokost mi varnish pokot mi display of trophies of the hunt pokraczny aj hideous, grotesque pokraka f freak, horror, monstrosity pokrewieƒstwo n relationship, kinship pokrewny aj kindred, related, akin pokr´ciç -c´ -cisz pf, impf pokr´caç twist, turn, mix up pokroiç -oj´ -oisz pf, impf pokrajaç cut up, slice pokropiç -pi´ -pisz pf, impf pokrapiaç sprinkle, wash down with wine pokrowiec -wca mi case, cover pokrycie n cover, covering, financial backing pokryç -^kryç pf, impf pokrywaç (+I) cover, coat (with), make up for (in cost). ~ si´ z+I coincide with pokrywa f cover(ing) pokrywka -wek f lid pokrzywa f nettle pokusa f temptation, allurement pokusiç si´ -sz´ -sisz pf dare, attempt pokuta f punishment, atonement, expiation pokutowaç -tuj´ -tujesz impf do penance pokwitowaç -tuj´ -tujesz pf acknowledge receipt of pokwitowanie n receipt polaç ^laç pf pour over, douse Polak mp Pole polana f forest glade, clearing polano n log polarny aj polar pole pól n field polecenie n recommendation poleciç -c´ -cisz pf, impf polecaç recommend polecieç see lecieç polecony aj. list ~ registered letter polegaç -am -asz impf na+L depend on, rely on poleg∏y aj killed, fallen (in action). pl as mp polegli the dead, the missing polemiczny aj polemical polemika f polemics polemizowaç -zuj´ -zujesz impf polemize z+I with polepszenie n improvement polepszyç sz´ -szysz pf, impf polepszaç trans improve. intr ~ si´ improve, get better polerowaç -ruj´ -rujesz impf polish polewa f glaze, enamel, icing polewaczka -czek watering can pole˝eç -˝´ -˝ysz pf lie down for a while pol´dwica f fillet, tenderlin (of beef) policja f police

255

policyjny aj of policja. godzina ~na curfew policjant mp policeman policzek -czka mi cheek. slap in the face policzkowaç -kuj´ impf, pf spoliczkowaç slap policzyç see liczyç polifonia f polyphony poliglota mp polyglot poligon mi firing range poligrafia f polygraphy polisa f (insurance) policy polistyren mi polystyrene politechnika f polytechnic institute politowanie n compassion politura f laquer, polish polityczny aj political polityk mp politician polityka policy, politics Polka -lek fem of Polak. Polish woman. f Polka (dance) polny aj of pole field. kwiat ~ wild-flower polo n indecl polo. polo shirt polonez mfa Polonaisse (dance) Polonia f Poles living abroad polonijny aj of polonia polonistyka f us-sg Polish (language and literature) studies. aj polonistyczny polonista ap Polonist polonistka -tek fem of polonista polonizacja f Polonization polonizm mi Polonism polot mi flight (of fancy), imaginativeness polowaç -luj´ -lujesz hunt na+A for polowanie n hunt(ing). iÊç na ~ go hunting polowy aj of pole field (uniform, artillery, etc.) Polska f Poland polski Polish. av po polsku in Polish polskoÊç f Polishness Polak mp Pole Polka -lek fem of Polak polszczyç -cz´ -czysz impf, pf spolszczyç Polonize polszczyzna f the Polish language polubiç -bi´ -bisz pf come to like polubowny aj amicable, conciliatory. av polubownie amicably po∏a pó∏ f tail, skirt (of garment) po∏aç f NApl -cie surface, extent, tract (of land) po∏amaç see ∏amaç po∏amany aj broken po∏apaç see ∏apaç po∏ataç see ∏ataç po∏àczenie n connection. w ~niu z+I in connection with po∏àczony aj z+I connected with po∏àczyç see ∏àczyç po∏àczenie n connection po∏eç po∏cia mi piece (of meat) po∏knàç -n´ -niesz pf, impf po∏ykaç swallow, gulp (down) po∏ogowy aj of po∏óg po∏onina f Carpathian mountain pasture po∏owa f half; w ~wie in mid-course. see also pó∏ po∏owiczny aj half-way (measures, etc.) po∏o˝enie n situation, position

256

po∏o˝na aj as f midwife po∏o˝nictwo n obstetrics po∏o˝nik mp obstetrician po∏o˝ony aj located, situated po∏o˝yç (si´) see k∏aÊç (si´) po∏óg -∏ogu mi childbirth, confinement po∏ów -∏owu mi fishing, catch, take po∏ówka -wek f half, half-piece po∏udnie n noon. south. po ~niu in the afternoon, p.m. po∏udnik mi -a meridian po∏udnio-wschód mi south-west po∏udniowowschodni aj southeast po∏udnio-zachód mi south-west po∏udniowozachodni aj southwest po∏udniowy aj south, southern po∏ysk mi shine pomagaç see pomóc pomaleƒku av little by little pomalutku av ever so slowly poma∏u av slowly, little by little pomaraƒcza f Gpl -ƒczy or -ƒcz orange pomaraƒczowy aj orange (color) pomazaç -˝´ -˝ysz pf, impf pomazywaç -zuj´ -zujesz spread, annoint pomazanie n annointment. z ~niem unctiously pomiar mi measurement pomidor mi -a tomato pomidorowy aj of pomidor pomieszaç -am -asz pf mix, blend, shuffle (cards) pomieszanie n blending pomieszczenie n room, space pomieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf pomieszczaç hold, contain pomi´dzy prep +I between, among(st) pomijaç -am -asz impf, pf pominàç -n´-niesz omit, overlook, leave out pomimo prep +G despite, in spite of pomiot mi litter, brood pomknàç -n´-niesz pf, impf pomykaç dash, hasten, hurry, flit pomniejszyç --sz´ -szysz pf, impf pomniejszaç intr diminish, lessen pomnik mi -a monument pomnikowy aj monumental pomno˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf pomna˝aç multiply pomny aj +G mindful pomoc f us-sg help, aid, assistance. przy ~cy +G with the help of pomocnica f of pomocnik pomocniczy aj auxiliary pomocnik mp helper, assistant pomocny aj helpful omorze n G -y maritime regions pomorski aj Pomeranian pomost mi bridge, platform pomóc ^móc pf, impf pomagaç +D help, aid, assist, be of avail. phr to nic nie pomaga that doesn't help a bit pomór -moru mi plague, pestilence pomówiç -wi´ -wisz pf z+I have a talk with pompa f pump pompka -pek f dim of pompa pompowaç -puj´ -pujesz impf, pump. pf see wypompowaç pomrów -mrowa or mrowia ma slug pomruk mi grumbling, growling, rumbling (of thunder), purring (of cat) pomsta f revenge

257

pomÊciç (si´) see mÊciç (si´) pomyje pl form dishwater, swill pomyliç (si´) see myliç (si´) pomylony aj as mp crazy person, crank pomy∏ka -∏ek f error, mistake pomys∏ mi idea pomys∏owy aj resourceful, clever pomyÊleç -l´ -lisz pf think a bit, stop to think pomyÊlnoÊç f success pomyÊlny f successful ponad prep +A more than, over ponaddzwi´kowy aj supersonic ponadto av moreover ponagliç -l´ -lisz pf, impf ponaglaç urge, press on poncz mi punch (drink) pon´ta f attraction, lure, bait poniechaç = zaniechaç poniedzia∏ek -∏ku mi Monday poniedzia∏kowy aj of poniedzia∏ek poniekàd av to a certain extent, in a sense ponieÊç ^nieÊç pf, impf ponosiç -sz´ -sisz suffer, endure, bear; ~ odpowiedzialnoÊç bear responsibility; ~ straty absorb or suffer loss. ponosi nas fantazja our imagination wanders poniewa˝ conj since, because poniewieraç -am -asz impf, pf sponiewieraç maltreat, hold in contempt poniewczasie av too late, after the event poniewierka -rek f us sg disregard, ill-treatment, contempt poni˝ej av and prep +G below, in what follows poni˝enie humiliation, abasement poni˝yç -˝´-˝ysz pf, impf poni˝aç humiliate, debase, degrade ponoç av seemingly, from all accounts ponosiç -sz´ -sisz pf wear a while (clothes) ponowiç -wi´ -wisz pf, impf ponawiaç reiterate ponowny aj renewed. av ponownie anew, once again ponury aj gloomy poƒczocha mi stocking poobiedni aj post-prandial pooperacyjny aj post-operative poparcie n support poparzenie n burning, scalding, stinging popas mi halt in a stage journey for refreshment or change in horses popaÊç ^paÊç pf, impf popadaç w+A fall into, succumb to. ~ w depresj´ fall into a depression popatrzeç ^patrzeç pf have a look na+A at popchnàç -n´-niesz pf, impf popychaç push, shove. ~ spraw´ get the matter out of one's way, force it through popelina f poplin pope∏niç ^pe∏niç pf, impf pope∏niaç commit (mistake, murder, suicide, etc.) pop´d mi urge, drive, propensity, inclination pop´dliwy aj hot-tempered pop´dziç -dz´ -dzisz pf, impf pop´dzaç drive off popiç ^piç pf, impf popijaç have a bit to drink popielaty aj gray popielcowy aj. Êroda ~wa. Ash Wednesday popielniczka -czek f ashtray popiersie n G -rÊ bust (sculpture) popio∏owy aj ash, ashen popió∏ -pio∏u mi ash popis mi show, display, feat popisowy aj allowing one to show off

258

popisaç si´ -sz´ -szesz pf, impf popisywaç si´ -suj´ -sujesz show off pop∏akaç ^p∏akaç pf cry a bit pop∏och mi panic, fright pop∏ynàç see p∏ynàç popojutrze av coll two days after tomorrow popo∏udnie n Gpl -ni afternoon popo∏udniowy aj of popo∏udnie popo∏udniówka -wek f matinee poprawa f improvement poprawczy aj corrective poprawka -wek f correction poprawczak mi -a reformatory poprawiç -wi´ -wisz pf, impf poprawiaç correct, set right. ~ si´ mend one's ways, put itself right poprawnoÊç f correctness poprawny correct, well-defined. av poprawnie correctly poprosiç see prosiç poprowadziç -dz´ -dzisz pf accompany to. see prowadziç po prostu av phr simply poprzeczka -czek f cross-beam poprzecznica f cross-bar, cross-road poprzeczny aj transverse poprzeç ^przeç pf, impf popieraç support poprzedni aj former, foregoing, preceding. av poprzednio. jak ~ as previously poprzedziç -dz´-dzisz pf, impf poprzedzaç precede poprzedzajàcy preceding poprzek mi w ~ +G across (the surface of) poprzestaç -stan´ -staniesz pf, impf poprzestawaç -staj´ -stajesz na+L be content with poprzez prep +A through(out), up to and including, notwithstanding popsuç ^psuç pf spoil, ruin popularnonaukowy aj popular science popularnoÊç f popularity popularny aj popular populista mp populist popuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf popuszczaç loosen, slacken, ease off popychaç see popchnàç popyt mi demand por mi pore pora pór f time. do tej ~ry up till now. o jakiej ~rze at what time? w ~r´ on time. ~ roku season porabiaç see porobiç porachunek -nku mi us pl accounts. za∏atwiç ~ z+I to settle accounts with s.o. porada f advice, counsel poradnia f dispensary, clinic poradnik mi -a guidebook poradziç see radziç poranienie n injury poranek -nka or -nku mi esp-fig morning; ~ ˝ycia prime of life poranny aj morning porastaç see porosnàç poraziç -˝´ -zisz pf, impf pora˝aç strike, attack, lay low (illness) pora˝enie n shock, electrocution pora˝ka -˝ek f defeat pora˝ony aj stricken (with illness, paralysis) porcelana f porcelain, china porcelanowy aj of porcelana porcja f portion por´ba f clearing (in forest) por´cz f rail(ing), bannister, sports parallel bars por´czenie n guarantee, warrantee, pledge

259

por´czyciel mp guarantor por´ka f surety, guarantee, warranty pornografia f pornography pornograficzny aj pornographic porobiç -bi´ -bisz pf, impf porabiaç do (intended as accusation). co ty porabiasz? what are you up to? porodowy aj of poród porodówka -wek f delivery ward poroniç -ni´ -nisz pf miscarry porosnàç -sn´-Êniesz pf, impf porastaç trans grow, overgrow porost mi (over)growth porozumieç si´ -em -eszz pf, impf porozumiewaç si´ come to an understanding z+I with porozumienie n si´ understanding porozumiewawczo av understandingly poro˝e n antlers poród -rodu mi childbirth porównaç -am -asz pf, impf porównywaç -nuj´ -nujesz compare. porównanie comparison porównawczy aj comparative porównywalny aj comparable port mi port. ~ lotniczy airport portowy aj of port portfel mi -u or -a Gpl -i or -ów billfold portier mp door-keeper portiernia f door-keeper's room portki pl form G portek trousers portmonetka -tek f billfold porto n indecl port wine portret mi portrait Portugalczyk mp Portugese Portugalia f Portugal Portugalka -lek fem of Portugalczyk portugalski. av po portugalsku in Portuguese poruczenie n commission, errand porucznik mp Npl -owie lieutenant poruczyç -cz´ -czysz pf, poruczaç impf +D commend to, entrust to poruszenie n movement, motion commotion poruszyç -sz´ -szysz pf, impf poruszaç trans move; ~ g∏owà move one's head; ~ spraw´ raise an issue. intr ~ si´ move, make a move, move about porwaç ^rwaç pf, impf porywaç abduct, kidnap, nab poryk mi roar porysowaç -suj´ -sujesz pf scratch porysowany aj scratched poryw mi onset, outburst porywaç see porwaç porywczy aj impetuous, hot-tempered porywisty aj gusty porzàdek -dku mi order. w ~dku in order, all right. porzàdkowaç -kuj´ impf, pf uporzàdkowaç put in order porzàdkowy serial, cardinal (numeral) porzàdny aj proper, suitable, respectable. av porzàdnie. ~ chory good and sick porzeczka -czek f currant (bush or berry) porzekad∏o -de∏ n saying porzuciç -c´ -cisz pf, impf porzucaç cast off, give up, abandon, leave behind posada f job, situation posadziç see sadziç posadzka -dzek f parquet floor posag mi dowry posagowy aj of posàg

260

posa˝na aj fem only having a large dowry posàg mi sculpture posà˝ek -˝ku mi dim of posàg posàgowy statuesque posàdziç -dz´ -dzisz pf, impf posàdzaç o+A suspect of poselstwo n legation pose∏ -s∏a mp Npl -s∏owie envoy, deputy pose∏ski aj of pose∏ pos∏anka -nek fem of pose∏ posesja f property, real estate posezonowy aj after-season pos´pny aj gloomy, dismal, dreary posiaç see siaç posiadacz mp proprietor posiadaç see posiàÊç posiadanie n ownership, state of possession posiad∏oÊç f estate, property posiàÊç ^siàÊç pf, impf posiadaç possess. nie ~ si´ be unable to contain oneself posiec ^siec pf, impf posiekaç +G chop, mow posiedzieç see siedzieç posiedzenie n session, meeting posiew mi sowing posi∏ek -∏ku mi meal posi∏kowy aj accessory, auxiliary (verb) poskàpiç -pi´ -pisz pf us neg refuse s.o. s.t. poskromiç -mi´ -misz pf, impf poskramiaç tame, subdue, conquer (esp. passions) poskutkowaç see skutkowaç pos∏aç 1 -Êl´ -Êlesz pf, impf posy∏aç send pos∏aç 2 see s∏aç 2 pos∏anie 1 n missive, important message pos∏anie 2 n bedding pos∏aniec -ƒca mp messenger pos∏annictwo n mission pos∏odziç see s∏odziç pos∏owie n afterword pos∏uch mi hearing. daç ~ +D give an ear to pos∏uchaç -am -asz pf listen a bit, obey pos∏uga f service pos∏ugaczka -czek f charwoman pos∏uszeƒstwo n obedience. odmówiç ~ refuse to obey (of body-part) pos∏uszny aj obedient pos∏u˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf pos∏ugiwaç si´ -guj´ -gujesz +I make use of posmak mi taste, aftertaste posoliç see soliç pospaç ^spaç pf have some sleep pospieszyç see poÊpieszyç pospieszny or poÊpieszny aj hasty, rushed, fast (train) pospolity aj common, every-day. av pospolicie commonly pospólstwo n the rabble, the crowd posprzàtaç see sprzàtaç posrebrzyç -rz´ -rzysz pf, impf posrebrzaç silver-plate post mi fast postaç 1 see staç 1 postaç 2 f figure, form, character, shape. w ~staci (+G) in the form (of) postanowiç -wi´ -wisz pf, impf postanawiaç o +L decide, determine postanowienie n determination, resolution postaraç si´ see staraç si´ postarzeç si´ see starzeç si´

261

postawa f attitude postawiç -wi´ -wisz pf, impf stawiaç place, locate, stand. ~ na swoim have one's way. postawiç si´ put on a big show. stawiaç si´ make an appearance postawny aj handsome, stately (man or woman) postàpiç -pi´ -pisz pf, impf post´powaç -puj´ -pujesz act, behave, take action post´powanie n conduct, behavior, procedure posterunek -nku mi station, post posterunkowy aj as mp constable post´p m i often-pl progress post´pek -pku mi transgression, misdeed, behavior post´powaç see postàpiç post´powanie n behavior, (legal) proceedings post´powy aj progressive (views, etc.) postny aj fast-day, meatless postój -stoju mi stop, stand (taxi), stoppage postrach mi terror, fright postronny aj incidental, outside (opinion) postrza∏ mi shot. med lumbago postrzec ^strzec pf, impf postrzegaç notice, observe, make observation postrzegalny aj observable postrzeliç -l´ -lisz pf, impf postrzelaç shoot, take shots. ~ kogoÊ w r´k´ shoot .s.o in the arm postrze˝enie n observation, comment postrzy˝yny pl form G -yn ceremonial hair-cutting, tonsure postulat mi postulate, demand, requirement postulowaç -luj´ -lujesz impf postulate posucha f drought, dry spell posunàç -n´-niesz pf, impf posuwaç -am -asz push, shove, slide, move. ~ si´ zbyt daleko go too far posuni´cie n move forward, advance posuni´ty aj advanced. daleko ~ well along posy∏ka -∏ek f parcel posypaç -pi´ -piesz pf, impfposypywaç -puj´ -pujesz (+I) sprinkle (with) poszczególny aj individual poszczyciç si´ -c´ -cisz pf +I be proud of poszczuç see szczuç poszerzyç -rz´ -rzysz pf, impf poszerzaç widen poszewka -wek f pillow-case poszkodowany aj as mp victim, injured party (in an insurance claim) poszlaka f often-pl trace poszukaç -am -asz pf, impf poszukiwaç -kuj´ -kujesz search for poszukanie . w ~niu +G in search of poszycie n cover, thatch poszyç ^szyç pf, impf poszywaç -am -asz thatch poszwa f pillow-case poszewka -wek f dim of poszwa poÊciel f bedding poÊciç poszcz´ poÊcisz impf fast poÊcig mi chase, pursuit poÊcigowiec -wca mi pursuit plane poÊlad mi offal poÊladek -dka mi buttocks poÊledni aj inferior, second-rate poÊlizg mi skid poÊlizgaç si´ -am -asz impf, pf poÊliznàç si´ -n´ -niesz slip, slide poÊlizgowy aj of poÊlizg poÊlubiç -bi´ -bisz pf, impf poÊlubiaç wed, marry, take in marriage poÊ∏ubny aj nuptial, wedding poÊmiaç si´ ^Êmiaç si´ pf have a good laugh poÊmiertny aj posthumous

262

poÊmiewisko n laughing stock, object of ridicule poÊpiech mi hurry, rush. w ~chu in haste poÊpieszyç -sz´ -szysz pf, impf poÊpieszaç trans hasten, hurry. intr ~ si´ hurry up poÊredni aj indirect poÊrednictwo n mediation. za ~wem (+G) through the mediation (of) poÊredniczka -czek fem of poÊrednik poÊredniczyç -cz´ -czysz impf (w +L) mediate , be a go-between (in some matter) poÊrednik mp go-between, intermediary poÊrodku prep +G in the middle of poÊród prep +G amid(st), among(st) poÊwiadczenie n certification, verification poÊwiadczyç cz´ -czysz pf, impf poÊwiadczaç certify, testify poÊwiata f pale light poÊwi´cenie n dedication, devotion, consecration poÊwi´ciç -c´ -cisz pf, impf poÊwi´caç dedicate. ~ si´ +D dedicate o.s. to poÊwi´cony aj holy, blessed poÊwist mi whistle (of air) pot mi sweat, perspiration potajemny aj secret, clandestine. av potajemnie av secretly, in secret potaknàç -n´ -niesz pf, impf potakiwaç -kuj´ -kujesz assent potakujàco av in assent potanieç see tanieç potaƒczyç see taƒczyç potas mi potassium potasowy aj of potas potàd av up to here potem av then, later, afterwards potencjalny aj potential, virtual potencja∏ mi potential potentat mp potentate pot´ga f power pot´gowaç -guj´ -gujesz impf, pf spot´gowaç increase, intensify, come to the fore pot´piç -pi´ -pisz pf, impf pot´piaç condemn, reprove, blame, censure pot´pienie n reproach, blame, condemnation pot´˝ny aj mighty, powerful potknàç si´ -n´ -niesz pf, impf potykaç si´ slip potkni´cie n slip, stumble, wrong step pot∏uc see t∏uc pot∏umiç -mi´ -misz pf curb, suppress potnieç -iej´ -iejesz impf sweat potoczny aj current, colloquial. av potocznie colloquially potoczyç (si´) see toczyç (si´) potomstwo n offspring potok mi stream, current, brook, torrent potomek -mka mp Npl -owie descendant potomstwo n progeny, offspring potop mi deluge potrafiç -fi´ -fisz pf or impf (+infin) manage (to do) potraktowaç see traktowaç potrajaç see potroiç potrawa f dish (food) potrawka -wek f stew potràcenie n deduction potràciç -c´ -cisz pf, impf potràcaç 1 jostle, poke. o+A touch on. 2 deduct potroç -troj´ -troisz pf, impf potrajaç triple potrójny aj triple. av potrójnie three-fold potrwaç see trwaç potrzask mi animal trap, snare

263

potrzàsaç -am -asz impf, pf potrzàsnàç -sn´-Êniesz +I shake (head, fist, etc.) potrzàÊni´cie n shake potrzeba f need, want, necessity. bez ~by needlessly potrzebny aj necessary, needed, wanted potrzebowaç -buj´ -bujesz impf +G, need, require potrzebowanie n need potrzebujàcy aj as mp the needy potrzeç -r´ -rzesz pf, impf pocieraç scuff, scrape potrzymaç see trzymaç potulnoÊç f docility potulny aj docile, meek potwarz f calumny, slander potwierdzenie n confirmation potwierdziç -dz´-dzisz pf, impf potwierdzaç confirm, affirm potworny aj terrible, frightful, monstrous potykaç si´ see potknàç si´ potworny aj terrible, horrible, monstrous potwór -tworu mi monster potyczka -czek f skirmish potylica f occiput potyliczny aj occipital pouczajàcy aj instructive pouczenie n instruction (e.g. of judge to jury) pouczyç -cz´ -czysz pf, impf pouczaç instruct poufa∏oÊç f familiarity poufa∏y aj familiar poufny aj secret, confidential pouk∏adaç see uk∏adaç pouk∏adany. mieç w g∏owie dobrze ~ne have one's mind in order powab mi charm, lure, attraction powabny aj attractive, alluring powaga f dignity, gravity, solemnity, importance powaliç -l´ -lisz pf, impf powalaç overthrow powa˝aç -am -asz esteem, respect powa˝anie n respect, esteem. z ~niem respectfully (at close of letter) powa˝nieç -iej´ -iejesz impf, pf spowa˝nieç become serious powa˝ny aj serious. av powa˝nie seriously; mówisz ~? are you serious? powàchaç see wàchaç powàtpiewaç -am -asz impf doubt powàtpiewanie n doubt, misgiving poweseleç see weseleç powiaç ^wiaç pf, powiewaç impf waft, blow powiadaç -am -asz impf freq say (often) powiadomiç -mi´ misz pf, impf powiadamiaç inform, notify powiadomienie n information, notification powiastka -tek f story, fairy-tale powiat mi L powiecie powiat (district) powiatowy aj of powiat powiàzaç -˝´ -˝esz pf connect, tie, bind powiàzanie n (inter)connection, relation, tie, link powiàzany aj (z +I) (inter)related (with), (inter)connected (with), linked (to) powid∏o -de∏ n us pl jam, preserve powiedzenie n saying. du˝o do ~nia a lot to say powiedzieç ^wiedzieç pf, impf mówiç -wi´ -wisz say, speak, talk powiedzonko -nek n stock phrase, saying powieka f eyelid powieliç -l´ -lisz pf, impf powielaç reproduce, duplicate, copy powielacz mi -a duplicator

264

powiernica fem of powiernik powiernictwo n trusteeship, receivership powierniczy aj fiduciary powiernik mp confidant, fiduciary powierzchnia f surface, exterior powierzchownoÊç f superficiality powierzchniowy aj surface powierzchowny aj superficial powierzyç -rz´ -rzysz pf, powierzaç impf +D entrust to powiesiç see wieszaç powieÊciopisarz mp novelist powieÊç 1 ^wieÊç pf, impf powodziç -dz´ -dzisz lead, +I cast (glance, etc.). ~ si´ +D 3sg-only be successful, do well. dobrze mu si´ powodzi he's doing well powieÊç 2 f novel. powietrze n air powietrzny aj of powietrze powiew mi puff, waft powiewny aj of powiew powieêç see wieêç powi´kszenie n enlargement powi´kszyç -sz´ -szysz pf, impf powi´kszaç enlarge, magnify. ~ si´ become enlarged powijaki pl form G -ów swaddling powik∏aç -am -asz pf entangle, complicate powik∏anie n intracacy, complication powinien powinienem powinileneÊ powinien, f powinnam powinnaÊ powinna, mp-pl powinniÊmy powinniÊcie powinni, non-mp-pl powinnyÊmy powinnyÊcie powinny (+infin) ought (to do), should (do) powinnoÊç f obligation, duty powinowactwo n relatedness, kinship powinowaty aj as mp in-law powinszowaç see winszowaç powiÊle n sg-only river-bank of the Vistula; prop district of Warsaw powitaç see witaç powitalny aj welcoming (smile, etc.) powitanie n greeting powlec ^wlec pf, impf powlekaç cover, encase pow∏oka f coat, covering, shell, case powodowaç -duj´ -dujesz impf, pf spowodowaç cause powodzenie n fortune, success, good luck. z ~niem successfully powodziç see powieÊç powodzian(in) mp flood victim powodziowy aj of powódê powojenny aj postwar powoli aj slow, slowly powolny aj slow, sluggish powo∏aç -am -asz pf, impf powo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz create, convene. ~ si´ na coÊ use s.t. as a reference powo∏anie n calling, vocation powonienie n sense of smell powoziç -˝´ -zisz pf or impf drive (wagon, cart), give ride to powód -wodu mi reason, cause. bez ~wodu without cause. z ~wodu +G because of powództwo n legal complaint powodziowy aj of powódê powódê f flood powój -woju mi morning glory powóz -wozu mi carriage, coach powracaç see powróciç powracajàcy aj recurrent powrotny aj return (ticket, trip); droga ~na return trip, way back powróciç -c´ -cisz pf, impf powracaç return, come back

265

powrót -wrotu mi return. tam i z ~wrotem there and back powróz -wrozu mi rope, cord powstaç -stan´ -staniesz pf, impf powstawaç -staj´ arise, come into existence powsta∏y aj newly created, arisen powstanie n 1 coming into being. 2 uprising powstaniowy aj of powstanie powstaniec -ƒca mp insurgent powstaƒczy aj insurgent powstrzymaç -am -asz pf, impf powstrzymywaç -muj´ -mujesz trans refrain, hold back. intr ~ si´ (przed +I) refrain (from) powszechnoÊç f universality powszechny aj universal, ubiquitous, in general use. av powszechnie universally powszedni aj every-day. chleb ~ daily bread. dzieƒ ~ week-day powÊciàgliwoÊç f temperance, moderation powÊciàgliwy aj moderate, temperate powtarzaç see powtórzyç powtarzalny aj repeatable powtórka -rek f repeat, rerun powtórny aj repeat (performance) powtórzyç -rz´ -rzysz pf, impf powtarzaç repeat. ~ si´ be repeated powy˝ej av higher, above powy˝szy aj foregoing, above powziàç ^wziàç pf take (a decision) poza 1 f pose poza 2 prep +I besides, outside of, except for. poza tym besides that pozaeuropejski aj non-European pozama∏˝eƒski aj extra-marital pozamykaç -am -asz pf dist close all of (doors, windows) pozaszkolny aj extracurricular pozawczoraj av day before yesterday pozbawiç -wi´ -wisz pf, impf pozbawiaç +A +G deprive s.o. of s.t. pozbawienie n deprivation pozbawiony aj +G deprived of, devoid of pozb´d´ si´ see pozbyç si´ pozbieraç -am -asz impf trans gather, collect (thoughts, things). ~ si´ gather one's wits, pull self together pozbyç si´ -b´d´ -b´dziesz pf, impf pozbywaç si´ -am -asz +G get rid of pozdrowiç -wi´ -wisz pf, impf pozdrawiaç greet, congratulate pozdrowienie n us pl greeting pozer mp poseur pozew -zwa mi summons poziom mi level, standard. na ~mie be on the level. ~ ˝ycia standard of living poziomy aj level, horizontal. av poziomo horizontally poziomka -mek f strawberry poz∏ocisty aj gilded poz∏ota f gilding, gold foil pozmywaç -am -asz pf wash (each and every) poznaç -am -asz pf, impf poznawaç -naj´ -najesz trans meet, come to know, recognize. recip ~ si´ get to know each other poznanie n getting to know, acquired knowledge poznawczy aj cognitive pozorny aj apparent. av pozornie apparently, on the face of it pozostaç -stan´ -staniesz pf, impf pozostawaç -staj´ -stajesz stay, remain, be left pozosta∏oÊç f remainder, remnants pozosta∏y remaining, left over pozostawiç -wi´ -wisz pf, impf pozostawiaç +D leave to pozowaç -zuj´ -zujesz impf pose pozwany aj as mp defendant pozór -zoru mi often-pl semblance, appearance. na ~ on the face of it.

266

pozwaç ^zwaç pf, impf pozywaç summons pozwalaç see pozwoliç pozwolenie n permission pozwoliç -l´-lisz pf, impf pozwalaç +D allow, permit, na +A allow for, enable. niech pan pozwoli allow me pozycja f position, item pozycyjny aj of pozycja pozyskaç -am -asz pf, impf pozyskiwaç -kuj´ -kujesz gain to one's side pozytyw mi positive (in photography) pozytywista mp positivist pozytywizm mi positivism pozytywka -wek music box pozytywny aj positive po˝aliç si´ -l´ -lisz pf have pity on po˝a∏owaç see ˝a∏owaç po˝ar mi fire, conflagration po˝arowy, po˝arniczy, po˝arny aj. stra˝ ~na fire patrol po˝àdaç -am -asz +G desire, long for, crave po˝àdanie n desire po˝àdany aj desired, desirable po˝egnaç see ˝egnaç po˝egnalny aj farewell (banquet, etc.) po˝eraç see po˝reç po˝oga -˝óg f conflagration po˝ó∏knàç see ˝ó∏knàç po˝reç ^˝reç pf, impf po˝eraç -am -asz devour, gobble up po˝ycie n life together po˝yczka -czek f loan po˝yczkowy aj of po˝yczka po˝yczyç -cz´ -czysz pf, impf po˝yczaç lend, borrow po˝ytek -tku mi usefulness po˝yteczny aj useful po˝ywienie n food, nourishment po˝ywka f culture, medium (for sustaining bacteria) po˝ywny aj nutricious, nourishing pójÊcie n ^pójÊç going , leaving pójÊç see iÊç póki conj until. ~ co pending a resolution. ~ czas while one may pó∏ quant +G half (of). ~ godziny half an hour. ~ litra a half-liter. na po∏y in half pó∏- prefix semi-, demi-, halfpó∏bóg -boga mp demigod pó∏cieƒ f partial shade pó∏ci´˝ki aj light heavyweight (boxer) pó∏dziki aj half-wild pó∏finalista mp semifinalist pó∏fina∏ mi semifinal pó∏g´bkiem av indistinctly, insincerely pó∏ka -∏ek f shelf pó∏kole n semicircle pó∏kolisty aj semicircular pó∏ksi´˝yc mi -a half-moon, crescent pó∏letni aj half-year's pó∏noc f midnight. north pó∏nocny aj north, northern pó∏nocozachód -chodu mi north-west pó∏nocozachodni aj northwest pó∏nocowschód -wschodu mi north-east pó∏nocowschodni aj northeast pó∏nuta f half-note

267

pólokràg∏y aj semicircular pó∏otwarty aj half-open pó∏pi´tro n mezzanine pó∏prawda f half-truth pó∏profesjonalny aj semi-professional pó∏przytomny aj semi-conscious pó∏sen -snu mi somnolence. w pó∏Ênie while half awake pó∏Êwiatek -tka mi demi-monde pó∏t∏usty aj low-fat pó∏tora (m and n), f pó∏torej +G one and a half pó∏umar∏y aj half-dead pó∏wysep mi peninsula pó∏˝artem av half jokingly pó∏˝ywy aj barely alive pójÊç see iÊç póêny aj late. av póêno. comp av póêniej later, subsequently pra- pref great-, proto-, as in prababka great-grandmother. pradziadek mp great-grandfather. pras∏owiaƒski aj proto-Slavic praca f work, job, employment pracoch∏onny aj labor-intensive pracodawca mp Npl -y GApl -ów employer pracowaç -cuj´-cujesz impf work, be employed pracowity aj hard-working pracownia f workshop, work group pracownica fem of pracownik pracowniczy aj worker's pracownik mp worker, employee praczka -czek washer-woman praç pior´ pierzesz impf, pf wypraç wash, launder pradziadek -dka mp Npl -kowie great-grandfather pradzieje pl form G -ów pe-history pradziejowy aj of pradzieje pragmatyczny aj pragmatic pragnàcy aj desirous pragnàç -n´ -niesz impf, pf zapragnàç +G desire, crave pragnienie n craving, desire, thirst praktycznie practically praktycznoÊç f practicality praktyczny aj practical praktyk mp practitioner praktyka f practice, apprenticeship. w ~tyce in practice praktykant mp apprentice, intern praktykowaç -kuj´ -kujesz impf be an apprentice, intern pralinka -nek f praline pralka -lek f washing machine pralnia f laundry pra∏at mp prelate prapremiera f world premiere, preview showing prasa f us-sg the press prasowy aj of prasa prasowaç -suj´ -sujesz impf, pf uprasowaç or wyprasowaç press, iron prawda f truth. as tag it is true, right prawdomówny aj veracious prawdopodobieƒstwo n probability, likelihood prawdopodobny aj probable prawdopodobnie in all likelihood prawdziwy aj real, genuine prawica f right hand. politics right wing

268

prawicowy aj of prawica prawicowiec -wca mp right-winger prawiç -wi´ -wisz impf prate, discourse prawid∏o -de∏ n rule prawid∏owoÊç f correctness, regularity, conformity to regulations prawid∏owy aj correct, as prescribed prawie av almost prawnictwo n jurisprudence prawniczy aj legal prawnik mp legal practitioner, lawyer prawnuczka -czek f great-grand-daughter prawnuk mp great-grandson prawny aj according to law prawo 1. law. ~ jazdy driver's license prawo 2. av of prawy qv prawobrze˝ny aj on the right-hand bank prawodawca mp legislator prawodawczy aj legislative prawodawstwo n legislation prawomocny aj legal, valid prawomyÊlny aj law-abiding, orthodox praworzàdny aj in accordance with the law prawos∏awny aj Orthodox prawoÊç f rectitude prawowaç si´ -wuj´ -wujesz impf carry on a legal process prawowierny aj true, right-believing, orthodox prawowity aj legal prawy aj right, righteous, upright, honest. na ~wo on the right. w ~wo to the right. z ~wa from the right pra˝yç ˝´-˝ysz roast pràcie n penis pràd mi 1 current. 2 electyricity. pod ~ against the current prà˝ek -˝ka mi stripe prà˝kowany aj striped precedens mi precedent precel -cla mi -a pretzel precjoza pl form G -ów jewelry, items of value precyzja f precision precyzyjny aj precise precyzowaç -zuj´ -zujesz impf, pf sprecyzowaç make more precise prowiantowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaprecyzowaç provision przecz! excl away!, begone! z+I down with! przeczàcy aj negating, of denial. przeczyç -cz´ -czysz impf +D deny, negate, refute. pf see zaprzeczyç predysponowaç -nuj´ -nujesz impf predispose predystynowaç -nuj´ -nujesz impf predestine preferans mi (cards) variety of whist preferencja preference preferowaç -ruj´ -rujesz impf prefer prefiks mi prefix prekursor mp precursor prelegent mp lecturer prelekcja f lecture preliminarz mi budget estimate premedytacja f premeditation premia f bonus premiera f premiere (of movie, etc.) premier mp premier prenumerata f subscription

269

prenumerowaç -ruj´ -rujesz impf subscribe to preparat mi preparation preparowaç -ruj´ -rujesz impf, pf spreparowaç prepare preria f prairie presja f pressure (in a situation) presti˝ mi prestige. presti˝owy aj of presti˝ prestigious pretekst mi pretext pretencjonalny aj pretentious pretendowaç -duj´ -dujesz impf pretend (to the throne, etc.) pretensja f pretension. mieç ~je do +G o+A have a grievance against s.o. about s.t. pretensjonalny aj pretentious prewencyjny aj preventive prezent mi present prezencik mi dim of prezent prezentowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaprezentowaç display, show, present prezerwatywa f condom prezes mp Npl -owie chairman prezesura f chairmanship prezydencki aj presidential prezydent mp president prezydentura f presidency prezydium n presidium prezydialny aj of prezydium prezydowaç -duj´ -dujesz impf preside pr´cik see pr´t pr´dki aj quick, rapid. comp av pr´dzej. ~ czy póêniej sooner or later pr´dkoÊç f speed pr´ga f stripe, strip pr´gowany striped pr´gierz mi pillory pr´t mi rod, twig pr´cik mi -a dim of pr´t pr´˝noÊç f resiliency pr´˝ny aj supple, resilient pr´˝yç -˝´ -˝ysz impf stiffen, strain, arch (back) priorytet mi priority pro- prefix 1 pro- as in prorzàdowy pro-government. 2 vice- as in prorektor vice-rector probiernia f quality-control section or office probierz mi -a gauge, criterion, standard probierczy aj. znak ~ hallmark, platemark problem mi problem problemat mi complex problem problematyka f problematic aspects problematyczny aj problematic probostwo n parish, presbytery, parsonage proboszcz mp parson, preacher probówka -wek f test-tube proca f sling-shot proceder mi dealings, rigamorole procedura f normal procedure procent mi per-cent procentowy aj percentile procentowaç -tuje us 3p impf, pf oprocentowaç bear interest proces mi process procesja f procession proch mi (gun)power prochowiec -wca mi dust-coat, duster

270

prochownia f powder-magazine producent mp producer produkcja f production produkcyjny aj of producja produkowaç -kuj´ -kujesz impf, pf wyprodukowaç produce. intr ~ si´ be produced produkt mi often-pl product (esp. agricultural) produktywny aj productive prodziekan mp prorector, associate dean profan mp layman profanacja f profanation profesja f profession profesjonalny aj professional profesor mp Npl. -owie or -orzy professor profesorostwo mp professor and wife profesura f professorship profil mi profile profilaktyka f preventive treatment prognoza f ~ pogody weather report program mi program programowy aj according to plan programowaç -muj´ -mujesz impf, pf zaprogramowaç program (also computer) progresywny aj progressive prohibicja f prohibition (esp. of alcoholic beverages) projekt mi project, plan, design, scheme projektant mp designer projektowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaprojektowaç plan, design projektowanie n design proklamacja f proclamation proklamowaç -muj´ -mujesz impf proclaim prokura f proxy prokurent mp proxy prokurator mp prosecutor proletariacki aj proletarian proletariat mi proletariat proletariusz mp proletarian prolog mi prologue prom mi ferry promienieç -iej´ -iejesz impf beam, radiate promieniotwórczyaj radioactive promieniowaç -niuj´ -niujesz impf radiate promieniowanie n radiation promieƒ mi -a ray promienisty aj radiant promienny aj radiant, bright promil m indecl part-per-thousand prominent mp prominent person promocja f promotion (in school or of a product) promotor mp promoter, major advisor promowaç -muj´ -mujesz impf promote (in school). be academic adviser to propaganda f propaganda propagowaç -guj´ -gujesz impf, pf spropagowaç advocate, popularize proponowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zaproponowaç propose proporcja f proportion proporcjonalny aj proportional proporczyk mi pennant proporzec -rca mi pennant, flag, banner propozycja f proposition, proposal prorektor mp vice-rector

271

prorok mp prophet proroczy aj prophetic prorokowaç -kuj´ -kujesz impf make prophecy prorzàdowy aj pro-government prosektorium n dissecting-room proseminarium n pro-seminar prosiak ma piglet =prosi´ prosiç -sz´ -sisz impf, pf poprosiç o+A ask for, request. see also prosz´ prosi´ -sieçia NApl -si´ta Gpl -siàÈ piglet. =prosiak proso n millet prospekt mi prospectus prosperowaç -ruj´ -rujesz impf prosper prosta as as f straight line prostacki aj churlish prostak mi simpleton prostata f prostate gland prosto av of prosty prostoduszny aj good-hearted, simple-minded prostokàt mi rectangle prostokàtny aj rectangular prostolinijny aj straightforward, artless prostopad∏y aj perpendicular prostota f simplicity prostowaç -tuj´ -tujesz imp, pf sprostowaç rectify, straighten out. pf see also wyprostowaç prosty aj simple, straight. comp aj prostszy. av prosto or po prostu. comp av proÊciej prostytucja f prostitution prostytutka -tek f prostitute proszek -szku mi often-pl powder, medicine; ~ do z´bów tooth-powder; w ~szku in powder form prosz´ please, here you are, after you, you're welcome; ~ pana if you please, sir; ~ nie paliç no smoking, please proÊciej see prosty proÊba f request protegowaç -guj´ -gujesz impf, pf zaprotegowaç sponsor. protegowany aj as mp protege proteina f protein protekcja f protection, backing, support protekcjonalny aj patronizing, condescending protektorat mi protectorate protekcyjny aj protective (tariff, etc.) protest mi protest protestancki aj protestant protestant mp protestant protestantyzm protestantism protestowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zaprotestowaç protest proteza f prothesis, artificial limb, denture protokolant mp recorder, court reporter protokó∏ -ko∏u mi minutes (of a meeting) prototyp mi prototype prowadzàcy mp leader prowadzenie introduction, initiation, lead prowadziç -dz´ -dzisz impf, pf poprowadziç lead, conduct, guide, run, lead, be in charge of. ~ samochód drive a car. ~ si´ act, behave. pf see also zaprowadziç prowiant mi provisions, food supplies prowincja f province, the provinces prowincjonalny aj provincial prowizja f commission (fee) prowizoryczny aj provisional, in a rough version prowodyr mp ring-leader

272

prowokacja f provocation prowokator mp instigator prowokowaç -kuj´ -kujesz impf, pf sprowokowaç provoke, instigate proza f prose prozaiczny aj prosaic prozaik mp prose writer prozelita mp prosetyte, converte próbówka -wek f specimen próba f attempt, test, trial próbka -bek f test sample próbny aj experimental, trial próbowaç -buj´ -bujesz impf, pf spróbowaç +G try (out), test próchnica f decay, mould próchnieç -ieje us-3p impf, pf spróchnieç rot, moulder próchno n rotten wood prócz prep+G except for, besides próg progu mi threshold prószyç -szy us 3pg impf sprinkle, spray pró˝nia f vacuum próêniaczy aj of próêniak wastrel's pró˝niak mp sluggard, wastrel pró˝niowy aj of próênia pró˝no +infin there is no point próênoÊç f vanity, conceit, futility pró˝nowaç -nuj´ -nujesa impf be idle pró˝ny empty, vain. av pró˝no. na ~ in vain pruç -uj´ -ujesz impf, pf spruç unstitch. ~ si´ intr unravel. pf see also odpruç, wypruç pruderia f prudery prusak ma 1 Prussian. 2 cockroach pruski aj Prussian prycza f wooden cot prymas mp primate (church) prymat mi primacy prymityw mp primitive person prywitywnoÊç f primitivity prymitywny aj primitive prymus mp top of the class pryncypialny aj principled pryskaç -am -asz impf, pf prysnàç -sn´ -Êniesz squirt, gush, scatter pryszcz mi -a pimple pryszczyca f foot-and-mouth disease prysznic mi -a shower(-bath) prywaciarz mp pej private operator prywatka -tek f coll party (in one's home) prywatny aj private prywatyzacja f privatization pryzmat mi prism przàdek -dka mp spinner przàdka -dek fem of przàdek przàÊç -d´ -dziesz spin (yarn) prze- verbal prefix through, across, trans- as in przebiç pierce. over- as in przedawkowaç overdose przebaczenie n forgiveness przebaczyç -cz´ -czysz pf, impf przebaczaç -am -asz +A za+A forgive s.o. for s.t. przebàkiwaç -kuj´-kujesz impf mutter, mention casually przebiç ^biç pf, przebijaç impf pierce, punch. ~ si´ force one's way through przebiec ^biec pf, impf przebiegaç run through, run across, transpire przebieg mi course (of events) przebieg∏y aj cunning, shrewd, astute

273

przebitka -tek copy-paper przebojowy aj of przebój przebój -boju mi force, violence. hit song przebraç ^braç pf, impf przebieraç trans pick, select, choose, sort through. intr ~ si´ change clothes, (w +A) change (into), (za +A) disguise self (as) przebrnàç -n´-niesz pf wade across, pass through with difficulty przebudowa f rebuilding przebudowaç -wuj´-wujesz pf, impf przebudowywaç -wuj´ -wujesz rebuild przebudziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf przebudzaç si´ intr awaken przebudzenie n (re)awakening przebyç ^b´d´ pf, impf przebywaç stay przecena f reduced price przeceniç -ni´ -nisz pf, impf przeceniaç overestimate przechadzaç si´ -am -asz impf stroll przechadzka -dzek f stroll przechodni aj crossing, transitory przechodziç see przejÊç przechodzieƒ -dnia mp pedestrian, passer-by przechowaç -am -asz pf, impf przechowywaç wuj´ -wujeszstore, keep, preserve przechowalnia f . ~ baga˝u left luggage office przechrzta mp pej converted Jew przechcianka -nek fem of przechrzta przechwaliç si´ -l´-lisz pf, impf przechwalaç si´ brag przechwyciç -c´ -cisz pf, impf przechwycaç intercept przechyliç -l´-lisz pf, impf przechylaç bend, incline przechy∏ mi incline, lean, tilt przechytrzyç -rz´ -rzysz pf, impf przechytrzaç outsmart, outwit przeciàç ^ciàç pf,impf przecinaç cut through, interrupt przeciàg mi period, interval . draft (wind) przeciàgaç am -asz impf, pf przeciàgnàç -n´-niesz trans protract, prolong. intr ~ si´ stretch out, drag on (of an event or process) przeciàg∏y aj protracted, lengthy przecià˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przecià˝aç overload, over-burden przeciec ^ciec pf, impf przeciekaç leak przeciek mi leak przecieraç see przetrzeç przecie˝ interj after all, but przeci´cie n sectional drawing, intersection (of lines) przeci´tny aj average. av przeci´tnie on the average przecinaç see przeciàç przecinek -nka mi comma przeciskaç si´ -am -asz impf, pf przecisnàç si´ -sn´ -Êniesz przez +A force one's way through przeciw- pref antiprzeciw, przeciwko prep+D against. nie mam nic ~ temu I don't have anything against it przeciwbólowy aj analgesic, pain-killing przeciwcia∏o n antibody przeciwci´˝ar mi counter-weight przeciwdzia∏aç -am -sz impf work against, counteract, hinder przeciwieƒstwo n contrast, opposition, opposite. w ~wie do+G in constrast to przeciwko. z ~ka from the opposite side przeciwleg∏y aj do+G opposite(ly placed) to przeciwlotniczy aj anti-aircraft przeciwnik mp adversary przeciwny aj opposite (e.g. direction). av przeciwnie on the contrary przeciwpancerny aj armor-piercing przeciwpo˝arowy aj fire-fighting przeciwstawiç -wi´ -wisz pf, impf przeciwstawiaç +D oppose. ~ si´ +D be opposed to przeciwstawianie n opposition

274

przeciwstawnoÊç f (state of ) opposition przeciwstawny aj opposed, contrary przeciwwaga f counterbalance przeciwwskazanie n counter-indication przeczàcy aj negative przeczekaç -am -asz pf, impf przeczekiwaç -kuj´ -kujesz wait out przeczesaç -sz´ -szesz pf, impf przeczesywaç -suj´ -sujesz trans comb. intr ~ si´ comb one's hair przecznica f cross-street przeczucie n foreboding, premonition przeczuç ^czuç pf, impf przeczuwaç have a presentiment of przeczulenie n oversensitiveness przeczulony aj oversensitive przeczyç -cz´ -czysz +D contradict. pf see zaprzeczyç przeczysty aj us-fem immaculate przeczytaç see czytaç przeç pr´ przesz par∏ impf press, push, urge przeçwiczyç -cz´ -czysz pf master przed- prefix pre- as in przedhistoryczny prehistorical. fore- as in przedsmak foretaste przedawkowaç -kuj´ -kujesz impf over-dose przedawniç si´ -ni´ -nisz pf, impf przedawniaç si´ expire, lapse przedawnienie n expiration (of validity, etc.) przedbieg mi elimination heat przeddzieƒ przedednia mi eve (of an historical event). w przededniu +G on the even of s.t. przed(e) pref +I before (space or time). +A in front of (after motion verbs). iÊç przed siebie walk straight ahead przede wszystkim av phr above all, primarily przedk∏adaç -am -asz impf 1 submit, present. 2 nad +A prefer over, give preference to przed∏u˝acz mi -a extension cord przed∏u˝enie n extension (of an agreement) przed∏u˝ony aj extended. ~ne dzia∏anie extended action przed∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przed∏u˝aç lengthen, draw out, extend przedmieÊcie n Gpl -Êç suburb przedmiejski aj suburban przedmowa f preface przedmiot mi object, subject, topic przedmiotowy aj objective przedni aj front. ~dnie ko∏o front wheel przedostaç si´ -stan´ -staniesz pf, impf przedostawaç si´ -staj´ -stajesz do +G get through, across to przedostatni aj next-to-last, penultimate przedp∏ata f prepayment przedpokój -koju mi front hall, anteroom przedpole n foreground przedpo∏udnie n Gpl -i forenoon przedpotopowy aj antediluvian przedrami´ -ienia NApl -iona forearm przedrostek -tka mi prefix przedruk mi reprint przedrzeç si´ ^drzeç pf, impf przedzieraç si´ force one's way through przedrzeêniaç -am -asz mimic, ape przedsi´biorca mp contractor, enterpreneur przedsi´biorczoÊç f enterprising spirit, enterpreneurship przedsi´biorczy aj enterprising przedsi´biorstwo n enterprise, company przedsi´wzi´cie n enterprise, undertaking, venture przedsionek -nka vestibule przedsmak mi foretaste przedsprzeda˝ f advance sale przedstawiciel mp representative

275

przedstawiç -wi´ -wisz pf, impf przedstawiaç introduce, represent. intr ~ si´ introduce o.s., appear przedstawienie n performance, TV production, presentation, introduction przedszkolak mi pre-schooler przedszkole n Gpl -i preschool przedszkolny aj of przedszoke przedszkolny aj pre-school przedÊmiertny aj death-bed (declaration, etc.) przedÊwiàteczny aj pre-holiday przedÊwit mi dawn przedtem av before, beforehand, earlier, formerly przedwczesny aj premature. av przedwczeÊnie prematurely przedwczoraj av day before yesterday przedwczorajszy aj yesterday's przedwioÊnie n early spring przedwojenny aj prewar przedzia∏ mi division, compartment (in train), part (in hair) przedzieliç -l´ -lisz pf, impf przedzielaç partition przedzieraç si´ see przedrzeç si´ predzierzgaç si´ am -asz impf, pf predzierzgnàç si´ -n´ -niesz be converted, transformed przedziwny aj highly amazing przeforsowaç -suj´ -sujesz pf force through przegadaç -am -asz pf chat (through) przegapiç -pi´ -pisz pf colloq miss, let go by, overlook przegi´cie n bend, bow przeglàd mi review, survey przeglàdaç, przeglàdnàç see przejrzeç przeg∏os mi ablaut przeg∏osowaç -suj´ -sujesz pf decide by vote przegni∏y aj rotted through przegotowaç ^gotowaç pf, impf przegotowywaç -wuj´ -wujesz boil przegraç ^graç pf, impf przegrywaç lose przegrana f decl like aj loss, defeat, losings przegroda f partition, compartment przegródka -dek f dim of przegroda przegrodziç -dz´ -dzisz pf, impf przegradzaç divide, partition przegródka -dek f compartment, pigeon-hole przegrupowaç -puj´ -pujesz pf regroup przegryêç ^gryêç pf, impf przegryzaç gnaw through, snack on przegrzaç ^grzaç pf, impf przegrzewaç over-heat przegub mi joint, wrist przegubowy aj of przegub przegubowiec -wca mi flexible bus przehandlowaç -luj´ -lujesz pf trade, sell in exchange for przeholowaç -luj´ lujesz pf, impf przeholowywaç -wuj´ -wujesz go too far przeinaczyç -cz´ -czysz pf, impf przeinaczaç distort, misconstrue przeistoczyç -cz´ -czysz pf, impf przeistaczaç transform, convert przejaÊniç si´ -ni pf, impf przejaÊniaç si´ us 3p clear up (of weather, sky) przejaÊnienie n sunny spell przejaw mi expression, display, sign, phenomenon, manifestation przejawiç -wi´-wisz pf, impf przejawiaç intrdisplay, manifest. intr ~ si´ appear, be manifested przejazd mi Lsg -jeêdzie crossing, ride. przejazdem passing through. prawo ~du right of way przeja˝d˝ka -˝d˝ek f ride, drive (for pleasure) przejàç -jm´ -jmiesz pf, impf przejmowaç -muj´ -mujesz trans take over, take possession of. intr ~ si´ (+I) be overly concerned (about) przejechaç ^jechaç pf, impf przeje˝d˝aç run over, drive across, drive through. ~ si´ take a drive przejeÊç si´ ^jeÊç pf, impf przejadaç si´ overeat przejezdny aj passer-through przej´cie n concern

276

przej´ty aj +I concerned with przej´zyczenie n slip of the tongue przejmowaç see przejàç przejmujàcy aj dramatic, absorbing przejrzeç -rz´ -rzysz pf, impf przeglàdaç look through. ~ si´ look at o.s. (in mirror) przejrzysty aj lucid, clear, transparent przejÊcie n passage, crossing przejÊciowy aj transitional, temporary przejÊç -jd´ -jdziesz -szed∏ -sz∏a pf, impf przechodziç -dz´ -dzisz go through, endure, pass on. przejdzie mi I'll get over it, it'll pass. ~ si´ take a walk, stroll przekarmiç -mi´ -miesz pf over-feed przekaz mi transfer(ral). ~ pieni´˝ny money order przekazaç -˝´-˝esz pf, impf przekazywaç -zuj´ -zujesz hand over, communicate, convey +D to przekaênik -a mi (electrical) relay przekàs. mówiç~sem speak ironically przekàsiç -sz´ -sisz pf have a bite to eat przekàska -sek f snack, hors d'ouevre przekleƒstwo n curse przekl´cie n curse przekl´ty aj (ac)cursed przeklàç ^klàç pf, impf przeklinaç curse, swear przek∏ad mi translation, interpretation przek∏adaç see prze∏o˝yç przek∏adnia f mech switch, gear przek∏uç ^k∏uç pf, impf przek∏uwaç -am -asz prick, pierce przekomarzaç si´ -am -asz impf banter przekonaç -am -asz pf, impf przekonywaç -nuj´ -nujesz persuade, convince. ~ si´ become convinced, satisfy oneself (that) przekonanie aj conviction, belief przekonany aj convinced przekonywajàcy aj persuasive przekop mi excavation, tunnel przekopaç -pi´ -piesz pf, impf przekopywaç -puj´ -pujeszexcavate przekora f contrariness przekorny aj contrary, disputacious przekór. na ~ +D despite, to spite przekraczaç see przekroczyç przekreÊliç -l´-lisz pf, impf przekreÊlaç rule out, put an end to przekr´ciç ^kr´ciç pf, impf przecaç turn (key), twist, distort przekroczenie n transgression, offence przekroczyç -cz´ -czysz pf, impf przekraczaç transgress, cross, exceed, break (rule, law) przekroiç ^kroiç pf, impf przekrajaç cut in two przekrój -kroju mi cross-section przekrwiony aj bloodshot przekrzywiç -wi´-wisz pf, impf przekrzywiaç distort, twist out of shape przekszta∏ciç -c´-cisz pf, impf przekszta∏caç transform przekszta∏cenie n transformation przekupiç -pi´ -pisz pf, impf przekupywaç -puj´ -pujeszbribe przekupny aj venal, open to bribery przekupstwo n bribery, corruption przekwitaç -am -asz impf, pf przekwitnàç -n´ -niesz wither, fade przelaç ^laç pf, impf przelewaç shed (tears), pour into, transfer (money) przelanie n transfer (of money) przelecieç -c´ -cisz pf, impf przelatywaç -tuj´ -tujesz fly past or by, through przelew mi money transfer przele˝eç -˝´ -˝ysz pf lie though przeliczyç -cz´ -czysz pf, impf przeliczaç recount przeliterowaç -ruj´ -rujesz pf, impf przeliterowywaç -wuj´ -wujesz spell out

277

przelot mi flying time (of airplane). w ~locie in passing przelotny aj short-lived, evanescent, passing, transitory przeludnienie n over-population przeludniony aj over-populated prze∏adowaç -duj´-dujesz pf, impf prze∏adowywaç -wuj´ -wujesz trans-ship, over-pack prze∏aj mi. iÊç na ~ go cross country, cut across prze∏amaç -mi´ -miesz pf, impf prze∏amywaç -muj´ -mujesz trans break through, overcome. ~ si´ intran break through prze∏àcznik mi -a switch prze∏àczyç cz´ -czysz pf, impf prze∏àczaç switch over, shift (gears) prze∏´cz f mountain pass prze∏ykaç -am -asz impf, pf prze∏knàç -n´ -niesz gulp, swallow prze∏om turn (of century, etc.), turning point prze∏omowy aj critical, decisive prze∏o˝ony aj as mp boss, superior prze∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przek∏adaç trans shift, move from one place to another, shift, transfer. (z +G na +A) translate, interpret (from s.t. to s.t.) see also przed∏o˝yç prze∏yk mi esophagus. gulp, swallow prze∏ykaç see prze∏knàç przemakaç see przemoknàç przemalowaç -luj´ -lujesz pf repaint przemawiaç see przemówiç przemàdrza∏y aj full of oneself przemeblowaç -luj´ -lujesz pf refurnish przem´czenie n exhaustion, overwork przemia∏ mi shredding (of paper for recycling) przemian mi. na ~ by turns przemiana f change, transformation przemieniç -ni´ -nisz pf, impf przemieniaç change, transform, make over w+A into. ~ si´ become transformed w+A into przemierz∏y aj abominable przemieszczenie si´ n shift, displacement przemieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf przemieszczaç displace przemilczeç -cz´ -czysz pf, impf przemilczaç pass over in silence przemi∏y aj extremely nice przeminàç -n´ -niesz pf, impf przemijaç pass by, go into the past przemknàç -n´ -niesz pf, impf przemykaç flit by, slip past przemoc f violence. ~cà by force przemoknàç -n´ -niesz pf, impf przemakaç become soaked przemówiç -wi´ -wisz pf, impf przemawiaç make a speech. za+I speak for, militate in favor of przemówienie n speech przemroziç -˝´ -zisz pf, impf przemra˝aç freeze through przemyciç -c´ -cisz pf, impf przemycaç smuggle przemykaç see przemknàç przemys∏ mi industry przemys∏owiec -wca mp industrialist przemys∏owy Iaj industrial przemyÊleç -l´ -lisz pf think through przemyÊlny aj artful, crafty, ingenious przemyt mi smuggling przemytnik mp smuggler przenica aj wheat przeniesienie n transfer przenieÊç ^nieÊç pf, impf przenosiç -sz´ -sisz transfer. ~ si´ move, become transferred przenigdy av never more przenikliwoÊç f shrewdness, sagacity, perspicacity przenikliwy aj penetrating przenikaç -am -asz impf, pf przeniknàç -n´-niesz penetrate, run through

278

przenny aj of przenica przenocowaç -cuj´ -cujesz pf spend the night, let spend the night przenoÊnia f figurative expression przenoÊny aj figurative, portable przeobra˝enie n transform przeobraziç -˝´ -zisz pf, impf przeobra˝aç transform. ~ si´ w+A become transformed into przeoczenie n oversight przeoczyç -cz´ -czysz pf, impf przeoczaç overlook przepadaç see przepaÊç 1 przepadek -dku mi forfeit przepaliç si´ -l´ -lisz pf, impf przepalaç si´ blow (of fuse) przepasaç -sz´ -szesz pf, impf przepasywaç -suj´ -sujesz girdle, fillet przepaska -sek f headband. loincloth przepaÊç 1 ^paÊç pf, impf przepadaç be lost, ~ za+I be crazy about s.t. przepaÊç 2 f chasm, precipice, abyss przepchnàç -n´-niesz pf, impf przepychaç -am -asz push, force, shove. ~ si´ force o.s. through przepe∏niony aj overflowing (with people) przep´dziç -dz´ -dzisz pf, impf przep´dzaç drive along, chase away przepiç ^piç pf, impf przepijaç drink through (inheritance, etc.) przepierzenie n screen, partition przepi∏owaç -∏uj´ -∏ujesz pf saw or file through przepiórka -rek f quail przepióreczka -czek f dim of przepiórka przepis mi recipe, prescription, rule, regulation. ~ drogowy traffic law przepisaç -sz´ -szesz pf, impf przepisywaç -suj´ -sujesz prescribe. na+A make over to (property) przepisowy aj prescribed, according to regulations przep∏aciç -c´ -cisz pf, impf przep∏acaç over-pay przep∏ona f diaphragm przep∏ynàç -n´-niesz pf, impf przep∏ywaç swim, float or flow past przep∏yw mi flux przepona f diaphragm przepowiednia f prediction przepowiedzieç ^wiedzieç pf, impf przepowiadaç foretell przepracowany aj overworked przepraszaç see przeprosiç przeprawa f crossing, expedition przeprosiç -sz´ -sisz pf, impf przepraszaç trans ask forgiveness of. za +A apologize for; przepraszam excuse me, I'm sorry przeprosiny pl form G -in apologies przeprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf przeprowadzaç conduct, carry out. intr ~ si´ move (from one domicile to another) przeprowadzka -dzek f move przepuklina f hernia przepust mi culvert przepustka -tek f pass, leave przepuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf przepuszczaç let pass przepych mi splendor, pomp przepychaç see przepchnàç przerastaç see przerosnàç przeraziç -˝´ -zisz pf, impf przera˝aç frighten. ~ si´ (+G) become frightened (of) przera˝ajàcy aj frightening przera˝enie n fright, terror przera˝ony aj frightened przeraêliwy aj horrible, shrill przr´bel -bla mi or przer´bla f ice-hole przerobiç -bi´ -bisz pf, impf przerabiaç remake, process przerodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf przeradzaç si´ w +A turn into. ~ si´ w obsesj´ turn into an obsession przerosnàç (=przeroÊç) -sn´ -Êniesz pf, przerastaç impf outgrow

279

przerost mi outgrowth przeróbka -bek f us-sg processing przerwa f intermission, break, interruption. bez ~wy ceaselessly przerwaç ^rwaç pf, impf przerywaç interrupt, break off przerwanie n interruption. ~ cià˝y abortion przerywany aj broken, interrupted przerzedziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf przerzedzaç si´ intr grow thin, thin out przerzuciç -c´ -cisz pf, impf przerzucaç pass to, toss (across) to, cast over. ~ si´ na+A switch over (to). ~ si´ z jednej krajnoÊci w drugà go from one extreme to the other przerzut mi cast, toss przerzutka -tek f shifter, derailleur (bicycle) przes∏anka -nek f necessary condition, promise przesada f exaggeration. bez ~dy don't exaggerate przesadziç -dz´ -dzisz pf, impf przesadzaç exaggerate. ~ si´ go too far, overdo it przesàd mi superstition, prejudice, bias przesàdny aj superstitious, biased przesàdziç -dz´ -dzisz pf, impf przesàdzaç prejudge przesiadaç see przesiàÊç przesiadka -dek f transfer (bus, train, etc.) przesiàkaç -am -asz impf, pf przesiàknàç -n´ -niesz soak through przesiàÊç ^siàÊç pf, impf przesiadaç change seats, sit at length. ~ si´ transfer (on bus, etc.), move over przesiedliç -l´-lisz pf, impf przesiedlaç transport, deport, resettle. ~ si´ resettle, become resettled przesiedzieç -dz´ -dzisz pf, impf przesiadywaç -duj´ -dujesz trans sit (through) przesilenie n crisis. ~ s∏oneczne solstice przeskoczyç -cz´ -czysz pf, impf przeskakaç jump over, skip past przeskok mi jump, leap przes∏aç ^s∏aç pf, impf przesy∏aç send, ship przes∏aniaç see przes∏oniç przes∏anka -nek f circumstance, condition, premise przes∏ona f veil, screen przes∏oniç -ni´ -nisz pf, impf przes∏aniaç veil, cover, screen, conceal przes∏uchaç -am -asz pf, impf przes∏uchiwaç -chuj´ -chujesz interrogate przes∏yszeç si´ -sz´ -szysz pf mishear przesmyk mi pass, narrows, isthmus przesoliç -l´ -lisz pf over-salt przespaç ^spaç pf, impf przesypiaç sleep through. ~ si´ z+I sleep with s.o., have sex with przestaç ^staç stan´ pf, impf przestawaç -staj´ -stajesz (+infin) stop, cease (doing); ~ paliç stop smoking przestarza∏y aj obsolete, out-of-date przestawiç -wi´ -wisz pf, impf przestawiaç put elsewhere, switch. przestawny aj moveable przestàpiç -pi´ -pisz pf, impf przest´powaç -puj´ -pujesz step across (hearth, etc.), transgress. ~ z nogi na nog´ shift back and forth przest´pca mp criminal przest´pczoÊç f criminality przest´pczy aj criminal przest´pstwo n crime przestój -stoju mi stoppage przestrach mi fright, fear, terror przestraszyç (si´) see straszyç (si´) przestroga -róg f admonition, caution, warning przestronny aj wide, spacious przestrza∏ mi. phr na ~ clean through przestrzec ^strzec pf, impf przestrzegaç observe (law, rules, etc.) przestrzeƒ f space przestrzenny aj spatial przesunàç -n´ -niesz pf, impf przesuwaç trans move (something). intr glide by przesuwany aj mobile przesychaç see przeschnàç

280

przesyciç -c´ -cisz pf, impf przesycaç saturate przesy∏aç see przes∏aç przesy∏ka -∏ek f package, parcel przeszczepiç -pi´ -pisz pf, impf przezczepiaç graft, transplant (organ, etc.) przeszczep mi graft, transplant przeszkadzaç see przeszkodziç przeszkoda -szkód f obstacle. nic nie stoi na ~dzie nothing prevents przeszkodziç -dz´ -dzisz pf, impf przeszkadzaç +D bother, hinder, interfere (with), prevent przeszkolenie n schooling, indoctrination przesz∏o av more than przesz∏oÊç f the past przesz∏y aj past przeszukaç -am -asz pf, impf przeszukiwaç -kuj´ -kujesz search through przeszyç ^szyç pf, impf przeszywaç pierce przeÊcierad∏o n bedsheet przeÊcigaç -am -asz impf, pf przeÊcignàç -n´ -niesz outdistance, outdo przeÊladowaç -duj´ -dujesz pf, impf przeÊladowywaç -wuj´ -wujesz haunt, persecute przeÊladowca mp persecutor przeÊliczny aj marvelous, gorgeous przeÊwiadczony aj convinced przeÊwiadczenie n conviction, belief przeÊwietlenie n X-ray przeÊwietliç -l´ -lisz pf, impf przeÊwietlaç X-ray przeÊwit mi clearance przetarg mi auction przet∏umaczyç pf translate. see t∏umaczyç przeto av therefore przetoczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf przetaczaç si´ roll along przetrawiç -wi´ -wisz pf, impf przetrawiaç digest przetrenowç -nuj´ -nujesz pf overtrain przetrwaç ^trwaç pf remain, be preserved przetrwanie n survival przetrwa∏y aj preserved przetrzeç ^trzeç pf, impf przecieraç run, wipe przetrzymaç -am -asz pf, impf przetrzymywaç -muj´ -mujesz trans endure, survive, hold, keep. intr ~ si´ be preserved przetworstwo processing, manufacture przetworzyç -rz´ -rzysz pf, impf przetwarzaç transform, manufacture przetwór -tworu mi preserve, preparation, pl preserves przewaga f advantage, dominance, preeminence przewalczyç -cz´ -czysz pf, impf przewalczaç overcome przewartoÊciowanie n reevaluation, reassessment przewa˝ajàcy aj (pre)dominant, overwhelming (majority, etc.) przewa˝nie av predominantly, for the most part przewa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przewa˝aç predominate, outweigh, override przewiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf przewiàzywaç -zuj´ -zujesz bind przewinàç -n´ -niesz pf, impf przewijaç rewind przewidujàcy aj far-sighted przewidzieç -dz´ -dzisz pf, impf przewidywaç -duj´ -dujesz foresee, predict przewietrzyç -rz´ -rzysz pf, impf przewietrzaç air out przewiew mi blast, draft przewieêç ^wieêç pf, impf przewoziç -˝´ -zisz transport across przewinàc -n´-niesz pf, impf przewijaç bind (wound), wrap around przewinienie n guilt, offense przewlek∏y aj drawn-out przewodni aj guiding, leading przewodniczàcy aj as mp leader, chairman przewodnik mp or mi guide, guidebook

281

przewodziç -dz´ -dzisz impf lead, guide przewozowy aj of przewóz przewoênik mp transporter przewód mi wire, line, lead, conduit przewóz -wozu mi transport przewra˝liwiony aj oversensitive (na+A to) przewróciç si´ -c´ -cisz pf, impf przewracaç si´ turn over, fall over przewrotnoÊç f perversity przewrotny aj perverse, contrary przewrót mi upheaval przewy˝szyç -sz´ -szysz pf, impf przewy˝szaç exceed, be better than przez prep+A through, during, by (the agency of), because of; ~ ciebie because of you przezi´biç si´ -bi´ -bisz pf, impf przezi´biaç si´ catch cold przezi´bienie n chill, headcold przezi´biony aj chilled, have a cold przeznaczenie n destiny, purpose, fate przeznaczyç -cz´ -czysz pf, impf przeznaczaç na+A or dla+G intend, mean, designate for przeznaczony aj (na +A) allocated (to), destined (for) przezornoÊç f foresight, providence przezorny aj precautionary przezrocze n slide przezroczystoÊç f transparency przezroczysty aj transparent przezwaç ^zwaç pf, impf przezywaç nickname przezwisko n nickname, moniker przezwyci´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przezwyci´˝aç overcome, conquer, surmount prze˝egnaç si´ -am -asz pf cross oneself prze˝yç ^˝yç pf, impf prze˝ywaç live through, undergo, survive, take badly prze˝ycie n experience prze˝ytek -tku mi relic, holdover prz´dza f yarn prz´s∏o -se∏ n span, flight (of stairs) przodek -dka mp Npl -owie ancestor przodowaç -duj´ -dujesz impf be the best, lead przodownica fem of przodownik przodownik mp foreman, leader przodujàcy aj leading przód przodu mi front. do przodu forward, ahead prztyczek -czka mi flip, fillip przy +L 1. at, near; ~ oknie by the window. 2 during, while, at; ~ Êniadaniu during breakfast; ~ sprzyjajàcych okolicznoÊciach given favorable circumstances. 3 on one's person; mieç ~ sobie have on o.s. conj ~ czym while, although przy- verbal prefix signifying motion toward; fastening to; adjustment or adaptation. przybiec ^biec pf, impf przybiegaç come running przybiç ^biç pf, impf przybijaç nail onto, touch land przybity aj downcast, dejected przybli˝enie n approximation. w ~niu approximately przybli˝ony aj approximate przybli˝yç si´ -˝´-˝ysz pf, impf przybli˝aç si´ draw near przyb∏´da f waif, stray przybory pl form G -ów accessories, utensils przybraç ^braç pf, impf przybieraç take on, adopt, assume, increase, grow przybrany aj adoptive, foster, assumed przybrze˝ny aj coastal przybycie arrival przybyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf przybywaç arrive, reach a destination. +G increase. ~ wody the water is rising przybysz mp newcomer, new arrival

282

przychodnia f outpatient clinic przychodziç see przyjÊç przychodowy aj of przychód przychód -chodu mi income przychyliç -l´ -lisz pf, impf przychylaç incline. ~ si´ do+G go along with przychylnoÊç f favor przychylny aj do+G sympathetic, favorable, friendly (to) przyciàç ^ciàç pf, impf przycinaç clip, cut short, dock przyciàganie n attraction przyciàgaç -am -asz przyciàgnàç -n´-niesz draw, attract, pull toward przycichaç -am -asz impf, pf przycichnàç -n´-niesz become quieter przyciemniç -ni´ -nisz pf, impf przyciemniaç darken, dim przycinek -nku mi jeer, jibe przycisk mi stress, accent. push-button przyciskaç -am -asz impf, pf przycisnàç -sn´ -Êniesz press przyciszyç -sz´ -szysz pf, impf przyciszaç turn down (volume) przycupnàç -n´ -niesz pf squat down przyczaic si´ -aj´ -aisz pf, impf przyczajaç si´ skulk, lurk przyczep mi implantation przyczepa f trailer, sidecar przyczepiç -pi´ -pisz pf, impf przeczepiaç trans pin, fasten to. intr ~ si´ adhere do+G to przyczó∏ek -∏ka mi pediment, gable. ~ morski beachhead przyczyna f reason przyczynek -nku mi contribution do+G to przyczyniç si´ -ni´ -nisz pf, impf przyczyniaç si´ contribute do+G to przyczynowoÊç f causality przyczynowy aj causal przyçmiç -mi´ -misz pf, impf przyçmiewaç darken, dim przydaç si´ ^daç pf. impf przydawaç si´ -daj´ -dajesz be of use +D to, come in handy przydarzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf przydarzaç si´ happen, occur przydatek -tku mi appendage przydatnoÊç f usefulness przydatny aj useful przydawka -wek f attribute, grammatical modifier przydech mi aspiration przydeptaç -pc(z)´ -pc(z)esz pf, impf przydeptywaç -tuj´ -tujesz trample down przydomek -mku mi by-name, cognomen przydro˝ny aj roadside przydusiç -sz´ -sisz pf, impf przyduszaç press, smother przydzia∏ mi allotment, assignment przydzieliç -l´ -lisz pf, impf przydziellaç allocate przygarnàç -n´-niesz pf, impf przygarniaç gather up, take under protection przygasiç -sz´ -sisz pf, impf przygaszaç dampen (fire), turn down (flame) przygasaç -am -asz impf, pf przygasnàç -sn´ -Êniesz die down (of flame) przyg∏uszyç -sz´ -szysz pf, impf przyg∏uszaç deafen, stifle przyglàdaç si´ see przyjrzeç si´ przygn´biç -bi´ bisz´biç pf, impf przygn´biaç oppress. przygn´biony aj oppressed, depressed przygoda -gód f adventure przygodny aj temporary, chance, accidental przygotowaç -tuj´ -tujesz pf, impf przygotowywaç -wuj´ -wujesz prepare, make ready przygotowanie n preparation przygotowany aj prepared przygotowawczy aj preparatory przygrywka -wek f prelude przygrzaç ^grzaç pf, impf przygrzewaç warm up przygwoêdziç -˝d˝´ -êdzisz pf, impf przygwa˝d˝aç nail down przyimek -mka mi preposition

283

przyjaciel mp friend. lover przyjació∏ka -∏ek fem of przyjaciel girl friend przyjacielski aj friendly, amicable przyjazd mi Lsg przyjeêdzie arrival przyjazny aj friendly przyjaêniç si´ -ni´ -nisz impf, pf zaprzyjaêniç si´ z +I be(come) friends (with) przyjaêƒ f friendship przyjazny aj friendly przyjàç -jm´ -jmiesz pf, impf przyjmowaç -muj´ -mujesz accept, receive przyjechaç ^jechaç pf, impf przyje˝d˝aç come, arrive (by vehicle) przyjemnoÊç f pleasure. z ~noÊcià gladly, with pleasure przyjemny pleasant przyjezdny aj us as mp stranger in town, sightseer przyj´cie n ^przyjàç party, reception przyj´ty aj accepted, hired, received przyjrzeç si´ -rz´-rzysz pf, impf przyglàdaç si´ +D observe, examine, watch carefully; ~ si´ sobie w lustrze look at o.s. in the mirror przyjÊç -jd´ -jdziesz pf, impf przychodziç come, arrive (esp. on foot). ~ komuÊ do g∏owy occur to someone. ~ komuÊ z trudem it doesn't come easy for s.o. przyjÊcie arrival przykazaç -˝´ -˝esz pf, impf przykazywaç -zuj´ -zujesz command przykazanie n commandment. Dziesi´cioro Przykazaƒ The Ten Commandments. przyklasnàç -sn´-Êniesz pf, impf przyklaskiwaç -kuj´ -kujesz applaud, clap in approval przykleiç -ej´ -eisz pf, impf przyklejaç glue, stick do+G to przyk∏ad mi example. na ~ for example przyk∏adowy aj exemplary. av przyk∏adowo przykr´ciç -c´ -cisz pf, impf przykr´caç screw down przykro +D unpleasant for s.o., bothersome, regrettable, sorry. ~ mi I'm sorry przykroÊç f unpleasantness przykry aj unpleasant przykryç ^kryç pf, impf przykrywaç -am -asz cover przykrzyç si´ -rz´ -rzysz impf +D become wearisome, boring, tiresome to s.o. pf see uprzykrzyç si´ przykuç ^kuç pf, impf przykuwaç do +G chain to. ~ uwag´ rivet one's attention przylecieç -c´ -cisz pf, impf przylatywaç -tuj´ -tujesz arrive by air przylegaç -am -asz impf adjoin przylepiç -pi´ -pisz pf, impf przylepiaç do +G stick, affix, paste on, glue to, post on. ~ si´ intr adhere to, stick to przylepny aj endearing przylga f pad przy∏apaç -pi´ -piesz pf, impf przy∏apywaç -puj´ -pujesz catch (in the act) przy∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf przy∏àczaç attach. ~ si´ (do +G) attach self (to), join przy∏bica f visor (of helmet) przy∏o˝enie n application przy∏o˝yç -˝´-˝ysz pf, impf przyk∏adaç apply, attach (importance) przymierzalnia f fitting room przymierze n alliance, covenant przymierz˘ç -rz´ -rzysz pf, impf przymierzaç fit, try on (clothes). nie ~rzajàc not to put too fine a point on it przymiot mi attribute; ~ty charakteru character traits przymiotnik mi -a adjective przymiotnikowy aj of przymiotnik adjectival przymknàç -n´-niesz pf, impf przymykaç close, shut (eyes) przymru˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf przymru˝aç wink. przymru˝enie n wink. z ~niem oka askance przymrozek us pl -mrozki ground frost przymus mi compulsion. z ~su of necessity przymusowy aj compulsory, forcible przynagliç -l´-lisz pf, impf przynaglaç urge przynajmniej av at least

284

przynale˝noÊç f affiliation, membership przyn´ta f lure, bait przynieÊç ^nieÊç pf, impf przynosiç -sz´ -sisz bring przypadaç see przypaÊç przypad∏oÊç f ailment, complaint przypadek -dku mi case, accident, chance. ~dkiem or przez ~ by chance przypadkowy aj accidental. av przypadkowo accidentally przypad∏oÊç f affliction przypaliç -l´ -lisz pf, impf przypalaç burn, singe, sorch przypasaç -sz´-szesz pf, impf przypasywaç -suj´ -sujesz gird, strap on przypaÊç ^paÊçpf, impf przypadaç +D fall to, happen przypatrzeç si´ -rz´ -rzysz pf, impf przypatrywaç si´ -ruj´ -rujesz examine, look closely +D at przypiàç ^piàç pf, impf przypinaç pin on przypiec ^piec pf, pimpf rzypiekaç toast, grill przypiecz´towaç -tuj´ -tujesz pf affix seal to przypis mi (reference) note przypisek -sku mi dim of przypis przypisaç -sz´ -szesz pf, impf przypisywaç -suj´ -sujeszascribe +D to przyp∏ynàç -n´ -niesz pf, impf przyp∏ywaç -am -asz arrive by water przyp∏yw mi onrush (of emotions), high tide przypodobaç si´ -am -asz pf endear o.s. +D to przypomnieç -n´ -nisz pf, impf przypominaç +D recall, remind. ~ sobie call to mind, recall, recollect przypowieÊç f parable, allegory przyprawa f seasoning, condiment, dressing przyprawiç -wi´ -wisz pf, impf przyprawiaç dress, attach, season. o +A cause, be the reason for przyprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf przyprowadzaç bring to, conduct to, lead to przypuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf przypuszczaç suppose przypuszczenie n supposition przyroda f nature przyrodni brat mp half brother przyrodnia siostra f half sister przyrodniczy aj environmental przyrodzony aj natural, innate, inborn przyrost mi growth. ~ naturalny birth rate przyrostek -tka mi (grammatical) affix przyrzàd mi appliance, instrument przyrzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf przyrzàdzaç fix, prepare przyrzec ^rzec or przyrzeknàç -n´ -niesz pf, impf przyrzekaç swear przyrzeczenie n promise, vow przysiad mi squat jump przysi´gaç -am -asz impf, pf przysiàc or przysi´gnàç -n´ -niesz swear an oath przysiàÊç ^siàÊç pf, impf przysiadaç sit down, take a seat przysi´ga f oath przysi´g∏y aj sworn, expert (witness, translator, etc.). mp jury-person przys∏aç ^s∏aç pf, impf przysy∏aç send przys∏ona f cover, shade przys∏owie n proverb przys∏owiowy aj proverbial przyslówek -wka mi adverb przys∏ówkowy aj of przys∏ówek adverbial przys∏uga f favor przys∏ugiwaç -guj´ -gujesz be owed, have coming +D to przys∏uga f favor, good turn przys∏u˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf render service or a favor +Dto przysmak mi dainty, tidbit przysnàç -sn´ -Êniesz pf drop off to sleep przyspieszyÊ see przyÊpieszyç przysporzyç -rz´ -rzysz pf, impf przysparzaç cause +G s.t. +D to s.o.

285

przysposobiç -bi´-bisz pf, impf przysposabiaç train, qualify przystaç 1 -stan´ -staniesz pf, impf przystawaç -staj´ -stajesz na +A consent to przystaç 2 -stoi 3p-sg only jak przystoi as is fitting, proper (+D to, for) przystanàç -n´ -niesz pf, impf przystawaç -staj´ -stajesz stop, halt przystanek -nku mi stop (bus) przystaƒ f harbor, port, landing place, haven przystawka -wek f side-dish przystàpiç -pi´ -pisz pf, impf przyst´powaç -puj´ -pujesz do +G join, accede, begin, set about przyst´p mi access przyst´pny aj accessible, approachable przystojny aj handsome przystosowaç -suj´ -sujesz pf, impf przystosowywaç -wuj´ -wujesz adapt do+G to. intr ~ si´ adapt przystosowanie n adaptation, accomodation przyst´pny aj accessible przystroiç -oj´ -oisz pf, impf przystrajaç adorn przysunàç -n´-niesz pf, impf przysuwaç draw up, towards o.s. przyswoiç sobie -oj´-oisz pf, impf przyswajaç sobie assimilate, adopt przysz∏oroczny aj next year's przysz∏oÊç f the future przysz∏y aj future; w ~∏à niedziel´ next Sunday przyszwa -szew f upper (of boot) przyÊniç si´ see Êniç si´ przyspieszyç -sz´ -szysz pf, impf przyÊpieszaç hasten, accelerate, speed up przyÊpiew mi refrain przyÊwieciç -c´ -cisz pf, impf przyÊwi´caç shine line on, illuminate. +D ~ mu cel he has his eyes on the goal przytaknàç -n´ -niesz pf, impf przytakiwaç -kuj´ -kujesz nod in assent przyt´piç -pi´ -pisz pf, impf przyt´powaç -puj´ -pujesz dull, blunt przyt∏oczyç -cz´-czysz pf, impf przyt∏aczaç crush, oppress, burden, downpress przytoczenie n quote przytoczyç -cz´ -czysz pf, impf przytaczaç quote przytomnoÊç f consciousness przytomny aj conscious przytrafiç si´ -fi´ -fisz pf, impf przyfiaç si´ +D)occur, happen (to) przytrzymaç -am -asz pf, impf przytrzymywaç -muj´ -mujesz hold back, maintain position, keep from falling przytuliç -l´ -lisz pf, impf przytulaç cuddle, hug. ~ si´ do+G snuggle up to przytulny aj cozy przytu∏ek -∏ku mi asylum przytyk mi jibe, allusion przyuczyç -c´ -czysz pf, impf przyuczaç do+G train in, accustom to przywara f vice przywiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf przywiàzywaç -zuj´ -zujesz trans attach. intr ~ si´ attach self to, become attached to przywiàzanie n attachment przywiàzany aj attached do+G to przywiàzanie n attachment przywidzenie n hallucination, vision przywieÊç ^wieÊç pf, impf przywodziç -dz´ -dzisz bring, lead przywieêç ^wieêç pf, impf przywoziç -˝´ -zisz bring (by vehicle) przywilej mi privilege przywitaç see witaç przywitanie n welcome, greeting przyw∏aszczenie n appropriation, usurpation przyw∏aszczyç sobie -szcz´ -szczysz pf, impf przyw∏aszczaç sobie appropriate to o.s., usurp przywo∏aç -am -asz pf, impf przywo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz call, summon przywódca mp leader przywóz -wozu mi import(ation), delivery przywróciç -c´ -cisz pf, impf przywracaç restore przywykaç -am -asz impf, pf przywyknàç -n´ -niesz become used to

286

przyziemny aj pedestrian, mundane przyznaç -am -asz pf, impf przyznawaç -znaj´ -znajesz confess, admit. ~ si´ confess, admit do+G to przyznanie n recognition, acknowledgement, admission przyzwoitoÊç f decency przyzwoity aj decent, seemly, proper przyzwolenie n consent przyzwoliç -l´ -lisz pf, impf przyzwalaç consent na+A to przyzwyczaiç si´ -aj´ -aisz pf, impf przyzwyczajaç si´ become accustomed do+G to przyzwyczajenie n ^przyzwyczaiç si´ custom, habit psa, psu, etc. see pies psalm mi psalm psa∏terz mi -a psalter pseudonim mi pseudonym psi aj of pies dog's, canine psiakóÊç, psiakrew interj damn, blast it, confound it psiarnia f kennel, pack of hounds psioczyç -cz´ -czysz impf curse, grumble na+A at psotnik ma prankster pstràg ma trout pstry aj mottled, variegated pstrzyç -rz´ -rzysz impf, pf popstrzyç variegate, mottle pstrykaç -am -asz impf, pf pstryknàç -n´-niesz flip, snap (fingers) psuç psuj´ psujesz pf, popsuç or zepsuç trans ruin, spoil, break. intr ~ si´ spoil, get ruined psychiatra mp psychiatrist psychiatryczny aj psychiatric psychiczny aj psychic, mental, psychological psychika n us-sg psyche, psychology psycholog mp psychologist psychologia f us-sg psychology psychologiczny aj psychological psychopata mp psychopath psychoterapia f psychotherapy psychoza f psychosis pszczelarski aj of pszczelarstwo, pszczelarz pszczelarstwo n bee-keeping, apiculture pszczelarz mp bee-keeper pszczeli aj of pszczo∏a. miód ~ bee honey pszczo∏a pszczó∏ f bee pszenica f wheat pszenny aj of przenica ptactwo n birds ptak ma bird ptasi aj of ptak ptaszek -szka ma dim of ptak ptyÊ mi -a puff (pastry) pub mi "pab" pub publicystyka f us-sg journalistic writing publicznoÊç the public, the audience publiczny aj public publikacja f publication publikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf opublikowaç publish puch mi down, fluff puchar mi -a loving cup puchaty aj fluffy, fuzzy puchnàç -n´ -niesz impf, pf spuchnàç swell. ~ jak bania swell up pucowaç -cuj´-cujesz impf polish, shine (esp. floors) pudel -dla ma poodle pud∏o -de∏ n box. (of woman) old bag. bez ~∏a without fail, unerringly

287

pude∏ko -∏ek n box pud∏owaç -∏uj´-∏ujesz impf miss (a shot) pudrowaç -ruj´-rujesz impf, pf przypudrowaç or upudrowaç trans powder. intr ~ si´ powder o.s. pukaç -am -asz impf, pf zapukaç (w +A) knock (on) pukanie n knock(ing) pula f bank (in cards), pool (of money or resources) pulchnieç -ej´ -ejesz impf go soft pulchny aj mellow, light, spongy pulower mi -a pullover sweater pulpa f pulp pulpet mi meat-ball pulpit mi writing-desk, music stand puls mi pulse pulsowaç -suj´ -sujesz impf pulsate, beat pu∏ap mi ceiling, cloud-cover, maximum height pu∏apka -pek f trap pu∏k mi regiment pu∏kownik mp colonel pumpernikiel -kla mi pumpernickel bread pumpy pl form G-ów plus-fours (kind of slacks) punkt mi point, shop, agency. ~ widzenia point of view. as av punctually punktowaç -tuj´ -tujesz impf award points to punktualnoÊç f punctuality punktualny aj punctual. av punktualnie punctually, on time purpurowy aj purple purysta mp purist purytan(in) mp puritan purytanizm mi puritanism pustak mi -a concrete block pustelnia f hermitage pustelnik mp hermit pustka -tek f abandoned and uncultivated area. Êwieciç ~kà be bare, empty pustkowie n desert, wilderness, wasteland pustoszeç -eje us-3p be empty pustoszyç -sz´ -szysz impf, pf spustoszyç lay waste, devastate pustota f frivolity pusty aj empty, vacant. av and av pred pusto pustynia f desert pustynny aj of pustynia puszcza f desert, wilderness puszczaç see puÊciç puszka -szek f can puszyç si´ -sz´ -szysz impf strut, swagger puszysty aj fluffy, bushy (tail) puÊciç puszcz´ puÊcisz pf, impf puszczaç let go, release puzon mi trombone pych mi. na ~ by pushing, punting (a boat) pycha f pride, haughtiness pylica f miner's lung pylnik mi -a anther py∏ mi dust py∏ek -∏ku mi dim of py∏ pysk mi snout, muzzle, vulg mouth pyskacz mp foul-mouthed person pyskaty aj foul-mouthed, loud-mouthed, quarrelsome pysznoÊç f delectable, treat pyszny aj elegant, luxurious pytaç -am -asz impf, pf zapytaç or spytaç ask (a question). ~ si´ o +A inquire about

288

pytajnik mi -a question mark pytanie n question pytlowaç -luj´ -lujesz impf sift (flour), rattle away (speaking) pyton ma python pyza f dumpling pyzaty aj chubby, pudgy

Q quasi "kwazi" indecl modifer of adj or noun quasi-, as if quiz or kwiz mi quiz quorum or kworum n quorum

R rabarbar mi rhubarb rabat mi discount rabin mp rabbi rabinat mi rabbinate rabowaç -buj´ -bujesz impf rob, plunder rabunek -nku mi robbery rabunkowy aj of rabunek rabuÊ mp robber, marauder rachityczny aj having rickets, rickety rachowaç -chuj´ -chujesz impf do accounts rachuba f account. wejÊç w ~b´ enter into play rachunek -nku mi account, bill, receipt rachunkowy aj of rachunek rachunkowoÊç f accountancy racja f reason, rationale. mieç ~j´ be right. nie mieç ~ji be wrong racjonalizacja f rationalization, technical improvement racjonalny aj rational racjonowaç -nuj´-nujesz impf ration out raczkowaç -kuj´ -kujesz impf crawl raczej av rather, instead. ~ nie not really raczyç -cz´ -czysz impf (+infin) deign, stoop, condescend. +A, +I us fig. treat s.o. to s.t. rad 1 aj (+G) glad (of), desirous of rad 2 mi radium radowy aj of rad 2 rada f council, counsel, advice. ~ naukowa academic council. ~ zak∏adowa department council. daç sobie ~d´ manage. nie ma ~dy there's no help for it radar mi radar radca mp councillor, adviser radio n Gpl -iów radio radiowyi aj of radio radioodbiornik mi -a radio receiver radiofonizacja f expansion of radio reception radiogram mi radiogram, radiotelegram radiologia f radiology radiomechanik mp radio technician radios∏uchacz mp listener radios∏uchaczka -czek fem of radios∏uchacz radiostacja f radio station radioterapia f X-ray therapy radiow´zel -z∏a mi broadcasting center radiowóz -wozu mi radio-despatched car rad∏o -de∏ n plow radny mp aj as mp councillor

289

radosny aj joyful radoÊç f joy, happiness. z ~Êcià joyfully radowaç -duj´ -dujesz impf, pf uradowaç make glad. ~ si´ +I enjoy, luxuriate in radykalny aj radical radziç -dz´ -dzisz impf, pf poradziç +D advise. ~ sobie manage radziecki aj Soviet rad˝a mp rajah rafia f raffia rafinacja f refining (of metals, petroleum, etc.) rafineria f refinery raiç -raj´ -rajesz impf act as go-between, recommend raj mi paradise rajd mi sports rally rajdowiec -ewca mp rally racer rajdowy aj of rajd rajski aj heavenly rajstopy pl form G -op pantyhose rajtuzy pl form G -ów tights rak ma crab, cancer rakieta f rocket rakietowy aj of rakieta rakieta f sports racket rakotwórczy aj carcinogenic rama f frame, framework, pl limits ramka -mek f dim of ramka ramiàczko -czek n shoulder-strap rami´ n -enia NApl -iona shoulder ramowy aj in general outline rana f wound, injury randka -dek f date, rendevous ranek -nka mi morning. ~nkiem at sunrise, in the morning ranem. nad ~ av phr toward morning. see also rano ranga f rank, significance raniç -ni´ -nisz impf, pf zraniç wound, hurt ranking mi ranking ranny 1 aj oft as mp wounded ranny 2 aj morning rano av in the morning, dziÊ ~ this morning. od ~na do wieczora from morning to night. z ~na since morning raport mi report raptem av suddenly, unexpectedly raptowny aj sudden, violent, impulsive raróg -rogu ma kind of falcon. patrzec jak na ~roga stare at rarytas mi rarity rasa f race, breed rasizm mi racism rasowy aj racial, purebred rata f installament (payment). na ~ty by installment, on the intallment plan. aj ratalny ratler ma ratter (dog) ratowaç -tuj´ -tujesz impf, pf uratowaç save. ~ si´ be saved ratownictwo n life saving ratowniczy aj of ratownictwo, ratowniczy ratownik mp rescuer, life-guard ratunek -nku mi rescue ratunkowy aj of ratunek. kamizelka ~wa life vest ratusz mi Gpl -y or -ów town hall ratyfikowaç -kuj´-kujesz impf ratify raut mi reception, social gathering

290

raz mi once, one time; ile razy as often as; jeszcze raz one more time; na razie for the time being, so long nast´pnym razem next time; od razu immediately, forthwith; po raz pierwszy for the first time; raz once, one time, one; raz i drugi once and again; raz na zawsze once and for all; raz po raz time and time again; tym razem this time; w ka˝dym razie in any case; w najlepszym razie at best; w razie +G in case of; w razie czego just in case; w takim razie in that case razem av together raziç -˝´ -zisz impf offend, strike. pf see uraziç razowiec -wca mi whole-meal bread razowy aj whole-wheat raêny aj brisk. av raênie briskly ra˝àcy aj glaring, jarring, offensive ràbaç -bi´ -biesz impf, pf ràbnàç -n´-niesz chop ràbek -bka mi border, edge, hem ràczka -czek f dim of r´ka. z∏ota ~ handyman ràczy aj nimble, fleet rdza f rust rdzawy aj rusty, rust-colored rdzeƒ mi root, core, heart rdzenny essential, basic, fundamental, aboriginal rdzewieç -eje us-3p impf, pf zazdrzewieç rust reagowaç -guj´ -gujesz impf, pf zareagowaç react reakcja f reaction reakcyjny aj reactionary reaktor mi -a (chemical) reactor realia pl form G -iów realities realista mp realist realistyczny av realistic realizacja av realization, (film) production realizator mp producer realizm mi realism realizowaç -zuj´ -zujesz impf, pf zrealizaowaç realize, cash (check) realnoÊç f reality, actuality, real estate, property realny aj real, actual reanimacja f reanimation, bringing back to life recenzent mp reviewer recezentka -tek fem of recenzent recenzja f review recenzowaç -zuj´-zujesz impf review recepcja f reception (in hotel) recepcjonista mp receptionist recepta f prescription recesja f recession rechot mi croak (sound of frogs) rechotaç -c(z)´ -c(z)esz impf croak recydywista mp recidivist, repeat criminal recytacja f recitation

291

recytowaç -tuj´-tujesz impf, pf wyrecytowaç recite redagowaç -duj´ -dujesz impf edit redakcja f editing, editorial board redakcyjny aj of redacja redaktor mp editor redukcja f reduction redukowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zredukowaç reduce, downsize. ~ si´ do +G be reduced to reduta f masked ball. redoubt referat mi report, paper referent mp lecturer, reporter referentka -tek fem of referent referowaç -ruj´-rujesz impf give a paper or report reflekcja f reflection refleks mi us-sg reflex(es) refleksyjny aj reflective, thoughtful reforma f reform reformacja f Reformation reformacyjny aj of Reformacja reformator mp reformer reformowaç -muj´ -mujesz impf reform reformowany aj reformed (church) refren mi refrain regalia pl form G -iów regalia rega∏ mi book-case regaty pl form regatta regeneracja f regeneration regenerowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zregenerowaç regenerate, revive. ~ si´ be regenerated regent mp regent region mi region regionalny aj regional reglamentacja f (state) control, regulation (in sales or production of certain goods) regres mi regress, decline regresja f regression regresywny aj regressive regu∏a f rule. z regu∏y as a rule regulacja f regulation, control regulacyjny aj of regulacja regulamin mi regimen, rules regulaminowy aj uniform, statutory regularnoÊç f regularity regularny aj regular. av regularnie regularly regulowaç -luj´-lujesz impf, pf uregulowaç regulate. ~ si´ be regulated regulowanie n regulation regu∏a f rule. z ~∏y as a rule rehabilitacja f rehabilitation rehabilitowaç -tuj´ -tujesz impf rehabilitate reinkarnacja f reincarnation rej mi. wodziç ~ hold sway, lead the show rejent mp notary rejestr register rejestrowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zarejestrowaç register, enter. ~ si´ be registered rejestracja registration rejestracyjny aj of rejestracja rejon mi region rejonowy aj regional rejs mi scheduled flight (airline) rejsowy aj regularly scheduled (flight) rekin ma shark

292

reklama f advertisement, promotion reklamowy aj of reklama reklamacja f complaint, return of damaged or faulty goods reklamowaç -muj´ -mujesz impf, pf zareklamowaç advertise reklamówka -wek f advertising flyer, shopping bag, us. with firm name rekomendacja f recommendation rekomendowaç -duj´-dujesz impf recommend rekompensata f recompensation rekompensowaç -suj´ -sujesz impf recompense rekonesans mi reconnaissance rekonstrukcja f reconstruction rekonstruowaç -ruj´ -rujesz impf reconstruct rekonwalescensja f reconvalescence rekord mi record rekordowy aj of rekord rekordzista mp record-holder rekreacja f recreation rekreacyjny aj recreational rekrut mp recruit rekrutacja f recruitment rekrutowaç -tuj´ -tujesz impf recruit, enlist rektor mi rector, university president rektorat mi rector's office rekwirowaç -ruj´ -rujesz impf requisition, confiscate rekwizycja f seizure, confiscation rekwizyt mi stage prop rekwizytor mp prop manager relacja f account, story, report, relation relacjonowaç -nuj´-nujesz impf relate, narrate relaks mi sg-only relaxation relaksowaç si´ -suj´ -sujesz impf relax relatywny aj comparative, relative relegacja f disqualify, relegate relegowaç -guj´ -gujesz impf expel (student), disqualify, relegate religia f religion religijny aj religious relikt mi relict reliwia f us pl relic(s) (of saint) relikwiarz mi reliquary remanent mi inventory, stock-taking remis mi sports tie, draw remisowy aj of remis remiza f shed, depot remont mi renovation, overhaul remontowy aj of remont remontowaç -tuj´ -tujesz impf, pf wyremontowaç renovate ren, renifer -fra ma reindeer rencista mp pensioner rencistka -tek fem of rencista renegat mp renegade, traitor renesans mi Renaissance renesansowy aj of renesans reneta f rennet, russet apple renifer ma reindeer renoma f good name, renown renons mi void (in a suit of cards) rentgenowski aj X-ray renta f pension

293

rentownoÊç f profitability rentowny aj profitable reparacja f reparation repasacja f mending of ladders in stockings repatriowaç -iuj´ -iujesz impf repatriate reperacja f repair reparowaç or reperowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wyreperowaç repair repertuar mi repertoire repeta f seconds (second helping of food) repetowaç -tuj´ -tujesz impf repeat (grade in school) repetycja f repetition replika f retort, come-back reporta˝ mi reporting, reportage reporter mp reporter reporterski aj rournalistic, reporter's repremenda f reprimand represja f repression, regressive measures reprezentacja f representation reprezentacyjny aj representative, representational reprezentant mp esp-sports representative reprezentowaç -tuj´ -tujesz impf, pf zareprezentowaç represent reprodukcja f reproduction reprodukcyjny aj reproductive republika f republic republikan(in) mp republican republikaƒski aj of republikanin reputacja f reputation resor mi spring (suspension) resort mi department, scope, province respekt mi respect, regard respektowaç -tuj´-tujesz impf respect respondent mp responder (to a questionnaire) restauracja f restaurant. restoration restauracyjny aj of restauracja restrykcja f restriction restytucja f restitution reszka -szek f tails (of coin). orze∏ i ~ head and tails reszta f rest, remainder, change (money) resztka us pl leavings retor mp rhetorician retorta f (chemical) retort retoryczny aj rhetorical retoryka f rhetoric retro aj indecl retro retrospektywny aj retrospective retusz mi retouching (of photograph, etc.) retuszowaç -szuj´ -szujesz impf retouch reumatyk mp rheumatic (person) reumatyzm mi rheumatism rewaloryzacja f revalorization (of currency, etc.) rewan˝ mi revenge, retaliation, return service rewan˝owy aj of rewan˝ rewan˝owaç si´ -˝uj´ -˝ujesz impf, pf zrewan˝owaç si´ reciprocate a favor rewelacja f revelation rewelacyjny aj revelational, exceptionally good rewers mi reverse side of medal or coin rewia f (theatrical) review rewiowy aj of rewia

294

rewident mp inspector, auditor rewidowaç -duj´ -dujesz impf, pf zrewidowaç review, inspect, audit rewindykacja f reclaiming rewizja f revising, on-site inspection rewizyjny aj of rewizja rewizjonizm mi revisionism rewokacja f recall (of ambassador) rewolucja revolution rewolucyjny aj revolutionary rewolucjonista mp revolutionary rewolwer mi revolver (pistol) rezerwa f reserve, extra supply rezerwowy aj reserve rezerwacja f reservation. ~ miejsc seat reservation rezerwat mi (Indian) reservation, forest preserve rezerwista mp reservist (soldier) rezerwowaç -wuj´ -wujesz impf, pf zarezerwowaç reserve, make reservation rezolucja f resolution rezolutny aj resolute rezon mi self-assurance rezonans mi resonance rezultat mi result. w ~tacie as a result rezurekcja f resurrection, Easter procession rezydencja f residence rezygnacja f giving up, resignation (from job) rezygnowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zrezygnowaç z+G resign from, give up on re˝ym or re˝im mi (political) regime re˝yser director re˝yseria f directing re˝yserowaç -ruj´ -rujesz impf, pf wyre˝yserowaç direct (film, play) r´cznik mi -a towel r´czny aj hand (work, etc.), manual r´czyç za (za +A) vouch for. pf see zar´czyç r´ka f Lsg r´ce or r´ku NApl r´ce Gpl ràk hand, arm byç na r´k´ +D be convenient for; dziecko na r´ku child in arms; machnàç r´kà na +A give up on mieç zwiàzane r´ce have one's hands tied od r´ki as a matter of course; pod r´k´ at hand, under the arm; podaç r´k´ +D offer a hand to; pójÊç komuÊ na r´k´ go along with; z drugiej r´ki second hand; r´ce do góry hands up; z go∏ymi r´kami with one's bare hands z ràk do ràk from hand to hand; r´kaw mi -a sleeve r´kawiczka -czek f glove r´koczyny pl form G-ów blows, fisticuffs r´kodzie∏o n handwork r´kojeÊç f handle r´kojmia f guarantee, pledge r´kopis mi manuscript riksza see ryksza robactwo n vermin robaczek -czka ma dim of robak robak ma worm rober -bra fma rubber (in bridge)

295

robiç -bi´ -bisz impf, zrobiç pf do, make. ~ si´ get done. da si´ zrobiç that's doable. become. robi si´ cieplej it's getting warmer robocizna f labor roboczy aj working (e.g. hypothesis) robot mi robot. ~ kuchenny food procvessor robota -bót f work, job, physical labor; domowej ~ty home-made; nic do ~ty nothing to do robotnik mp laborer robotnica fem of robotnik robotny aj industrious, hard-working robótka -tek f dim of robota rockowy "rokowy" aj rock (music) rocznica f anniversary rocznik mi -a age-group, vintage (of wine). annual (periodical) roczny aj annual, yearly. av rocznie annually rodak mp fellow countryman rodny aj fertile. ~ne genitals rodowity aj native-born rodowód -wodu mi family tree rodowy aj of ród familial, clan rodzaj mi kind, type, species; coÊw tym ~ju something of this sort; ró˝nego ~ju of various sorts rodzajowy aj of rodzaj rodzajnik mi -a definite article (in linguistics) rodzeƒstwo mi brothers and sisters, siblings rodzic mp parent. mp pl G -ów parents rodzicielski aj parental rodziç -dz´ -dzisz impf, pf urodziç give birth. ~ si´ be born rodzimy aj native rodzina f family rodzinny aj of rodzina rodzony aj own (brother, sister) rodzynek -nka mi raisin rogacz ma stag rogal mi -a croissant rogalik mi -a dim of rogal rogaty aj of róg horned, antlered rogowy aj made of horn rogo˝a f doormat. reed(s) roiç si´ roj´ roisz impf swarm rojny aj bustling rok mi Npl lata Gpl lat year co roku every year rok w rok year in, year out z roku na rok from year to year rokita f kind of willow rokosz mi rebellion, mutiny rokowaç -kuj´ -kujesz impf negociate rokowanie n us pl negociations rola 1 f (arable) land rola 2 f role (in society, a play, etc.) rolada f roll-up (way of serving mixed meats) roleta f roller-blind rolka -lek f roll (of tape, cloth) rolnictwo n agriculture rolniczy aj agricultural rolnik mp farmer rolny aj agricultural, agrarian, farming, land romanistyka f Romanistics, study of Romance languages romans mi romance

296

romantyczny aj romantic romantyk mp romantic romantyzm mi romanticism romaƒski aj Romance (languages, culture) romb mi rhombus rondel -dla mi saucepan rondelek -lka mi dim of rondel rondo n traffic circle. hat brim roniç -ni´ -nisz impf, pf uroniç drop, let fall ropa f pus. oil, petroleum. ~ naftowa crude oil ropieç -eje us-3p fester, ooze ropieƒ -pnia mi abscess ropniak mi -a swelling. diesel powered car ropny aj of ropa roponoÊny aj oil-bearing (rock, etc.) ropucha f toad roraty pl form G -ów Advent dawn mass rosa f dew Rosja f Russian Rosjan(in) mp Russian Rosjanka -nek f Russian woman ros∏y aj stalwart, well-built (man) rosnàç -sn´ -Êniesz rós∏ ros∏a roÊli impf, pf urosnàç grow rosó∏ -so∏u mi broth rosówka f kind of earthworm rosproszony aj diffuse, dispersed rostrzygaç -am -asz impf, pf rostrzygnàç -n´ -niesz decide, settle, determine rosyjski aj Russian. av po ~sku in Russian roszczenie n us pl claim(s) to, pretensions to roÊciç sobie -szcz´ -Êcisz impf. ~ pretensje have pretensions toward, lay claims to roÊç see rosnàç roÊlina f plant roÊlinnoÊç f vegetation roÊlinny aj of roÊlina roÊlino˝erny aj phytofagous, plant-eating rota f army unit. credo rotacja f rotation rotmistrz mp cavalry captain rowek -wku mi dim of rów. channel, groove rower mi bicycle rowerowy aj of rower rowerzysta mp cyclist roz- verbal prefix indicating movement apart, as in rozdzieliç separate; broad extent, as in rozgrabiç plunder; reversal of state, as in rozmroziç thaw. rozbawiç -wi´ -wisz pf, impf rozbawiaç amuse. ~ si´ liven up rozbawienie n amusement rozbawiony aj amused rozbestwiç -wi´ -wisz pf, impf rozbestwiaç brutalize, rage like a beast rozbiç ^biã pf, impf rozbijaç break apart, smash rozbiec si´ ^biec pf, rozbiegaç si´ run in different directiions rozbieg mi running start rozbiegany aj running in all directions, flighty rozbieraç see rozebraç rozbieralnia f changing room rozbie˝ny aj divergent rozbijacki aj destructive, disputacious rozbijaç see rozbiç rozbiór -bioru mi partition

297

rozbiórka -rek f demolition rozbitek -tka mp castaway rozbity aj smashed rozb∏ysnàç -Ênie us 3p pf, impf rozb∏yskiwaç -kuj´ -kujesz blaze, shine forth rozbój -boju mi banditry rozbónniczy aj of robójnik rozbójnik mp robber rozbrajajàcy aj disarming rozbrat mi. wziàç ~ z+I take leave of (senses, etc.) rozbroiç -oj´-oisz pf, impf rozbrajaç disarm rozbrojenie n disarmament rozbrzmieç ^brzmieç pf, impf rozbrzmiewaç resound rozbudowa f expansion, development rozbudowaç -duj´ -dujesz pf, impf rozbudowywaç -wuj´ -wujesz expand, develop, enlarge rozbudziç -dz´ -dzisz pf, rozbudzaç impf us-fig awaken, arouse (distrust, etc.) rozche∏stany aj disheveled rozchmurzyç si´ -rzy us 3p pf, impf rozchmurzaç si´ clear up (of weather, skies, etc.) rozchodziç si´ see rozejÊç si´ rozchód -chodu mi expenditure rozciàgliwoÊç f tracitlity rozciàgliwy aj expandable, extendable, ductile, tractile rozciàg∏oÊç f expanse rozciàg∏y aj wide open (space) rozciàgaç si´ -am -asz impf, pf rozciàgnàç si´ -n´-niesz stretch, extend rozciàgni´cie n expansion, extension rozcieƒczyç -cz´ -czysz pf, impf rozcieƒczaç dillute rozcieƒczacz or rozcieƒczalnik mi (chemical) thinner rozcieƒczenie n dillution rozcieracz mi pestle, grinder rozcieraç see rozetrzeç rozci´cie n cutting up rozcz∏onkowanie n division, segmentation rozczapierzyç -rz´ -rzysz pf, impf rozczapierzaç spread wide (fingers) rozczarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf rozczarowywaç -wuj´ -wujesz disillustion, disappoint. ~ si´ become disillusioned do+G with rozczepiç -pi´ -pisz pf, impf rozczepiaç disentanble, uncouple, disconnect rozczesaç -sz´ -szesz pf, impf rozczesywaç -suj´ -sujesz put a part in (hair) rozcz∏apaç -pi´ -piesz pf shuffle rozcz∏onkowaç -kuj´ -kujesz pf, impf rozcz∏onkowywaç -wuj´ -wujesz divide into segments, partition rozczochrany aj disheveled, unkempt rozczulenie n tender emotion rozczuliç si´ -l´ -lisz pf, impf rozczulaç si´ become emotional nad +I over rozczulony aj tender rozczyn mi leaven rozczytywany aj widely read rozdaç ^daç pf, impf rozdawaç -daj´ -dajesz hand out rozdarcie n conflict, perplexity rozdarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf rozdarowywaç -wuj´ -wujesz distribute rozdeptaç -pc(z)´ -pc(z)esz pf, impf rozdeptywaç -tuj´ -tujesz trample down rozdmuchaç -am -asz pf, impf rozdmuchiwaç -chuj´ -chujesz fan (flames) rozdrapaç -pi´ -piesz pf, impf rozdrapywaç -puj´ -pujesz scratch, snatch up rozdra˝niç -ni´ -nisz pf, impf rozdra˝niaç irritate, provoke. ~ si´ become irritated rozdra˝nienie n irritation rozdrobniç -ni´ -nisz pf, impf rozdrabniaç crush, break, powder, triturate rozdrobnienie n fragmentation rozdro˝e n crossroads rozdwoiç -oj´ -oisz pf, impf rozdwajaç split in two rozdygotany aj in a dither

298

rozdzia∏ mi chapter, apportionment rozdzielczy aj distributive rozdzieliç -l´-lisz pf, impf rozdzielaç separate, divide, distribute rozdzielnia f distribution center rozdzielny aj separate, not connected rozdzieraç see rozedrzeç rozdzierajàcy aj heart-rending rozdêwi´k mi dissonance, discord rozebraç rozbior´ -bierzesz pf, impf rozbieraç take apart, undress. ~ si´ undress (self) rozedrzeç ^drzeç rozdar∏ pf, impf rozdzieraç rip apart, tear asunder rozegnaç ^gnaç or rozgoniç -ni´ -nisz pf, impf rozganiaç chase in all directions rozegraç -am -asz pf, impf rozgrywaç -am -asz trans play out. ~ si´ happen, occur, take place, play self out rozejm mi truce, armistice rozejrzeç si´ -rz´ -rzysz pf, impf rozglàdaç si´ za +I have a look around for rozejÊç si´ -jd´ -jdziesz rozszed∏ rozesz∏a pf, impf rozchodziç si´ -dz´ -dzisz intr disperse, diverge rozemocjonowaç si´ -nuj´ -nujesz pf get carried away by one's emotions rozeprzeç ^przeç pf, impf rozpieraç distend, expand rozerwaç ^rwaç pf, impf rozrywaç -am -asz tear, break apart. amuse, divert, entertain rozes∏aç ^s∏aç pf, impf rozsy∏aç send around rozeÊmiaç si´ ^Êmiaç si´ pf burst out laughing rozeÊmiany aj all smiles rozeta f rosette rozetka -tek f dim of rozeta rozetrzeç ^trzeç pf, impf rozcieraç grind, pound, chafe, rub away rozeznanie n discernment rozga∏´zienie n branch, branching off, ramification rozgardziasz mi flurry, bustle rozgarni´ty aj discerning rozg∏os mi renown, fame rozg∏osiç -sz´ -sisz pf, impf rozg∏aszaç broadcast, proclaim, promulgate, publicize, divulge rozg∏oÊnia f broadcasting station rozgniewaç si´ -am -asz pf become enraged rozgoràczkowany aj excited, inflamed rozgoryczenie n bitterness, resentment rozgoryczony aj embittered rozgospodarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf rozgosparowywaç -wuj´ -wujesz +I manage (one's affairs) rozgoÊciç si´ -szcz´ -Êcisz pf make oneself at home rozgrabiç -bi´ -bisz pf, impf rozgrabiaç plunder, loot rozgraniczyç -cz´ -czysz pf, impf rozgraniczaç delimit rozgraniczenie n boundary line rozgromiç -mi´ -misz pf, impf rozgramiaç rout, put to flight rozgromienie n rout, crushing defeat rozgrywka -wek f strife, contest, intrigue rozgryêç ^gryêç pf, impf rozgryzaç bite in two rozgrzaç ^grzaç pf, impf rozgrzewaç heat, warm up. ~ si´ get warmed up rozgrzeszyç -sz´ -szysz pf, impf rozgszeszaç absolve (of sin) rozgrzewka -wek f warm-up rozgwiazda f starfish rozgwieêdziony aj starry (night, etc.) rozhukany aj riotous rozhulaç si´ -am -asz pf run riot rozjaÊniç si´ -ni´ -nisz pf, impf rozjaÊniaç si´ brighten up, become illuminated rozjazd mi us pl. byç w ~dach be on tour rozjàtrzyç -rz´ -rzysz pf, impf rozjàtrzaç exacerbate. ~ si´ become exacerbated rozjechaç si´ ^jechaç pf, impf rozje˝d˝aç si´ ride off in different directions rozjemca mp arbiter rozjemczy aj of rozjemca rozjemstwo n arbitration

299

rozjuszony aj enraged, furious rozkaz mi order, edict, command rozkazaç -˝´ -˝esz pf, rozkazywaç -zuj´ -zujesz impf give order, command +D to rozkazujàcy aj imperious. tryb ~ imperative mood rozkleiç si´ -ej´ -eisz pf, impf rozklejaç si´ unglue. ~ si´ come unglued, go to pieces rozklekotany aj dilapidated, ramshackle rozk∏ad mi schedule. decay, decomposition rozk∏adaç see roz∏o˝yç rozk∏adalny aj detachable rozkochany aj in love rozkojarzony aj distracted rozko∏ysaç -sz´ -szesz pf set to rocking rozkop mi us pl diggings, excavations rozkosz f bliss, joy, rapture rozkoszny aj delightful rozkoszowaç si´ -suj´ -sujesz impf +I take delight in rozkraÊç ^kraÊç pf, impf rozkradaç steal everything rozkr´ciç -c´ -cisz pf, impf rozkr´caç set into motion. ~ si´ unwind, warm up, loosen up rozkroiç -oj´ -oisz pf, impf rozkrajaç slice up rozkruszyç -sz´ -szysz pf, impf rozkruszaç crush, crumble rozkwit mi full bloom, prime (of life) rozlaç ^laç pf, impf rozlewaç trans distribute by pouring. ~ si´ intr gush, overflow rozlaz∏y aj slack, loose rozlecieç si´ -c´ -cisz pf, impf rozlatywaç -tuj´ -tujesz fly in all directions, come apart rozleg∏oÊç f expanse rozleg∏y aj broad, expansive (terrain) rozleniwiony aj extremely relaxed rozlew mi overflow. ~ krwi bloodshed rozlewaç see rozlaç rozlewnia f bottling plant rozlewny aj expansive (nature, etc.) rozleêç si´ ^leêç pf, impf roz∏aziç si´ -˝´ -zisz straggle, sprawl, fall to pieces rozliczenie n reckoning, settling of accounts rozliczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf rozliczaç si´ z+I settle accounts with rozluêniç -ni´-nisz pf, impf rozluêniaç trans loosen, unfasten. intr ~ si´ loosen up roz∏adowaç -duj´ -dujesz pf, impf roz∏adowywaç -wuj´ -wujesz unload, unburden. ~ si´ discharge roz∏am mi split, break-up roz∏aziç si´ see rozleêçsi´ roz∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf roz∏àczaç disconnect, separate, sever roz∏àka f parting, separation roz∏o˝enie n dispensation. decomposition roz∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf rozk∏adaç spread out, take apart. ~ si´ disintegrate, dissolve into parts roz∏o˝enie n resolution roz∏o˝ysty aj spreading (tree, etc.) rozmach mi momentum, impetus, force rozmaitoÊç f oft pl variety, miscellany rozmaity aj various, different, miscellaneous rozmaryn mi rosemary rozmarzaç -am -asz impf, pf rozmarznàç -n´ -niesz thaw rozmawiaç -am -sz impf, pf porozmawiaç converse, talk z+I with rozmazaç -˝´ -˝esz pf, impf rozmazywaç -zuj´ -zujesz smear, smudge. ~ si´ get smudged rozmiar mi extent, size, dimension, proportion rozmieniç -ni´ -nisz pf, impf rozmieniaç change (money) rozmieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf rozmieszczaç assign to places, distribute, allocate rozmieszczenie n distribution, placement rozmieÊç ^mieÊç pf, impf rozmiataç scatter, disperse rozmi´kczyç -cz´ -czysz pf, impf rozmi´kczaç soften rozmi∏owany aj w+L having a liking for

300

rozmno˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf rozmna˝aç propagate, increase, multiply. ~ si´ intr propagate oneself, multiply rozmowa -mów f conversation rozmówka -wek f dim of rozmowa rozmownoÊç f talkativeness, volubility rozmowny aj talkative, garrulous, voluble rozmówca mp interlocutor rozmówiç si´ -wi´-wisz pf make oneself understood (esp. in a foreign language); z+I have a talk with rozmroziç -˝´ -zisz pf, impf rozmra˝aç thaw rozmys∏ mi consideration, purpose, intent. z ~s∏em on purpose, with intent rozmyÊliç -l´ -lisz pf, impf rozmyÊllaç nad+I ponder over. ~ si´ think better of, change one's mind rozmyÊlnoÊç f deliberateness, premeditation rozmyÊlny aj intentional, deliberate roznieciç -c´ -cisz pf, impf rozniecaç kindle, inflame roznieÊç ^nieÊç pf, impf roznosiç -sz´ -sisz distribute (mail, etc.) roznosiç see roznieÊç rozochociç si´ -c´ -cisz pf do+G work up enthusiasm for rozpacz f despair rozpaczaç -am -asz impf (o+L) be in despair (about) rozpaczliwy aj desperate, hopeless, pitiful rozpad mi break-up, disintegration rozpadowy aj of rozpad rozpadaç si´ see rozpaÊç si´ rozpakowaç -kuj´ -kujesz pf unpack. ~ si´ get unpacked rozpaliç -l´ -lisz pf, impf rozpalaç set fire, ignite rozpalony aj burning hot, flushed rozpami´tywaç -tuj´ -tujesz impf call to mind, contemplate rozpanoszyç si´ -sz´ -szysz pf run rampant rozparcelowaç -luj´ -lujesz pf parcel out rozpasany aj unbridled, dissolute rozpaÊç si´ ^paÊç pf, impf rozpadaç si´ break apart, disintegrate rozpatrywanie n investigation, consideration (of a request) rozpatrzeç -˝´-˝ysz pf, impf rozpatrywaç -ruj´ -rujesz consider rozp´d mi impetus, momentum rozp´dziç -dz´ -dzisz pf, impf rozp´dzaç trans disperse. ~ si´ be dispersed, unleashed rozp´taç -am -asz pf, impf rozp´tywaç unfetter, unleash rozpiàç ^piàç pf, impf rozpinaç unbutton, unbuckle, undo rozpiç ^piç pf, impf rozpijaç drink heavily rozpiecz´towç -tuj´ -tujesz pf, impf rozpiecz´towywaç -wuj´ -wujesz unseal rozpieraç see rozeprzeç rozpieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf rozpieszczaç spoil, coddle rozpieszczony aj coddled, spoiled rozpi´toÊç f spread, span (of bridge, etc.) rozpi´ty aj unbuttoned rozpisaç -sz´ -szesz pf, impf rozpisywaç -suj´ -sujesz open, announce (election, contest, etc.) rozplàtaç -àcz´ -àczesz pf, impf rozplàtywaç -tuj´ -tujesz unbraid rozp∏akaç si´ -cz´ -czesz pf burst into tears rozp∏akany aj weeping, tearful rozp∏ynàç si´ -n´ -niesz pf, impf rozp∏ywaç si´ -am -asz melt away rozpoczàç -czn´ -czniesz pf, impf rozpoczynaç trans begin, start. intr ~ si´ rozpocz´cie n beginning, inauguration, beginning rozpogodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf rozpogadzaç clear up, brighten up rozpora f cross-beam, strut rozporek -rka mi fly (in trousers) rozporzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf rozporzàdzaç give instructions, orders, decree rozporzàdzenie n order,decree rozpostrzeç si´ -tr´ -trzesz pf, impf rozpoÊcieraç si´ spread out, expand rozpowszechniç -ni´ -nisz pf, impf rozpowszewniaç disseminate rozpowszechnienie n dissemination

301

rozpowszechniony aj widespread rozpoznaç -am -asz pf, impf rozpoznawaç -znaj´ -znajesz recognize, make out rozpoznanie n recognition, identification rozpoznawczy aj. znak ~ sign of recognition rozpracowaç -cuj´ -cujesz pf, impf rozpracowywaç -wuj´ -wujesz work out in detail rozprawa f hearing, treatise. ~ sàdowa court hearing rozprawiaç -am -awsz impf hold discourse on rozprawiç si´ -wi´ -wisz pf, impf rozprawiaç si´ settle score z+I with rozpr´˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf rozpr´˝aç si´ loosen up, relax rozpromieniç si´ -ni´ -nisz pf, impf rozpromieniaç si´ lighten up, smile broadly rozproszyç -sz´ -szysz pf, impf rozpraszaç diffuse, disperse, scatter rozproszony aj scattered, dispersed rozprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf rozprowadzaç distribute rozpruç ^pruç pf, impf rozpruwaç unstitch rozprysk mi spray rozprzàç ^-prz´g´ -prze˝esz pf, impf rozprz´gaç unharness rozprzedaç ^daç pf, impf rozprzedawaç -daj´ -dajesz resell, retail, sell out rozprzestrzeniç -ni´ -nisz pf, impf rozprzestrzeniaç disseminate. ~ si´ become disseminated rozpusta f dissipation, debauchery, licentiousness rozpustny aj of rozpusta rozpuszczalnik mi solvent rozpuÊciç si´ -szcz´ -Êcisz pf, impf rozpuszczaç si´ melt, dissolve, become demoralized rozpytaç si´ -am -asz pf, impf rozpytywaç si´ -tuj´ -tujesz o+A make inquiries about rozrachunek us pl -nki settling of accounts rozrobiç -bi´ -bisz pf, impf rozrabiaç make trouble, brawl rodrodczoÊç f fertility, ability to propagate rozrodczy aj generative, fertile rozrosl˘ aj sturdy, robust rozrosnàç si´ -sn´ -Êniesz pf, impf rozrastaç si´ grow more and more numerous, run wild, expand rozrost mi expansion rozróba f brawl, making trouble rozró˝niç -ni´ -nisz pf, impf rozró˝niaç distinguish, make out rozruch mi commotion, disturbance rozruszaç -am -asz impf set in motion rozrywaç see rozerwaç rozrywka -wek f entertainment, amusement rozrywkowy aj of rozrywka. muzyka ~wa light music rozrzàd mi cam rozrzàdczy or rozrzàdowy aj of rozrzàd rozrzewnienie n tenderness rozrzuciç -c´ -cisz pf, impf rozrzucaç toss about rozrzut mi scattering (of shot) rozrzutnik mp profligate rozrzutnoÊç f profligacy rozrzutny aj profligate rozsada f seedling rozsadziç -dz´ -dzisz pf, impf rozsadzaç explode, blow up rozsàdek -dku mi sense. zdrowy ~ common sense rozsàdny aj wise, intelligent, judicious rozsiaç ^siaç pf, impf rozwiewaç disseminate, scatter, diffuse, spread, sow rozsmakowaç si´ -kuj´ -kujesz pf, impf rozsmakowywaç si´ -wuj´ -wujesz do+G acquire a taste for rozstaç si´ -stan´ -staniesz pf, impf rozstawaç si´ -staj´ -stajesz part ways rostajny aj. ~ne drogi cross-roads rozstanie n parting rozstawiç -wi´ -wisz pf, impf rozstawiaç set at intervals rozstawny aj. bieg ~ relay race rozst´p mi spread, gap rozstroiç -oj´ -oisz pf, impf rozstrajaç upset, put on edge, put out of tune

302

rozstrojony aj out of sorts, out of tune rozstrzelaç -l´ -lisz pf, impf rozstrzeliwaç -luj´ -lujesz execute rozstrzygaç -am -asz impf, pf rozstrzygnàç -n´-niesz solve rozsunàç -n´ -niesz pf, impf rozsuwaç -am -asz spread apart, draw (curtain) rozsy∏aç see rozes∏aç rozsypaç -pi´ -piesz pf, impf rozsypywaç -puj´-pujesz scatter about, strew. ~ si´ become scattered, strewn about rozszaleç si´ -ej´ -ejesz pf become frantic, rampage rozszalony aj frantic rozszczepiç -pi´ -pisz pf, impf rozszczepiaç split, cleave rozszczepienie n split, rift rozszczepiony aj cloven (hoof) rozszerzyç -rz´ -rzysz pf, impf rozszerzaç trans enlarge, widen, expand. intr ~ si´ rozszerzenie n enlargement, expansion rozszyfrowaç -ruj´ -rujesz pf, impf rozszyfrowywaç -wuj´ -wujesz decipher rozÊmieszyç -sz´ -szysz pf, impf rozÊmieszaç amuse, cause to laugh rozÊwietliç -l´ -lisz pf, impf rozÊwietlaç brighten up, illuminate rozÊwietlony aj illuminated roztaczaç see roztoczyç roztajaç -a us 3p impf thaw roztapiaç si´ see roztopiç si´ roztargnienie n distraction, absent-mindedness roztargniony aj distracted, absent-minded rozterka -rek f often-pl indecision roztkliwiony aj moved, touched roztoczyç -cz´ -czysz pf, impf roztaczaç trans unfold, spread out. intr ~ si´ roztop mi us pl thaw(s) roztopiç si´ -pi´ -pisz pf, impf roztapiaç si´ intr melt roztropnoÊç f caution, discernment roztropny aj cautious, circumspect roztrzaskaç -am -asz pf, impf roztrzaskiwaç -kuj´ -kujesz shatter, bash in roztrzepany aj scattered (in thought), flighty roztrzesaç -am -asz impf, pf roztrzàsnàç -sn´ -Êniesz discuss, dispute, remonstrate roztrz´siony aj cranky, jittery, gone to pieces roztwór -tworu mi (chemical) solution rozum mi reason, sense, wisdom, mind, intellilgence rozumowy aj of rozum rozumieç -em -esz impf, pf zrozumieç understand, grasp. ~ si´ understand one another. ma si´ ~ it goes without saying rozumienie n understanding rozumny aj comprehending, rational, thinking rozumowanie n argumentation, line of reasoning rozwaga f reflection, consideration rozwaliç -l´ -lisz pf, impf rozwalaç shatter, smash. ~ si´ fly to pieces rozwarcie n opening rozwarty aj open. obtuse (angle) rozwa˝anie n consideration rozwa˝ny aj thoughtful, prudent, circumspect, cautious rozwa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf rozwa˝aç consider, deliberate, contemplate rozweseliç -l´-lisz pf, impf rozweselaç amuse, cheer up rozwiaç ^wiaç pf, impf rozwiewaç trans blow, scatter. intr ~ si´ blow away, dissipate rozwiany aj blown apart, flowing rozwiàzaç -˝´ -˝esz pf, impfrozwiàzywaç -zuj´ -zujesz solve, resolve, dissolve rozwiàzanie n solution, dissolution rozwiàz∏y aj dissolute rozwichrzony aj flighty, touseled rozwidlenie n fork(ing) in the road rozwiedziony asj divorced. as mp divorced man

303

rozwiesiç -sz´ -sisz pf, impf rozwieszaç hang up all over (flyers, etc.) rozwieÊç si´ ^wieÊç pf, impf rozwodziç si´ -dz´ -dzisz get divorced rozwieêç ^wieêç pf, impf rozwoziç -˝´ -zisz transport, convey, deliver (to various places) rozwik∏aç -am -asz impf unravel rozwinàç -n´ -niesz pf, impf rozwijaç trans develop. intr ~ si´ rozwini´cie n development rozwini´ty aj developed rozwlek∏y aj verbose rozwodnik mp divorce rozwodowy aj of rozwód rozwojowy aj of rozwój developmental rozwód -wodu mi divorce rozwódka -dek f divorcee rozwój -woju mi development rozwydrzony aj unbridled rozz∏oÊciç si´ -szcz´ -Êcisz pf get angry roz˝alony aj aggrieved, resentful, bitter roz˝arzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf roz˝arzaç si´ glow white hot ro˝ek (or ró˝ek) -˝ka mi dim of róg horn ro˝en -˝na mi spit, barbecue ro˝ny aj as mi corner shot (in soccer) ród rodu mi tribe, house, line, dynasty róg rogu m i horn, antler, corner rój roju mi swarm rów rowu mi ditch rówieÊnik mp age-mate, contemporary rówieÊniczka -czek fem of rowieÊnik równaç -am -asz impf trans even out, level. ~ si´ -a us-3p (+D) be equal (to) równanie n equalization równia f plane, level równie av of równy equally równie˝ av likewise, also równik mi -a equator równina f plain równinny aj of równina równo av flat, smooth, exact(ly) równo- prefix equi- as in równoboczny equilateral równoczesny aj simultaneous. av równoczeÊnie av at the same time, simultaneously równoleg∏y aj parallel, collateral równomiernie av evenly równoÊç f equality równouprawnienie n equal rights równowaga f equilibrium rónowartoÊç f equivalent (value) równowa˝nia f balance beam równowa˝nik mi -a equivalent równowa˝ny aj equivalent równowa˝yç si´ -˝´-˝ysz pf intr balance out równowaga f balance, equilibrium równoznaczny aj synonymous równy aj equal, level. av równie equally rózga f rod, twig rózeczka -czek f dim of rózga ró˝a f Gpl rose ró˝any aj of ró˝a ró˝yczka -czek f dim of ró˝a ró˝aƒcowy aj of ró˝aniec ró˝aniec -ƒca mi rosary

304

ró˝d˝ka -˝d˝ek f twig. ~ czarodziejska magic wand róêd˝karstwo n well-divining, dousing róêd˝karz mp well-diviner ró˝ek see ro˝ek ró˝nica f difference ró˝nicowaç -cuj´ -cujesz impf differentiate ró˝niç -ni´ -nisz impf differentiate, tell apart. ~ si´ od+G differ from ró˝nie sav variously ró˝no- prefix multi- as in ró˝nobarwy multicolored ró˝noboczny aj multilateral ró˝noj´zyczny aj multilingual ró˝nokierunkowy aj multidirectional ró˝noraki aj multiform, multifarious ró˝norodnoÊç f diversity ró˝norodny aj diverse ró˝ny aj various. ~nego rodzaju of various sorts. av ró˝nie variously ró˝owy aj pink rt´ciowy aj of rt´ç rt´ç f mercury rubaszny aj coarse, crude, ribald rubel -bla ruble rubie˝ mi border, line (of defense) rubin mi ruby rubryka f heading ruch mi movement, movement, traffic. ~ oporu resistance movement ruchowy aj of ruch ruchliwoÊç f mobility, activity ruchliwy moving, brisk, active (in business) ruchomoÊç f movability. pl movable property or inventory ruchomy aj mobile, moveable, moving. schody ~me escallator ruczaj mi rivulet ruda f ore rudawy aj reddish rudera f ramshackle building, hovel, shack rudy aj red (haired) rudzieç -ieje us 3p turn red rudzielec -lca mp red-haired man rufa f stern rugaç -am -asz impf, pf rugnàç -n´ -niesz scold ruina f ruin, wreck ruja f rut (of male deer, etc.) rujnowaç -nuj´ -nujesz impf ruin, wreck. ~ si´ become ruined rukiew -kwi f water-cress ruleta f roulette ruletka -tek f tape measure rulon mi roll (of paper, etc.) rum mi rum rumak ma charger, steed rumianiec mi -aƒca blush rumianek -nku mi camomile rumiany aj ruddy, florid rumieniç si´ -ni´ -nisz impf blush. pf see zarumieniç si´ rumieniec -ƒca mi blush, flush (esp. of cheeks) rumor mi uproar rumowisko n rubble, debris rumsztyk mi rump roast Rumunia f Romania Rumun mp Romanian

305

Rumunka -nek fem of Rumun rumuƒski aj Romanian. av po ~sku in Romanian runàç -nie us 3p pf rush, charge. tumble into ruin runda f round (of talks) runo mi fleece ruƒ f green growth rupieciarnia f sjunk room, lumber room rupieç f piece of junk. pl rupiecie odds and ends rura f pipe rurka -rek f tube rurociàg mi pipeline rusa∏ka -∏ek f water nymph ruski aj Ruthenian. pej Russian rusyfikacja f Russification rusystyka f Russian studies rusz. ani ~ not a bit. co i ~ as quick as possible ruszaç see ruszyç rusznikarstwo n gun manufacture rusznikarz mp gunsmith ruszt mi grate, grill rusztowanie n scaffolding ruszyç -sz´ -szysz pf, impf ruszaç trans move. ~ si´ move rutyna f practice, experience, routine rutynowy aj routine rutynowany aj experienced rwaç rw´ rwiesz impf tear, rip, run. ~ si´ tear. do+G be eager to reach. pf see rozerwaç, urwaç, zerwaç rwanie n jerk (in weight-lifting) rwetes mi bustle, ado, uproar ryba f fish rybka -bek f dim of ryba. z∏ota ~ goldfish rybacki aj of rybactwo, rybak rybactwo n fishing rybak f fisherman ryba∏t mp Npl -owie minstrel ryba∏towski aj of ryba∏t rybi aj of ryba rybny aj of ryba rybo∏ówstwo n fishing rycerstwo n knighthood rycerski aj of rycerz rycerz mp knight rych∏y aj early, soon. av rych∏o rycina f engraving, drawing rycza∏t mi lump sum rycza∏towy aj of rycza∏t ryczeç -cz´ -czysz impf, pf ryknàç -n´ -niesz pf roar ryç ryj´ ryjesz impf dig, excavate. pf see wyryç rydel -dla mi spade rydwan mi chariot rydz fma saffron milk cup (mushroom) rygiel -gla mi bolt ryglowaç -luj´ -lujesz impf bolt rygor mi severity, rigor rygorystyczny aj rigourous, strict, stern ryj mi -a snout ryjek -jka mi dim of ryj ryk mi roar, braying, lowing (of cattle) ryknàç see ryczeç

306

rykoszet mi ricochet ryksza f rickshaw rylec -lca mi graver ry∏o n snout rym mi rhyme rymowaç -muj´ -mujesz impf rhyme rynek -nku mi market, marketplace. na ~nku rynna -nien f gutter, gutter-pipe rynsztok mi gutter rynsztokowy aj of rynsztok rynsztonek -nku mi armor ryƒski mfa decl like aj o-fash tip. daç ~skiego give a tip rypaç -pi´ -piesz impf, pf rypnàç -n´ -niesz thump, whack rys mi feature, characteristic , trait rysi aj of ryÊ rysowaç -suj´ -sujesz impf, pf narysowaç draw, sketch rysownik mp drawer, illustrator rysunek -nku mi drawing, illustration rysunkowy aj of rysunek. film ~ cartoon ryÊ ma lynx ryt mi engraving rytm mi rhythm rytmiczny aj rhythmic(al) rytowaç -tuj´ -tujesz impf (en)grave rytualny aj ritual rytua∏ mi ritual rywal mp rival. rywalka -lek fem of rival rywalizacja f rivalry, competition rywalizowaç -zuj´ -zujeesz impf rival, compete ryzyko n risk ryzykowaç -kuj´-kujesz impf, pf zaryzykowaç gamble, hazard, risk ryzykowny aj risky ry˝ mi rice ry˝a(in) mp inhabitant of Riga ry˝owy aj of ry˝ ry˝y aj red-haired, russet rzadki aj rare, scarce, thin (of liquids). av rzadko rarely. comp aj rzadszy. comp av rzadziej rzadkoÊç f rarity rzàd 1 rz´du mi row, rank. w pierwszym rz´dzie in first priority rzàd 2 mi government rzàdowy aj of rzàd w government(al) rzàdca mp governor rzàdzàcy aj as mp ruler rzàdzenie n government, control rzàdziç -dz´ -dzisz impf +I govern rzebro n rib rzec rzekn´ rzekniesz pf say rzecz f thing, item, matter. co to ma do rzeczy? what does that have to do with it? mówiç do rzeczy (od rzeczy) speak on (off) topic na rzecz +G in the interest of rzecz jasna needless to say rzecz w tym, ˝e the thing is, that w czym rzecz? what's the deal, what's the point? w samej rzeczy in actuality wielka rzecz big deal rzeczniczka -czek fem of rzecznik

307

rzecznik mp spokesman rzeczownik mi -a noun rzeczownikowy aj nominal rzeczowy aj matter-of-fact, down to earth. av rzeczowo rzeczoznawca mp expert rzeczpospolita f GDLsg rzeczypospolitej, AIsg rzeczpospolità republic. ~ Polska (RP) Republic of Poland rzeczywistoÊç f reality rzeczywisty aj real, actual. av rzeczywiÊcie really, actually, indeed rzednàç -n´ -niesz or rzednieç -eje us-3p impf, pf zrzednàç or zrzednieç grow thin, become scarce rzeka f river rzekomy aj would-be, supposed, putative. av rzekomo supposedly rzemienny aj of rzemieƒ rzemieƒ mi -nia strap, belt rzemieÊnictwo n craftsmanship rzemieÊniczy aj of rzemieÊlnictwo, rzemieÊlnik rzemieÊlnik mp craftsman rzemios∏o -se∏ n craft rzemyk mi -a thong rzepa f turnip rzepka -pek f dim of rzepa rzepak mi rapeseed rzesza f mass, throng, multitude, prop The Reich rzeÊki aj brisk, breezy, bracing rzetelnoÊç f honesty rzetelny aj honest, upright rzewnoÊç f tenderness, mawkishness rzewny aj ardent, tender, mawkish rzezimieszek -szka mp pickpocket rzeê f slaughter rzeêba f sculpture, statuary rzeêbiarz mp sculptor rzeêbiarka -rek f sculptress rzeêbiç -bi´ -bisz impf sculpt, carve rzeênia f slaughterhouse rzeênictwo n butchery rzeêniczy aj of rzeênictwo, rzeênik rzeênik mp butcher rzeêny aj for slaughter rzeêwy aj sprightly. av rzeêwo rze˝àczka f gonorrhoea rze˝ucha f. ~ wodna watercress rzodkiewka -wek f radish rz´dowy aj of rzàd 1 rz´poliç -l´ -lisz impf scrape the fiddle rz´sa f eyelash; patrzyç przez ~sy look through hooded lids (pretend to be asleep) rz´ziç -˝´ -zisz impf rattle rze˝enie n death-rattle rznàç see r˝nàç rzodkiewka -a- f radish rzucaç see rzuciç rzuciç -c´-cisz pf, impf rzucaç throw, cast, give up. ~ okiem (na +A) cast an eye (on). ~ si´ na +A throw self at, rush at or upon rzut. mi throw, cast, toss; ~ m∏otem hammer throw; na pierwszy ~ oka at first glance rzutowaç -tuj´ -tujesz impf project, have repercussion rzut mi sports toss, throw rzutki aj up-and-coming rzygaç -am -asz impf, pf rzygnàç -n´ -niesz vulg puke, throw up Rzym mi Rome

308

rzymski aj Roman Rzymian(in) mp Roman Rzymianka -nek fem of Rzymianin r˝eç r˝y us-3p impf whinny, neigh r˝nàç -n´ -niesz cut, hack, butcher, slaughter r˝ysko n stubble (field after harvest)

S sabat mi sabbath sabota˝ mi sabotage sabotowaç -tuj´ -tujesz impf sabotage sacrum "sakrum" n things sacred, as opposed to things profane sad mi orchard sad∏o n fat, lard, suet sadowiç -wi´ -wisz impf, pf usadowiç seat. ~ si´ take a seat sadownictwo n fruit growing sadyba f abode sadysta mp sadist sadyzm mi sadism sadza f soot, smoke-black sadzaç --am -asz impf seat, make sit sadzawka -wek f pond sadziç -dz´ -dzisz impf, pf posadziç plant, seat sadzonka -nek seedling sadê f hoar-frost safian mi morocco leather saga f saga sagan mi kettle sakralny aj sacral sakramentalny aj sacramental sakwa -kiew f travelling bag sala f hall salami n indecl salami salceson mi headcheese saldo n balance saletra f saltpeter salmonella f salmonella salon mi salon, living room, drawing room salonowy aj of salon. piesek ~ lap-dob salowa f decl like aj ward nurse salto n (acrobatic) jump salutowaç -tuj´ -tujesz impf salute salwa f volly, burst of fire sa∏ata f lettuce sa∏atka -tek f salad sam 1 (sama samo) intens pron self, same, alone, very. mieszkaç samemu live on one's own nad samym morzem right by the sea sam na sam alone, without witnesses na samà myÊl at the very thought same przykroÊci nothing but unpleasantnesses ta sama osoba the very same person tak samo in the same way sam 2 mi self-service store samarytan(in) mp samaritan samba f samba (dance) samica female (of a species)

309

samiczka -czek f dim of samica samczyk or samiec -mca ma male (of a species) samo- prefix in sense of 'self-', as in samokontrola self-control samobójca mp suicide samobójstwo n suicide samochodowy aj automotive samochód -chodu mi car, automobile, multi-wheeled vehicle samochwalstwo n self-praise, boastfulness samodzielnoÊç f independence samodzielny aj independent. av samodzielnie independently samog∏oska -sek f vowel samog∏oskowy aj of samog∏oska vocalic samograj mi sure-fire hit samoistny aj independent samokontrola f self-control samokrytyka f self-criticism samokszta∏cenie n self-education samolot mi airplane samolubny aj selfish samoobrona f self-defense samoobs∏uga f self service samoobs∏ugowy aj self-service samopas av alone, singly, at large samopoczucie n state of being samopomoc f self-help samopoznanie n self-knowledge samorodny aj self-generated samorzàd mi autonomy, self-government samorzàdny aj self-governing samosàd mi mob rule, lynch rule samostanowienie n self-determination samotnia f solitude samotnik mp recluse samotnoÊç f solitude samotny aj solitary, alone, unmarried samouczek -czka mi self-study guide samouk smp self-taught man samow∏adca mp autocrat samow∏adny aj autocratic samowolny aj arbitray, self-willed samowystarczalnoÊç f self-sufficiency samowystarczalny aj self-sufficiency samozachowawczy aj self-preservation (instinct, etc.) samozaparcie n self-abnegation samozap∏on mi spontaneous combustion samopylenie n self-fertilation samozwaniec -ƒca mp pretender (to throne, etc.) samozwaƒczy aj of samozwaniec sanacja f (political) sanitation. J. Pi∏sudski's political camp, governing in Poland after 1926 sanatorium n sanatorium sandacz ma perch-pike sanda∏ mi sandal sandwicz fma sandwich saneczki pl form G -czek (child's) sled. see sanie sanie pl form G saƒ sleigh, sled sanki -nek pl form G -nek sled saneczki -czek pl form dim of sanki sanitariusz mp hospital orderly

310

sanitarny aj sanitary, health sankcja f sanction, authorization sankcjonowaç -nuj´ -nujesz impf, pf usankcjonowaç sanction, authorize sanna f sled-road sanskryt mi Sanscrit sapaç -pi´ -piesz impf, pf sapnàç -n´ -niesz breath heavily, wheeze, gasp, puff saper mp sapper, military engineer saperski aj of saper sapnàç see sapaç sardoniczny aj sardonic sardynka -nek f sardine sarkaç -am -asz impf, pf sarknàç -n´ -niesz snort, grumble sarkastyczny aj sarcastic sarkazm mi sarcasm sarknàç see sarkaç sarkofag mi sarcophagus sarmacki aj Sarmatian sarmatyzm mi Sarmatism (ornamental style and conservative ideology of Polish gentry in 17th century) sarna f Gpl sarn or saren doe, roe-deer sarnina f venison saski aj Saxon sataniczny aj satanic satelita mi Gpl -ów satellite satelitarny aj of satelita satyna f satin satynowy aj of satyn satyryczny aj satiric(al) satyryk mp satirist satysfakcja f satisfaction satysfakcjonowaç -nuj´ -nujesz impf, pf usatysfakcjonowaç satisfy sà see byç sàczek -czka mi filter, drain, respirator sàczyç -cz´ -czysz impf let drip. quell. ~ si´ ooze, seep sàd mi court, judgement sàdowy aj of sàd sàdny dzieƒ mi phr judgment day sàdownictwo n the courts, judiciary sàdziç -dz´ -dzisz impf judge, think sàsiad -ie- mp LVsg -siedzie Npl -siedzi neighbor sàsiadka -dek fem of sàsiad sàsiedni aj neighboring sàsiedzstwo n vicinity, proximity sà˝eƒ -˝nia mi old measurement of length, equalling around 190 cm scaliç -l´ -lisz pf, impf scalaç bring together, merge scena f scene (theatrical or social). robiç ~n´ make a scene scenariusz mi -a scenario, script scenarzysta mp script-writer sceniczny aj stage scenograf mp scenographer scenografia f scenography sceptyczny aj sceptical sceptyk mp sceptic schab mi joint (of meat) schabowy aj of schab. kotlet ~wy pork chop scharakteryzowaç see charakteryzowaç scheda f inheritance schemat mi scheme, outline schematyczny aj schematic

311

schizma f schism schizofrenia f schizophrenia schizofrenik mp schizophrenic schlebiç -bi´ -bisz pf, impf schlebiaç adulate, flatter schludny aj neat, tidy. av schludnie tidily schnàç -n´ -niesz sech∏ impf intr become dry schodek -dka mi step (in stairs) schody pl form G -ów stairs schodziç see zejÊç scholastyk mp scholastic schorowany aj seriously ill, ailing schorzenie n illness, affliction schowaç see chowaç schowek -wka mi hiding place schron mi shelter schroniç see chroniç schronienie n shelter schronisko n shelter, hiding place, refuge, health resort schrupaç see chrupaç schrypnàç see chrypnàç schudnàç see chudnàç schwyciç -c´ -cisz pf grap, catch hold schwytaç -am -asz pf apprehend, catch schyliç -l´ -lisz pf, impf schylaç nod (head), incline schy∏ek -∏ku mi. na, u ~∏ku at the end of (the century, etc.) schy∏kowy aj decadent scyzoryk mi -a pocket knife se see siebie seans mi show(ing), performance secesja f secession. art nouveau secesyjny aj (Viennese) Secessionist, art nouveau sedes mi toilet seat sedno n sg-only essence, substance. ~ sprawy heart of the matter segment mi segment, detached housing unit segmentowy aj of segment segregacja f segregation segregowaç -guj´ -gujesz impf segregate sejf mi safe (for valuables) sejm mi parliamen sejmik mi regional council sejmowy aj of sejm sekcja f section. ~ zw∏ok autopsy sekret mi secret sekretny aj secret, confidential sekretarz mi secretary (in institution) sekretarka -rek f secretary (office-worker) sekretariat mi secretary's office seks mi sex (matters connected with human sexuality). aj seksualny sexual sekta f sect sekunda f second (time) sekundant mp second (in a duel) sekwena f flush, sequence (of cards) sekwencja f sequence (in a film) seledynowy aj willow-green selekcja f selection selekcjonowaç -nuj´ -nujesz impf select, make a selection selen mi selenium seler mi celery

312

semantyczny aj semantic semestr mi semester semestralny aj of semestr semicki aj Semitic seminarium n Gpl -iów seminar, seminary sen snu mi dream, sleep, slumber; we Ênie while asleep; twardy ~ deep sleep; przez ~ in one's sleep senat mi senate senator mp senator sennik mi -a dream-book sennoÊç f sleepiness senny aj sleepy sens mi sense. mieç ~ make sense nie mieç ~su make no sense z ~sem sensibly sensowny aj having sense, intelligent sensacja f sensation sensacyjny aj sensational sentencja f maxim sentyment mi sentiment sentymentalnoÊç f sentimentality sentymentalny aj sentimental separacja f separation (in marital relations) separowaç -ruj´ -rujesz impf separate, isolate. pf see odseparowaç sepleniç -ni´ -nisz impf lisp ser mi -a cheese seradela f birdsfoot seraj mi seraglio serce n heart; z ca∏ego ~ca with one's whole heart; z dobrego ~ca from the goodness of one's heart sercowy aj of serce serdak mi -a jerkin serdecznoÊç f sincerity serdeczny aj sincere. av serdecznie sincerely serdelek -lka mi variety of smoked sausage serek -rka mi dim of ser seria f series seryjny aj of seria serial serial mi series, serial (television, etc.) serio av and indecl aj seriously. na ~ for real sernik mi -a cheesecake serpentyna f serpentine (road) serw(is) mi serv(ice) in tennis, etc. serwetka -tek f napkin serwis mi service, set (for tea, etc.) serwowaç -wuj´-wujesz impf serve (in sports or meals) serwus! interj greetings! seryjny aj of seria. serial sesja f session set mi -a set (in sports) seter ma setter (dog) setka reif num a hundred (measure) setny num aj hundred(th) sezam mi sesame sezamka -mek f sesame cracker sezon mi season sezonowy aj of sezon seasonal s´dzia mp -iego -iemu -ià -im -io Npl s´dziowie judge s´dziowski aj of s´dzia s´dziowaç -dziuj´ -dziuejesz impf be a judge

313

s´k mi knot, knarl (in wood) s´katy aj gnarly s´p ma vulture sfa∏dowaç see fa∏dowaç sfa∏szowaç see fa∏szowaç sfera f sphere. w ~rze+G in the sphere of sfora f brace (of hounds) sformu∏owaç see formu∏owaç sforsowaç see forsowaç sfrustrowany aj frustrated siaç siej´ siejesz siali impf, pf zasiaç sow siadaç see (u)siàÊç siadywaç -duj´ -dujesz impf freq of siedzieç sit siak av tak czy ~ one way or another siano n hay sienny aj of siano. katar ~ hay fever sianokos mi us pl hay-making siarczan mi sulfate siarczany aj sulfereous siarczek -czku mi sulfide siarczysty aj spirited, lively. av siarczyÊcie spiritedly siarka f sulfur siarkowy aj of siarka siatka -tek f dim of sieç net, shopping net siatkówka -wek f volley-ball siàkaç -am -asz impf, pf siàknàç -n´ -niesz blow one's nose siàÊç see usiàÊç sid∏o -de∏ n snare siebie refl pron GA siebie (si´), D sobie (colloq se), I sobà, L sobie self, oneself, each other siec siek´ sieczesz siek∏ impf chop, mow (hay). pf see nasiec, posiec, usiec sieczna f decl like aj secant sieczny aj cutting (edge) sieç f net siedem num GDL siedmiu I siedmioma or -u seven siedemdziesiàt num -si´ciu I -si´cioma seventy siedemdziesiàty num aj seventieth siedemnastka f reif num seventeen siedemnaasty num aj seventeenth siedemnaÊcie num -nastu I -nastoma seventeen siedemset num siedmiuset seven hundred siedemsetny num aj seven-hundredth siedlisko n seat, dwelling, abode siedmio- seven- as in siedmiokrotny seven-fold siedmioro coll num G siedmiorga seven siedzàcy aj sedentary siedzenie f seat siedziba f headquarters, main office siedzieç -dz´ -dzisz impf, pf posiedzieç sit siekacz mi -a incisor siekanina f chopped meat, hash siekiera f hatchet, small ax sielanka -nek f bucolic tale sielankowy aj bucolic sielski aj rural siemi´ n siemienia Npl siemiona seed, bird seed, oil seed siennik mi -a straw mattress sienny aj of siano sieƒ f hallway, entryway

314

sieroctwo n orphanhood sierocy aj of sierota sierota f or m orphan sierp mi -a sickle sierpieƒ -pnia mi August sierpniowy aj of sierpieƒ sierÊç f animal hair, coat sier˝ant mp sergeant siew mi sowing siewnik mi -a sowing machine, seeder siewca mp Npl -y sower si´ refl part self. samo przez ~ of its own accord. see also siebie si´gnàç -n´-niesz pf, ~gaç impf do +G reach, stretch, go back as far as (in time); po +A reach for; jak si´ga wzrok as far as the eye can see sikaç -am -asz impf, pf siknàç -n´-niesz squirt, spout, gush, urinate sikawka -wek f sprinkler, fire pump sikora f titmouse siliç si´ -l´ -lisz impf exert o.s. silnik mi -a engine silny f strong silos mi (grain) silo si∏a f strength, force si∏acz mp athlete si∏owaç si´ -∏uj´ -∏ujessz impf, pf usi∏owaç si´ exert o.s., struggle si∏ownia f exercise room si∏owy aj of si∏a siniak mi -a orsiniec -ƒca mi bruise, black eye sinieç -ieje us 3p impf, pf zsinieç grow livid, blue siny aj livid, grey-blue sio. ni to czy sio neither one thing or the other, neither fish nor fowl siode∏ko -∏ek n dim of siod∏o siod∏aç -am -asz impf saddle siod∏o -de∏ n saddle sio∏o sió∏ n village siorbaç -bi´ -biesz impf, pf siorbnàç -n´ -niesz slurp siostra sióstr f sister, nurse siostrzany aj sisterly siostrzenica f niece siostrzeniec -ƒca mp -ƒca nephew siódemka reif num a seven, number seven siódmy num aj seventh sito n sieve, strainer sitko -tek n dim of sito sitowie n bulrush(es) sitwa f gang, clique siwak mi -a type of earthen pot siwieç -ej´ -ejesz impf, pf zsiwieç grow gray siwiuteƒki aj dim of siwy good-and-grey siwizna a f grey-hairedness, hoariness siwow∏osy aj gray-haired siwy aj gray-haired skafander -ndra mi diving suit, space suit skaj mi imitation leather skakaç see skoczyç skakanka -nek f jumprope skala f scale (musical, etc.). na szerokà ~l´ on a broad scale skaleczyç -cz´ -czysz pf hurt, wound, injure skalkulowaç see kalkulowaç

315

skala f scale (musical, etc.) skaleczenie n injury skaleczyç -cz´ -czysz pf hurt, injure. ~ si´ hurt oneself skalpel mi scalpel ska∏a f stone, rock, pl cliff skalisty aj rocky skalny aj made of rock skamienia∏y aj fossil skamienieç see kamienieç skamlaç -am -asz or skamleç -l´ -li impf whimper, yelp, whine. see also skomleç skanalizowaç see kanalizowaç skandal mi scandal skandaliczny aj scandalous skandowaç -duj´-dujesz impf scan (verse) skansen mi antique building museum skapitu∏owaç see kapitulowaç skarabeusz ma scarab beetle skarb mi treasure. dim (term of endearment) skarbeczku V form my little treasure skarbiec -bca mi treasury, strongroom skarbnica f treasury, repository skarbnik mp treasurer skarbonka -nek f piggy bank skarciç see karciç skarga f complaint, grievance skarpa f escarpment, buttress skarpetka -tek f sock skar˝yç si´ -˝´ -˝ysz impf, pf zeskar˝yç si´ na +A complain about skasowaç see kasowaç skaut mp scout skaza f flaw, defect skazaç -˝´ -˝esz pf, impf skazywaç -zuj´ -zujesz condemn, na+A sentence to skazaniec -ƒca mp condemned man skaziç -˝´ -zisz pf, impf ska˝aç corrupt, taint, pollute ska˝enie n corruption skàd av from where, whence. skàd˝e! not at all, why no!, of course not skàdÊ av from somewhere skàdinàd av moreover, from somewhere else skàpiç -pi´ -pisz impf +D stint skàpiec -pca mp miser skàpstwo n miserliness skàpy aj avaricious, niggardly, miserly. av skàpo skecz mi sketch, short description skierowaç -ruj´ -rujesz pf, impf skierowywaç -wuj´ -wujesz direct, send do+G to skinàç -n´ -niesz pf (+I) nod. ~ g∏owà nod one's head (in assent) skinienie n nodding skleciç -c´ -cisz pf knock together skleiç -ej´-eisz pf, impf sklejaç stick together sklejka -jek f plywood sklep mi shop, store sklepow aj of sklep sklepienie n archit vault(ing) sklepaç -pi´ -piesz pf, impf sklepywaç -puj´ -pujesz hammer together sklepikarz mp store-keeper, shop-keeper skleroza f sclerosis sk∏ad mi composition, makeup, supply depot sk∏adaç see z∏o˝yç. ~ si´ -a us-3p z+G be composed of, consist of sk∏adak mi -a collapsible bicycle or kayak

316

sk∏adanka -nek f miscellany sk∏adka -dek f collection (of money for some purpose) sk∏adnia f syntax sk∏adniowy aj of sk∏adnia syntactic sk∏adnik mi -a component sk∏adny aj well-turned out sk∏amaç see k∏amaç sk∏aniaç see sk∏oniç sk∏on mi slope , declivity sk∏oniç -ni´ -nisz pf, impf sk∏aniaç incline, induce sk∏onnoÊç f inclination, predisposition sk∏onny aj do+G inclined toward sk∏óciç -c´ -cisz pf, impf sk∏ócaç stir up, set at logger-heads sknera mp pej miser, curmudgeon sknerstwo n tight-fistedness skoczek -czka mp jumper (in sports or acrobatics) skocznia f ski-jump launching pad skoczny aj lively skoczyç -cz´ -czysz pf, impf skakaç -cz´ -czesz jump, skip skojarzyç (si´) see kojarzyç (si´) skok mi jump, hop, leap, pl shifts sko∏atany aj battered, beaten skomleç -l´ -lisz impf whimper, yelp, whine skonaç see konaç skombinowaç see kombinowaç skomentowaç see komentowaç skomleç or skomliç -l´ -lisz impf whine, whimper skompletowç see kompletowaç skomplikowaç see komplikowaç skomplikowany aj complicated skomponowaç see komponowaç skompromitowaç (si´) see kompromitowaç (si´) skomunikowaç see komunikowaç skoncentrowaç (si´) see koncentrowaç (si´) skondensowaç see kondensowaç skonfiskowaç see konfiskowaç skonfrontowaç see konfrontowaç skonstatowaç see konstatowaç skonsumowaç see konsymowaç skontaktowaç see kontaktowaç skontrolowaç see kontrolowaç skoƒczonoÊç f finiteness skoƒczony aj finished, beat, done, total (idiot, etc.), raving (beauty) skoƒczyç see koƒczyç skopaç -pi´ -piesz pf kick all over skoro conj since, because. ~ tylko just as soon as skoroszyt mi folder, file holder skorowidz mi -a index, address book skorpion ma scorpion skorumpowany aj corrupt skorupa f crust, shell skorupka -pek f dim of skorupa skorupiak ma crustacean skory aj (do+) quick (to). ~ do czynu quick to act skorygowaç see korygowaç skorzystaç see korzystaç skos mi bias (of material). na ~, w ~ on the bias, crosswise skosiç see kosiç

317

skostnia∏y aj ossified skosztowaç see kosztowaç skoÊny aj slanted, oblique skowronek -nka ma (sky)lark skowyczeç -cz´ -czysz impf yelp skowyt mi whining, whimpering, yelping skóra f skin, leather, rind skórka -rek f dim of skóra skórny aj of skóra skórzany aj leather skra skier f spark skracaç see skróciç skradaç si´ -am -asz impf creep, sneak skrajaç see skroiç skrajnoÊç f extreme; z jednej ~Êci do drugiej from one extreme to another skrajny aj extreme skraÊç ^kraÊç pf, impf skradaç steal. ~ si´ slink skrawek -wka mi scrap, shred, snippet skreÊlenie n deletion skreÊliç -l´ -lisz pf, impf skreÊlaç delete, cross out skr´ciç -c´ -cisz pf, impf skr´caç twist, turn skr´powaç see kr´powaç skr´powany aj hampered, impeded, uncomfortable, ill at ease skr´t mi turn, twist, hand-rolled cigarette skrobaczka -czek f scraper skrobanka -nek f slang abortion skrobnàç -n´ -niesz pf, impf skrobaç -bi´ -biesz scrape, rasp, scale (fish) skroiç -oj´ oisz pf or skrajaç -am -asz pf, impf skrawaç -am -asz cut (cloth) skromniutki aj dim of skromny modest little skromnoÊç f modesty skromny aj modest. av skromnie modestly skroƒ f temple(s) (of head) skroÊ av all the way through skróciç -c´ -cisz pf, impf skracaç shorten skrót mi abbreviation. ~ myÊlowy mental shortcut. na ~ty by a shortcut skrótowiec -wca mi acronym skrótowo av for short skrucha f contrition, repentance, compunction skrupiç si´ -pi´ -pisz pf, impf skrupiaç si´ be the scapegoat. to si´ na mnie skrupi I'll bear the brunt of it skrupulatnoÊç f fastidiousness skrupulatny aj scrupulous, fastidious skrupu∏ mi scruple, qualm skruszony aj contrite skruszyç -sz´-szysz pf, impf skruszaç bring to repentance. crush, crumble skryç ^kryç pf, impf skrywaç conceal, hide, secrete skrypt mi provisory notes skrytka -tek f hiding place. ~ pocztowa post-office box skrytobójca mp assasin skrytobójczy aj of skrytobójca skrytoÊç f secrecy skryty aj hidden, covert skrzek mi croak skrzela f us pl gill (fish) skrzep mi clot skrzepnàç -n´ -niesz pf clot skrz´tny aj diligent, bustling skrzydlaty aj winged skrzyd∏o -de∏ n wing

318

skrzyde∏ko -∏ek n dim of skrzyd∏o skrzynia f chest skrzynka -nek f dim of skrzynia box, chest, case. ~ na listy mailbox skrzypek -pka mp violinist skrzypaczka -czek fem of skrzypak skrzypce pl form G -piec violin skrzywiç -wi´ -wisz pf, impf skrzywiaç contort, distort. ~ si´ make a wry face skrzy˝owaç see krzy˝owaç skrzy˝owanie n intersection, crossing skubnàç -n´ -niesz pf, impf skubaç -bi´ -biesz pluck (fowl) skulony aj bent over, hunched skup mi purchase, buying up skupiç -pi´ -pisz pf, impf skupiaç concentrate. ~ si´ be concentrated, na+L concentrate on skupienie n concentration, agglomeration skupisko n gathering, concentration skurcz mi contraction, cramp, spasm skurczyç see kurczyç skusiç see kusiç skutecznoÊç f effectiveness skuteczny aj effective skutek -tku mi often-pl effect, result, repercussion. na ~ +G as the result of skuter mi motor scooter skutkowaç -kuj´ -kujesz impf, pf poskutkowaç take effect, have the desired result skuty aj put in irons skwapliwoÊç f eagerness, willingness skwapliwy aj eager, willing, ready. av skwapliwie eagerly skwar mi scorching heat skwaÊnieç see kwaÊnieç skwer mi square (in city) skitowaç see kwitowaç slajd mi slide (photography) slalom mi slalom slawista mp Slavist slawistyka f Slavistics sleeping or sliping mi sleeping car slipy pl form G -ów briefs (male underwear) sliski aj slippery slogan mi slogan, catchword s∏abnàç -n´-niesz impf grow weak s∏abostka -tek f foible s∏aboÊç f weakness, infirmity s∏abowity aj weakly s∏aby aj weak. av s∏abo s∏aç 1 Êl´ Êlesz impf send (on a mission). pf see pos∏aç, wys∏aç s∏aç 2 Êciel´ Êcielesz impf, pf pos∏aç spread (carpet, sheet, straw, etc.). pf see also zas∏aç s∏awa f reputation, fame, glory s∏awiç -wi´ -wisz impf praise s∏awny f famous, celebrated s∏odki aj sweet. comp aj s∏odszy. comp av s∏odziej s∏odkoÊç f sweetness s∏odkowodny aj fresh-water s∏odowy aj of s∏ód s∏odycz mi us pl Gpl -y sweets, candy s∏odziç -dz´ -dzisz impf, pf pos∏odziç sweeten s∏odziutki aj dim of s∏odki good and sweet s∏oik mi -a jar s∏oiczek -czka mi dim of sloik s∏oma f straw

319

s∏omka -mek f dim of s∏oma s∏omiany aj made of straw, thatch s∏omianka -nek f straw mat s∏onecznik mi -a sunflower s∏onecznikowy aj of s∏onecznik s∏oneczny aj sunny, solar s∏onina f pork fat, bacon s∏oniowacizna f elephantitis s∏oniowy aj of s∏oƒ. koÊç ~ ivory s∏onowodny aj salt-water s∏ony aj salt(y). av s∏ono s∏oƒ ma elephant s∏oƒce n sun s∏onko -n dim of s∏oƒce s∏ota f foul weather s∏otny aj foul (weather) S∏owacja f Slovakia S∏owaczka -czek fem of S∏owak s∏owacki aj Slovak. av po ~cku S∏owak mp Slovak S∏owian(in) mp Npl -ie, GApl -an Slav S∏owianka -nek fem of Slowianin s∏owiaƒski aj Slavic s∏owiczy aj of s∏owik s∏owik ma nightingale s∏ownictwo n vocabulary, word-inventory s∏owniczek -czka mi glossary s∏ownik mi -a dictionary s∏owny aj verbal, good at one's word. av s∏ownie in words s∏owo s∏ów n word; bez s∏ów no caption needed. jednym ~wem in a word s∏owotok mi stream of words s∏owotwórczy aj word-formative s∏owotwórstwo n word-formation s∏ód s∏odu mi malt s∏ój s∏oja mi jar. ring of tree s∏ówko -wek n dim of s∏owo s∏uch mi hearing s∏uchowy aj aural s∏uchacz mp listener, auditor s∏uchaç -am -asz impf, pf pos∏uchaç +G listen to, obey. s∏ucham hello (on telephone), may I help you? s∏uchawka -wek f telephone receiver s∏uchowisko n radio play s∏uga smp or f servant s∏up mi -a post s∏upek -pka mi dim of s∏up s∏usznoÊç f correctness s∏uszny aj correct, proper. av s∏usznie correctly s∏u˝alczoÊç f obsequiousness s∏u˝alczy aj obsequious s∏u˝à˝àca fem of s∏u˝àcy s∏u˝àcy mp decl like aj servant s∏u˝ba f service s∏u˝bowy aj business, official s∏u˝bista mp disciplinarian s∏u˝bówka -wek f servants' quarters s∏u˝yç -˝´ -˝ysz +D serve. ch´tnie ~˝´ I'm at your service. do +G serve for; do czego to ~˝y? what's that for s∏ychaç infin-only be heard. co ~ what's new? s∏ynàç -n´ -niesz impf +I be famous for

320

s∏ynny aj famous s∏yszalnoÊç f audibility s∏yszalny aj audible s∏yszeç -sz´ -szysz impf, pf us∏yszeç hear smaczny aj tasty. ~nego! bon apetit! smag∏y aj dark-complexioned, swarthy smak mi taste smakowy aj gustatory smako∏yk mi -a delicacy smakosz mp gourmet, gourmand smakowaç -kuje 3p-only (+D) taste, taste good (to) smakowity aj delicious, appetizing smalec -lcu mi lard smar mi grease smardz fma morel (mushroom) smark mi snot smarkacz mp callow youth smarowaç -ruj´ -rujesz impf, pf posmarowaç or usmarowaç smear, grease, oil, lubricate sma˝ony aj fried sma˝yç -˝´ -˝ysz impf, pf usma˝yç trans fry. intr ~ si´ be frying sm´tek -tku mi sadness. see smutek sm´tny aj doleful, melancholy smoczek -czka mi baby's pacifier smok ma dragon smoking mi tuxedo, dinner jacket smo∏a f tar, pitch smolisty aj tarry smolny aj of smo∏a smród smrodu mi us-sg stink, stench smrodliwy aj stinking smuga f strip, stripe, trail (of smoke) smuk∏y aj slender, graceful smutek -tku mi sadness smutnieç -iej´ -ejesz impf grow sad smutny aj sad, mournful. av smutnie or av pred smutno. smutno mi I'm sad smycz f leash smyczek -czka f violin bow smyczkowy aj string (instrument) snadnie av bookish easily snajper mp sniper snob mp Npl -owie snob snobistyczny aj snobbish snobizm mi snobism snop mi -a ear or sheaf of grain snopek -pka mi dim of snop snuç snuj´ snujesz impf, spin, dream up, think up, concoct. pf see wysnuç sobà, sobie see siebie sobek -bka mp ego(t)ist sobota sobót f Saturday sobotni aj of sobota sobowtór -wtoru mp double, second self soból -bola ma sable sobór -boru mi church council sobótka -tek f bonfire (on St. John's Eve) socha f wooden plow socjalista mp socialist socjalistyczny aj socialist socjalizm mi socialism

321

socjolog mp sociologist socjologia f sociology socrealizm mi socialist reallism (trend in Communist theory in art) soczewica f lentils soczewka -wek f lens soczysty aj juicy, sappy, succulent. av soczyÊcie juicily soczystoÊç f succulence soda f soda sodowy aj of soda. woda ~a soda water sofa f couch, settee sofista mp sophist sofistyka f sophistry soja f soya sojowy aj of soja sojusz mi alliance sojusznik mp ally sok mi juice sokoli aj of sokó∏ sokolnictwo n falconry sokó∏ -ko∏a ma falcon solanka -nek f salt spring, brine solenizant mp name-day, birthday person solenizantka -tek fem of solenizant solenny aj solemn soliç -l´ -lisz impf, pf posoliç or zasoliç salt. salt, (zasoliç) pickle solidarnoÊç f solidarity solidarny aj agreeing in viewpoint, supportive solidnoÊç f solidity solidny aj solid solniczka -czek f salt cellar solista mp soloist solistka -tek fem of solista soliter -tra ma tapeworm solniczka -czek f salt-cellar solny aj saline solo n indecl solo solowy aj of solo solówka -wek f solo piece or performance so∏ectwo n office of so∏tys so∏tys mp village head sonata f sonata ] sonda f probe, feeler sonda˝ mi survey. ~ opinii publicznej public opinion poll sondowaç -duj´ -dujesz impf, pf wysondowaç plumb, sound, probe sonecik mi dim of sonet sonet sonnet sonorny aj sonorant, resonant (consonant) sopel -pla mi icicle sopran mi soprano (voice) sopranista mp soprano sopranistka -tek fem of sopranista sorgo n sorghum sort mi sort, kind, grade, quality sortowaç -tuj´ -tujesz impf sort sortownia f sorting department sortyment mi assortment sos mi sauce, gravy sosjerka -rej f gravy-boat

322

sosna -sen f pine sosnowy aj of sosna. ~ las pine forest sotnia f mil unit of 100 men sowa sów f owl sowi aj of sowa sowiecki aj pej i.o. radziecki Soviet sowity aj generous, lavish sowizdrzalski aj of sowizdrza∏ sowizdrza∏ mp scapegrace, rascal, wag (character in folk literature of 15th century) solny aj of sól sól soli f salt sówka -wek f owlet (kind of moth) spacer mi walk, stroll, hike; na ~rze on a walk spacerek -rku mi dim of spacer spacerowaç -ruj´ -rujesz impf stroll spacerowy aj of spacer spacja f space (in printing) spaczenie n perversion spaczyç see paczyç spaç Êpi´ Êpisz impf, pf pospaç sleep spadaç see spaÊç spadek -dku mi fall, decline, decrease, inheritance. pozostawiç w ~dku bequeath spadkowy aj of spadek spadkobierca mp heir spad∏y aj fallen spadochron mi parachute spadochroniarz mp parachutist spadzisty aj precipitous spajaç see spoiç spalenie n combustion spalenizna f smell of burning spakowaç see pakowaç spaliç -l´ -lisz pf, impf spalaç scorch, burn down spalinowy aj internal combustion spaliny pl form G -lin exhaust spalony aj off-side (in soccer, hockey, etc.) spanie n place to sleep spaniel ma spaniel sparali˝owaç see parali˝owaç sparali˝owany aj paralyzed spartaczyç see partaczyç spartakiada f athletic meet Spartan(in) mp Spartan sparzenie n burn, scald sparzyç see parzyç spasiony, spas∏y aj fattened (of domestic animal) spasowaç see pasowaç spaÊç ^paÊç pf, impf spadaç z+G fall off. na+A fall down on; wina spada na niego the blame falls on him; spadaj stàd scram, beat it. spaw mi weld(ed joint) spawacz mp welder spawarka -rek f welding torch spawaç -am -asz impf weld spazm mi spasm spazmatyczny aj spasmodic, convulsive spazmowaç -muj´ -mujesz impf have spasms specjalista mp specialist specjalistka -tek fem of specjalista

323

specjalizowaç si´ -zuj´ -zujesz, pf wyspecjalizowaç si´ specialize in sspecjalnoÊç f special(i)ty pecjalny aj special. av specjalnie (e)specially specja∏ mi specialty (food item) specyficzny aj specific spedycja f shipping, forwarding spedytor mp forwarding agent spektakl mi performance, show spektakularny aj spectacular spekulacja f speculation spekulant mp speculator spekulantka -tek fem of spekulant spekulatwyny aj speculative spekulowaç -luj´ -lujesz impf speculate spelunka -nek f dive, joint spe∏niç -ni´ -nisz pf, impf spe∏niaç fulfill. ~ si´ be fulfilled spe∏nienie n fulfillment sperma f sperm speszyç see peszyç sp´dziç -dz´ -dzisz pf, impf sp´dzaç spend, pass (time) spiàç zepn´ zepniesz pf, impf spinaç pin or clip together spichlerz, spichrz mi -a granary spiczasty aj pointed, spiked spiç si´ ^piç pf, impf spijaç si´ get drunk spiec ^piec pf, impf spiekaç scorch, parch spiek∏y aj parched spiekota f scorching heat spieni´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf spieni´˝aç turn into cash spieraç si´ -am -asz impf z+I quarrel with spieszczenie n baby-talk spieszyç (si´) see Êpieszyç (si´) spi´cie n clasp, buckle. clash spi´trzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf spi´trzaç si´ be layered spi´ty aj (dis)stressed spiker mp radio announcer spikerka -rek fem of spiker spinacz mi -a stapler spinka -nek f buckle, clasp, bobby pin spirala f spiral spiralka -lek f dim of spirala spiralny aj spiral spirytus mi grain alcohol spirytusowy aj of spirytus spirytysta mp spiritualist spirytyzm spiritualism spis mi list spisaç -sz´ -szesz pf, impf spisywaç -suj´ -sujesz make a list, make an entry. ~ si´ acquit o.s. spisek -sku mi conspiracy. spiskowiec -wca mp conspirator spi˝ mi bronze spi˝owy aj of spi˝ of bronze spi˝arnia f pantry, larder splamiç see plamiç splataç see spleÊç splàdrowaç see plàdrowaç splàtaç -cz´ -czesz pf, impf splàtywaç -tuj´ -tujesz tangle, confuse spleÊç ^pleÊç pf, impf splataç entwine. los sp∏ata∏ jej figla fate played a joke on her spleÊnieç see pleÊnieç

324

splot mi braid, plait splunàç -n´ -niesz pf, impf spluwaç -am -asz spit spluwaczka -czek f spittoon sp∏aciç -c´ -cisz pf, impf sp∏acaç pay off sp∏aszczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf sp∏aszczaç si´ flatten o.s. out sp∏ata f (re)payment sp∏aw mi rafting sp∏awiç -wi´ -wisz pf, impf sp∏awiaç transport by raft sp∏awny aj navigable sp∏odziç -dz´ -dzisz pf, impf sp∏adzaç generate, give conception to splonàç see p∏onàç sp∏oszyç -sz´ -szysz pf, impf sp∏aszaç flush (game) sp∏ukaç -cz´ -czesz pf, impf sp∏ukiwaç -kuj´ -kujeszrinse, wash out sp∏yciç -c´ -cisz pf, impf sp∏ycaç make shallow, treat in a superficial matter sp∏ynàç -n´-niesz pf, impf splywaç -am -asz flow, drop (e.g. tear) sp∏yw mi confluence spociç si´ see pociç si´ spocony aj covered with sweat spoczàç -czn´ -czniesz pf,impf spoczywaç -am -asz rest, lie. ~ w grobie lie in one's grave spoczynek--nku mi rest, repose spod(e) prep +G from under spodek -dka mi saucer spodeczek -czka mi dim of spodek spodem av underneath spodnie pl form G -i trousers, pants spodobaç si´ see podobaç si´ spodziewaç si´ -am -asz impf +G expect; ~ czegoÊ po kimÊ expect s.t. of s.o.; ~ dziecka to be expecting (a baby) spodziewany aj expected spoglàdaç see spojrzeç spoiç -oj´ -oisz pf, impf spajaç join, couple spoisty aj cohesive spoistoÊç f cohesion, cohesiveness spoiwo n binding material, cement spojrzeç -rz´ -rzysz pf, impf spoglàdaç look, glance spojrzenie n glance spokojny aj peaceful, calm, relaxed, at ease spokój -koju mi peace, calm, rest. daj ~ colloq give me a break spokrewniony aj related spoliczkowaç see policzkowaç spolszczyç see polszczyç spo∏eczeƒstwo n society spo∏ecznoÊç f community spo∏eczny aj social, societal spomi´dzy prep +G from among sponad prep +G from over sponiewieraç see poniewieraç sponsor mp sponsor sponsorowaç -ruj´ -rujesz impf sponsor spontaniczny aj spontaneous sporadyczny aj sporadic spopieliç -l´ -lisz pf, impf spopielaç reduce to ashes sporadyczny aj sporadic sporny aj debatable, controversial sporo indef quant +G a goodly amount, number, bit of sport mi sport(s) sportowy aj of sport sportowiec -wca mp athlete, sportsman

325

spory aj fair-sized sporzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf sporzàdzaç write up, draw up sposobnoÊç f opportunity sposobny aj capable sposób -sobu mi manner, way; ~ bycia way of being; w jaki ~ in what way; w ten ~ in that manner spostrzec ^strzec pf, impf spostrzegaç observe, notice spostrzegawczy aj observant spostrze˝enie n observation spoÊród prep +G from among, amidst spot´gowaç see pot´gowaç spotkaç -am -asz pf, impf spotykaç meet, come across. ~ si´ meet one another spotkanie n meeting spoufaliç -l´-lisz pf, impf spoufalaç treat with familiarity spowa˝nieç see powa˝nieç spowiadaç si´ -am -asz impf intr confess (to a priest) spowiç -wij´ -wijesz pf, impf spowijaç wrap, envelop, shroud spowiednik mp confessor spowiedê mi confession (to a priest) spowinowaciç si´ -c´ -cisz pf, impf spowinowacaç si´ become related by marriage spowity aj shrouded spowodowaç see powodowaç spoza prep +G from beyond, from behind spozieraç -am -asz impf regional glance at spo˝ycie consumption spo˝yç -˝yj´ -˝yjesz pf, impf spo˝ywaç consume spo˝ytkowaç -kuj´-kujesz pf, impf spo˝ytkowywaç -wuj´ -wujesz put to good use spo˝ywczy aj. sklep ~ food store spód spodu mi bottom, base spódnica f skirt spódniczka -czek f dim of spódnica spójnia f union, tie, bond spójnik mi -a conjunction (in grammar) spójnoÊç f coherence spójny aj compact, coherent spó∏dzielca mp cooperator spó∏dzielczoÊç f cooperative activity spó∏dzielczy aj cooperative spó∏dzielnia f cooperative (enterprise) spó∏g∏oska -sek f consonant spó∏ka -∏ek f partnership. ~ akcyjna stock-offering company, corporation spó∏kowaç -kuj´-kujesz impf copulate spór sporu mi dispute, quarrel spó˝nialstwo n tardiness spó˝niç si´ -ni´ -nisz pf, impf spó˝niaç si´ na+A be late for spó˝nienie n late arrival, delay spóêniony aj late spracowany aj tired our from work spraç ^praç pf, impf spieraç wash out, whip, thrash spragniony aj thirsty sprawa f matter, affair, concern; mieç spraw´ z+I have business with na dobrà spraw´ to be sure; nie ma sprawy no big deal; w jakiejÊ sprawie on some matter zda(wa)aç sobie spraw´ z+G realize sprawca mp Npl -y perpetrator sprawczyni fem of sprawca sprawdzalnoÊç f verfiability, testability

326

sprawdzalny aj verifiable sprawdzian mi criterion sprawdziç -dz´ -dzisz pf, impf sprawdzaç check. ~ si´ become confirmed, check out sprawiç -wi´ -wisz pf, impf sprawiaç cause, occasion, acquire. butcher (pig, etc.) sprawiedliwoÊç f justice sprawiedliwy aj just, fair. av sprawiedliwie justly sprawka -wek f prank, trick, misdeed sprawnoÊç f efficiency, proficiency sprawny aj efficient, proficient, in working condition sprawowaç -wuj´ -wujesz impf perform, discharge (duties), exercise (authority) sprawowanie n exercise (of authority) sprawozdanie n report sprawozdawca mp Npl -y reporter, commentator sprawunek -nku mi matter, errand sprecyzowaç see precyzowaç sprecyzowany aj clearly defined spreparowaç see preparowaç spr´˝arka -rek f compressor spr´˝enie n compression spr´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf spr´˝aç tense (muscles) spr´˝yna f spring spr´˝ynka -nek f dim of spr´˝yna spr´˝ynowy aj spring-operated spr´˝ysty aj springy resilient, elastic sprint mi sprint sprinter mp sprinter spropagowaç see propagowaç sprosiç -sz´ -sisz pf, impf spraszaç invite sprostaç -am -asz pf +D be equal to, be able to match, stand up to sprostowaç -tuj´-tujesz pf, wujeszimpf sprostowywaç -wuj´ -correct, rectify sprostowanie n correction sproÊnoÊç f lewdness sproÊny aj ribald, lewd, foul (language) sprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf sprowadzaç bring, import z+G from sprowokowaç see prowokowaç spróbowaç see próbowaç spróchnia∏y aj rotted, decayed spruç see pruç spryciarz mp clever guy, trickster spryciarka -rek fem of spryciarz spryskaç -am -asz pf, impf spryskiwaç -kuj´ -kujesz spray spryt mi cleverness sprytny aj clever, shrewd sprzàc ^przàç pf, impf sprz´gaç harness together, link, join sprzàtaczka -czek f cleaning lady sprzàtaç -am -asz impf, pf posprzàtaç or sprzàtnàç clean up, tidy up sprzeciw mi resistance sprzeciwiç si´ -wi´ -wisz pf, impf sprzeciwiaç si´ (+D) stand up against, resist, oppose sprzeczaç si´ -am -asz impf z +I quarrel with sprzeczka -czek f quarrel, altercation sprzecznoÊç f contradiction sprzeczny aj contrary. z +I contradictory to sprzed prep +G from before sprzedaç ^daç pf, impf sprzedawaç -daj´ -dajesz sell sprzedajny aj venal sprzedawca mp Npl -y salesman sprzedawczyni fem of sprzedawca sprzeda˝ f sale(s)

327

sprzeniewierzenie n embezzlement sprzeniewierzyç -rz´ -rzysz pf, impf sprzeniewierzaç misappropriate, embezzle sprz´g mi team (of horses) sprz´gaç see sprzàc sprz´g∏o -gie∏ n clutch sprz´t mi equipment. pl furniture, furnishings sprz´˝enie n linkage, connection spr´˝yna f spring spr´˝ynka -nek f dim of sprz´˝yna sprzyjaç -am -asz impf +D further, favor, be conducive to sprzyjajàcy aj favorable sprzymierzeniec -ƒca mp ally sprzymierzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf sprzymierzaç si´ z+I ally o.s. with sprzysiàc si´ -si´gn´ -niesz pf, impf sprzysi´gaç si´ z+I conspire with sprzysi´˝enie n conspiracy spuchlizna f swelling spuchnàç see puchnàç spust mi trigger spustoszenie n devastation spustoszyç see pustoszyç spuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf spuszczaç lower, let down, drop, let loose spuÊcizna f legacy spychaç see zepchnàç spycharka -rek f bulldozer spytaç see pytaç sraç -am -asz impf vulgar shit sraczka f us-sg vulgar the trots srebrny aj silver srebro n silver srebrzyç -rz´ -rzysz impf silver-plate. pf see posrebrzyç srebrzysty aj silvery srogi aj stern, harsh (punishment). av srogo or srodze srogoÊç f severity sroka f magpie. patrzeç jak ~ w koÊç stand staring srom mi ifnominy, disgrace sromotny aj disgraceful, ignominious. av sromotnie disgracefully sro˝yç si´ -˝´ -˝ysz impf look sternly ssaç ss´ ssiesz impf suck. pf see wyssaç ssak ma mammal ssanie n (automotive) choke ssawka -wek f sucker, proboscis stabilizacja f stabilization, stability stabilizowaç si´ -zuj´-zujesz impf, pf ustabilizowaç si´ become stabilized stabilny aj stabile stacja f station stacjonowaç -nuj´ -nujesz impf quarter (soldiers) staczaç see stoczyç staç 1 stoj´ stoisz impf, postaç pf stand. ~ otworem stand open staç 2 infin only +A na +A be up to, capable of, afford. ~ mnie na to I can afford it staç si´ stan´ stanisze pf,impf stawaç si´ -staj´ -stajesz happen, occur. +I become stadion mi stadium stadium n Gpl -iów stage stadnina f stud farm stado n herd stajnia f stable stajenny aj of stajnia stal mi steel stalowy aja of stal. (of) steel

328

stalag mi German prison camp stalagmit mi stalagmite stalaktyt mi stalagtite stale see sta∏y stalinowski aj Stalinist stalownia f steel plant sta∏a aj as f constant sta∏oÊç f steadiness, consistency, constancy, permanence sta∏y aj constant, consistent. na ~∏e for good, constantly. av stale continually stamtàd av from there stan mi state, condition. US state. byç w ~nie +infin be able to, be in a position to. ~ wojenny martial law stanàç -n´ -niesz pf, impf stawaç -staj´ -stajesz stand up. ~ w obronie (+G) stand up for. ~ po mojej stronie take my side stancja f lodgings. na ~cji in lodgings standard mi standard standardowy aj of standard stanik mi corsage. waist. bra(ssiere) stangret mp coach-driver stanis∏awowski aj Stanislavian (referring to period of last Polish king, Stanislaw August Poniatowski) stanowczy decisive, adamant, resolute. av stanowczo decidedly stanowczoÊç f resoluteness stanowiç -wi´ -wisz impf comprise, make (up) stanowisko n job, position, booth, stall stapiaç si´ see stopiç si´ stara f decl as aj old lady (mother) staraç si´ -am -asz impf, pf postaraç si´ +infin try to, endeavor. (o +A) try (for), try to get staranie n often-pl endeavor, effort, attempt staranny aj careful. av starannie carefully starcie n scuffle starczyç -czy 3p-only pf, impf starczaç (+D) suffice, be enough (for) starczy aj senile stareƒki aj dim of stary little old starka -rek f aged vodka staro- oldstarocerkiewny aj j´zyk ~ Old Church Slav(on)ic starodawny aj ancient starodruk mi old print starodrzew mi old growth of trees staromiejski aj old-town staromodny aj old-fashioned staropolski aj Old-Polish staropolszczyzna f Old Polish (language) staros∏owiaƒski aj Old-Slavic starosta mp obs starost, district head starostwo mp starost and wife staroÊcianka -nek f starost's daughter staroÊcina f starost's wife staroÊç f old age staroÊwiecki aj old-fashioned staro˝ytnoÊç f antiquity staro˝ytny aj ancient (civilization, etc.) start mi start (of race). starter mp starter startowaç -tuj´ -tujesz impf, pf wystarotwaç start staruch smp old geezer staruszek -szka mp Npl -owie old man staruszka -szek f old woman stary 1 aj old. compa aj starszy elderly. av staro. comp av starzej

329

stary 2 mp decl like aj colloq old man (father), old chap starzec -rca mi Npl old man starzeç si´ -ej´-ejesz impf, pf zestarzeç si´ grow old starzyzna f old stuff stasowaç see tasowaç statecznoÊç f staidness stateczny aj sedate, staid, sober. av statecznie sedately statek -tku mi ship statua f Gsg -uy DLsg -ui Gpl -ui statue status mi status statut mi statute statyczny aj static statysta mp extra (in a movie) statystyczny aj statistical statystyka f statistics statystyk mp statistician staw mi joint. pond stawaç staj´ stajesz impf. ~ na wysokoÊci zadania rise to the task stawiaç see postawiç stawiç si´ -wi´ -wisz pf (na +L) show up (at), report for duty stawka -wek f stake (in a wager) sta˝ mi training period sta˝ysta mp trainee stàd av from here, whence stàpaç -pi´ -piesz impf, pf stàpnàç -n´-niesz or stàpiç tread, step stchórzyç see tchórzyç stek mi steak stelmach mp carriage-builder stempel mi -a stamp stemplowaç -luj´ -lujesz impf stamp, mark stemplowy aj of spempel stenograf mp stenographer stenografia f stenography stenotypista mp stenographer stenotypistka -tek fem of stenotypista step mi steppe stepowy aj of step ster mi helm, rudder steraç am -asz pf exhaust, wear out sterczeç -cz´ -czysz impf stick out, jut out, protrude stereo- prefix stereostereofonia f stereophony stereofoniczny aj stereophonic stereotyp mi stereotype stereotypowy aj stereotypical sterowaç -ruj´ -rujesz impf +I steer (ship) sterownica f controls, guidance system sterta f pile, stack sterylizacja f sterilization sterylizowaç -zuj´ -zujesz impf sterilize sterylny aj sterile stetoskop mi stethoscope steward mp steward stewardesa f stewardess st´chlizna f mustiness, musty smell st´ch∏y aj stale, musty st´kaç -am -asz impf, pf st´knàç -n´ -niesz moan st´p mi as av phr in ~pa or ~pem at a walk

330

st´piç -pi´ -pisz pf, impf st´piaç make dull, blunt st´pieç -ieje us 3p become dull or blunt st´skniç si´ -ni´ -nisz pf be overcome with longing st´˝eç see t´˝eç st´˝enie n thickening, hardening, stiffening stiuk mi stucco st∏uc ^t∏uc pf, impf st∏ukaç trans break, shatter. ~ si´ become shattered st∏uczenie n abrasion, contusion st∏uczka -czek f us pl broken item (e.g. egg) offered at reduced prices st∏umiç -mi´ -misz pf, impf st∏umiaç stifle, muffle, suppress sto num GDL stu I stoma one hundred setny num aj hundredth sto∏ówka -wek f cafeteria stocznia f shipyard stoczniowy aj ship-building stoczyç -cz´ -czysz pf, impf staczaç roll down. ~ wojn´ wage war stodo∏a -dó∏ f stable, horse-barn stoicki aj stoic stoicyzm mi stoicism stoik mp stoic stoisko n stand, station, booth stojak mi -a stand, rack stojàcy aj standing. av phr na ~co standing stok mi slope, slant, mountainside stokroç num av a hundred times stokrotny aj a hundred fold stokrotka -tek f daisy stolarka f sg-only carpentry stolarnia f carpentry shop stolarz mp joiner, carpenter stolarski aj carpenter's stolec -lca stool (bowel movement) stolica f capital stolik mi small table, night table, end table stolnica f breadboard stolnik mp pantler (old Polish office) sto∏b mi tower, keep, dungeon sto∏eczek -czka, sto∏ek -∏ka mi foot-stool sto∏eczny aj of stolica. miasto ~ capital city sto∏owaç si´ -∏uj´ -∏ujesz impf take board sto∏owy aj of stó∏. tenis ~ table tennis sto∏ówka -wek f canteen, mess, cafeteria stomatolog mp stomatologist stomatologia f stomatology stonka -nek f potato beetle stonoga -nóg f wood-louse, centipede stop 1 alloy stop 2 excl halt stopa stóp f foot (also of verse, mountain); u stóp +G at the foot of. ~ ˝yciowa standard of living stoper mi -a stop-watch stopiç si´ -pi´ -pisz pf, impf stapiaç si´ intr melt, fuse together stopieƒ -pnia mi degree, grade. w du˝ym ~pniu to a large extent stopka -pek f fuse. ankle sock stopniowanie n gradation stopniowy aj gradual. av stopniowo stora f blind, shutter, shade storczyk mi -a orchid storpedowaç see torpedowaç

331

storturowaç see torturowaç stos mi heap, pile, pyre stosik mi dim of stos stosowaç suj´ -sujesz impf, pf zastosowaç apply stosowanie n use, application stosowany aj applied (e.g. science) stosownoÊç f suitability stosowny aj suitable, proper, a propos stosunek -nku mi often pl relation(ship). w ~nku do+G in regard or relation to. mieç ~ ( z+I) have sex (with) stosunkowy aj comparative, relative. av stosunkowo relatively stowarzyszenie n association sto˝ek -˝ka mi cone sto˝kowaty aj conical stóg stogu mi stack (of hay, etc.) stójka -jek f stand-up collar stó∏ sto∏u mi table stówa, stówka f hundred-zloty bill strach mi terror, fear straciç pf see traciç stracenie n loss. nic do ~nia nothing to lose straceniec -ƒca mp desperado strach mi fear, fright strachliwy aj fearful straciç see traciç stracony aj lost stragan mi stall, booth strajk mi strike strajkowaç -kuj´ impf, pf zastrajkowaç go on strike strapiç see trapiç strapiony a crestfallen, disconsolate straszak smp bogey, mi pop-gun, cap pistol straszliwy aj frightful, gruesome straszny aj terrible. av strasznie terribly straszyç -sz´ -szysz impf, pf przestraszyç frighten. ~ si´ become frightened straszyd∏o -de∏ n fright, scarecrow strata f loss strategia f strategy strategiczny aj strategic stratyfikacja f stratification strawa f food, (daily) fare strawnoÊç f digestibility strawny aj digestible stra˝ f guard stra˝ak mp fireman stra˝acki aj of stra˝ak stra˝nica f watchtower stra˝nik mp watchman, guard stràciç -c´ -cisz pf, impf stràcaç knock down, knock off stràk mi -a (seed, bean) pod strefa f zone stres mi stress stresowaç -suj´ -sujesz cause stress stresujàcy aj stressful streszczenie n condensation, summary streÊciç -cz´ -czysz pf,impf streszczaç condense str´czyciel mp broker, jobber str´czyç -cz´ -czysz impf broker strofa f stanza

332

sttrofowaç -fuj´ -fujesz impf scold, rebuke stroiciel mp tuner (of pianos, etc.) stroiç -oj´ -oisz impf trim, adorn, put on (expression), tune (radio, piano). ~ si´ w+L deck oneself out in strojny aj elegant(ly dressed) stromoÊç f steepness stromy aj steep. av stromo strona f side, direction, page; na stron´ over to one side po tej stronie on that side; w stron´ +G in the direction of. w tych stronach in these parts; z jednej (drugiej) strony on the one (other) hand; ze wszystkich stron from all directions stronica f page. tytu∏owa ~ title page stroniç -ni´ -nisz impf od +G avoid, keep away from stronnictwo n (political) faction stronniczy aj partial, taking sides stronnik mp partisan, follower, adherent stront mi strontium strop mi ceiling stropiç si´ -pi´ -pisz pf be disconcerted stroszyç si´ -sz´ -szysz impf ruffle (feathers) strój stroju mi dress, costume, attire stró˝ mp watchman struchla∏y aj cowardly struchleç see truchleç strucla f Christmas loaf (kind of sweet bread) struç si´ ^truç pf get food poisoning strudel -dla strudel strudziç si´ see trudziç si´ strug mi -a plane (tool) struga f stream, gush strugaç -am -asz impf whittle, plane. ~ ze wszystkich wariata make everyone look crazy struktura f structure strukturalizm mi structuralism strukturalny aj structural strumienica f spotlight strumieƒ mi -nia stream strumyk mi -a stream, rivulet struna f string (of instrument) strunowy aj of struna strup mi -a scab strupiesza∏y aj obsolete strusi aj of struÊ struÊ ma ostrich stru˝ka -˝ek f dim of struga strwoniç see trwoniç strwo˝yç see trwo˝yç strych mi attic strychnina f strychnine stryczek -czka mi halter stryj mp Npl -owie uncle (on father's side) stryjek -jka mp dim of stryj stryjenka -nek f aunt, uncle's wife strza∏ mi shot strza∏a f arrow, shaft strza∏ka -∏ek f dim of strza∏ka strzàsaç -am -asz impf, pf strzàsnàç -sn´ -Êniesz shake down (fruit from a tree, ashes from a cigarette)

333

strzec strzeg´ strze˝esz impf guard strzecha f thatch(ed roof) strzelaç see strzeliç strzelba f hunting rifle, fowling piece strzelec -lca mp shooter, rifleman strzelecki aj of strzelec or strzecstwo strzelectwo n hunting, shooting strzeliç -l´ -lisz pf, strzelaç impf shoot. prosto jak strzeli∏ straight as a shot strzelisty aj slender strzelnica f shooting range strzelniczy aj of strzelnica strzemi´ n -mienia NApl -iona stirrup strzemienne aj as n or strzemienny aj as fma one for the road strzepaç -pi´ -piesz impf, pf strzepnàç -n´ -niesz z+G flick off of strze˝ony aj guarded (e.g. parking) strz´p mi scrap (of cloth, paper) strzyc strzyg´ strzy˝esz impf, pf zastrzyc clip, cut. ~ uszami perk up one's ears strzyga f night demon, phantom strzykawka -wek f syringe strzykaç -am -asz impf, pf strzyknàç -n´ -niesz squirt. ~ mnie I have a twinge stu- hundred- as in stuprocentowy aj one hundred percent studencki aj student's student student studentka -tek fem of student studiowaç -iuj´ -iujesz impf, pf przestudiowaç (once) or wystudiowaç (thoroughly) study studium n Gpl -iów study center. pl studies studnia f well studzienka -nek f dim of studnia studziç -dz´ -dzisz impf trans cool stuk mi knock stukaç -am -asz impf, pf stuknàç -n´ -niesz bang, knock stukni´ty aj slang crazy, off one's rocker stukot mi knock, rattle stukotaç -c(z)´ -c(z)esz impf knock, rattle stulecie n Gpl -i century stuliç -l´ -lisz pf , impf stulaç roll down stu∏a f (priest's) stole stuprocentowy aj hundred-percent (likelihood, etc.) stutysi´czny aj one-hundred-thousand stwardnia∏y aj hardened stwardnieç see twardnieç stwardnienie n hardening, callosity stwarzaç see stworzyç stwierdziç -dz´ -dzisz pf, impf stwierdzaç ascertain stworzenie n creation, creature stworzyç -rz´ -rzysz pf, impf stwarzaç create stwór stworu mi creature stwórca mp creator styczeƒ -cznia mi January styczniowy aj of styczeƒ stycznoÊç f contact styczny aj touching, tangent stygmat mi stigma stygnàç -n´ -niesz impf get cold styk mi abutment, point of contact stykaç si´ see zetknàç si´ styl mi style stylista mp stylist

334

stylistyczny aj stylistic stylistyka f stylistics stylizacja f stylization stylowy aj relating to style stypa f funeral meal stypendium n stipend, fellowship stypendysta mp stipendist, fellow styropian mi styrofoam subiekt mi philos subject subiektywny aj subjective sublimacja f sublimation sublokator mp (sub)tenant subskrypcja f subscription, financial obligation substancja f substance, (physical) matter subtelnoÊç f subtlety subtelny aj subtle suchar mi -a cracker, biscuit, hardtack sucharek -rka mi rusk, biscuit suchoty pl form G -ot consumption suchy aj dry. av and av pred sucho. comp aj suchszy or bardziej ~ suczka -czek f dim of suka Sudety pl form G -ów Sudeten mountains sufiks mi suffix sufit mi ceiling sufler mp prompter (in a theater) suflerka -rek fem of sufler suflet mi souffle sufragan mp suffragan sugerowaç -ruj´ -rujesz impf, pf zasugerowaç suggest sugestia f suggestion sugestywny aj suggestive suita f suite (in music) suka f bitch (dog) sukces mi success sukcesja f succession sukcesor mp successor (to throne, etc.) sukcesywny aj successive sukienka -nek f dress sukinsyn smp son-of-a-bitch sukmana mi -a peasant coat suknia -kien f gown sukno -kien n (woolen) cloth sukienko -nek n dim of sukno sukurs m i succor su∏tan mp Npl -owie sultan sum ma catfish suma f sum, amount sumienie n conscience sumienny aj conscientious. av sumiennie conscientiously sumowaç -muj´ -mujesz impf add up sumpt mi. w∏asnym ~tem at one's own cost sunàç -n´ -niesz impf glide supe∏ -p∏a knot super interj great, super superlatyw mi superlative. wyra˝aç si´ w samych ~wach express o.s. in nothing but superlatives superlatywny aj superlative supersam mi supermarket suplement mi supplement

335

suplikant mi supplicant supozycja f supposition surdut m i frock-coat surdyna f mute (on trumpet, etc.) surma f (military) trumpet surogat mi surrogate surojadka -dek f type of edible mushroom surowica f serum surowiec -wca mi stock, staple, raw material surowcowyI aj of surowiec surowoÊç f strictness, rawness surowy aj strict, severe, harsh. raw, crude, coarse. av surowo surówka -wek f us-sg raw salad surrealistyczny aj surreal sus fma leap. daç ~sa give a leap suse∏ -s∏a ma dormouse susz mi dried fruit susza f drought suszarka -rek f drier suszarnia f drying plant suszka -szek f blotter suszony aj dried suszyç -sz´ -szysz impf, pf wysuszyç dry (trans.) suszenie n drying (clothes, fruit) sutanna f cassock sutek -tka nipple sutener mp pimp suterena f basement suty aj rich (feast), copious, bounteous. av suto richly, copiously suw mi (compression) stroke suwaç -am -asz impf push, shove, glide suwak mi -a zipper, slide. ~ logarytmiczny slide rule suweren mi sovereign (coin) suwerennoÊç f sovereignty suwerenny aj sovereign swa, swe see swój swada f volubility, glibness, eloquence swarliwy aj quarrelsome swarliwoÊç f quarrelsomeness swary pl form G -ów quarrel, strife swastyka f swastika swat mp Npl -owie matchmaker. on mi ni brat, ni ~ he's no one to me swataç -am -asz impf serve as matchmaker swatka -tek f matchmaker swawola f license, lawlessness, antics swawolny aj lawless, dissolute. frolicsome swàd sw´du mi smell of burning sw´dziç -dz´ -dzisz impf itch sweter -tra mi sweater swoboda -bód f freedom, ease swobodny aj free, easy-going swoistoÊç f individual nature swoisty aj characteristic, peculiar, sui generis swojski aj native, home-grown sworzeƒ -rznia mi bolt swój swoja swoje pron aj one's own. wiem swoje I know what I'm talking about, I have my own opinion. robiç swoje do one's own thing. sami swoi all good friends sybaryta mp sybarite

336

sybirak mp Siberian sybirski aj Siberian syciç -c´ -cisz impf sate, ~ si´ (+I) become satieted (with). pf see zasyciç syczeç see syknàç syczenie n hissing syf fma syphilis, terrible mess syfon mi siphon, siphon bottle (for dispensing soda water) sygnalizacja f signaling sygnalizowaç -zuj´ -zujesz impf signal sygna∏ mi signal, tone (telephone) sygna∏owyI aj of sygna∏ sygnatariusz mp signatory sygnatura f signature sygnet mi signet ring syjamski aj Siamese syjonizm mi Zionism syk mi hissing sykaç -am -asz or syczeç -cz´ -czysz impf, pf syknàç -n´ -niesz hiss sylaba f syllable sylabiczny aj syllabic sylabowiec -wca mi syllabic verse sylogizm mi syllogism sylwester -tra fma New Year's Eve. sylwestrowy aj of sylwester sylwetka -tek f sillouette symbioza symbiosis symbol mi symbol symboliczny aj symbolic symbolika f use of symbols symbolizm mi symbolism. symbolizowaç -zuj´-zujesz impf symbolize symetria f symmetry symetryczny aj symmetrical symfonia f symphony symfoniczny aj symphonic sympatia f liking, favor, regard; girl-friend, boy-friend sympatyczny aj sympathetic, nice sympatyk mp well-wisher symplifikacja f simplification sympozjum n symposium symptom mi symptom symptomatyczny aj symptomatic symulacja f simulation symulowaç -luj´ -lujesz impf feign, simulate symultaniczny aj simultaneous syn mp LVsg -u, Npl -owie son synagoga f synagogue synchroniczny aj synchronic, synchronous syndyk mp legal adviser syndykat mi syndicate synek -nka, syneczek -czka, synuÊ -sia mp dims of syn synod mi synod synodalny aj synodal synonim mi synonym synomiczny aj synonymous synoptyk mp weather forecaster synoptyka f weather forecasting synostwo mp son and wife

337

synowa aj as f daughter-in-law syntaktyczny aj syntactic syntetyczny aj synthetic (language) synteza f synthesis sypaç -pi´ -piesz impf, pf posypaç pour, sprinkle. pf see also nasypaç, usypaç, sypnàç sypiaç -am -asz impf freq sleep (regularly) sypialnia f Gpl -lƒ or -ni bedroom sypialny aj for sleeping; wagon ~ sleeping car (on train) sypki aj granular sypaç -pi´ -piesz impf, pf sypnàç -n´ -niesz spill, pour (granular substance), sprinkle syrena f siren, mermaid syrop mi syrup system mi system systemowy aj systemic systematyczny aj systematic syty aj satieted. av syto sytoÊç f satiety sytuacja f situation sytuowaç -uuj´ -uujesz impf, pf usytuowaç locate, situate syzyfowy aj Sisyphean (labor)

SZ szabas, szabat mi Sabbath szabasowy aj of szabas szabelka -lek dim of szabla szaber -bru mi looting szabla f sabre szablista mp fencer specializing in saber szablon mi cliché szablonowy aj trite szabrowaç -ruj´-rujesz impf loot szabrownik mp looter szach mp Npl -owie shah szachista mp chess-player szachowaç -chuj´ -chujesz impf check (in chess) szachownica f chess-board szachowy aj of szachy szachraj mp swindler szachrowaç -ruj´ -rujesz impf swindle szachy pl form G -ów chess szacowaç -cuj´ -cujesz impf, oszacowaç pf appraise, estimate szacunek -nku mi us-sg respect, esteem szacunkowy aj estimated, approximate szafa f cupboard, cabinent. grajàca ~ music box szafka -fek f dim of szafa szafir mi sapphire szafot mi scaffold (for executions) szafowaç -fuj´ -fujesz impf squander szafran mi saffron szafranowy aj of szafron szajka -jek f gang, band, ring szakal ma jackal szal mi shawl szala f scale (for weighing) szaleç -ej´ -ejesz impf, oszaleç pf go crazy, rage, be in frenzy szalenie av terribly szaleniec -ƒca mp manman

338

szaleƒstwo madness szaleƒczy aj insane, frenzied szalet mi chalet. public toilet szalik mi -a scarf szalony aj mad, crazy. av szalenie szalowaç -luj´ -lujesz impf cover with boards szalupa f sloop sza∏ mi madness, frenzy, fury sza∏as mi hut, cabin sza∏wia f salvia szaman mp shaman szamotaç si´ -c(z)´ -c(z)esz impf z+I grapple, tussle, struggle with szamotanina f scuffle szampan fma champagne szampaƒski aj of szampan szampon mi shampoo szaniec -ƒca mi earthwork szanowaç -nuj´ -nujesz impf, pf uszanowaç respect, esteem szanowany aj respected szanowny aj respected, esteemed szansa f NApl -e often pl chance. równe ~se even odds szanta f chanty szanta˝ mi blackmail, extortion szanta˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf blackmail szanujàcy si´ aj self-respecting szarada f charade szaraƒcza f Gpl -y locust szarawary pl form G -ów galligaskins szargaç -am -asz impf soil szarlatan mp charlatan. szarlataneria f quackery szarlotka -tek f charlotte (pastry) szarmancki aj gallant szarotka f edelweiss szarówka -wek f gray of the day szarpaç -pi´ -piesz impf, pf szarpnàç -n´ -niesz yank, jerk, tug, wrench. ~ kogoÊ za w∏osy yank s.o. by the hair. ~ si´ tussle szarpanina f struggle, tussle szarpany aj plucked (instrument) szaruga f bad weather szaroÊç f grayness, drabness szary aj gray, drab. av szaro szarzeç -eje us 3p impf, zszarzeç pf turn grey szarzyzna f drabness, grayness szar˝a f (cavalry) charge, attack szar˝owaç -˝uj´ -˝ujesz impf charge, attack szasnàç -sn´ -Êniesz pf, impf szastaç -am -asz rustle, . +I squander szasz∏yk mi shishkabob szata f vestment, pl attire szatan mp Satan szataƒski aj of szatan szatnia f Gpl -i cloakroom szatniarz mp cloakroom attendant szatniarka -rek fem of szatniarz szatyn mp auburn-haired person szatynka -nek fem of szatyn szczapa f chip, sliver szczaw mi -wiu sorrel

339

szczawiowy aj of szczaw. zupa ~wa sorrel soup szczàtek -tku mi remnant, pl remains szczàtkowy aj residual, vestigial szczebel -bla mi Gpl -i rung, rank, level. rozmowy na najwy˝szym ~blu talks at the highest level szczebiot mi chirp szczebiotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf, pf zaszczebiotaç chirp, twitter szczebiotka -tek f chatterbox szczecina f hog bristles szczególnoÊç. w ~noÊci in particular szczególny aj particular. av szczególnie particularly. f szczegó∏ mi detail szczegó∏owy detailed. av szczególówo in detail szczekaç -am -asz impf bark szczelina f slit, chink, crack szczelny aj tight (fitting), air-tight. av szczelnie tightly (shut) szczeniak ma pup szczeniàtko -tek n dim of szczeni´, szczeniak szczeniç si´ -ni´ -nisz impf have pups szczeni´ -´cia n pup. see szczeniak szczeni´cy aj of szczeni´, szczeniak szczep mi tribe, shoot (of plant) szczepiç -pi´ -pisz pf, impf szczepiaç link, join, fasten together, graft szczepionka -nek f grafting, innoculation szczerba f notch, nick, dent szczerbaty aj notched, nicked, jagged szczerbiç -bi´ -bisz impf nick, dent szczerbiec -bca mi coronation sword of Poland szczeroz∏oty aj pure gold szczery aj sincere. av szczerze szczeroÊç f sincerity szczerzyç -rz´ -rzysz impf . ~ z´by show one's teeth szcz´dziç -dz´ -dzisz impf often-neg spare, stint, grudge szcz´ka f jaw szcz´kaç -am -asz impf, pf szcz´knàç -n´ -niesz clang szcz´koÊcisk mi lockjaw szcz´sny see szcz´Êliwy Êcz´Êciarz mp lucky person szcz´Êcie happiness, fortune, good luck. na ~ fortunately, for good luck. ze ~Êcia from happiness; ca∏e ~, ˝e.. it's a good thing that... sz´Êç Bo˝e phr God speed szcz´Êliwy aj happy, fortunate. av szcz´Êliwie happily, successfully szczodry aj generous szczodroÊç f generosity szczoteczka -czek f dim of szczotka szczotka -tek f (hair) brush szczotkowaç -kuj´ -kujesz impf brush szczuç -uj´ -ujesz impf, pf poszczuç sic (dog) szczud∏o -de∏ us pl stilt szczupak ma pike (fish) szczupleç -lej´-lejesz impf grow slim szczup∏y aj thin, slender szczur ma rat szczurzy aj of szczur szczutek -tka mi fillip, flip szczyciç si´ -c´ -cisz impf z+G be proud of szczygiel -gla ma goldfinch szczypaç -am -asz impf, pf szczypnàç -n´ -niesz pinch szczypanka -nek f tuck (in clothing)

340

szczypawka -wek f earwig szczypce pl form G -piec pincers, pliers, tongs szczypczyki pl form dim of szczypce szczypiorek -rku mi chives szczypnàç see szczypaç szczypta f pinch (of snuff, salt, etc.) szczyt mi summit, peak, height. godziny ~tu peak hours of usage szczytowy aj of szczyt szczytny aj laudable szczytowanie n orgasm szczytowy aj peak szed∏ see iÊç szef mp Npl -owie boss szefostwo management, leadership szefowa fem of szef szejk mp Npl -owie sheik szelàg mi -a farthing szelest mi rustle szelesnàç -sn´ -Êniesz pf, impf szeleÊciç -szcz´ -Êcisz +I rustle szelf mi ocean shelf szelka -lek f us pl suspender szelma f rogue, rascal szemraç -rz´ -rzesz impf babble, mutter szemrany aj questionable (enterprise) szept mi whisper szepnàç -n´ -niesz pf, impf szeptaç -c(z)´ -(c)zesz szereg mi row, a number of szeregowy aj rank and file. as mp enlisted man szeregowiec -wca ma rank-and-file soldier szermierka f or szermierstwo n fencing (with foils) szermierczy aj of szermierstwo szermierz mp fencer, swordsman szeroki aj wide, broad. av szeroko. comp aj szerszy. comp av szerzej szerokoÊç aj width szerszeƒ ma hornet szeryf mp sheriff (U.S.) szerzyç -rz´ -rzysz impf disseminate, diffuse, broaden, widen. ~ si´ become broader, wider szesnastka. reif num sixteen szesnasty num aj sixteenth szesnaÊcie num GDL -nastu I -nastoma sixteen. szeÊcian mi cube szeÊcienny aj cubic szeÊciobok, szeÊciokàt mi hexagon szeÊcioletni aj six-year-old szeÊç num GDL -u I -oma or -u six szóstka reif num a six, number six szósty num aj sixth szeÊçdziesiàt num GDL -si´ciu L -si´cioma or -u sixty. num aj szeÊçdziesiàty sixtieth szew szwu mi seam szewc mp shoemaker, cobbler. klàç jak ~ swear like a trouper. pijany jak ~ drunk as a skunk szewski aj of szewc szezlong mi chaise longue szkalowaç -luj´ -luesz impf slander szkapa f nag, jade szkaplerz mi -a scapular szkarada f eyesore szkaradny aj hideous, repulsive szkarlatyna f scarlet fever

341

szkatu∏a f chest, casket szkatu∏ka -∏ek f dim of szkatu∏a szkic mi essay, study szkicowaç -cuj´ -cujesz impf, pf naszkicowaç sketch, outline szkielet mi skeleton szkieletowy aj skeletal szkie∏ko -∏ek n small glass object, watch lens szklaneczka -czek f dim of szklanka szklanka -nek f glass szklany see szk∏o szklarski aj of szklarstwo, szklarz szklarstwo n glazing (trade) szklarz mp glazier szklarnia f Gpl -rƒ or -rni greenhouse szklarstwo n glaziery szkliç -l´ -lisz impf, pf oszkliç glaze. ~ si´ glisten, sparkle szklisty aj glassy szkliwo n glaze szk∏o szkie∏ n glass. szk∏a kontaktowe contact lenses szklany aj glass, of glass szkoda szkód f harm, loss. interj too bad szkodliwoÊç f harmfulness szkodliwy aj pernicious, harmful szkodnictwo n sabotage szkodnik mp damage-doer, ma insect pest szkodziç dz´ -dzisz impf, pf zaszkodziç +D harm. nie szkodzi don't worry, it's O.K. szkoliç -l´ -lisz impf, pf wyszkoliç train szkolenie n schooling, training szkolnictwo n education, school system szkolny aj of szko∏a. lata ~ne school years szko∏a szkó∏ f school szkó∏ka -∏ek f dim of szko∏a szkopu∏ mi hitch, snag szkó∏ka -∏ek f dim of szko∏a. (plant) nursery szkuner mi schooner szkwa∏ mi squall szlaban mi -a bar, barrier (at r.r. crossing) szlachecki aj noble szlachcic mp nobleman, gentleman szlachcianka -nek fem noblewoman, gentlewoman szlachecki aj of szlachta noble szlachectwo n nobility szlachetny aj noble, high-minded; metal ~ precious metal szlachta f nobility, gentry szlafrok mi robe szlag mp the Devil. niech to ~ trafi!, ~ by to trafi∏! the Devil take it! hang it all! szlagier -gra mi hit song szlak mi route, trail szlam mi sludge szlauch mi -a rubber hose szlif mi cut (of a gem) szlifowaç -fuj´ -fujesz impf cut (gem), polish szlifa f epaulette szlifierka -rek f polishing machine szlifierstwo n diamond cutting szlifierz mp diamond-cutter szloch mi sob szlochaç -am -asz impf, pf zaszlochaç sob

342

sz∏a, sz∏o, sz∏y, etc. see iÊç szmaciany aj rag-paper szmaciarz mp rag-picker szmal mi slang dough (money) szmaragd mi emerald szmaragdowy aj of szmaragd szmat mi ~ drogi a fair piece (distance) szmata mi rag szmatka -tek f dim of szmata szmat∏awiec -wca mi rag (newspaper) szmelc mi scrap-iron, junk szmer mi murmur szmergiel -gla mi emery szminka -nek f lipstick szminkowaç si´ -kuj´ -kujesz impf put lipstick on szmira f trashy play aor film szmugiel -glu mi smuggling, contraband szmugler mp smuggler szmuglowaç -luj´ -lujesz impf smuggle sznur mi -a string sznurek -mi -a (shoe) lace sznurowaç -ruj´ -rujesz impf lace up sznurowad∏o -de∏ n shoe-string sznycel -cla mi cutlet, rissole, snitzel sznyt m i elegance, style, fashion szofer mp driver, chauffeur szoferka -rek fem of szofer driver's cabin szok mi shock szokowaç -kuj´ -kujesz impf, pf zaszokowaç shock szop ma raccoon szopa f shop, shed szopka -pek f creche szopenowski aj by or relating to Chopin szorowaç -ruj´-rujesz impf, impf wyszorowaç -ruj´ -rujesz scour, scrub szorstki aj rough, coarse szorty pl form G -ów shorts, trunks szosa f highway szosowy aj of szosa szowinista mp chauvinist szowinizm mi chauvinism szósty num aj sixth szóstka reif num six szpachla spatula szpaklowaç -luj´-lujesz impf spackle szpada f (duelling) sword szpadel -dla spade szpadzista mp swordsman szpagat mi kind of strong thread. splits (in gymnastics) szpak ma starling szpakowaty aj grizzled, turning gray szpaler mi double row of trees or people on both sides of road szpalta f column (in printing) szpan mi slang extravagance, conspicuous consumption szpanowaç -nuj´ -nujesz impf put on the ritz szpara f chink, crevice szparag mi asparagus szparga∏ mi scrap of paper

343

szpatu∏ka -lek f tongue-depresser szpeciç -c´ -cisz impf disfigure, deface. pf see oszpeciç szperacz mp sniper, scout szperaç -am -asz impf rummage, poke about. pf see wyszperaç szpetny aj ugly, unsightly szpetota f ugliness szpic mi point, peak (clothing, hair) szpicel -cla mp plain-clothes policeman, informer spiclowaç -luj´ -lujesz impf act as informer szpicruta f riding whip, riding crop szpiczasty aj pointy, peaked (cap) szpieg mp spy szpiegostwo n espionage szpiegowaç -guj´ -gujesz impf spy on szpiegowski aj of szpiegostwo szpik mi marrow szpikowaç -kuj´ -kujesz impf, pf naszpikowaç lard, stuff szpilka -lek f pin. wysokie ~ki high heels szpinak mi spinach szpital mi -a hospital szpitalny aj of szpital szpon mi -a talon szprot ma sprat szpulka -lek f bobbin, spool szrapnel mi shrapnel szreƒ f covering of ice szron mi hoar-frost sztab mi mil (military) staff sztabowy aj of sztab sztabowiec -wca mp staff officer sztacheta f rail(ing). pl picket fence sztafeta f relay (race) sztaluga f easel sztambuch mi album sztandar mi standard (flag), banner sztanga f sports weight, bar-bells sztangista mp weight-lifter sztok mi. pijany w ~ blind drunk sztokfisz ma cod sztorc mi. ~cem on end sztorm mi storm, squall sztormowy aj of sztorm sztruks mi us-sg corduroy sztruksowy aj of sztruks sztubacki aj school-boy's (prank, etc.) sztucer mi -a carbine rifle sztuciec -çca mi utensil. pl knife, fork, and spoon sztucznoÊç f artificiality sztuczny aj artificial sztuka f art, trick, play (theatrical). piece, article of production, head of cattle sztuczka -czek f trick, artifice sztukmistrz mp performer, juggler, conjurer szturcchaç -am -asz impf, pf szturchnàç -n´ -niesz poke, jab szturchaniec -ƒca mi poke, jab szturm mi mil assault szturmowaç -muj´ -mujesz impf storm, assault szturmak mi -a blunderbuss sztych mi thrust, shove. point of sword

344

sztyk mi -a bayonet sztylet mi stiletto sztywnieç -ej´-ejesz impf, pf zeszytwnieç stiffer sztywny aj stiff, rigid szuba f fur coat szubienica f gallows szubrawiec -wca mp blackguard szufel -fla mi scoop szuflada f drawer szufladka -dek f dim of szuflada szuja f vulg scoundrel szukaç -am -asz impf +G search for, look for. pf see odszukaç, znaleêç szuler mp card-sharp szum mi noise szumieç -mi us-3p impf make noise, resound szumny aj noisy, boisterous, grand, sumptuous szumowina f froth, scum szczuraç -am -asz impf, pf szurnàç -n´ -niesz shuffle, scrape szus mi schuss (skiing) szusowaç -suj´ -sujesz impf schuss szuwar mi us pl bulrush szwab smp Kraut (German) szwadron mi squadron szwagier -gra mp Npl -owie brother-in-law szwagierka -rek f sister-in-law szwajcar mp verger Szwajcaria f Switzerland Szwajcar mp Swiss man Szwajcarka -rek fem of Szwajcar szwajcarski aj Swiss szwank mi injury, loss szwankowaç -kuj´-kujesz impf be deficient szwargot mi jabber szwargotaç -c(z)´ -c(z)zesz impf jabber Szwecja f Sweden Szwed mp Swede Szwedka -dek fem of Szwed szwedzki Swedish. av po ~dzki in Swedish szwindel -dlu mi swindling szwindlarz mp swindler szwindlowaç -luj´ -lujesz impf swindle szyb mi mineshaft szyba f pane, windshield szybka -bek f dim of szyba szybciutki aj dim of szybki good and quick szybki aj quick, swift. comp aj szybszy. comp av szybciej szybkoÊciowy aj rapid-fire szybkoÊç speed, rapidity szybowaç -buj´ -bujesz impf glide szybowiec -wca mi glider szybownictwo n gliding szych mi tinsel szychta a shit (of workers) szycie n sewing. maszyna do ~cia sewing machine szyç -szyj´ -szyjesz impf, pf uszyç sew szyde∏ko -∏ek Gpl -∏ek crocheting needle szyderca mp scoffer szyderczy aj mocking

345

szyderstwo n scoffing, mockery szyd∏o -de∏ n awl szydziç -dz´ -dzisz impf z+G scoff at, mock szyfon mi chiffon szyfr mi code, cipher szyja f neck szyjka -jek f dim of szyja szyk 1 mi order, array szyk 2 mi sg-only style, smartnes szykowny aj stylish, smart szykana f us pl harrassment, chicanery szykowaç -kuj´ -kujesz impf ready, prepare, array szyld mi sign szyling fma shilling szympans ma chimpanze szyna f rail szynk mi tap-room, saloon szynka -nek f ham szynkarz mp bar-keeper szynkwas mi counter (in a bar) szynszyla f chinchilla szyper -pra mp skipper (of ship) szypu∏ka -∏ek f stalk szyszak mi casque (pointed helmet) szyszka -szek f pine-cone. big-shot, bigwig

 -Ê indefinite suffix Êciana f wall Êcianka -nek f dim of Êciana Êciàç zetn´ zetniesz pf, impf Êcinac cut down, cut off, exact (taxes), slang grade badly. ~ g∏ow´ behead Êciàgacz mi -a contractor (muscle), featherstitch, turnbuckle Êciàgawka -wek f crib sheet Êciàgaç -am -asz impf, pf Êciàgnàç -n´ -niesz pull down, pull off, collect. crib, tap (wire) Êciec ^ciec pf, impf Êciekaç trickle, drip Êcieg mi stitch Êciek aj often-pl sewage Êcieliç -l´ -lisz impf = s∏aç 1 Êciemnieç see ciemnieç Êcienny aj of Êciana. zegar ~ wall clock Êcieraç see zetrzeç Êcierka -rek f dishrag Êcierny aj abrasive. papier ~ sand or emery paper Êcierpieç see cierpieç Êcierpnàç see cierpnàç Êcierwo n carcass, carrion ÊcieÊniç see cieÊniç Êcie˝ka -˝ek f path Êci´cie n beheading Êci´gno -gien n tendon, sinew Êci´ty aj cut down Êcigacz mi -a torpedo boat Êcigaç -am -asz impf hunt, pursue, chase, investigate Êciganie investigation. organy ~nia investigative authorities Êció∏ka f forest cover Êcisk mi crush, crowd, throng, press(ing) Êcis∏y aj precise, exact. av ÊciÊle

346

Êcis∏oÊç precision Êciciskaç -am -asz impf, pf Êcisnàç -sn´ -Êniesz press, squeeze, grasp. ~ si´ contract (heart) Êciszyç -cz´ -szysz pf, impf Êciszaç silence Êlad mi trace, track. Êladowy aj vestigial Êlamazara smp or fem sluggard Êlamazarny aj sluggish, listless Êlaz mi mallow Âlàsk mi Silesia. Êlàski aj Silesian Êledczy aj investigative Êledziç -dz´ -dzisz impf trace, follow Êledziona f spleen Êledztwo n investigation Êledê ma herring Êledzik -ma dim of Êledê Êledziowy aj of Êledê Êlepiec mp -pca blind man Êlepnàç -n´ -niesz impf, pf oÊlepnàç go blind Êlepota f blindness Êlepy aj blind. ~ ulica dead end. ~ od s∏oƒca blind from the sun. as mo blind person. av Êlepo Êl´czeç -cz´ -czysz impf drudge, plod Êliczny aj lovely. av Êlicznie. dzi´kuj´ ~ thank you kindly Êlimaczek -czka ma dim of Êlimak Êlimamaczy aj of Êlimak Êlimak ma snail Êlina f spit, saliva Êlinka -nek f dim of Êlina Êlinowy aj of Êlina Êliniak mi -a bib Êlinianka -nek f saliva gland Êliski aj (od+G) slippery (from) ÊliskoÊç f slipperiness Êliwa f plum tree Êliwka -wek f plum Êliwowica f plum brandy Êlizg mi sled run, underside of ski Êlizgacz mi -a slipper Êlizgaç si´ -am -asz impf slip, slide, skim (over a surface) Êlizgawka -wek f skating rink Êlub mi wedding, pl vows Êlubny aj of Êlub Êlubiç -bi´ -bisz impf, pf poÊlubiç wed, marry Êlubowaç -buj´ -bujesz impf, pf poÊlubowaç vow Êlusarski aj of Êlusarstwo, Êlusarz Êlusarstwo n iron-working, locksmithing Êlusarz mp iron-worker, locksmith Êluz mi mucous Êluza f sluice Êmiaç si´ -iej´-iejesz impf, pf zaÊmiaç si´ z +G laugh at Êmia∏ek mp -kowie daredevil Êmia∏oÊç f boldness Êmia∏y aj bold, brave. av Êmia∏o Êmiech mi laughter. ze ~chu from laughter Êmieciarz m p rag-picker Êmieciç -c´ -cisz impf make mess, scatter garbage Êmieç 1 mi -a NGApl -i us pl trash, garbage Êmieç 2 Êmiem Êmiesz impf dare, venture

347

Êmierç f death Êmierdzàcy aj stinking Êmierdzieç -dz´ -dzisz impf stink Êmierdziel ma skunk, stinker Êmierdziuch smp stinker, fma smelly cheese Êmiertelnik mp mortal ÊmiertelnoÊç f mortality, rate of death Êmiertelny aj deadly, fatal, mortal. av Êmiertelnie mortally ÊmiesznoÊç f ridiculousness Êmieszny aj funny, ludicrous, ridiculous Êmieszyç -sz´ -szysz impf amuse. pf see rozÊmieszyç Êmietana f (sour) cream Êmietanka f sweet cream ÊmietankowyI aj of Êmietanka Êmietniczka -czek f dustpan Êmietnik mi refuse dump Êmietnisko n aug of Êmietnik Êmiga f sail of a windmill Êmig∏o -gie∏ n propeller Êmig∏oÊç f slenderness Êmig∏owiec -wca mi helicopter Êmig∏y aj slender Êmigaç -am -asz impf, pf Êmignàç -n´ -niesz flit, swish Êmigus-dyngus phr Monday after Easter, water-prank day Êniadaç -am -asz impf eat breakfast Êniadanie n breakfast. jeÊç na ~ have for breakfast. przy ~niu. dim Êniadanko ~niowy Êniady aj dusky, swarthy Êniedê f patina, vertigris Êniç si´ -Êni 3p-only impf, pf przyÊniç si´ +D appear (to s.o.) in a dream. ani mi si´ Êni I wouldn't dream of it Ênieg mi snow Êniegowy aj of Ênieg Ênieguliczka -czek f snowberry Ênie˝ka -˝ek f snowball Ênie˝ny aj. p∏atek ~ snowflake Ênie˝yca f snow-storm Ênie˝ysty aj snowy, snow-covered Êpiàcy aj sleepy Êpiàczka f sg-only sleeping sickness Êpichlerz = Êpichrz, spichrz Êpieszny aj quick, hasty, hurried Êpieszyç or spieszyç -sz´ -szysz impf, pf poÊpieszyç or pospieszyç trans hurry, hasten. ~ si´ rush, be in a hurry, make haste Êpiew mi singing Êpiewaç -am -asz impf, pf zaÊpiewaç sing Êpiewak mp singer, ma song-bird Êpiewaczka -czek fem of Êpiewak Êpiewnik mi -a song-book Êpiewny aj melodious, songful Êpioch semi-ers sleepy-head Êpiwór -wora mi sleeping bag Êredni aj medium, average. av Êrednio on the average Êrednica f diameter Êrednik mi -a semicolon Êrednio- prefix midÊredniowiecze n Middle Ages Êredniowieczny aj Medieval Êre˝oga f haze

348

Êroda Êród f Wednesday Êrodowy aj of Êroda Êrodek mi -a often-pl center, means, substance. ~kiem +G in the middle of. do Êrodka (to) inside. ~ki dewizowe hard-currency resources. ~ki masowego przekazu mass media. ~ki do ˝ycia means of support Êrodkowy aj central Êrodowisko n environment, surroundings, milieu Êrodowiskowy aj of Êrodowisko Êród prep +G amidst Êród- prefix midÊródlàdowy aj inland Êródmiejski aj of ÊródmieÊcie ÊródmieÊcie n downtown Êródziemnomorski aj Mediterranean Êruba f screw, bolt Êrubka -bek f dim of Êruba Êrubokr´t mi screwdriver Êrubowaç -buj´-bujesz impf screw Êrubowy aj of Êruba Êrut mi shot, buckshot. gruby ~ buckshot Êwiadczenie n certificate Êwiadczyç -czy us-3p im,pf o +L indicate, testify to. pf see zaÊwiadczyç Êwiadectwo n evidence, certificate Êwiadek -dka mp Npl -owie witness Êwiadkowaç -kuj´ -kujesz impf bear witness to ÊwiadomoÊç f consciousness, knowledge Êwiadomy aj +G conscious of. av Êwiadomie consciously Êwiat mi -a Dsg -u Lsg Êwiecie world. na Êwiecie in the world Êwiatek -tku mi dim of Êwiat Êwiate∏ko -∏ek n dim of Êwiat∏o Êwiat∏o mi L Êwietle light. w Êwietle +G in light of Êwiat∏och∏onny aj light-absorbing Êwiat∏omierz mi -a photometer Êwiat∏oczu∏y aj photosensitive Êwiat∏odruk mi photocopy Êwiat∏oÊç f light, brightness Êwiat∏y aj enlightened Êwiat∏owstr´t mi photophobia Êwiatoburca mp earth-shaker Êwiatopoglàd mi world-view Êwiatowiec -wca mp man of the world Êwiatowy aj of Êwiat Êwiàteczny aj holiday, festival Êwiàtek -tka mp carved saint in a roadside shrine Êwiàtobliwy see Êwi´tobliwy Êwiàtynia f temple Êwider -dra mi drill, bore Êwidrowaç -ruj´ -rujesz impf drill, bore Êwieca f candle Êwieczka -czek f dim of Êwieca Êwieciç -c´ -cisz impf shine. ~ si´ shine, give off light Êwiecide∏ko n bauble, trinket, gew-gaw, knick-knack Êwiecki aj lay, mp laic Êwiecznik mi -a chandelier Êwiekra -kier f mother-in-law Êwiergot mi twitter Êwiergotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf twitter Êwierczyna f spruce forest Êwierk mi -a spruce

349

Êwierzba f scab Êwierzbiç -bi 3p-only itch Êwierszcz ma cricket Êwietle see Êwiat∏o Êwietlica f club-room Êwietlik ma glow-worm Êwietlisty aj full of light Êwietlny aj luminous Êwietny aj excellent, fine, great, wonderful, splendid. av Êwietnie great, wonderful Êwie˝y aj Nmppl -y fresh. av Êwie˝o recently Êwie˝utki aj dim of Êwie˝y good and fresh, real fresh Êwie˝oÊç freshness Êwi´cenie n consecration (of a priest) Êwi´ciç -c´ -cisz impf observe (a holiday, anniversary, etc.), consecrate. ~ si´. coÊ si´ Êwi´ci something is up Êwi´cie av of Êwi´ty. ~ przekonany perfectly certain Êwi´cone aj as n Easter table, Easter delicacies Êwi´to Êwiàt n holiday Êwi´tobliwy aj pious, saintly Êwi´tojaƒski aj St. John's. chleb ~ carob Êwi´tokradca mp sacrilegious person Êwi´tokradztwo n sacrilege Êwi´toszek -szka smp hypocrite Êwi´toszka -szek fem of Êwi´toszek Êwi´toÊç f holy thing Êwi´towaç -tuj´ -tujesz impf celebrate holiday Êwi´ty aj holy, sacred, mp saint. av Êwi´cie Êwinia f pig, swine, fig bastard Êwiniarz mp swineherd Êwiƒka -nek f dim of Êwinia. ~ƒka morska guinea pig Êwiƒski aj of Êwinia Êwinina f pork Êwiniobicie n pig-slaughtering Êwintuch smp scoundrel, swine Êwiƒstwo n abomination, rotten act Êwir fma slang. dostaç ~ra go mad Êwist mi whistle Êwistaç -szcz´ -szczesz impf, pf Êwisnàç -sn´ -Êniesz whistle Êwistek -tka mi scrap of paper Êwisnàç see Êwistaç Êwistak ma marmot, woodchuck Êwit mi dawn, daybreak; o Êwicie at daybreak; skoro ~ as soon as it was light Êwitaç -a us-3p pf, zaÊwitaç impf dawn, break (of day) Êwitezianka -nek f water-nymph (living in Lake Âwiteê)

T tabaka f snuff. tabaczka f dim of tabaka tabakierka f snuff-box tabela f table, chart tabelka -lek f table (chart) tabletka -tek f tablet tablica f blackboard tabliczka -czek f plate, sign, tablet tabor mi supply train, camp taboret mi stool tabu n indecl taboo

350

taca f tray taczki pl form G -czek wheel-barrow tafla -fel f tile, slab, pane, panel tafelka -lek f dim of tafla taiç taj´ taisz impf secrete, hide, conceal. pf see utaiç, zataiç tajaç taje us 3p melt tajemnica f secret tajemniczoÊç f secretiveness tajemniczy aj mysterious, secretive tajemny aj secret tajga f taiga tajniak mp secret police operative tajnik mi secret thing. ~ki natury secrets of nature tajnoÊç f secrecy tajny aj secret tak yes, thus, so, as. i tak even so, anyway nie tak not right, the matter. tak czy siak one way or another. tak samo in the same way. tak..., jak... as... as... tak˝e av also taki pron aj such (a), so; coÊ ~kiego you don't say. jako ~ as such. ~ m∏ody so young. ~ sam the same taki˝ empha pron aj. ~ to Êwiat that's the way things are tako av. jako tako so so taksa f fee taksowaç -suj´ -sujesz impf appraise, set fee taksówka -wek f taxi, cab taksówkarz mp cab driver takt mi tact. beat (of music). w takt +D to the beat of taktyka f sg-only tactics taktyczny aj tactical tak˝e av also, as well tal mi thallium talar fma thaler (silver coin) talent mi (do +G) talent, gift (for) talerz mi -a plate talerzyk mi -a dim of talerz talia f waist. deck of cards talk mi talc talmudyzm mi talmudic talon mi coupon tam av there tama f dam, dike, weir tamowaç -muj´ -mujesz impf, pf zatamowaç dam up, stop, obstruct tamburyn mi tambourine tampon mi tampon tamtejszy pron aj local, of that place tamten tamta tamto pron aj that (other, far off, over there) tamt´dy av that (other) way tancbuda f dance hall tancerz dancer tancerka -rek fem of tancerz tandeta f shoddy piece of goods tandetny aj shoddy tango n tango tani aj cheap. av tanio cheaply taniec mi -ƒca dance

351

taneczny aj of taniec. muzyka ~ dance music tanieç -ieje us 3p get cheaper tanina f tannin tankowaç -kuj´ -kujesz impf fill tank. slang get drunk tankowiec -wca mi tanker (ship) tantiema f royalty taƒcowaç -cuj´ -cujesz impf = taƒczyç taƒczyç -cz´ -czysz impf, pf potaƒczyç or zataƒczyç dance tapczan mi -a daybed, convertible sofa tapeta f us pl wall-paper tapetowy aj of tapeta tapetowaç -tuj´-tujesz impf, pf wytapetowaç wall-paper tapicer mp uphosterer, wall-paper hanger tapicerka f upholstering tapicerski aj of tapicerka tapair ma tapir tara f tare (weight) taraban mi -a large drum tarakan ma cockroach taran mi battering ram taranowaç -nuj´ -nujesz batter tarantu∏a f tarantula tarapaty pl form G -ów trouble taras mi terrace, covered porch tarasowaç -suj´ -sujesz impf, pf zatarasowaç block(ade) tarcica f lumber tarcie n friction tarcza f shield tarczowy aj of tarcza tarczyca f thyroid gland targ mi market. na ~gu at market targaç -am -asz impf, pf targnàç -n´-niesz pull, tug, drag. ~ za w∏osy tug by the hair targowy aj of targ targnàç see targaç targowaç -guj´ -gujesz impf z +I trade with. ~ si´ haggle over. pf see wytargowaç targowisko n marketplace, cattle market tarka -rek f grater tarlisko n spawning ground tar∏, tar∏a, etc. see trzeç tar∏o -re∏ n grater tarmosiç -sz´ -sisz impf pull this way and that tarnina f blackthorn tarowaç -ruj´ -rujesz impf tare (compensate for weight) tarpan ma tarpan (extinct wild horse) tartak mi sawmill tartaczny aj of tartak taryfa f rate, scale (of charges), tariff tarzaç si´ -am -asz impf wallow tasak mi -a cleaver, chopping knife tasiemiec -mca ma tapeworm, serial feature tasiemcowy aj of tasiemiec. powieÊç ~wa serialized novel tasiekma -mek f dim of taÊma tasowaç -suj´ -sujesz impf, pf stasowaç shuffle (cards) taszczyç -cz´ -czysz impf drag. lug. ~ si´ drag self along taÊma f tape, ribbon taÊmowy aj of taÊma tata mp colloq dad tatuÊ mp affec daddy

352

tatarak mi sweet flag tatar mp Npl -owie Tatar tatarski aj of tatar tatarka f buckwheat tatarczany aj of tatarka taternictwo n tourism in the Tatra mountains taterniczka -czek fem of taternik taternik mp mountaineer Tatry pl form G -tr Tatra mountains tatrzaƒski aj Tatra tatua˝ mi tatoo tatuowaç -uuj´ -uujesz impf tatoo tatuÊ mp daddy. see tata taxi f or n indecl "taksi"taxi, cab tawerna f tavern tchawica f windpipe, trachea tchnàç -n´-niesz impf or pf breath, inspire, infuse tchnienie n gasp tchórz mp coward tchórzliwy aj cowardly tchórzostwo n cowardice tchórzyç -rz´ -rzysz impf, pf stchórzyç turn coward tchu see dech teatr theater teatralny aj theatrical teatrzyk mi dim of teatr techniczny aj technical technik mp technician technika f technology technikum n technical institute technokrata mp technocrat technologia f technology teczka -czek f briefcase tedy av then, therefore tegoroczny aj of this or that year teina f teine teizm mi theism teka f briefcase, portfolio teksas mi denim. pl jeans tekst mi text, textbook tekstylia pl form G -iów textiles tekstylny aj textile tektura f cardboard tekturowy aj of tektur telefax mi (tele)fax telefon mi telephone (call) telefoniczny aj telephonic telefonista mp telephone operator telefonistka -tek fem of telefonista telefoniczny aj telephonic telefonowaç -nuj´ -nujesz impf, pf zatelefonowaç telephone telegraf mi telegraph telegraficzny aj telegraphic telegrafia telegraphy telegram mi telegram telekomunikacja f telecommunication(s) telekomunikacyjny aj of telekomunikacja teleks mi telex

353

telemetria f telemetry telepatia f telepathy teleskop mi telescope teleturniej mi television quiz show telewidz mp Npl -owie television viewer telewizja f television telewizyjny aj of telewizja telewizor mi -a television set temat mi subject. na ~ +G on the subject of tematowy aj of temat. thematic tematyczny aj thematic tematyka f thematics tematyka f subject matter temblak mi sling tempera f tempera temperament mi temperament temperatura f temperature, fever temperowaç -ruj´ -rujesz impf sharpen (pencil). temper tempo n tempo temu av part ago ten ta to pron aj this, that, the one just mentioned tendencja f tendency tendencyjny aj tendentious tenis fma tennis tenisista mp tennis player tenisowy aj of tenis tenisówka -wek f tennis shoe, sneaker tenor mp or mi tenor, tenor voice ten˝e ta˝e to˝e pron aj the same teokracja f theocracy teolog mp Npl -owieor -dzy theologist teologia f theology teologiczny aj theological teoretyczny aj theoretical teoretyk mp theoretician teoria f theory teozofia f theosophy terakota f terra cotta terapia f therapy teraz av now teraêniejszoÊç f the present teraêniejszy aj present. czas ~ present tense tercet mi trio tercja f third (musical scale) teren aj area, region, sphere, field. praca w ~nie field work terenowy aj of teren terier ma terrier terkotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf rattle, clatter termiczny aj thermal termin mi term, deadline terminowy aj of termin. on-time terminal mi (bus, computer) terminal terminarz mi (written) agenda terminologia f terminology termit ma termite termodynamika f thermodynamics termofor mi -a hot water bottle termojàdrowy aj thermonuclear

354

termometr mi thermometer termoplastyczny aj thermoplastic termos mi thermos termostat mi thermostat terpentyna f terpentine terror mi terror teroryzm mi terrorism terroryzowaç -zuj´ -zujesz impf terrorize terytoria f territory terytorialny aj territorial terytorium n Gpl -iów territory test mi questionnaire, quiz testowaç -tuj´ -tujesz impf conduct questionnaire or quiz testament mi will, testament testator mp testator teÊciowa aj as f mother-in-law teÊç mp Npl -owie father-in-law, pl parents-in-law tetrarcha mp tetrarch teza f thesis tezaurus mi thesaurus te˝ av also, too, either t´cza f rainbo t´czowy aj of t´cza t´czówka -wek f iris (of eye) t´dy av this way t´gi aj stout, sturdy t´goÊç f stoutness t´pak smp dullard t´piciel mp exterminator t´piç -pi´ -pisz impf make dull . wipe out, extirpate t´pieç -ej´ -ejesz impf, pf st´pieç grow dull t´pota f dullness t´py aj dull (literally or figuratively). av t´po t´skniç -ni´ -nisz impf, pf zat´skniç do+G or za+I long for, hanker after t´skno av pred (+D, do +G) ~ mi do ciebie I miss you t´sknota f longing t´skny aj full of longing. av t´skno qv t´tent mi beat (of drums, hooves, etc.) t´tniak mi -a aneurism t´tnica f artery t´tniczka -czek f secondary artery t´tniç -ni´ -nisz impf beat, pulsate. ~ ˝yciem pulsate with life t´tno n heartbeat t´˝ec -˝ca mi tetanus, lockjaw t´˝eç -eje impf us 3p, pf st´˝eç thicken, stiffen t´˝enie n coagulation t´˝yç -˝´ -˝ysz clot, coagulate tfu exclam phooey tiara f tiara tik mi tic tiul mi tuille tkaç -am -asz impf weave tkacki aj of tkactwo, tkacz tkactwo n weaving, weaver's trade tkacz mp weaver tkaczka -czek fem of tkacz tkaç -am -asz impf, pf utkaç weave tkanka -nek f tissue

355

tkanina f (woven) fabric tkliwoÊç f tenderness tkliwy aj tender, loving, affectionate tknàç see tykaç tkwiç -wi´ -wisz impf, pf utkwiç lie, stick in, be rooted, be inherent tle see t∏o tleç tli 3p-only smoulder tlen mi oxygen tlennowy aj of tlen tlenek -nku mi oxide. tleniç -i 3p-only oxidize, dye blond tliç (si´) -i 3p-only zatliç (si´) smoulder t∏o n background. na tle +G against the background of t∏amsiç -sz´ -sisz impf, pf wyt∏amsiç crumple, wrinkle, stifle, smother t∏oczek -czka mi piston t∏oczny aj crowded. pressure (pump, etc.). pred av t∏oczno crowded t∏oczyç -cz´ -czysz impf, press, print, stamp. ~ si´ huddle, throng. pf see st∏oczyç, wyt∏oczyç t∏ok mi throng, press, crowd. piston t∏okowy aj of t∏ok t∏uc t∏uk´ t∏uczesz tluk∏ impf, pf pot∏uc or st∏uc break, shatter. ~ si´ batter, bang, bump along t∏uczek -czka mi pestle t∏uczeƒ -cznia mi crushed rock, gravel t∏um mi crowd, throng t∏umacz mp translator t∏umaczka -czek fem of t∏umacz t∏umaczyç -cz´ -czysz impf, pf przet∏umaczyç translate or wyt∏umaczyç pf explain t∏umaczenie n translation t∏umiç -mi´ -misz impf stifel, suppress t∏umik mi -a (automotive) muffler t∏umny aj numerous t∏usty aj fatty. comp aj cz´stszy. av czysto t∏uszcz mi fat, grease t∏uszczowy aj of t∏uszcz t∏uszczak mi -a lipoma t∏uÊciç t∏uszcz´ t∏uÊcisz impf grease t∏uÊcioch smp fatty tnàcy aj pap cutting, stinging to conj then. see also ten ta to toaleta f toilet, toilette toaletowy aj of toaleta toaletka -tek f dressing table toast mi (drinking) toast tobó∏ -bo∏u bundle toczeniec -ƒca mi lupus toczony aj rolled toczyç -cz´ -czysz impf, pf potoczyç trans roll, carry on, conduct (war). intr ~ si´ flow, roll, go along, happen, take place toczyd∏o -de∏ n grinding stone toga f toga tok mi course. w ~ku +G in the course of tokaj mi Tokay wine tokarka -rek f lathe tokarski aj of tokarstwo, tokarz tokarstwo n turning (on lathe) tokarz mp turner, lathe-operator toksyczny aj toxic toksyna f toxin tolerancja f tolerance

356

tolerancyjny aj tolerant tolerowaç -ruj´ -rujesz impf tolerate toluen mi toluene tom mi volume tombak mi tombac (cheap metal) ton mi tone tonalny aj tonal tona f ton tonacja f tonal quality tona˝ mi tonnage tonàç -n´ -niesz impf, pf utonàç intr drown, sink toniczny aj tonic (stress, verse) tonik mi tonic (beverage) tonika f tonic (in musical scale) toƒ f depth topaz mi topaz topiç -pi´ -pisz impf, pf utopiç trans drown. ~ si´ be drowned topiel f deep water topielec -lca mp drowned man topielica -fem of topielec topka -pek f package (of salt) topnieç -ieje us 3p melt topografia f topography topograficzny aj of topografia topola f poplar topoli aj of topola topologia f topology toporek -rka mi hatchet toporny aj rough, coarse topos mi topos, commonplace topór -pora mi ax, cleaver tor mi track, way, path torebka -bek f handbag, purse torba -reb f bag torbacz ma marsupial torbiel mi -a cyst torf mi peat torfowisko n peat bog torfowiec -wca mi sphagnum moss tornado n tornado tornister -stra mi school-bag torowaç -ruj´ -rujesz impf, pfutoworwaç. ~ komuÊ drog´ clear a path for s.o. torpeda f torpedo torpedowaç -duj´-dujesz impf, pf storpedowaç torpedo tors mi torso torsje pl form G -sji nausea tort mi layer cake tortowy aj of tort tortownica f cake-pan tortura f oft pl torture torturowaç -ruj´-rujesz impf, pf storturowaç torture Toruƒ mi -a Torun toruƒski aj of Toruƒ tost mi toast (baked bread). mi toaster totalitarny aj totalitarian totalitaryzm mi totalitarianism totalizator fma sweepstakes, parimutuel betting totalny aj total

357

totem mi totem tote˝ av conj therefore, for that reason, so it was that totolotek -tka fma kind of sports lottery towar goods, product towarowy aj commodity, freight (train) towarzyski aj social towarzystwo n company, society. dotrzymaç ~wa keep s.o. company. w ~wie +G in the company of towarzysz mp comrade towarzyszka -szeka fem of towarzysz towarzyszyç -sz´ -szysz +D accompany to˝samoÊç f identity trabant fma 1 satellite. 2 brand of East German minicar trachoma f trachoma (worms) traciç -c´ -cisz impf, straciç or utraciç pf lose tradycja f tradition. tradycyjny aj traditional traf mi blind chance, luck. ~fem by blind luck trafiç -fi´ -fisz pf, impf trafiaç hit (the mark), find (one's way). ~ na kogoÊ come upon, meet with, encounter s.o. trafnoÊç f accuracy, relevance trafny aj accurate, well-aimed tragarz mp porter tragedia f tragedy tragiczny aj tragic tragik mp tragedian tragikomedia f tragicomedy trakcja f traction drive trakt mi high road. w ~kcie +G in the course of traktat mi treatise, treaty traktor mi -a tractor traktorzysta mp tractor driver traktowaç -tuj´ -tujesz impf, pf potraktowaç treat, handle tra∏ mi trawl(ing) tra∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf trawl tra∏owiec -wca mi trawler trampek -pka mi us pl canvas shoes trampolina f trampoline tramwaj mi trolley, street car tramwajowy aj of tramwaj tran mi cod-liver oil trans mi trance transakcja f transaction transatlantycki aj transatlantic transformacja f transformation transformowaç -muj´ -mujesz impf transform transformator mi -a (electrical) transformer transfuzja f transfusion transkrypcja f transcription transmisja f transmission, broadcasting transparent mi banner transport mi shipment, transportation transportowaç -tuj´ -tujesz impf transport tranzystor mi -a transistor tranzyt mi transit tranzytowy aj of tranzyt. wiza ~wa transit visa trap mi gangplank traper -pra mp (American) trapper trapez mi trapeze trapiç -pi´ -pisz impf, pf strapiç torment, afflict, grieve, worry. ~ si´ +I worry about

358

trapista mp Trappist monk trasa f route trata f draft tratowaç -tuj´ -tujesz impf trample tratwa -tew f raft tratewka -wek f dim of tratwa trauma f trauma traumatyczny aj traumatic trawa f grass trawka -wek f dim of trawa. colloq marijuana trawestacja f travesty trawiasty aj grassy trawiç -wi´ -wisz impf, pf strawiç digest trawienie n digestion trawler mi trawler trawnik mi -a lawn tràba f trumpet, trunk (elephant) tràbka -bek f dim of tràba tràbiç -bi´ -bisz impf trumpet tràciç -c´ -cisz pf, impf tràcaç knock, nudge tràd mi si-only leprosy tr´dowaty aj leprous trefl fma club (in cards) trefny aj ritually unclean trel mi trill trema f stage-fright, jitters tren mi threnody, lament. train (of dress) trencz mi -a trench coat trend mi trend trener mp trainer, coach trening mi training (session), workout treningowy aj of trening trenowaç -nuj´ -nujesz impf, pf potrenowaç train s.o. or o.s. trepka -pek f sandal treser mp trainer (of animals) tresowaç -suj´ -sujesz impf, pf wytresowaç -suj´ -sujesz train, tame, break in (an animal) tresura f training treÊciwy aj rich in content treÊç f contents trezor mi lock-box tr´bacz mp trumpeter tr´dowaty aj leprous trik mi trick, fake trikowy aj of trik. ~we zdj´cie trick shot triumf = tryumf trochej mi trochee troch´ indef quant (+G) a little or bit (of). po ~chu, po ~sze a little bit trocina f sawdust troç f kind of salmon trofeum n us pl trophy (of war, the hunt, etc.) troiç si´ troj´ troisz impf, pf potroiç si´ intrans triple trojaczki pl form G -ów triplets trojaki num aj three-fold troje coll num trojga three. we ~ as a threesome trolej mi trolley trolejbus mi trolley-bus tron mi throne tronowy aj of tron

359

trop mi scent, track, spoor. trope (figure of speech) tropik mi us pl tropic tropikalny aj tropical tropiç -pi´ -pisz impf hunt, trail, track. pf see wytropiç tropik mi often-ol tropic, pl tropics tropikalny aj tropical troska -sek f care, concern troskliwoÊç f care, concern troskliwy aj thoughtful, considerate troszeczka f a little bit, a tiny bit troszczyç si´ -cz´ -czysz impf, pf zatroszczyç si´ o+A care about, take care of, look after troszk´ dim of troch´ qv trójca f trinity trójdzielny aj tripartite trójka reif num a three trója f aug of trója a three (grade) trójkàt mi triangle trójkàtny aj triangular trójmiasto n tri-city area; in Poland: Gdaƒsk, Gdynia, Sopot trójnasób. phr w ~ trebly trójnóg mi tripod trójp∏atowiec -wca mi triplane trójskok mi triple jump trójwiersz mi triplet (verse) trójwymiarowy aj three-dimensional trójzg∏oskowy aj trisyllabic truchleç -ej´ -ejesz impf, pf struchleç take fright trucht mi jog trot truciciel mp poisoner trucizna f poison truç truj´ trujesz impf, pf otruç, struç poison, molest, haunt. ~ komuÊ ˝ycie be the bane of s.o.'s life. pf see also zatruç trud mi. trouble, difficulty. bez ~du without difficulty. z ~dem with difficulty trudniç -ni´ -nisz impf, pf zatrudniç employ. ~ si´ be employed, engaged trudno av pred +D, (+infin) it is difficult for, hard for. ~ mi powiedzieç it's hard for me to say. ~ coll tough luck trudnoÊç f difficulty trudny aj difficult, av and av pred trudno trudziç si´ -dz´ -dzisz impf, pf strudziç si´ si´ toil. pf exhaust o.s. from work trufla f truffle trujàcy aj poisonous trumna -mien f coffin trunek -nku mi drink, beverage trup ma corpse trupi aj of trup trupa f troupe truskawka -wek f strawberry truskawkowy aj of truskawka truteƒ ma drone (bee) trwaç -a 3p-only impf, pf potrwaç last trwa∏oÊç f constancy trwa∏y aj constant. av trwale trwoga trwóg f fright, anxiety, dismay trwoniç -ni´ -nisz impf, pf strwoniç waste, squander trwo˝yç -˝´-˝ysz impf, pf strwo˝yç frighten, scare trwo˝liwy aj faint-hearted trwo˝ny aj anxious tryb mi (normal) procedure, routine. ~ ˝ycia lifestyle. ~ rozkazujàcy imperative mood

360

trybula f chervil trybun mp tribune trybuna f tribune (platform) trybuna∏ mi tribunal trybut mi tribute trychinoza f trichinosis trygonometria f trigonometry tryk ma ram trykot mi tricot, light shirt trylogia f trilogy trymestr mi trimester tryper -pra facv an gonorrhea tryptyk mi triptych tryskaç -am -asz impf, pf trysnàç -sn´ -Êniesz gush, squirt tryumf mi triumph tryumfalny aj triumphal tryumfowaç -fuj´-fujesz impf triumph trymfalny aj triumphal trywialnoÊç f triviality trywialny aj trivial trzask mi smack, clap trzaskaç -am -asz impf trzasnàç -sn´ -Êniesz +I slam, shake (head, etc.); ~ g∏owà shake one's head trzàÊç -trz´s´ trz´siesz trzàsl trz´Êli impf, pf zatrzàÊç shake. ~ si´ tremble trzcina f reed, cane trzcinowy aj of trzcina trzeba av pred (+infin) it's necessary, one must. +G there's a need for; ~ ci czegoÊ? do you need anything? trzebiç -bi´ -bisz impf, pf wytrzebiç clear cut (trees). geld, spay. extirpate, destroy trzechlecie n three-year anniversary trzechsetny aj threehundredth trzeci num aj third trzeciorz´dny aj third-rate trzeç tr´ trzesz tar∏ impf rub. pf see wytrzeç, zetrzeç trzepaczka -czek f carpet beater trzepaç -pi´ -piesz impf, pf trzepnàç -n´-niesz beat, hit trzepak mi -a carpet-hanger trzepotaç -oc´ -ocesz impf, pf zatrzepotaç flutter trzeszczeç -y 3p-only crack, crunch trzewik -a lady-s slipper trzewiczek -czka mi dim of trzewik trzewny aj visceral trzeêwiç -wi´ -wisz impf trans sober s.o. up trzeêwoÊç f sobriety, level-headedness trzeêwy aj sober trz´sawisko n bog, quagmire trz´sienie n quake, shaking. ~ ziemi earthquake trzmiel ma bumblebee trznadel -dla ma bunting trzoda trzód f herd, flock. ~ chlewna swine, pigs trzon mi trunk, stem, core trzonowy aj zàb ~ molar trzonek -nka mi handle (of tool or implement) trzpieƒ mi pivot trzpiot smp scatter-brain trzustka -tek f pancreas trzustkowy aj pancreatic trzy trzej GL trzech D trzem I trzema three trzeci aj third trzydniowy aj three-day

361

trzydniówka -wek f three-day affair trzydziestka -tek reif num the number thirty trzydziestolecie n thirty-year anniversary trzydziestoletni aj thirty-year-old trzydziesty num aj thirtieth trzydzieÊçí num GDL trzydziestu I trzydziestoma or -u thirty trzydziesty num aj thirtieth trzykrotny aj triple trzyletni aj three-year-old trzymaç -am -asz, pf potrzymaç hold, support, keep. ~ czyjàÊ stron´ take someone's side. ~krótko keep on a short leash. ~ si´ hold up. trzymaj si´! take it easy! trzynastka f the number thirteen trzynastowieczny aj thirteenth-century trzynasty num aj thirteenth trzynaÊcie -nastu I -nastoma thirteen trzynaÊcioro coll num thirteen trzyosobowy aj three-person trzypi´trowy aj three-storey trzysta num GDL trzysta I trzystoma three hundred trzytygodniowy aj three-week's tu, tutaj av here tuba f megaphone. tuba tubka -bek f tube (of toothpaste, etc.) tubalny aj stentorian tubylczy aj of tubylec tubylec -lca mp local inhabitant tucz mi fattening (of animals) tucznik ma porker tuczny aj fat(tened), ready of slaughter tuczyç -cz´ -czysz impf fatten. pf see utuczyç tudzie˝ av likewise tuk mi marrow tukan ma toucan tuleja f (mechanical) barrel, sleeve, bushing tuliç -l´ -lisz impf, pf utuliç hug, cuddle. ~ si´ do+G cuddle up to tulipan mi -a tulip tu∏acz mp wanderer tu∏aczka -czek f wandering tu∏aç si´ -am -asz impf po+L wander about tu∏ów tu∏owia mi thorax tumak ma marten tuman mi cloud (of dust) tumaniç -ni´ -nisz impf, pf otumaniç daze, stupefy, drug tumult mi tumult, uproar tundra f tundra tunel mi tunnel tunelowy aj of tunel tuƒczyk ma tunny tupaç -pi´ -piesz impf, pf tupnàç -n´ -niesz stamp (feet) tupet mi cheek, nerve tupnàç see tupaç tupot mi tramp tupotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf tramp, stamp tur ma aurochs tura f tour (of duty) turban mi turban turbina f turbine turbinowy aj of turbina

362

turboÊmig∏owiec -wca mi turbojet Turczynka -nek fem of Turek turecki aj Turkish Turek -rka mp Turk turkot mi rumble, rattle turkotaç -c(z)e us 3p rattle, rumble turkus mi turquoise turkusowy aj of turkus  turniej mi tourney turniejowy aj of turniej turnus mi batch of people turoƒ ma turon (Christmas caroller dressed as horned animal) turysta mp tourist turystka -tek fem of turysta turystyka f sg-only tourism turystyczny aj tourist tusz mi mascara. touche (in fencing). shower tusza f corpulence tuszowaç -szuj´ -szujesz impf hush up. pf see zatuszowaç tutaj =tu av here tutejszy aj of this place, as mp local inhabitant tuz fac an ace (in cards). as mp big deal tuzin mi -a dozen tu˝ av close by. ~obok right alongside. tu˝ tu˝ real close twa, twej, twà = twoja, twojeje, twojà twardnieç -eje us-3p harden twardog∏owy aj impervious to reason. twardog∏ówka -wek f hard-headed person twardy aj hard, deep (sleep). comp aj twardszy. av twardo. comp av twardziej twaróg -rogu mi dry cottage cheese twarz f face; jest ci do ~rzy it suits you, matches your face, complexion. twarzyczka -czek f dim of twarz twierdza f fortress twierdzàcy aj affirmative twierdzenie n assertion, statement twierdziç -dz´ -dzisz impf, pf stwierdziç state, say, assert twoja, twoje, etc. see twój tworzenie n creation tworzyç -rz´ -rzysz impf, pf utworzyç create, form, comprise. pf see also stworzyç tworzywo n material. ~ sztuczne plastic twój twoja twoje poss pron your (sg. informal) twór tworu mi creature. composition twórca mp Npl -y creator twórczoÊç f creativity twórczy aj creative ty ciebie ci´ tobie tobà you (sg. informal) tyczka -czek pole. skok o ~czce pole-vault tyczkarz mp pole-vaulter tyczyç -cz´ -czysz impf stake out, mark. ~ si´ +G concern. co si´ tyczy +G as far as X is concerned tyç tyj´ tyjesz impf, pf utyç grow fat tydzieƒ tygodnia mi week tygodniowy aj of tydzieƒ tyfus mi typhus tygiel -gla mi crucible tygodnik mi -a weekly (periodical) tygodniowy aj of tydzieƒ weekly. av tygodniowo on a weekly basis tygrys ma tiger tygrysi aj of tygrys

363

tygrysica tigress tyk mi tick (of clock) tykaç 1 -am -asz impf, pf tknàç -n´ -niesz touch, (mentally) hurt tykaç 2 am -asz or tykotaç -oc(z)´ -oc(z)esz impf, pf tyknàç -n´ -niesz tick tykaç 3 -am -asz impf address with ty tykwa f gourd tyle indef num GDL tylu as many, as much, so many, so much. dwa razy tyle two times as much. tyle... co... as (so many, much) as. tyle... ile... as many as; so much of a..., as a .... tyle, ˝e except that, albeit tylekroç av as many times, as often tylko aj only, nothing but tylny aj back, rear ty∏ mi back, rear. do ~∏u to the back, rear. ku ~owi toward the rear. z ~∏u in the back ty∏ek -∏ku mi bottom, backside tym bardziej av phr all the more tym samym av phr at the same stroke, by virtue of the same tymczasem av in the meantime, conj while tymczasowy aj provisional, temporary tymianek -nku mi thyme tynk mi plaster tynkarz mp plasterer tynkowy aj of tynkarz typ mi type, sort. mp character typowy aj typical typografia f typography typograficzny aj typographical typologia f typology typowaç -puj´ -pujesz impf, pf wytypowaç designate, pick tyraç am -asz impf slave (work hard) tyrada f tirade tyran mp tyrant tyrania f tyranny tyranizowaç -zuj´ -zujesz impf tyrannize tyrolski aj Tyrolean tysiàc num and mi -a Gpl -i´cy thousand tysi´czny aj thousandth tysiàcletni aj thousand-year-old tysiàczek -czka mi colloq a thousand tytan mp Titan tytaniczny aj titanic tytoniowy aj of tytoƒ tytoƒ mi tobacco tytularny aj titular tytu∏ mi title. ~∏em +G by way of tytu∏owy aj of tytu∏ tytu∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf address, call by title tzn. = to znaczy that means, that is to say, i.e. tzw. = tak zwany so-called

U u prep +G at, near, by u- verbal prefix indicating: a certain amount or to a certain extent, as in ujÊç go off a ways; elimination, as in usunàç eliminate; off, away from, as in u∏amaç break off a bit. uaktywniç -ni´ -nisz pf, impf uaktywniaç make active, activate ubarwiç -wi´ -wisz pf, impf ubarwiaç color (a story) ubarwienie n coloration ubawiç see bawiç

364

ubek mp security police worker (from urzàd bezpieczeƒstwa) ubezpieczenie n insurance ubezpieczyç -cz´ -czysz pf, impf ubezpieczaç insure. ~ si´ insure self, be insured ubezw∏asnowolniç -ni´ -nisz pf, impf uwalniaç deprive of freedom ubiec ^biec or ubiegnàç -n´ -niesz pf, impf ubiegaç run off a ways ubiegaç si´ -am -asz o +A try for, be a candidate for ubieg∏y aj last, past (month, etc.) ubieliç -l´ -lisz pf, impf ubielaç whiten ubieraç (si´) see ubraç (si´) ubikacja f sanitary facilities ubiór -bioru mi clothes, attire ubli˝yç -˝´ -zisz pf, impf ubli˝aç +D insult ub∏agaç -am -asz pf obtain by pleading ub∏ociç -c´ -cisz pf muddy ubocze n out-of-the-way place uboczny a marginal, accessory, incidental, tangential. produkt ~ by-product ubogi aj poor, needy, indigent ubolewaç -am -asz impf regret ubolewanie n regret ubo˝eç -ej´ -ejesz impf, zubo˝eç pf grow poor ubo˝yç -˝´ -˝ysz impf impoverish ubój -boju mi slaughter ubóstwiç -wi´ -wisz pf, ubóstwiaç idolize, deify ubóstwo n poverty ubóÊç ^bóÊç pf prod ubraç ^braç pf, impf ubieraç (w +A) dress (in). ~ si´ dress oneself ubranie n clothing, attire ubraniowy aj of ubranie ubrany dressed. dobrze ubrany well dressed ubyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf ubywaç be missing. 3p +G be less of. uby∏o wody water was lost ubytek -tku mi lessening, loss uca∏owaç see ca∏owaç uchlaç si´ -lej´ -lejesz pf slang get drunk ucho NApl uszy Gpl uszu Dpl uszu Ipl uszami ear uszny aural uchodziç -dz´ -dzisz za+A pass for uchodêca mp refugee uchowaç -am -asz pf safeguard, protect uchroniç -ni´ -niesz pf, impf uchraniaç protect uchwaliç -l´-lisz pf, impf uchwalaç pass (a law) uchwa∏a f resolution uchwyciç -c´ -cisz pf observe, grasp, perceive uchwyt mi handle, grip uchwytny aj perceptible uchybiç -bi´ -bisz pf, impf uchybiaç transgress, infringe +D on uchybienie n transgression, infringement uchyliç -l´ -lisz pf, impf uchylaç leave open, leave ajar. +G tip (e.g. hat). ~ si´ przed+I avoid uchylony aj ajar (door, curtain) uciàç ^ciàç pf, impf ucinaç clip, cut off uciàgnàç -n´ -niesz pf draw off (wine, etc.) ucià˝liwy aj burdensome ucichnàç -n´ -niesz pf, impf ucichaç quiet down uciec ^ciec pf, uciekaç impf escape, run away uciecha f delight, joy, enjoyment uciekinier mp escapee ucieleÊniç -ni´ -nisz pf, impf ucieleÊniaç embody uciemi´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf uciemi´˝aç repress ucieraç see utrzeç

365

ucierpieç -pi´ -pisz pf suffer pain or loss ucieszyç (si´) see cieszyç (si´) ucinaç see uciàç ucisk mi oppression uciskaç -am -asz impf, pf ucisnàç -sn´ -Êniesz oppress uciszyç -sz´ -szysz pf, impf uciszaç quiet, calm s.o. uciÊniony aj oppressed ucywilizowaç see cywilizowaç uczciç uczcz´ uczcisz pf honor uczciwy aj honest uczciwoÊç f honesty, integrity uczelnia f (higher) school uczelniany aj of uczelnia uczeƒ -cznia mo Npl -owie pupil, school-age student uczennica fem of uczenni uczniowski aj pupil's uczepiç -pi´ -pisz pf, impf uczepiaç attach, fasten uczesaç see czesaç uczesanie n hairdo uczestnictwo n participation uczestniczyç -cz´ -czysz impf w +L take part in uczestnik mp participant uczestniczka -czek fem of uczestnik uczony aj scholarly, learned, mp Npl uczeni scholar ucz´szczaç -am -asz do+G attend, frequent ucz∏owieczyç -cz´ -czysz pf, ucz∏owieczaç humanize uczniak smp pupil (in school) uczniowski aj from uczeƒ uczony aj as mp scholar uczta f banquet ucztowaç -tuj´ -tujesz impf participate in feast uczucie n feeling uczuciowy aj emotional, sentimental uczuliç -l´ -lisz pf, impf uczullaç sensitize uczulenie n sensitivity, allergy uczyç -cz´ -czysz impf, pf nauczyç +G teach. ~ si´ study, pf learn. pf see also wyuczyç uczynek -nka mi deed; dobry ~ good deed uczyniç see czyniç uczynnoÊç f helpfulness uczynny aj helpful uczytelniç -ni´ -nisz pf, impf uczytelniaç make legible udaç ^daç pf, udawaç -daj´ impf pretend. ~ si´ +D) be successful. uda∏o mu si´ he succeeded. ~ si´ do+G head for, go to, embark on udany aj successful udar mi (sun) stroke udaremniç -ni´ -nisz pf, impf udaremniaç frustrate, neutralize, render fruitless udeptaç -pc(z)´ -pc(z)esz pf, impf udeptywaç -tuj´ -tujesz trample, trod down uderzajàcy aj striking uderzyç -rz´-rzysz pf, impf uderzaç strike, collide. ~ si´ o+A knock, bump against uderzenie n strike, stroke ud∏awiç si´ -wi´ -wisz pf, impf ud∏awiaç si´ choke udo n thigh udko -dek n drumstick udobruchaç -am -asz impf appease, calm down, win over udogodniç -ni´ -nisz pf, impf udogadniaç facilitate, make easy udogodnienie n convenience udokumentowaç see dokumentowaç udomowiç -wi´ -wisz pf, impf udomawiaç tame, house-break (animal)

366

udosonalenie n improvement, perfection udoskonaliç -l´ -lisz pf, impf udoskonalaç perfect, improve udost´pniç -ni´-nisz pf, impf udost´pniaç make available +D to udowodniç -ni´-nisz pf, impf udowadniaç prove udowy aj femoral udój -doju mi milking, amount of milk produced udramatyzowaç see dramatyzowaç udrapowaç see drapowaç udr´czenie n torment udr´czyç -cz´ -czysz pf, impf udr´czaç torment udr´ka f torment, anguish udro˝niç -ni´ -nisz pf, impf udra˝niaç make passable udry. phr iÊç z kimÊ na udry be at daggers drawn with s.o. udrzeç ^drzeç pf, impf udzieraç z+I quarrel, squabble with uduchowienie n spiritualization uduchowiony aj spiritualized udusiç (si´) see dusiç (si´) udzia∏ mi share, allotment, contribution; braç ~ w +L take part in udzia∏owiec -wca mp shareholder udziec udêca mi haunch, leg (of lamb, etc.) udzieliç -l´ -lisz pf, impf udzielaç +G (+D) give, provide, impart (to). ~ korepetycji tutor. ~ si´ +D be affected by. udzieli∏ nam si´ jego entuzjazm we shared his enthusiasm udzielny aj independent, sovereign udziwniç -ni´ -nisz pf, impf udziwniaç make strange udêwig mi maximum load udêwignàç -n´ -niesz pf manage to lift ufaç -am -asz impf, pf zaufaç trust ufarbowaç see farbowaç ufnoÊç f trustfulness ufny aj trustful UFO "ufo" UFO, unidentified flying object uformowaç see formowaç ufortyfikowaç see fortyfikowaç ufundowaç see fundowaç uganiaç (si´) see ganiaç (si´) ugasiç see gasiç ugiàç ^giàç pf, impf uginaç bend, yield. ~ si´ be deflected ugier -gra mi ochre ugnieÊç ^gnieÊç pf, impf ugniotaç beat down, press into shape ugoda f reconciliation, pact ugodowy aj conciliatory ugodziç -dz´ -dzisz pf w+A hit, strike on. ~ si´ +I come to terms with ugoÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf ugaszczaç trans treat to, be hospitable to ugotowaç see gotowaç ugór -goru mi fallow land ugruntowaç -tuj´ -tujesz pf, impf ugruntowywaç -wuj´ -wujesz ground, found, base ugrupowanie n formation, group, coalition ugryêç ~gryêç pf bite (off). phr coÊgo ugryz∏o something got into him ugrzeczniony aj complaisant ugrzàêç ^grzàêç or ugrz´znàç -n´-niesz pf get stuck uhonorowaç see honorowaç uiÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf uiszczaç pay, discharge ujadaç -am -asz impf bark, bay ujarzmiç -mi´-misz pf, impf ujarzmiaç subjugate ujawniç -ni´-nisz pf, impf ujawniaç reveal ujàç -jm´-jmiesz pf, impf ujmowaç -muj´ -mujesz take hold, encompass, comprise ujechaç ^jechaç pf travel a piece ujednoliciç -c´ -cisz pf, impf ujednolicaç standardize

367

ujemny aj negative ujeêdziç -jeêdê´ -jeêdzisz pf, impf uje˝d˝aç break (horse) uje˝d˝alnia f riding school, horse-breakingground uj´cie n conceptualization ujma f disparagement, discredit ujmowaç see ujàç ujmujàcy aj engaging, winsome, winning (smile) ujrzeç -rz´-rzysz pf glimpse, catch sight of ujÊcie n mouth of river, outlet ujÊç ^iÊç pf, impf uchodziç -dz´ -dzisz walk a bit, walk off. +G avoid, escape. ~ Êmierci escape death. +D get away with. nie ujdzie mu to he won't get away with it ukamieniowaç -iuj´ -iujesz pf stone to death ukaraç see karaç ukatrupiç -pi´ -pisz pf kill, murder ukazaç -˝´ -˝esz pf, impf ukazywaç -zuj´ -zujesz show, present, indicate. ~ si´ appear ukàsiç -sz´ -sisz pf sting, bite (of insect) ukàszenie n sting, bite ukierunkowaç -kuj´ -kujesz pf, ukierunkowywaç -wuj´ -wujesz impf give direction to ukisiç see kisiç uklepaç -pi´ -piesz pf, impf uklepywaç -puj´ -pujesz flatten down ukl´knàç -n´ -niesz pf kneel down uk∏ad mi system, setup, pact uk∏adaç -am -asz impf build (with blocks), lay, plan. see u∏o˝yç uk∏adnoÊç f affability uk∏adny aj affable uk∏on mi nod, bow uk∏ucie n prick, sting uk∏uç see k∏uç ukochany aj beloved ukoiç see koiç ukojenie n alleviation, relief from pain uko∏ysany aj rocked ukonkretniç -ni´ -nisz pf, impf ukonkretniaç make concrete ukonstytuowaç see konstytuowaç ukoƒczenie n conclusion, final stage ukoƒczyç pf -cz´ -czysz finish (school, etc.) ukojenie n soothing ukoronowaç see koronowaç ukorzeniç si´ -ni´ -nisz pf, impf ukorzeniaç si´ put down roots ukorzeniowy aj well-rooted ukorzyç si´ -rz´ -rzysz pf humble o.s. ukos. phr na ~ obliquely, on the bias ukoÊny aj slanted, sloping ukradkiem av stealthily, furtively Ukraina f Ukrainie. na ~nie in Ukraine Ukrainiec -ƒca mp Ukrainian Ukrainka -nek fem of Ukrainiec ukraiƒski. aj Ukrainian. av po ~sku ukraÊç ^kraÊç pf, ukradaç impf steal ukr´ciç -c´ -cisz pf, ukr´ccaç impf twist, twist off ukrop mi boiling liquid ukróciç -c´ -cisz pf, impf ukrócaç check, curb, subdue ukruszyç -sze -szysz pf break off, tear off ukrwiony aj supplied with blood ukrycie n hidden place. z ~cia out of hiding ukryç -kryç pf, impf ukrywaç hide, conceal. ~ si´ hide o.s. ukryty aj hidden, concealed ukrzy˝owaç see krzy˝owaç

368

ukszta∏towaç see kszta∏towaç ukucnàç -n´ -niesz pf squat down ukuç ^kuç pf, impf ukuwaç forge ukwasiç -sz´ -sisz pf trans ferment ukwia∏ ma or mi sea anenome ukwieciç -c´ -cisz pf, impf ukwiecaç deck with flowers ulaç ^laç pf, ulewaç impf pour off, cast. jak ula∏ fits like a glove ulataç or ulatywaç see ulecieç ulatniaç si´ see ulotniç si´ ulec -gn´-gniesz or ulegnàç -n´ -niesz pf, impf ulegaç +D undergo, yield to, be subject to. ~ zmianie undergo change. nie ~ wàtpliwoÊci there is no doubt ulecieç -c´ -cisz pf, impf ulataç -am or ulatywaç -tuj´ -tujesz fly away, soar uleczalny aj curable uleczyç -cz´ -czysz pf cure uleg∏oÊç f submissiveness uleg∏y aj submissive ulepiç -pi´ -pisz pf form, shape ulepszenie n improvement ulepszyç -sz´ -szysz pf, impf ulepszaç improve ulewa f downpour ulewny aj torrential ulga f relief, alleviation ulgowy aj of ulga. taryfa ~wa reduced rate ulica f street uliczka -czek f dim of ulica uliczny aj of ulica ulitowaç si´ see litowaç si´ ulokowaç (si´) see lokowaç (si´) ulotka -tek f flyer, leaflet, handbill ulubiony aj favorite u∏omny aj handicapped, crippled ulotniç si´ -ni´ -nisz pf, impf ulatniaç si´ evaporate, abscond, decamp ulotny aj passing, transitory, ephemeral ultradêwi´k mi ultrasound ultrafioletowy aj ultraviolet ultrasonografia f ultrasonogram ulubieniec -ƒca favorite ulubiony aj favorite u∏agodziç see ∏agodziç u∏amaç -mi´ -miesz pf, impf u∏amywaç -muj´ -mujesz break off u∏amek -mka mi fragment, fraction u∏amkowy aj fragmentary, fractional u∏an mp ulan (light cavalry officer) u∏askawiç -wi´ -wisz pf, impf u∏askawiaç pardon u∏askawienie n pardon u∏atwiç -wi´ -wisz pf, impf u∏atwiaç expedite, facilitate, simplify u∏atwienie n facilitation u∏omnoÊç f infirmity u∏omny aj deformed, cripple u∏o˝enie n composition, setting u∏o˝ony aj. dobrzy ~ well-mannered u∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf uk∏adaç -am -asz arrange. ~ si´ work out, settle down umacniaç see umocniç umalowaç si´ -luj´ -lujesz pf do one's makeup umar∏ see umrzeç umarl˘ aj dead umawiaç (si´) see umówiç (si´) umarzaç see umorzyç

369

umazaç -˝´ -˝esz pf smear umeblowaç see meblowaç um´czyç -cz´ -czysz pf harrass umiar mi moderation, restraint umiarkowany aj moderate umieç -em -esz +infin know how to umieraç see umrzeç umieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf umieszczaç put, fit, locate umiej´tnoÊç f skill, talent umiej´tny aj skilful, talented umiejscowiç -wi´ -wisz pf, impf umiejscawiaç locate, place, fix. ~ si´ be situated umieraç see umrzeç umieralnoÊç f mortality rate umieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf umieszczaç place, insert (in newspaper), invest (money) umi´Ênienie n musculature umi´Êniony aj muscled umilknàç see milknàç umizgi pl form G -ów courting, wooing umknàç -n´-niesz pf, impf umykaç intr slip away, evade, elude +D umniejszyç -z´ -szysz pf, impf umniejszàç diminish, lessen umocniç -ni´ -nisz pf, impf umacniaç strengthen, fortify, consolidate umocnienie n consolidation, strengthening umocowaç -cuj´ -cujesz pf, impf umocowywaç -wuj´ -wujesz fasten umoczyç see moczyç umordowaç -duj´ -dujesz pf weary umorzyç -rz´ -rzysz pf, impf umarzaç amortize, discontinue (discussions, etc.) umotywowaç see motywowaç umo˝liwiç -wi´ -wisz pf, impf umo˝liwiaç enable, make possible, facilitate umowa umów f agreement umowny aj stipulated, agreed on, arbitrary umo˝liwiç -wi´ -wisz pf, impf umo˝liwiaç enable umór. phr piç na ~ drink hard umówiç -wi´ -wisz pf, impf umawiaç si´ arrange, settle on (terms, etc.). ~ si´ z+I make or have a date, appointment with umówiony aj z+I engaged, appointed, agreed upon; jestem ~ z nim I have an appointment with him umrzeç -mr´ -mrzesz umar∏ pf, impf umieraç die umrzyk smp stiff (corpse) umundurowaç see mundurowaç umundurowany aj uniformed umyç see myç umykaç see umknàç umys∏ mi mind umys∏owy aj mental umyÊliç -l´ -lisz pf decide, resolve umyÊlnoÊç f deliberate intent umyÊlny aj intentional, deliberate umywaç si´. phr nie umywa si´ do +G not come up to (the standards of s.t. or s.o.) umywalka -lek f wash basin umywalnia f washroom unaoczniç -ni´ -nisz pf, impf unaoczniaç visualize uncja f ounce unia f union unicestwiç -wi´ -wisz pf, impf unicestwiaç annihilate unicki aj Uniate (church) uniemo˝liwiç -wi´ -wisz pf, impf uniemo˝liwiaç make impossible unieruchomiç -mi´ -misz pf, impf unieruchamiaç immobilize uniesienie n transport (of joy), rapture, exultation unieszcz´Êliwiç -wi´ -wisz pf, impf unieszcz´Êliwiaç make unhappy

370

unieszkodliwiç -wi´ -wisz pf, impf unieszkodliwiaç render harmless unieÊç ^nieÊç pf, impf unosiç -sz´ -sisz lift up. ~ si´ rise, be carried aloft, get carried away unieÊmiertniç -ni´-nisz pf, impf unieÊmiertniaç immortalize uniewa˝niç -ni´ -nisz pf, impf uniewa˝niaç nullify uniewinniç -ni´ -nisz pf, impf uniewinniaç exculpate uniezale˝niç -ni´ -nisz pf, impf uniezale˝niaç od+G make independent from unifikacja f unification unifikowaç -kuj´ -kujesz impf unify uniform mi uniform unik mi evasion, avoidance unikalny aj unique. unikat mi unique specimen unikaç -am -asz impf, pf uniknàç -n´ -niesz +G avoid unita mp Uniate uniwersalny aj universal uniwersytecki aj of uniwersytet uniwersytet mi university uni˝enie av humbly uni˝ony aj humble uni˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf uni˝aç humble o.s. unosiç (si´) see unieÊç (si´) unowoczeÊniç -ni´ -nisz pf, impf unowoczeÊniaç modernize uodporniç -ni´ -nisz pf, impf uodporniaç make resistant uogólniç -ni´ -nisz pf, impf uogólniaç generalize uogólnilenie n generalization uosobiç -bi´ -bisz pf, impf uosabiaç personify uosobienie n personification upaçkaç -am -asz pf slang daub upadek -dku mi decline, downfall upad∏y aj fallen, bankrupt. do ~∏ego to the end (fight, drink, etc.). ~∏oÊç f bankruptcy upajaç see upoiç upalny aj hot (weather) upa∏ mi heat wave upami´tniç -ni´ -nisz pf, impf upami´tniaç memorialize upaƒstwowiç -wi´ -wisz pf, impf upaƒstwawiaç nationalize upaƒstwowienie n nationalization uparciuch smp stubborn person uparty av stubborn, obstinate upartoÊç f stubborness, obstinacy upaÊç ^paÊç padn´ pf, impf upadaç fall, go into decline upatrzyç -rz´-rzysz pf, impf upatrywaç -ruj´ -rujesz . ~ sobie spot, pick out for o.s. upchnàç -n´ -niesz pf, impf upchaç or upychaç stuff, pack upe∏nomocniç -ni´ -nisz pf grant full privileges to upewniç -ni´ -nisz pf, impf upewniaç +A, o +L assure s.o. about s.t. ~ si´ intr make certain upiàç ^piàç pf, impf upinaç pin, fasten, do up (hair) upiç ^piç pf, impf upijaç intoxicate, get s.o. drunk. ~ si´ get drunk upiec ^piec pf, impf upiekaç bake upiek mi batch (of baked goods) upieraç si´ see uprzeç si´ upierzenie n plumage upierzony aj feathered upilnowaç -nuj´ -nujesz pf +G keep from harm upi∏owaç -∏uj´ -∏ujesz pf saw or file off upiorny aj spectral upiór -pioru mi specter upitrasiç see pitrasiç uplasowaç -suj´ -sujesz pf place. ~ si´ be placed, ranked up∏ynàç -n´ -niesz pf, impf up∏ywaç flow, pass by

371

up∏yw mi passing (of blood, time, etc.) upodlenie n degradation upodliç -l´ -lisz pf, impf upadlaç degrade. ~ si´ degrade o.s. upodobaç -am -asz pf tr. ~ sobie take a liking to upodobanie n preference upodobniç si´ -ni´ -nisz pf, impf upadabniaç si´ do+G conform to, liken self to upoiç -oj´ -oisz pf, impf upajaç intoxicate upojenie n inebriation upojny aj intoxicating, drunken, libatious upokorzenie n humiliation upokorzyç -rz´ -rzysz pf, impf upokarzaç humiliate. ~ si´ humiliate o.s. upolityczniç -ni´ -nisz pf, impf upolityczniaç politicize upolowaç -luj´ -lujesz pf bag (in hunt) upominek -nku mi gift, memento upomnieç si´ ^pomnieç pf, impf uminaç si´ o+A speak up for, claim upomnienie n admonition, exhortation uporaç si´ -am -aasz z+I struggle successfully with, cope with uporczywy aj stubborn, obstinate uporzàdkowaç -kuj´ -kujesz pf, impf uporzàdkowywaç -wuj´ -wujesz arrange, settle, put in order (affairs) uposa˝enie n wage, salary uposa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf uposa˝aç endow upoÊledzenie n handicap upoÊledzony aj handicapped. as mp handicapped person upoÊledziç -dz´ -dzisz pf, impf upoÊledzaç handicap upowa˝niç -ni´ -nisz pf, impf upowa˝niaç authorize. upowa˝nienie n authorization upowszechniç si´ -ni´ -nisz pf, impf upowszechniaç si´ intr spread upór -poru mi stubbornness, obstinacy upraç ^praç pf wash, launder upragnienie n. phr z ~niem with longing upragniony aj longed-for uprasowaç see prasowaç upraszaç see uprosiç uprawa f cultivation (of grain, etc.) uprawiç -wi´ -wisz pf, impf uprawiaç cultivate (grain, etc.) practice (sport, etc.) uprawniç -ni´ -nisz pf, impf uprawniaç do+G certify for, entitle to uprawnienie n authorization uprawniony aj do+G eligible for uprawny aj cultivable uprawomocniç -ni´ -nisz pf, impf uprawomocniaç legalize, legitimate uprosiç -sz´ -sisz pf, impf upraszaç persuade uproszczony aj simplified uproÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf upraszczaç simplify uprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf uprowadzaç abduct uprowadzenie n abduction uprzàtaç -am -asz impf, pf uprzàtnàç -n´ -niesz clear away uprzà˝ uprz´˝y f harness uprzeç si´ ^przeç pf, impf upieraç si´ be stubborn, insist uprzedni aj previous uprzedzenie n bias, prejudice uprzedziç -dz´ -dzisz pf, impf uprzedzaç +A forewarn, give advance notice to uprzedzony aj biased, prejudiced uprzejmy aj polite, pleasant. byç ~ coÊ zrobiç be so kind as to do something. av uprzejmie. kindly. prosz´ ~ you are most welcome uprzejmoÊç f kindness uprzemys∏owiç -wi´ -wisz pf, impf uprzemys∏awiaç industrialize uprzyjemniç -ni´ -nisz pf, impf uprzyjemniaç make pleasaurable uprzywilejowanie n privilege, special consideration

372

uprzywilejowany aj privileged uprzytomniç -ni´ -nisz pf, impf uprzytamniaç +D make s.o. realize. ~ sobie realize upstrzyç -rz´ -rzysz pf speckle, mottle, variegate upstrzony aj speckled upudrowaç (si´) see pudrowaç (si´) upust mi release. daç ~ +D give release to upuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf upuszczàç drop, let fall uraczyç -cz´ -czysz pf, impf uraczaç treat, regale uradowaç (si´) see radowaç (si´) uradziç -dz´ -dzisz pf, impf uradzaç decide, resolve uran mi uranium uranowy aj of uran urastaç see urosnàç uratowaç see ratowaç uraz mi trauma, injury urazowy aj of uraz uraza impf grudge uraziç -˝´ -zisz pf, impf ura˝aç offend, insult uràgaç -am -asz impf +D defy, be at odds with (logic, etc.), sneer at uràgliwy aj sneering urbanistyczny aj of urbanistyka urbanistyka f city planning urealniç -ni´ -nisz pf, impf urealniaç make real uregulowaç (si´) see regulowaç (si´) urlop mi vacation, leave. ~ dziekaƒski academic leave. ~ macierzyƒski maternal leave urna f urn, ballot box urobek -bku output urobiç -bi´ -bisz pf, impf urabiaç shape, form, fashion, mold uoczy aj charming uroczystoÊç f ceremony, solemnity, celebration, festivity uroczysty aj solemn, festive uroda f beauty urodzaj mi harvest urodzajny aj fertile (land) urodzenie n birth urodziç see rodziç urodziny pl form G -in birthday urodziwy aj comely, good-looking, attractive urodziwoÊç f comeliness uroiç -oj´ -oisz pf hallucinate urojenie n often pl illusion, delusion urojony aj imagined urok charm urokliwy aj charming uroniç -ni´ -nisz pf drop urosnàç -sn´ -Êniesz pf, impf urastaç intrans grow, swell, increase urozmaicenie n diversion, entertainment urozmaicony aj variegated uruchomiç -mi´ -miesz pf, uruchamiaç set in motion urwaç ^rwaç pf, impf urywaç trans sever, break off. intr ~ si´ be severed, broken off urwis ma scamp urwisko n precipice, crag urwisty aj craggy urywek -wka mi fragment, passage urzàd urz´du mi office urzàdzenie n installation, equipment, device urzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf urzàdzaç arrange, set up. ~ si´ set self up urzec ^rzec pf, impf urzekaç enchant

373

urzeczywistniç -ni´ -nisz pf, impf urzeczywistniaç realize urzekajàcy aj fasincating urz´dniczeç -ej´ -ejesz impf, pf zurz´dniczeç become bureaucratized urz´dnik clerk, office worker urz´dniczka -czek fem of urz´dnik urz´dniczy aj of urz´dnik urz´dowaç -duj´ -dujesz impf be on duty urz´dówka -wek f office newsletter ur˝nàc si´ -n´ -niesz pf slang get soused ur˝ni´ty aj slang soused usadowiç si´ -wi´ -wisz pf, impf usadawiaç si´ seat o.s., take a seat usadziç -dz´ -dzisz pf, impf usadzaç seat usamodzielniç -ni´ -nisz pf, impf usamodzielniaç make independent usankcjonowaç see sankcjonowaç usatysfakcjonowaç see satysfakcjonowaç uschnàç -n´ -niesz pf, impf usychaç wither, dry usiaç ^siaç pf strew (densely) usiàÊç -siàd´ -siàdziesz -siad∏ -siedli pf, impf siadaç sit down usidliç -l´ -lisz pf, impf usidllaç trap, snare usiec ^siec pf, impf usiekaç +G chop up, mince usiedzieç -dz´ -dzisz pf sit still usilny aj intense, earnest usi∏owanie n try, attempt, effort usi∏owaç -∏uj´ -∏ujesz impf +infin try to, endeavor, attempt uskar˝aç si´ -am -asz impf na+A complain of uskoczyç -cz´ -czysz pf, impf uskakiwaç -kuj´ -kujesz jump aside, duck uskok mi slip, slide, (geographical) fault uskrzydliç -l´ -lisz pf, impf uskrzydlaç give wings to uskuteczniç -ni´ -nisz pf, impf uskuteczniaç put into effect uslàç ^Ê∏aç Êciel´ pf strew, cover, spread, pave usluchaç -am -asz pf +G obey, listen (to advice) us∏uga f service us∏ugowy aj of uslúga us∏u˝ny aj helpful, considerate us∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf us∏ugiwaç -guj´ -gujesz +D tend, wait on, administer to us∏yszeç see s∏yszeç usmarowç see smarowaç usma˝yç see sma˝yç usnàç -sn´ -Êniesz pf, impf usypiaç fall asleep uspokajàcy aj. Êrodek ~ sedative uspokoiç -oj´ -oisz pf, impf uspakajaç calm, soothe. ~ si´ calm down uspo∏eczniç -ni´ -nisz pf, impf uspo∏eczniaç socialize uspo∏eczniony aj socialized uspokoiç -oj´ -oisz pf, impf uspokajaç trans calm down. intr ~ si´ calm down usposobiç -bi´ -bisz pf, impf uspasabiaç do+G predispose to usposobienie n disposition usprawiedliwiç -wi´ -wisz pf, impf usprawiedliwiaç justify usprawiedliwienie n justification usprawiedliwiony aj justified usprawniç -ni´ -nisz pf, impf usprawniaç make efficient usprawnienie n improvement usta pl form G ust mouth ustabilizowaç (si´) see stabilizowaç (si´) ustaç 1 -an´ -aniesz pf, impf ustawaç -staj´ -stajesz cease ustaç 2 -stoj´ -stoisz pf stay standing ustalenie n determination ustaliç -l´ -lisz pf, impf ustalaç set, determine, ascertain ustanawiaç see ustanowiç

374

ustanek -nku mi. phr bez ~nku ceaselessly, without stopping ustanowiç -wi´ -wisz pf, impf ustanawiaç institute, establish, set up ustatkowaç si´ -kuj´ -kujesz pf, settle down ustawa f law, act, statute ustawowy legal, statutory. av ustawowo according to the law ustawiczny aj constant, continuous ustawodawca mp kaw-giver, legislator ustawodawczy aj legislative ustawodawstwo n legislation ustawiç -wi´ -wisz pf, impf ustawiaç set up, establish ustawiony aj na +A set for ustawny aj adjustable ustàpiç -pi´ -pisz pf, impf ust´powaç -puj´ -pujesz +A, +D yield s.t. to s.o. usterka -rek f defect ust´p mi passage, paragraph. privy, outhouse ust´powaç see ustàpiç ust´pstwo n concession ustnik mi -a mouthpiece ustny aj oral ustosunkowaç si´ -kuj´ -kujesz pf do+G adapt o.s. to ustroiç -oj´ -oisz pf, impf ustrajaç dress, adorn ustrojowy aj institutional, system-wide ustronie n Gpl -ni out-of-way place, backwater. na ~niu off the beaten track ustronny aj secluded, out of the way ustrój stroju mi system (social, political, etc.) ustrzec ^strzec pf, impf ustrzegaç +D warn usunàç -n´ -niesz pf, impf usuwaç eliminate, remove usychaç see uschnàç usynowiç -wi´ -wisz pf, impf usynawiaç adopt usynowienie n adopt usypaç -pi´ -piesz pf, impf usypywaç -puj´ -pujesz heap up usypiaç see usnàç or uÊpiç usypiajàcy aj sedative usypisko n rock slide, garbage heap usystematyzowaç -zuj´ -zujesz pf systematize usytuowaç -uuj´ -uujesz pf situate, set up usytuowany aj set up uszanowaç see szanowaç uszanowanie n respect(s) uszaty aj having big ears uszczelka -lek f (rubber) washer uszczelniç -ni´ -nisz pf, impf uszczelniaç pack, caulk uszczerbek -bku mi harm, damage uszcz´Êliwiç -wi´ -wisz pf, impf uszcz´Êliwiaç make happy uszczupliç -l´ -lisz pf, impf uszczuplaç diminish, reduce uszczypliwoÊç f sarcasm uszczypliwy aj sarcastic uszczypaç -pi´ -pies -impf, pf zuszczypnàç -n´ -niesz nibble off, pinch off uszko -szek n small ear. handle of cup or mug. kind of ravioli uszkodzenie n damage, harm, injury uszkodziç -dz´ -dzisz pf, impf uszkadzaç trans harm, damage uszlachetniç -ni´ -nisz pf, impf uszlaczetniaç ennoble uszminkowaç si´ -kuj´ -kujesz pf do one's makeup uszny aj aural usztywniç -ni´ -nisz pf, impf usztywniaç make stiff, stiffen uszyç ^szyç pf sew uÊcisk mi hug, embrace uÊciskaç -am -asz impf, pf uÊcisnàç -sn´ -Êniesz hug, embrace

375

uÊciÊliç -l´ -lisz pf, impf uÊciÊlaç make precise uÊmiaç si´ ^Êmiaç si´ pf laugh out loud uÊmiech mi smile uÊmiechaç si´ -am -asz impf, pf uÊmiechnàç si´ -n´ -niesz do+G smile at. +D look good to uÊmiechni´ty smiling, in smiles uÊmierciç -c´ -cisz pf, impf uÊmiecaç put to death uÊmierzyç -rz´ -rzysz pf, impf uÊmierzaç mitigate uÊmieszek -szku mi smirk uÊpiç -pi´ -pisz pf, impf usypiaç put to sleep uÊwiadomiç sobie -mi´ -misz pf, impf uÊwiadamiaç sobie come to realize uÊwiadomienie n realization uÊwietniç -ni´ -nisz pf, impf uÊwietniaç illuminate, decorate, lend class to uÊwi´ciç -c´ -cisz pf, impf uÊwi´ccaç consecrate utaiç -aj´ -aisz pf, impf utajaç or taiç conceal, hide, secrete utajony aj hidden, concealed utalentowany aj talented utarczka -czek f scuffle, skirmish utarg mi day's earnings, receipts utarty aj well-worn, commonplace ut´sknienie n longing. z ~niem longingly utkaç 1 -am -asz pf, impf utykaç fill, cram, caulk utkaç 2 see tkaç utknàç -n´ -niesz pf stall, get stuck utkwiç -wi´ -wisz pf stick (in memory), fasten (eyes on), become firmly implanted utleniç -ni´ -nisz pf, impf utleniiaç bleach ut∏uc ^t∏uc pf pound utoczyç -cz´ -czysz pf roll (a snowball, etc.). draw off (wine, etc.) utonàç see tonàç utopia f utopia utopiç see topiç utopijny aj utopian utorowaç see torowaç uto˝samiç -mi´ -misz pf, impf uto˝samiaç identify utraciç see traciç utrafic -fi´ fisz pf, impf utrafiaç hit on s.t. utrata f loss utràciç -´ -cisz pf, impf utrafiaç chip off, knock off utrzeç ^trzeç pf, impf ucieraç rub away, wipe away, erase. ~ si´ z+I struggle with utrudniç -ni´-nisz pf, utrudniaç impf hinder utrudnienie n hindrance utrudziç -dz´ -dzisz pf, utrudzaç impf weary utrwaliç -l´ -lisz pf, utrwalaç impf strengthen, consolidate, perpetuate utrzàÊç ^trzàÊç pf, utrzàsaç shake down (fruit from a tree) utrzeç ^trzeç pf, impf ucieraç rub, wipe (nose), become established or commonplace utrzymaç -am -asz pf, impf utrzymywaç -muj´ -mujesz maintain, keep, keep up. ~ si´ maintain i.s. utrzymanie n maintenance utuczyç -cz´ -czysz pf, impf utuczaç fatten (animals) utuliç -l´-lisz pf, impf utulaç hug, calm utworzyç see tworzyç utwór -tworu mi work (lit.) uwaga f attention, note, remark. mieç na uwadze keep in mind wziàç pod uwag´ take into consideration z uwagi na +A in view of zrobiç uwag´ make an observation zwróciç na siebie uwag´ call attention to o.s. uwalniç -ni´ -nisz pf, impf uwalniaç set free uwarstwienie n lamination

376

uwarunkowaç -kuj´ -kujesz pf +I condition (on) uwa˝aç -am -asz be careful. na+G watch out for. +A za+A consider as uw´dziç see w´dziç uwiarygodniç -ni´ -nisz pf pf make reliable uwiàd mi atrophy uwiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf uwiàzywaç -zuj´ -zujesz tie, attach, attach uwiç ^wiç pf wind, weave (nest) uwidoczniç -ni´ -nisz pf, impf uwidaczniaç reveal. ~ si´ become clear, apparent uwielbiç -i´ -isz pf, impf uwielbiaç adore, idolize uwielbienie n adoration uwieƒczony +I crowned (with success, etc.) uwieƒczyç -cz´ -czysz pf, impf uwieƒczaç crown ith (success, etc.) uwieraç -am -asz impf pinch (of shoes) uwierzyç -rz´ -rzysz pf +D believe uwierzytelniç -ni´-nisz pf, impf uwierzytelniaç certify, authenticate. listy ~lniajàce letters of authorization, of certification uwiesiç -sz´ -sisz pf, impf uwieszaç hang. ~ si´ na+L hang on uwieÊç ~wieÊç pf, impf uwodziç -dz´ -dzisz seduce uwieêç ~wieêç pf, impf uwoziç -˝´ -zisz carry off uwi´ziç -˝´ -zisz pf imprison uwi´zienie n imprisonment uwi´ziony aj imprisoned uwi´znàç -zn´ -êniesz pf get stuck uwi´ê f tether uwik∏aç si´ -am -asz pf w+A become involved with (crime, etc.) uwik∏any aj w+A tied up with, involved with uwinàç si´ -n´ -niesz pf, impf uwijaç si´ bustle about, be snappy uwisnàç -sn´ -Êniesz pf be left haning uw∏aczaç am -asz impf derogate, defame uw∏aczajàcy aj derogatory uw∏asnowoliç -l´ -lisz pf, impf uwalniaç return legal rights to uw∏aszczenie n enfranchisement uw∏aszczyç -cz´ -czysz pf, impf uw∏aszczaç enfranchise uw∏osienie n (covering of) hair uwodziciel mp seducter uwodzicielka -lek f seductress uwodziç see uwieÊç uwoziç see uwieêç uwra˝liwiç -wi´ -wisz pf, impf uwra˝liwiaç na+A sensitize to uwspó∏czeÊniç -ni´ -nisz pf, impf uwspó∏czeÊniaç make contemporary uwszteczniony aj vestigial (organ) uwydatniç si´ -ni´ -nisz pf, impf uwydatniiaç si´ stand out, stand in relief uwypukliç si´ -l´ -lisz pf, impf uwypukliaç si´ stand out in relief uwzgl´dniç -ni´ -nisz pf, impf uwzgl´dniaç take into account, consider uwzgl´dniony aj taken into consideration uwziaç si´ ^wziàç pf be obstinate uzale˝niç -ni´-nisz pf, impf uzaleêniaç make dependent on uzaleêniony aj od+G dependent on uzasadniç -ni´ -nisz pf, impf uzasadniaç justify uzasadnienie n justification uzasadniony aj justified uzbieraç si´ -am -asz impf add up, be gathered, accumulate uzbroiç -oj´ -oisz pf, impf uzbrajaç arm. ~ si´ arm oneself uzbrojenie n armament uzda f bridle uzdolnienie n talent, competence uzdolniony aj gifted, talented uzdrowiç -wi´ -wisz pf, impf uzdrawiaç make return to health

377

uzdrowiciel mp healer uzdrowisko n health resort uzdrowiskowy aj of uzdrowisko uzdrowotniç -ni´ -nisz pf make sanitary uzewn´trzniç -ni´ -nisz pf, impf uzewn´trzniaç externalize. ~ si´ become manifest uz´bienie n (state of) teeth uzgodniç -ni´ -nisz pf, impf uzgadniaç bring into agreement, reconcile uzgodnienie n coordination uziemiç -mi´ -misz pf, impf uziemiaç ground (electrical wire) uziemienie n ground (wire) uzmys∏owiç -wi´ -wisz pf, impf uzmys∏awiaç visualize, objectivize, put into thought uznaç -am -asz pf, impf uznawaç -znaj´ -znajesz recognize, give recognition to uznanie n recognition uznany aj well known, recognized uzupe∏niç -ni´-nisz pf, impf uzupe∏niaç supplement uzurpowaç -puj´ -pujesz impf usurp uzus mi (linguistic) usage uzwojenie n wire diagram uzysk mi (industrial) yield uzyskaç -am -asz pf, impf uzyskiwaç -kuj´ -kujesz obtain, regain, reclaim u˝aliç si´ -l´ -lisz pf, impf u˝alaç si´ na+A complain, lament u˝ebraç -rz´ -rzesz pf get by begging u˝eraç si´ -am -asz impf fight, squabble u˝ycie n use u˝yczyç -cz´ -czysz pf, impf u˝yczaç +G lend, afford, spare u˝yç -yj´ -ujesz pf, impf u˝ywaç +G use, make use of. ~ sobie na +L have fun (at s.o.'s expense) u˝ytecznoÊç f usefulness u˝yteczny aj useful u˝ytek -tku- mi use. do codziennego ~tku for everyday use u˝ytkowaç -kuj´ -kujesz impf exploit, make use of u˝ytkownik mp user u˝ywalnoÊç f useability u˝ywalny aj useable u˝ywany aj used u˝ywka -wek f stimulant u˝y˝niç -ni´ -nisz pf, impf u˝y˝niaç fertilize, make richer

V va banque phr the whole hog, for all the money vademecum n indecl guide-book varia pl form G -ów various and sundry things vel (in police reports) or, alias verte over, on the opposite side of the page via by way of vide see video n indecl video vis mi -a kind of pistol used by Germans in World War II volksdeutch mp person proclaiming German extraction living outside Germany

W w, we prep +L in. +A into (an open space). w dal into the distance, on (a day of the week). w Êrod´ on Wednesday w-, we- perfectivizing prefix in sense of 'in', 'into', as in wliczyç include, 'to the top of', as in wjechaç ride up, 'onto' as in w∏o˝yç put on. wabiç -bi´ -bisz impf entice. phr jak si´ wabi? what's it's name (of a pet) wachlarz mi -a fan. range, gamut

378

wachlowaç -luj´ -lujesz impf fan wachmistrz mp sergeant major wachta f guard, watch wacik mi -a dabberm cuetip wada f flaw wadliwy aj faulty, defective, unsound wafel -fla mi wafer-cake, (ice-cream) cone waga f weight, importance wagary pl form G -ów hooky wagon mi car (of a train) wahaç si´ -am -asz impf, pf zawahaç si´ hesitate wahad∏o n -Gpl -de∏ pendulum wahad∏owy aj oscillating wahad∏owiec -wca mi commuter airplane wahanie n hesitation; bez ~nia unhesitatingly wakacje pl form G -i school vacation wakacyjny aj of wakacje walc fma waltz walcowaç -cuj´ -cujesz impf rollm (in mill) walcownia f rolling mill walczyç -cz´ -czysz impf o+A fight, struggle for walec -lca mi roller waleczny aj gallant, brave, courageous walet ma jack (in cards) waliç -l´ -lisz impf, pf walnàç -n´-niesz bring down, overthrow. (w +A) knock, pound (on). intr ~ si´ fall down, tumble down waliza f large suitcase walizka -zek f suitcase, valise walizeczka -czek f dim of walizka walka -lek f z +I fight, struggle with, against walkower mi concession (in sports) walnàç see waliç walny aj pitched (battle). plenary (session) walonki pl form G -nek felt boots walor mi valor waloryzacja f valorization waltoria f French horn waluta currency wa∏ mi embankment, rampart wa∏ach ma gelding wa∏ek -∏ek -a roll, roller. ~ do ciasta rolling pin wa∏´saç si´ am -asz impf loaf, loiter, idle about wa∏koniç si´ -ni´ -nisz impf loaf wa∏kowaç -kuj´ -kujesz impf roll, mangle (bedlinen) wampir ma vampire wandal mp vandal wandalizm mi vandalism wanilia f vanilla waniliowy aj of wanilia wanna -nien f bath wanienka -nek f dim of wanna wapieƒ -enia mi mi limestone wapno n lime, whitewash; bieliç ~nem to whitewash. aj wapienny wapƒ mi -pnia calcium wara interj keep away from, hands off warcaby pl form G -ów checkers warchlak ma boar cub warcho∏ smp firebrand

379

warczeç -cz´ -czysz impf, pf warknàç -n´ -niesz growl, snarl warga f lip wargowy aj labial wariacja f (musical) variation wariacki aj madman's wariant mi variant wariat mp madman wariatka -tek fem of wariat madwoman wariowaç -iuj´ -iujesz impf, pf zwariowaç go crazy warknàç see warczeç warkocz mi -a lock of hair, curl, tail (of comet) warkot mi hum, whir (of motor) warkotaç -koc(z)´ hum, whir warowaç -ruj´ -rujesz impf fortify. waruj! (to a dog) down! warownia f stronghold warstwa f class, stratum, layer warstewka -wek f dim of warstwa warstwowy aj layered Warszawa f town Warsaw Warszawiak mp resident of Warsaw Warszawianka -nek fem of Warszawiak warszawski aj of Warszawa warsztat mi workshop, garage wart warta warte aj +A worth. +G worthy of warta f watch, guard warto av pred it is worth. nie ~ there's no point wartoÊciowaç -iuj´ -iujesz impf assess, evaluate wartoÊciowy aj of value, valuable wartoÊç fvalue, worth wartownia f guardhouse warunek -nku- mi condition. pod ~nkiem +G on the condition of. pl ~nki atmosferyczne atmospheric conditions warunkowy aj conditional warzelnia f saltworks warzyç -rz´-rzysz impf boil, brew warzywa pl form G -yw vegetables (us. raw) warzywny aj of warzywa warzywnictwo n vegetable raising wasal mp vassal wasz wasza wasze wasi poss aj pl informal your waÊniç -ni´-nisz impf spoil (a relationship) waʃ f strife wat mi -a watt wata f (medicinal) cotton watowy aj of wata wataha f robber band (esp. Ukrainian) watra f watchfire wawrzyn mi laurel tree waza f vase wazelina f vaseline wazeliniarz mp smarmy individual wazon mi vase wazonik mi dim of wazon wa˝ki aj serious, weighty wa˝ny aj important, valid (of a ticket) wa˝yç -˝´-˝ysz weigh. ~ si´ dare. ani mi si´ wa˝! don't you dare! wàchaç -am -asz impf sniff wàgier -gra ma larva of tapeworm. pl measles (among swine)

380

wàglik ma anthrax wàs mi -a us pl mustache wàsik mi -a dim of wàs wàsacz or wàsal mp mustached individual wàsaty aj having mustaches wàski aj narrow. comp aj w´˝szy. comp av w´˝ej wàskotorowy aj narrow gauge (railroad) wàtek -tku mi motif, strain, thread (of narration) wàtleç -ej´ -ejesz impf grow frail wàt∏y aj frail wàtpiç -pi´ -pisz impf, pf powàtpiç, zwàtpiç w+A doubt s.t. wàtpienie n. bez ~nia without doubt, doubtless wàtpliwy aj doubtful, dubious wàtpliwoÊç f doubt wàtroba -rób f liver. wàtróbka f liver as a dish wàwóz -wozu mi gorge, gully wà˝ w´˝a ma snake wbiç ^biç pf, wbijaç impf w+A drive in, thrust, pierce wbiec ^biec or wbiegnàç- -n´ -niesz pf, impf wbiegaç do+G run inside s.t. wbrew prep +D against, counter to, in defiance of; ~ oczekiwaniom despite expectations; ~ w∏asnej woli against one's own will wbudowany aj built-in wcale us with nie av not at all wch∏oniç -ni´ nisz pf, impf wch∏aniaç absorb wchodziç see wejÊç wciàç ^ciàç pf, impf wcinaç cut in, indent, notch, mortise wciàgaç -am -asz impf, pf wciàgnàç -n´ -niesz drag in (to), soak up, enlist do+G in wcià˝ av continually, still wcielenie n embodiment, incarnation wcieliç -l´ -lisz pf, impf wcielaç incorporate. ~ si´ w+A be incorporated or transformed into wcieraç see wetrzeç wci´cie n indentation, incision, notch wci´ty aj tightly cut (dress) wciskaç -am -asz impf, pf wcisnàç -sn´ -Êniesz hurl, press wczasowicz mp holiday-maker wczasy pl form G -ów resort vacation wczasowy aj of wczasy wczepiç -pi´ -pisz pf, impf wczepiaç za+A grab, snatch (e.g. hair) wczesny aj early. av wczeÊnie wczeÊniak smp slightly premature baby wczo∏gaç si´ -am -asz pf do+G or na+A crawl into or onto wczoraj av yesterday wczorajszy aj yesterday's wczuç si´ ^czuç pf, impf wczuwaç w+A put o.s. in s.o.'s place, enter into spirt of wczytaç si´ -am -asz pf, impf wczytywaç si´ -tuj´ -tujesz w+A carefully read, enter the spirit of one's reading wdaç si´ ^daç pf, impf wdawaç si´ -daj´ -dajesz go into. ~ w szczegó∏y go into details wdech mi inhalation wdeptaç -c(z)´ -c(z)esz pf, impf wdeptywaç -tuj´ -tujesz trample wdowa wdów f widow wdowi aj of wdowa wdowiec mp widower. s∏omiany ~ grass widower wdowieƒstwo widowhood wdrapaç si´ -pi´ -piesz pf, impf wdrapywaç -puj´ -pujesz clamber, climb (with difficulty) wdro˝eniowy aj preparatory, introductory wdychaç -am -asz pf inhale wdro˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wdra˝aç initiate, instill wdziaç ^dziaç pf, impf wdziewaç put on, don (clothing)

381

wdzieraç si´ see wedrzeç si´ wdzi´cznoÊç f gratitude, thanks wdzi´czny aj +D thankful to, grateful to za+A for wdzi´czyç si´ -cz´ -czysz impf make eyes, put on the charm wdzi´k mi grace, charm we see w wedle prep+G according to wed∏ug prep+G according to wedrzeç si´ ^drzeç pf, impf wdzieraç si´ do+G break into, intrude weekend "∏ikent" mi week-end wegetacja f vegetation wegetarian(in) mp vegetarian wegetarianizm vegetarianism wegetariaƒski aj vegetarian wegetowaç -tuj´ -tujesz impf vegetate vehiku∏ mi vehicle wejrzeç -rz´ -rzysz pf, impf wglàdaç do+G glance into, look into, examine wejrzenie n glance. mi∏oÊç od pierwszego ~nia love at first sight wejÊcie n entrance wejÊciowy aj of wejÊcie wejÊç ^iÊç pf, impf wchodziç -dz´ -dzisz enter be included do+G into, among. na+A go up to (a floor in a building), ascend (mountain). w+A enter into (relations, etc.). ~ w rachub´ enter the picture wek mi -a or -u canning jar weksel -sla mi bill of sale wekslowaç -luj´ -lujesz impf switch (tracks) welon mi veil velur mi velour welwet mi velvet we∏na -∏en f wool we∏niany aj of we∏na we∏niak mi -a heavy woolen garment wendeta f vendetta weneryczny aj veneric wentyl mi -a valve wentylacja f ventilation wentylacyjny aj of wentylacja wentylator mi -a fan, ventilator weƒ =w niego wepchnàç see wpychaç weranda f porch werbalny aj verbal werbel -bla mi drumroll werbowaç -buj´ -bujesz impf enlist, recruit werbunek -nku mi enlistment, recruiting werdykt mi verdict vermut mi vermouth verniks mi varnish, glaze verniksowaç -suj´ -sujesz impf varnish wernisa˝ mi opening (of exhibition) wersalka -lek f folding couch wersja f version wertep mi us pl nearly impassable road wertowaç -tuj´ -tujesz impf w+L rummage among (manuscripts, etc.) wertykalny aj vertical werwa f verve weryfikacja f verification weryfikowaç -kuj´ -kujesz impf verify, vet wesó∏ see weso∏y

382

wesele n wedding (party). srebrne ~ silver wedding anniversary. weseleç -ej´ -ejesz impf, pf poweseleç grow merry weselny aj of wesele weso∏oÊç f gaiety weso∏y, wesó∏ aj merry, gay wespó∏ av together, communally, all at once, in concert wesprzeç ^przeç pf, impf wspieraç support, prop up wessaç ^ssaç pf, impf wsysaç suck in westchnàç -nà-niesz pf, impf wzdychaç sigh. impf do+G long for westchnienie n sigh western mi western (movie) westybu∏ mi vestibule wesz wszy f louse weteran mp (aged) veteran weterynaria f veterinary science weterynarz mp veterinary weto n veto wetrzeç ^trzeç pf, impf wcieraç rub in wewnàtrz prep +G inside wewn´trzny aj internal, inside wezbraç wzbior´ wzbierzesz pf, impf wzbieraç rise, swell (of waters) wezbrany swollen (river, stream) wezg∏owie n head (of bed) wezwaç ^zwaç pf, impf wzywaç call, summon wezwanie n summons wezyr mp Npl -owie vizier we˝reç si´ ^˝reç pf, impf w˝eraç si´ w+A eat into w´ch mi smell, scent w´chowy aj olfactory w´dka -dek f fishing rod w´dkarstwo n (rod-and-reel) fishing, angling w´dkarz mp angler w´dkarski aj fishing w´dlina f cold cuts, smoked meat(s) w´drowaç -ruj´ -rujesz impf wander w´drowny aj itinerant w´drówka -wek f migration, pl wanderings w´dzarnia f smokehouse w´dziç -dz´ -dzisz impf, pf uw´dziç smoke, cure w´dzid∏o -de∏ n bit (for horse) w´dzonka -nek f bacon w´dzony aj smoked w´giel -gla mi coal w´glowy aj of w´giel w´gie∏ -g∏a mi angle, corner (of room) W´gier -gra mp Hungarian W´gierka -rek fem of W´gier w´gierski aj Hungarian. av po w´giersku in Hungarian w´gierka -rek f type of small plum w´glan mi carbonate w´glarka -rek f coal-wagon w´glarz mp coal-dealer w´glik mi carbide w´gorz ma eel w´gryn fma fine Hungarian wine W´gry pl form G W´gier Hungary w´ze∏ -z∏a mi knot, junction w´ze∏ek -∏ka mi dim of w´ze∏

383

w´z∏owy aj key, crucial. ~ punkt key point w´˝owy aj of wà˝ w´˝yk ma dim of wà˝ wglàd mi insight wg∏´biç -bi´-bisz pf, impf wg∏´biaç hollow out. ~ si´ w+A become immersed in, investigate (a question) w∏´bienie n hollow, cavity wgnieciony aj crumpled wgnieÊç ^gnieÊç pf, impf wgniataç crumple whisky f indecl whisky wiaç wieje wiali us-3p blow, waft wiadomo av pred it is known; jak ~ as is known wiadomoÊç f often pl (piece of) news, message wiadomy aj well-known wiadro -der n bucket, pail wiaderko -rek n dim of wiadro wiadukt mi viaduct wianek -nka wreath, ring (of sausage) wiano n dowry wiara f belief, faith wiaro∏omny aj perfidious wiarus smp trusty old soldier wiarygodny aj trustworthy wiatr mi wind wietrzny aj of wiatr wiatrak mi -a windmill wiatrówka -wek f windbreaker (jacket) wiàz mi elm wiàzaç -˝´ -˝esz impf tie. ~ koniec z koƒcem make ends meet. ~ si´ be tied, bound, linked. pf see przywiàzaç, zawiàzaç, zwiàzaç wiàzad∏o n Gpl -de∏ ligament wiàzanka -nek f bunch, bouquet. medley wiàzka -zek f bundle, fascicle, sheaf wibracja f vibration wibrator -a mi vibrator wice- prefix vice-, as in wicepremier vice-premier wicher -chru whirlwind wichrzyciel mp firebrand wichrzyç -rz´ -rzysz impf tousle (hair). sow (discord) wichura f wind-storm wiç 1 wij´ wijesz impf wind wiç 2 f tendril wid mi. phr ani widu ani s∏uchu neither sight nor sound widaç infin only it can be seen, it would seem, it is clear, evidently widelec -lca mi fork wide∏ki pl form G -∏ek (telephone) receiver wideo or video n indecl video widlasty aj fork-shaped wid∏ak mi -a kind of ground cover wid∏y pl form G -de∏ pitchfork widmo n specter, phantom widmowy aj spectral widnieç -eje us 3p be visible widnokràg kr´gu mi horizon widny aj clear, well-lighted widoczek -czku mi dim of widok widocznoÊç f visibility widoczny aj evident, visible. av widocznie evidently widok mi sight, view. na ~ +G at the sight of

384

widokowy aj of widok widokówka -wek f picture post-card widomy aj visible. as mp person with sight widowisko n spectacle, pageant widownia f house (theater, cinema) widywaç -duj´ -dujesz impf freq of widzieç see widz mi Npl -owie viewer, spectator widzenie n. phr do widzenia good-bye widzialny aj visible widzieç -dz´ -dzisz impf see. pf see zobaczyç. phr widzi mi si´ it seems to me widzimisi´ n indecl whim, caprice wiec mi mass meeting wiecowaç -cuj´-cujesz impf hold mass meeting wiecha f gathering of straw or branches wiecowy aj of wiec wieczerza f evening meal. ostatnia ~ last supper wieczko -czek n dim of wieko wiecznoÊç aj eternity wieczny aj eternal. av wiecznie perpetually wieczorek -rka mi soiree. ~ zapoznawczy mixer wieczorny aj evening's wieczny aj eternal wieczorówka -wek f evening school wieczorynka -nek f good-night program on television wieczór -oru or -ora mi evening, evening party co wieczór every evening pod wieczór toward evening wieczorami in the evening wieczorem in the evening wieczorny aj occurring during the evening; ~na cisza evening stillness wieczorowy aj pertaining to evening wieczysty aj perpetual wiedza f knowledge wiedzieç wiem wiesz wiedzà impf know (information) wiedêma f witch wiejski aj of wieÊ rural, village wiek mi age, century; w ~ku of an age wiekowy aj age-old, century-old wieko n lid. dim wieczko wiekopomny aj immortal wiekuisty aj eternal. av wiekuiÊcie wielbiciel mp admirer wielblàd ma camel wielb∏àdzi aj of wielb∏àd wielce av greatly wiele indef num GDL wielu +Gpl many, much wielebnoÊç f the reverend wielebny aj reverend wielekroç freq av many times Wielkanoc f Easter wielkanocny aj of wielkanoc wielki aj great. comp aj wi´kszy. av wielce greatly. comp av wi´cej wielko- prefix in sense of 'great', as in wielkolud giant wielkoduszny aj magnanimous, greatness wielkomiejski aj large-city wielkopaƒski aj lordly wielkopostny aj Lenten Wielkopolska f Great Poland

385

wielkoÊç f magnitude. greatness, magnitude wielmo˝a f magnate wielmo˝ny aj as title illustrious (sir, etc.) wielo- many-, multi-, polywielobarwny aj multicolored wielobok mi polygon wieloj´zyczny aj multilingual wielokàt mi polygon wielokierunkowy aj multidirectional wielokropek -pka mi several dots, as a punctuation mark (...) wielokrotny aj repeated. av wieloletnie many times wieloletni aj of many years wielom´stwo n polyandry wielonarodowy aj multinational wieloodcinkowy aj multisegmental wielop∏aszczyznowy aj of many layers wielopostaciowy aj multifaceted wieloraki aj various, manifold wieloryb ma whale wielorybnictwo n whaling wielorybnik aj whaler wielostopniowy aj of many degrees wielostronny aj multisided, wide-ranging wielostrza∏owy aj repeating (rifle, etc.) wieloÊcian mi polyhedron wieloÊç f large amount or quantity wielowarstwowy aj multilayered wielozg∏oskowy aj polysyllabic wieloznacznoÊç f ambiguity wieloznaczny aj ambiguous wielo˝eƒstwo n polygamy wieniec -ƒca mi wreath wieƒcówka -wek f coronary artery wieƒczyç -cz´ -czysz impf, pf uwieƒczyç wreath, garland, be crowning touch to wieprz ma hog wieprzek -czka fim of wieprz wieprzowy aj of wieprz wieprzowina f pork wierch mi peak (of mountain) wierciç -c´ -cisz imp drill, bore wiernopoddaƒczy aj loyally submissive wiernoÊç f faithfulness wierny aj faithful wiersz mi -a verse, poem wierszyk -a mi dim of wiersz wiertarka -rek f drill wiert∏o -te∏ n drill bit wierutny aj arrant, egregious, outright wierzaj mi phr trust me wierzàcy aj as mp believer wierzba f willow wierzbina f willow grove or wood wierzbowy aj of wierzba wierzch mi top, surface wierzchni aj outer. ~nie okrycie outer garment wierzcho∏ek -∏ka mi tip, top, summit (of tree, mountain). aj wiercho∏kowy wierzchowy aj saddle (horse) wierzeje pl form G -rzei two-sided gate

386

wierzenie n belief wierzgaç -am -asz impf, pf wierzgnàç -n´ -niesz kick wierzyciel mp creditor wierzyç rz´ -rzysz impf, pf uwierzyç +D believe (someone). w +A believe in s.t. wieszaç -am -asz trans hang wieszak mi -a hanger (clothes) wieszcz mp prophet, seer wieszczka -czek fem of wieszcz wieÊ wsi f NApl wsie village, countryside. na wsi in the country(side). we wsi in a village wieÊciç -szcz´ -Êcisz impf portend wieÊç 1 wiod´ wiedziesz wiód∏ wiod∏a wiedli impf det, wodziç -dz´ -dzisz impf indet, pfpowieÊç or zawieÊç , lead wieÊç 2 f news, rumor wieÊniak mp villager wieÊniaczka -czek fem of wieÊniak wieÊniaczy aj of wieÊniak wietrzeç -eje us 3p evaporate wietrznik mp airhead wietrzny aj windy, gusty wietrzyç -rz´ -rzysz impf, pf wywietrzyç air out wietrzyk mi -a breeze wiew mi airstream wiewiórka -rek f squirrel wieêç wioz´ wieziesz wióz∏ wioz∏a wieêli impf det, woziç -˝´ -zisz impf indet, pf powieêç or zawieêç carry, haul (by vehicle) wie˝a f tower wie˝owiec -wca mi scyscraper (building) wie˝owy aj of wie˝a wi´c conj then, so wi´cej indef quant, comp av of wi´kszy (+G) more (of). co ~ moreover. mniej ~ more or less. superl najwi´cej most wi´dnàç -n´ -niesz impf wilt, fade wi´kszoÊç f majority, most wi´kszy comp av of du˝y larger, greater wi´ziç -˝´ -zisz impf, pf uwi´ziç imprison wi´zienie n prison, jail wi´ziennictwo n prison system wi´zieƒ wi´ênia mp Npl -owie prisoner wi´zy pl form ties, bonds wi´ê f connection, tie, bond wigilia or wilia f Christmas Eve wigilijny aj of wigilia wilczur ma alsatian (dog) wilga f oriole wilgoç f moisture, dampness wigoƒ ma vicuna wigor mi vigor wikariusz mp vicar, curate Wiking mp Npl -owie Viking wiklina a wicker(work) wikliniarstwo wickerworking wiklinowy aj of wiklina wikt mi provender wiktoriaƒski aj Victorian wilczek -czka ma wolf cub, Alsatian pup. wilcz´ -´cia n wolf cub wilczur ma German shepherd (dog), Alsatian wilga f oriole wilgoç f moisture, dampness

387

wilgotnoÊç f dampness, humidity wilgotny aj damp, moist, humid wilia f =wigilia wilk ma wolf wilczy aj of wilk wilczyca f she-wolf wilko∏ak ma werewolf willa f semi-detached house, villa willowy aj of willa wimpel -pla mi pennant wina f fault, blame, guilt. z ~ny +G due to the fault of winda f elevator, lift windykowaç -kuj´ -kujesz impf vindicate winiak mi brandy winiarnia f wine-bar winiarstwo n wine-making winiç -ni´ -nisz impf, pf uwiniç or zawiniç blame, implicate winien (winny) f winna +D guilty of, to blame for winieta f vignette winkiel -kla mi regional corner winnica f vineyard winny (winien) aj guilty, culpable. owing, delinquent (in a debt) wino n wine winny aj wine, vine winogrona pl form G -on grape(s) winoroÊl f grapevine winowajca mp Npl -y culprit, guilty party winszowaç -szuj´ -szujesz impf, pf powinszowaç +D wish the best, congratulate wintówka -wek f rifle winyl mi vinyl wiodàcy aj leading wiola f viola wiolinista mp violinist wiolinczela f violincello wiolinczelista mp violincellist wionàç -nie us 3p flow (of air), waft wiorsta f viorst (old measurement of distance, slightly longer than a kilometer) wioska -sek f dim of wieÊ village, hamlet wios∏o -se∏ n oar wios∏owaç -∏uj´ -∏ujesxz impf row wiosna -sen f spring wiosenny aj of wiosna wioÊlarz mp rower wiotki aj limp, frail, flabby wiór mi us pl (wood, metal) shaving wiórnik mi -a router, plane wir mi eddy, swirl, whirlpool wirowaç -ruj´ -rujesz impf swirl, whirl, rotate wira˝ mi obs shoulder (of road) wirnik mi -a rotor wirówka -wek f centrifuge wirus mi virus wirusowy aj of wirus wis see vis wisieç -sz´ -sisz impf intr hang wisielec -lca mp hanged person wisielczy aj gallows (humor, etc.) Wis∏a f Vistula

388

wiÊlany aj of Wis∏a wist fma whist wiÊnia -sien f (sour) cherry, cherry tree wiÊniowy aj of wiÊnia wiÊniak mi cherry liqueur wiÊniówka -wek f cherry vodka witaç -am -asz impf, pf powitaç or przywitaç greet. witam (w+L) welcome (to). ~ si´ greet one another witalnoÊç f vitality witalny aj vital, full of life witamina f vitamin witaminowy aj of witamina witeê mp obs knight witra˝ mi stained glass-work witryna f showcase, store window wiwat exclam long live wiwatowaç -tuj´ -tujesz impf salute with toast 'vivat' , cheer wiza f visa wizerunek -nku mi likeness, image, portrait wizja f vision wizyjny aj of wizja wizjer mi -a peep-hole wizjoner mp visionary wizualny aj visual wizyta f visit wizytacja f visitation, school inspection wizytator mp school inspector wizytowaç -tuj´ -tujesz impf conduct visitation, inspection wizytówka -wek f calling card wjazd mi LVwjeêdzie driving in or up. drive-in entry wjazdowy aj of wjazd wjechaç ^jechaç pf, impf wje˝d˝aç drive in or up wkleiç -ej´ -eisz pf, impf wklejaç glue into wkl´s∏odruk mi copper-plate printing wkl´s∏y aj sunken wk∏ad mi contribution, input wk∏adaç see w∏o˝yç wk∏adka -dek f insert(ion) wk∏uç ^k∏uç pf, impf wk∏uwaç prick, pierce wko∏o av or prep+G around, about wkraczaç see wkroczyç wkraÊç si´ ^kraÊç pf, impf wkradaç si´ sneak into wkr´ciç -c´ -cisz pf, impf wkr´caç screw in wkr´tka -tek f screwed nail wkr´tak mi -a screwdriver wkroczyç -cz´ -czysz pf, impf wkraczaç enter, intervene wkrótce av soon, shortly wkuç ^kuç pf, impf wkuwaç cram (for exams) wkupiç si´ -pi´ -pisz pf, impf wkupywaç si´ -puj´ -pujesz w+A buy into wlaç ^laç pf, wlewaç impf pour into wlec wlok´ wleczesz wlók∏ wlok∏a wlekli pf, impf wlekaç draw, drag, tug, haul. ~ si´ drag on, trail behind wlecieç -c´ -cisz pf, impf wlatywaç -tuj´ -tujesz fly in, blow in wlepiç -pi´ -pisz pf, impf wlepiaç do+G paste into wleêç ^leêç pf, impf w∏aziç -˝e -zisz crawl in, crawl , clamber up wliczyç si´ liczyç pf, impf wliczaç si´ be included, counted do+G among wliczony numbered, counted do+ among wlot mi inlet, opening, intake wlotowy aj of wlot w∏adca mp Npl -y Gpl -ów ruler

389

w∏adczyni fem of w∏adca w∏adczy aj of w∏adca w∏adny aj having the authority, empowered w∏adza f power, authority. dojÊç do ~dzy come to power w∏amaç -mi´ -miesz pf, impf w∏amywaç -muj´ -mujesz do+G break into w∏amanie n breaking (and entering) w∏amywacz mp burglar w∏asnor´cznie av with one's own hands w∏asnoÊciowy aj of w∏asnoÊç w∏asnoÊç f property, possession w∏asny aj one's own w∏aÊciciel mp owner w∏aÊcicielka -lek fem of w∏aÊciciel w∏aÊciwoÊç f property, characteristic w∏aÊciwy aj (+D) proper (to). av w∏aÊciwie actually w∏aÊnie av precisely, exactly, just, at that moment; phr w∏aÊnie that's just it w∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf w∏àczaç include, turn on (appliance). ~ si´ be included w∏ochaty aj furry, fluffy, shaggy W∏ochy pl form G W∏och Italy. inhab W∏och mp Italian. f W∏oszka. aj w∏oski Italian. av po w∏osku in Italian w∏os mi -a us pl hair; ciemne ~sy dark hair; jasne ~sy light hair. dim w∏osek w∏osie n horsehair (used in upholstery) w∏osienica f hair shirt (for self mortification) w∏osieƒ -Ênia ma trichina worm w∏oski see W∏ochy w∏oszczyzna f soup vegetables w∏oÊcian(in) mp small farmer w∏oÊç f small farm w∏o˝yç -Ê˝´ -˝ysz pf, impf wk∏adaç put w+A in, place, deposit. put on (clothes) w∏ócz´ga mp vagabond w∏óczka -czek f yarn w∏óczkowy aj of w∏óczka w∏ócznia f spear w∏óczyç -cz´ -czysz impf drag. ~ si´ wander about w∏óka f harrow w∏ókiennictwo n textile manufacture w∏ókienniczy aj of w∏ókiennictwo w∏ókniarz mp textile worker w∏ókniarka -rek fem of w∏ókniarz w∏óknisty aj fibrous w∏ókno -kien n fiber, filament wmieszaç -am -asz pf (do+G) mix, involve, implicate (in). ~ si´ do+G get involved in wmówiç -wi´ -wisz pf, impf wmawiaç +D persuade wmusiç -sz´ -sisz pf, impf wmuszaç force do+G into wnet av soon, before long wn´ka f recess wn´trze n interior wn´trznoÊci pl form G -i entrails, innards wniebog∏osy av at the top of one's lungs wniebowstàpienie n ascension (to heaven) wniebowzi´ty aj blissful wnieÊç ^nieÊç pf, impf wnosiç -sz´ -sisz carry in, introduce, contribute. o+A lodge (complaint) against wnikliwy aj penetrating wnikaç -am -asz impf, pf wniknàç -n´ -niesz inquire, penetrate, pry w+A into wniosek -sku mi conclusion. dojÊç do ~sku come to a conclusion wnioskowaç -kuj´ -kujesz impf, pf wywnioskowaç -kuj´ -kujesz infer, deduce, conclude wnioskowanie n conclusion, inference, deduction wnuczka -czek f grand-daughter wnuk mp Npl -owie grandson, grandchild

390

woal mi veil woalka -lek f veil on hat wobec prep+G toward, regarding, in view of, in the face of. wobec tego for that reason woda wód f water wodny aj acquatic wodewil mi vaudeville wodnik mp Aquarius wodnisty aj watery wodociag mi waterpipe, aqueduct wodog∏owie n water on the brain wodolecznictwo n hydropathy wodolot mi hydroplane boat wodoodporny aj waterproof wodorek -rku mi hydrite wodorost mi seaweed wodospad mi waterfall wodorotlenek -nku mi hydroxide wodoszczelny aj watertight wodotrysk mi waterspout wodowaç -duj´-dujesz impf launch (a new boat) wodowstr´t mi hydrophobia wodorowy aj of wodór wodór -doru mi hydrogen wodza f us pl rein wodzianka -nek f bread soup wodziç see wieÊç wiod´ wodzirej mp leader of the dance w ogóle av phr in general; ~ nie not at all wojak mp obs soldier wojenny aj of wojna military, wartime wojewoda mp Npl -owie voivode (of old, a military leader; contemporarily, head of a voivodeship) wojewódzki aj of województwo województwo n voivodeship, county, province wojna -jen f war; na ~nie at war. ~ Êwiatowa world war wojenny aj of wojna wojowaç -juj´ -jujesz impf wage war wojowniczoÊç f belligerency wojowniczy aj militant, belligerent, war-like wojsko n army wojskowy aj of wojsko wojskowoÊç f military affairs woko∏o or wokó∏ prep +G around, surrounding. av all around wokalista mp vocalist wokalizacja f vocalizatioin wokalny aj vocal wokanda f court calendar woko∏w, wokó∏ av and prep+G around, round about wola f will, volition. mimo ~li involuntarily. wbrew ~li against one's will. freehold wolant mi cabriolet woleç -l´ -lisz impf prefer wolej mi volley wolniç -ni´ -nisz impf, pf uwolniç free wolno 1 av slowly wolno 2 av pred +infin one may, it is permitted to. nie ~! don't do that! wolnoamerykanka -nek f free-for-all wolnoc∏owy aj duty-free wolnomularstwo n free-masonry wolnomularz mp free-mason

391

wolnorynkowy aj free-market wolnoÊç f freedom wolnoÊciowy aj of wolnoÊç wolny aj free; wolny kraj free country. not occupied; ~ stó∏ free table. unengaged, unattached, not busy, not married. av wolno wolt mi -a volt woltomierz mi -a voltometer wo∏acz mi -a vocative case wo∏aç -am -asz impf, zawo∏aç pf call, cry out wo∏owina f beef wo∏owy aj of wó∏ woƒ f fragrance, aroma wonny aj fragrant, aromatic woreczek -czka mi dim of worek worek -rka mi dim of wór wosk mi wax woskowy aj of wosk woskowaç-kuj´ -kujesz impf wax woskowina f earwax woszczyna f beeswax wotum n votive offering, vote. ~ nieufnoÊci no-confidence vote woziç see wieêç woênica mp wagon-driver, carter woêny aj as mp usher, messenger wóda f aug of wódka wódka -dek f vodka wódz wodza mp military leader wójt mp Npl -owie voyt, village head wójtowa f decl as aj voyt's wife wójtostwo n voytship wó∏ wo∏u ma -GA -u ox wór wora mi bag, sack wówczas av at the time, at that time, back then wóz wozu mi cart, wagon, car wózek -zka mi baby carriage, gurney wpadka -dek f bad break wpajaç see wpoiç wpaÊç ^paÊç pf, wpadaç impf fall in(to), flow into, drop in on. ~ komuÊ w oko strike someone's fancy wpatrzony aj w+A staring at wpatrzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf wpatrywaç si´ -ruj´ -rujesz w+A look intently at wpe∏zaç -am -asz impf, pf wpe∏znàç -zn´ -êniesz crawl into wp´dziç -dz´ -dzisz pf, wp´dzaç impf do+G or w+A drive into wpiàç wepn´ wepniesz pf, wpinaç impf w +A pin on wpiç ^piç pf, impf wpijaç fasten (eyes), sink (teeth into) wpierw av originally, at first wpis mi inscriptioni, entry wpisaç -sz´ -szesz pf, impf wpisywaç -suj´ -sujesz write in, enter. ~ si´ na+A enter one's name into wpisowe aj as n entry fee, initiation fee wplàtaç -c(z)´ -c(z)esz pf, impf wplàtywaç -tuj´-tujesz involve. ~ si´ w+A get involved in wpleÊç ^pleÊç pf, impf wplataç entwine wp∏aciç -c´-cisz pf, impf wp∏acaç do+G pay into wp∏ata f payment, contribution wp∏aw mi crossing (by swimming) of a river wp∏ynàç -n´ -niesz pf, impf wp∏ywaç -am -asz sail , swim, flow into. na+A influence, have an effect on wp∏yw mi influence. mi´ç ~ na coÊ have an influence on wp∏ywaç see wp∏ynàç wpoiç -oj´ -oisz pf, impf wpajaç inculcate wpó∏ av by half, in half. ~ do siódmej six-thirty. na ~ half, partially (open, etc.)

392

wpraszaç si´ see wprosiç si´ wprawa f skill wprawdzie av to be sure wprawiç wi´ -wisz pf, impf wprawiaç set going. train wprawka -wek f musical exercise wprawny aj skilled, adept wprosiç si´ -sz´-sisz pf, impf wpraszaç si´ do+G wangle one's way in wprost av simply, downright, straight at. ~ przeciwnie quite the opposite wprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf wprowadzaç introduce wprowadzenie n introduction wprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf wprowadzaç bring in, lead in, initiate, introduce (custom, etc.) wprzàc ^przàc pf or wprz´gnàç -n´ -niesz pf, impf wprz´gaç harness (horse, force of nature) wprzódy av first wpust mi inlet, intake wpuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf wpuszczaç let in wpychaç -am -asz impf, pf wepchnàç -n´ -niesz poke, thrust, cram do+G into . ~ si´ do+G squeeze into wrabiaç see wrobiç wracaç see wróciç wrak mi (ship)wreck wranglersy pl form G -ów Wrangler jeans wraz z+I together with. av at the same time wra˝enie n impression, sensation, feeling. pod ~niem +G affected, impressed by wra˝liwoÊç f sensitivity wra˝liwy aj sensitive wràb wr´bu mi notch, nick, indentation wredny aj disgusting wreszcie av at last, finally wr´cz av downright wr´czyç-cz´ -czysz pf, impf wr´czaç +D give, hand (over) to wrobiç -bi´ -bisz pf, impf wrabiaç slang get s.o. mixed up in wrodzony aj innate, in-born wrogi aj hostile wrogoÊç f enmity, hostility wrona f crow wrony aj black (of horse) wrota pl form G wrót gate wrotka -tek f us pl roller skate wroÊni´ty aj rooted in wróbel -bla ma sparrow wróciç -c´ -cisz pf, impf wracaç return, come back wróg wroga mp Npl -owie enemy wró˝ba f augury wró˝biarka -rek fem of wró˝biarz wró˝biarstwo n foretune-telling wró˝biarz mp fortune-teller wró˝ka -˝ek f fortune-teller wró˝yç -˝´ -˝ysz impf tell fortune, divide, augur, forebode wryç ~ryç pf grave, engrave. ~ si´ be engraved, impressed wrzask mi noise, racket, hollering, din, uproar wrzaskliwy aj blusterous wrzasnàç -sn´ -Êniesz pf, impf wrzeszczeç -szcz´ -szczesz scream, shout, roar, holler wrzawa f uproar wrzàtek -tku mi boiling water wrzeciàdz mi -a hasp wrzeciono n spindle wrzeç wr´ wreszesz wrza∏ wrzeli seethe, boil wrzesieƒ wrzeÊnia mi September wrzeszczeç -szcz´ -szczesz impf, pf wrzasnàç -sn´ -Êniesz scream, shout, roar, holler

393

wrzeÊniowy aj of wrzesieƒ wrzos mi heather wrzosowisko n heath, moor wrzód wrzodu mi ulcer, boil, abscess wrzuciç c´ -cisz pf, impf wrzucaç do+G throw in(to). +A insert, engage (clutch, etc.) wsad mi batch wsadziç -dz´ -dzisz pf, impf wsadzaç plant, colloq put into; ~ do lodówki put in the fridge wschodziç see wzejÊç wschód wschodu mi east wschodni aj eastern wsiaç ^siaç pf, impf wsiewaç sow in(to) wsiakaç -am -asz impf, pf wsiàknàç -n´ -niesz sink in, soak in wsiàÊç ^siàÊç pf, impf wsiadaç do+G get in(to), onto (a vehicle) wsierdzie n endocardium wsiowy see wiejski wskakiwaç see wskoczyç wskazaç -˝´ -˝esz pf, impf wskazywaç -zuj´ -zujesz na+A indicate wskazany aj indicated, a propos wzkazujàcy indicative. nie ~ palcem without pointing any fingers wskazówka -zek f pointer, indicator wskaênik mi -a indicator, index wskoczyç -cz´ -czysz pf, impf wskakiwaç -kuj´ -kujesz leap in wskóraç -am -asz pf gain, attain, accomplish wskroÊ av. na ~ clean through, through and through wskrzesiç -sz´ -sisz pf, impf wskrzeszaç resurrect, revive wskutek prep +G due to, as the result of ws∏awiç -wi´ -wisz pf, impf ws∏awiaç make famous ws∏uchaç si´ -am -asz pf, impf ws∏uchiwaç si´ w +A listen intently to wspak av. na ~ backwards wspania∏omyÊlnoÊç f generosity wspania∏omyÊlny aj generous wspania∏y aj marvelous. av wspaniale wsparcie n aid, assistance, support wsparty aj o+A leaning on, supported by wspiàç si´ wespn´ wespiesz pf, impf wspinaç na +A climb up on onto, lift self up wspieraç see wesprzeç wspinaczka -czek f mountaineering wspomagaç see wspomóc wspomnieç ^pomnieç pf, wspominaç impf recall, mention, recollect wspomnienie n oft pl recollection, remembrance. wspomóc ^móc pf, impf wspomagaç +A assist, aid wspornik mi -a support, bracket wspólnik mp associate wspólnota f community wspólny aj common, mutual, shared; nic ~nego nothing in common wspó∏- prefix in sense co-, mutual, common wspó∏autor mp co-author wspó∏czesnoÊç f contemporaneity, contemporary times wspó∏czesny aj contemporary wspó∏czucie n sympathy, commiseration wspó∏czuç ^czuç impf +D sympathize, commiserate with wspó∏czynnik mi -a coefficient wspó∏dzia∏aç -am -asz z+I cooperate with wspó∏istnienie n co-existence wspó∏lokator mp room-mate wspó∏miernoÊç commensurability wspó∏mierny aj commensurate wspó∏praca f cooperation

394

wspó∏pracowaç -cuj´ -cujesz impf cooperate, collaborate wspó∏uczestniczyç -cz´ -czysz pf w+L take part in, participate in wspó∏ma∏˝onek -nka mp Npl -owie husband, spouse wspó∏rz´dny aj coordinate (e.g. sentence) wspó∏udzia∏ mi participation wspó∏uczestnictwo n co-participation wspóluczestnik mp co-participant wspó∏w∏aÊciciel mp co-owner wspó∏zale˝noÊç f interdependence wspó∏zale˝ny aj interdependent wspó∏zawodnictwo n rivalry wspó∏zawodnik mp rival wspó∏˝ycie n life together wspó∏˝yç ^˝yç pf z+I have intercourse with wstaç -an´ -aniesz pf, impf wstawaç -staj´ -ajesz rise, get up wstawiç -wi´ -wisz pf, impf wstawiaç set into, interpose, insert, put in wstawiony aj slang soused wstawka f inset, insert, gusset wstàpiç -pi´-pisz pf, impf wst´powaç --puj´ -pujesz do+G enter, join wstà˝ka -˝ek f ribbon wstecz av back, backwards wstecznictwo n backwardness. wstecznik mp enemy of progress wsteczny aj backwards, retrograde wst´ga wstàg f band wst´p mi entry, admission, introduction wst´pny aj introductory, initial, entrance (examination) wstr´t mi repulsion, revulsion wstr´tny obnoxious, objectionable, despicable wstrzàs mi shock wstrzàsaç -am -asz impf, pf wstrzàsnàç -sn´ -Êniesz +I shake, jar, rattle. ~ si´ intrans shake wstrzàsajàcy aj shocking wstrzàsowy aj shock. kuracja ~wa shock treatment wstrzemi´˝liwy aj temperant, abstemious wstrzemi´˝liwoÊç f abstaining wstrzykaç -am -asz impf, pf wstrzyknàç -n´ -niesz inject wstrzymaç -am -asz pf, impf wstrzymywaç -muj´ -mujesz hold up, delay wstyd mi shame. by∏o mi ~ I was ashamed wstydliwy aj bashful, shy wstydziç si´ -dz´ -dzisz pf +G be embarrased for, be ashamed of. wstydzi∏abyÊ si´ you ought to be ashamed wsunàç -n´ -niesz pf, impf wsuwaç -am -asz insert, poke in wsypaç -pi´ -piesz pf, impf wsypywaç -puj´ -pujesz pour in (a granular substance). coll squeal on someone wsysaç see wessaç wszak av but, after all. wszak˝e however wszczàç -n´ -niesz pf, impf wczynaç initiate (conversation, quarrel, etc.) wszczepiç -pi´ -pisz pf, impf wszepiaç graft, inoculate wszech- prefix all-, pan-, multiwszechmoc f omnipotence wszechmoccny aj omnipotent wszechstronny aj many sided, versatile wszechÊwiat mi universe, cosmos wszechÊwiatowy aj cosmic wszechwiedza f omniscience wszechwiedzàcy aj omniscient wszechw∏adny aj all-mighty, all-powerful wszelaki pron aj any or all sort of wszelki pron aj any, every, all sort of wszerz. adv phr wzd∏u˝ i ~ broad and wide

395

wsz´dzie av everywhere wszyç ^szyç pf, impf wszywaç -am -asz w+A sew into wszyscy mp pl pron aj G -stkich all. as mp everyone wszystek pron aj -stka -stko -scy all wszystko pron aj n everything nade wszystko above all else przede wszystkim primarily, above all else wszystkiego najlepszego all the best wszystko jedno it's all the same, it doesn't matter wszystko w porzàdku everything's all right wszystko˝erny aj omnivorous wÊcibiç -bi´ -bisz pf, impf wÊcibiaç do+G pry into wÊcibski aj prying, overly inquisitive wÊciec si´ wÊciek´ wÊcieczesz pf, impf wÊciekaç si´ fly into a rage wÊcieklizna f rabies wÊciek∏oÊç f rage, furor wÊciek∏y aj furious wÊlizgaç si´ -am -asz impf, pf wÊlizgnàç si´ -n´ -niesz do+G slip in, insinuate o.s. wÊród prep +G among(st) wtajemniczyç -cz´ -czysz pf, impf wtajemniczaç ç initiate, let in on wtajemniczony aj initiated (in a secret) wtargnàç si´ -n´ -niesz pf do+G force one's way into wtedy av then, at that time wtem av suddenly wtenczas av then, at that time wt∏oczyç -cz´ -czysz pf, impf wt∏aczaç cram, pack wtoczyç -cz´ -czysz pf, impf wtaczaç roll in wtopiç -pi´ -pisz pf, impf wtapiaç w+A sink into wtorek -rku mi Tuesday. wtorkowy wtórny aj secondary wtórowaç -ruj´ -rujesz impf +D accompany wtràciç -c´ -cisz pf, impf wtràcaç interject. ~ si´ butt in wtryskiwacz mi -a injector (of fuel, etc.) wtrysnàç -sn´ -Êniesz pf, impf wtryskiwaç -kuj´ -kujeszinject wtuliç -l´ -lisz pf, impf wtulaç ~ g∏ow´ press one's head against s.o. or s.t. wtyczka -czek f (electrical) plug wuj mp Npl -owie uncle wujek -jka mp uncle wujostwo mp uncle and wife wulgarny aj vulgar wulkan mi volcanow wulkaniczny aj volcanic wulkanizacja f retreading (of tire) wulkanizowaç -zuj´ -zujesz impf retread, repair rubber wwieÊç ^wieÊç pf, impf wwodziç -dz´ -dzisz do+G lead into, introduce wwieêç ^wieêç pf, impf wwoziç -˝´ -zisz import wy pron GAL was D wam I wami pl inform you wy- perfectivizing prefix in sense 'out', 'ex-', as in wywoziç export; in sense of 'completely' as in wymrzeç die out; in sense of 'de-' as in wynarodowiç denationalize wybaczyç -cz´ -czysz pf, impf wybaczaç +D forgive wybadaç -am -asz pf, wybadywaç -duj´ -dujesz impf question, sound out wyba∏uszyç -sz´-szysz pf, impf wyba∏uszaç . ~ oczy goggle one's eyes wybawca mp rescuer wybawiç -wi´ -wisz pf, impf wybawiaç rescue, redeem wybàkaç -am -asz pf, impf wybàkiwaç -kuj´ -kujesz blurt out wybiç ^biç pf, wybijaç impf beat out, knock out. ~ coÊ z g∏owy dissuade. strike (medal) wybiec ^biec pf, impf wybiegaç run out

396

wybieg mi dodge, subterfuge wybieliç -l´ -lisz pf, impf wybielaç bleach, blanch wybieraç see wybraç wybitny aj outstanding wyb∏agaç -am -asz pf, impf wyb∏agiwaç -guj´ -gujesz obtain by entreaty wyblak∏y aj faded wyblaknàç -nie -blak∏ us-3p pf fade, become discolored wyboisty aj uneven, rough, rugged (road) wyborca mp voter, elector wyborczy aj electoral wyborny aj perfect, excellent, spendid. av wybornie splendidly wyborowy aj select, choice wybój -boju mi pothole wybór -boru mi choice, selection, pl elections wybraç ^braç pf, impf wybieraç select, elect, pick, choose. ~ si´ go someplace, set out for wybraniec -ƒca mp chosen one wybredny aj refined, finicky wybrnàç -n´ -niesz z+G pf extricate self from wybroniç -ni´ -nisz pf rescue, save wybryk mi oft pl prank, acting up wybrze˝e n -Gpl -y seacoast, seashore wybrzuszenie n bulge wybuch mi explosion, outburst, eruption wybuchaç -am -asz impf, pf wybuchnàç -nie us-3p explode, burst, break out (war) wybuchowy aj explosive, quick-tempered wybudowaç -duj´ -dujesz pf, impf wybudowywaç -wuj´ -wujesz build wybuja∏y aj extravagant, exuberant wyburzyç -rz´ -rzysz pf, impf wburzaç demolish wyburzenie n demolition. do ~nia condemned (property) wycelowaç -luj´ -lujesz pf w+A take aim at wycena f pricing wyceniç -ni´ -nisz pf, impf wyceniaç set price wychodek -dku mi outhouse wychodne aj as n day off. na ~nym on the point of departure wychodziç -dz´ -dzisz impf okna wychodzà na ulic´ the windows look out on the street. see wyjÊç wychodêca mp emigrant, expatriot wychodêstwo n emigration wychowaç -am -asz pf, impf wychowywaç -wuj´ -wujesz bring up, raise, educate wychowanek -nka mp foster child. alumnus wychowanie n upbringing wychowany aj brought up wychowawca mp Npl -y educator wychowawczy aj educational wychód -chodu mi exit wychów -chowu mi care of young animals wychrzta mp convert wychud∏y aj gaunt wychudzony aj emaciated, wychwaliç -l´ -lisz pf, impf wychwalaç praise, extol wychwyciç -c´ -cisz pf, impf wychwytaç extricate wychwyt mi escapement wychylenie n deviation wychyliç si´ -l´ -lisz pf, impf wychylaç si´ lean out. deviate wyciàç ^ciàç pf, impf wycinaç cut out wyciàg mi excerpt wyciàgaç -am -asz impf, pf wyciàgnàç -n´ -niesz pull out, draw out, extract. ~ wniosek draw a conclusion wycie n howling wyciec ^ciec or wycieknàç -n´ -niesz pf, impf wyciekaç leak out

397

wycieczka -czek f excursion wycieczkowy aj of wycieczka wyciek mi leakage wycieƒczony aj emaciated wycieƒczyç -cz´ -czysz pf, impf wycieƒczaç emaciate wycieraczka -czek f wiper (on car) wycieraç see wytrzeç wycierpieç -pi´ -pisz pf suffer wyci´cie n excision wycinaç see wyciàç wycinanka -nek f paper-cut wycinek -nka mi s.t. cut out, (press) clipping wycinkowy aj partial, fragmentary wyciosaç -am -asz pf hew out wyciskacz mi -a (lemon) squeezer wyciskaç -am -asz impf, pf wycisnàç -sn´ -Êniesz squeeze out, press out wyciszyç -sz´ -szysz pf, impf wyciszaç hush up, cover up (scandal, etc.) wycofaç -am -asz pf, impf wycofywaç -fuj´ -fujesz trans withdraw, retract. intr ~ si´ pull back, withdraw wyczekaç -am -asz pf, impf wyczekiwaç -kuj´ -kujesz wait out wyczerpaç -pi´ -piesz pf,impf wyczerpywaç -puj´ -pujesz exhaust, use up wyczerpanie n exhaustion wyczerpany aj exhausted, used up wyczerpujàcy aj exhaustive wyczucie n intuition wyczuç ^czuç pf, impf wyczuwaç -am -asz sense, intuit wyczuwalny aj intuitive, noticveable wyczyn mi stunt, exploit, excellent result wyczynowy aj of wyczyn wyczyÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf wyczyszczaç clean out wyczytaç -am -asz pf, impf wyczytywaç -tuj´ -tujesz make out, recognize (by reading) wyç wyj´ wyjesz,impf, pf zawyç howl wydaç ^daç pf, impf wydawaç -daj´ -dajesz expend, give out, publish, emit, issue, hand back. us 3.p. ~ si´ seem, appear wydajnoÊç f productivity wydajny aj productive wydaliç -l´-lisz pf, impf wychylaç expell wydanie n publication, edition wydarzenie n happening, event, occurrence wydarzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf wydarzaç si´ happen, occur wydatek -tku mi expenditure wydatkowaç -kuj´-kujesz impf expend wydatny aj considerable, notable wydawca mp publisher, editor wydawnictwo n publisher wydawniczy aj publishing wydàç ^dàç pf, impf wydymaç -daj´ -dajesz blow up, inflate. ~ si´ puff o.s. up wydech mi exhaust, expiration wydechowy aj of wydech wydeptaç -pc(z)´ -pc(z)esz pf, impf wydeptywaç -tuj´ -tujesz wear smooth (e.g. path) wyd´biç -bi´ -bisz pf colloq extract, get,m extort (e.g. money, promise) wyd´ty aj swollen puffed up wyd∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wyd∏u˝aç prolong, elongate. ~ si´ be protracted wyd∏u˝ony aj elongated, protracted wydma f dune, sandy hill wydmuch mi exhaust wydmuchaç -am -asz pf, impf wydmuchiwaç -chuj´ -chujesz puff out, blow up wydobyç -b´d´ --b´dziesz pf, impf wydobywaç extract, pull out . ~ si´ emanate from, come out of wydolnoÊç f viability, capacity, capability

398

wydoskonaliç -l´ -lisz pf, impf wydoskonalaç perfect wydostaç -stan´ -staniesz pf, impf wydostawaç -staj´ -stajesz get out, extract. ~ si´ extricate o.s. wydra f otter. ni pies ni ~ neither fish nor fowl wydrà˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wydrà˝aç hollow out, excavate wydruk mi reprint wydrukowaç -kuj´-kujesz pf print, reprint wydrzeç ^drzeç pf, impf wydzieraç tear out, pluck. +D tear away from wydusiç -sz´ -sisz pf, impf wyduszaç wrest, squeeze out wydzia∏ mi department wydziedziczyç -cz´ -czysz pf, impf wydziedziczaç disinherit wydzieliç -l´ -lisz pf, impf wydzielaç excrete wydzielina f excretion, secretion wydzielniczy aj excretive wydzieraç see wydrzeç wydzier˝awiç -wi´ -wisz pf, impf wydzier˝awiaç lease out wydzwaniaç -am -asz impf ring, resound, phone constantly wydêwi´k mi resonance, repercussion wydêwignàç -n´ -niesz pf lift up, raise. ~ si´ lift self up wyegzewowaç see egzekwowaç wyeksponowaç see eksponowaç wyeksportowaç see eksportowaç wyemigrowaç see emigrowaç wyfroterowaç see froterowaç wyfrunàç -n´ -niesz pf, impf wyfruwaç -am -asz fly up and away wyga mp old hand (experienced person) wygadaç -am -asz colloq blurt out. ~ si´ talk one's fill wygadywaç -duj´ -dujesz impf chatter, talk too much, talk nonsense wygasaç -am -asz impf, pf wygasnàç -Ênie us-3p become extinct, expire wygiàç ^giàç pf, impf wyginaç bend, curve wygi´cie n bend, curve wyginàç -n´ -niesz pf, impf wyginaç die out, become extinct wyglàd mi appearance wyglàdaç -am -asz impf look, appear. dobrze ~ look well. wyglàda na deszcz it looks like rain. see also wyjrzeç wyg∏adziç -dz´ -dzisz pf, impf wyg∏adzaç smoothe wyg∏odziç -dz´ -dzisz pf starve wyg∏osiç -sz´ -sisz pf, impf wyg∏aszaç make a speech wyg∏upiaç si´ -am -asz impf be silly wygnaç ^gnaç or wygoniç -ni´ -nisz pf, impf wyganiaç drive off, away, exile wygnanie n exile. na ~niu in exile wygnaniec -ƒca mp exile wygnieÊç ^gnieÊç pf, impf wygniataç squeeze out, press out, crumple wygoda -gód f often-pl comfort wygodnictwo n the easy way wygodny aj comfortable. av wygodnie comfortably wygoliç -l´ -lisz pf shave wygolony aj. g∏adko ~ clean-shaven wygon mi pasture wygoniç -ni´ -nisz or wygnaç -am -asz pf, impf wyganiaç drive out wygospodarowaç -ruj´ -rujesz pf create by honest toil wygotowaç -tuj´ -tujesz pf, impf wygotowywaç -wuj´ -wujesz cook or boil out wygórowany aj excessive, hiked-up wygraç -am -asz pf, impf wygrywaç -am -asz win wygramoliç si´ -l´ -lisz pf colloq z+G clamber out of wygrana in phr nie daç za ~nà not give up for lost wygra˝aç -am -asz impf +D threaten, menace wygryêç ^gryêç pf, impf wygyzaç bite out, corrode wygrzaç ^grzaç pf, impf wygrzewaç warm. ~ si´ warm o.s.. ~ na s∏oƒcu sun o.s.

399

wygzebaç -bi´ -biesz pf, impf wygrzebywaç -buj´ -bujesz unearth. ~ si´ dis self out of, extricate o.s. wygwie˝d˝ony aj studded with stars wygwizdaç -˝d˝´ -˝d˝esz pf, impf wygwizdywaç -duj´ -dujesz whistle a tune. express disapproval through whistling, hoot at wyhodowaç see hodowaç wyimaginowaç see imaginowaç wyjadacz mp colloq sponger, hanger-on wyja∏owiç -wi´ -wisz pf, impf wyja∏awiaç deplete wyjaskrawiç -wi´ -wisz pf, impf wyjaskrawiaç make showy wyjaÊniç -ni´ -nisz pf, impf wyjaÊniaç explain. ~ si´ be explained wyjaÊnienie n explanation wyjawiç -wi´ -wisz pf, impf wyjawiaç disclose, reveal wyjazd mi Lsg wyjeêdzie departure, drive out of town, excursion wyjàç -jm´ -jmiesz pf, impf wyjmowaç z+G take out of, remove from wyjàtek -tku mi exception; z ~tkiem +G with the exception of wyjàtkowoÊç f exceptional quality wyjàtkowy aj exceptional. av wyjàtkowo exceptionally wyjàwszy av +A except for, not including wyjechaç ^jechaç pf, impf wyje˝d˝aç leave, drive away, depart wyjeÊç ^jeÊç pf, impf wyjadaç eat up wyj´kaç -am -asz impf, pf wyj´knàç -n´ -niesz moan wyjmowaç see wyjàç wyjrzeç -rz´ -rzysz pf, impf wyglàdaç look out, peer out z+G from wyjÊcie n exit wyjÊciowy aj of wyjÊcie wyjÊç -jd´ -jdziesz -szed∏ -sz∏a pf, impf wychodziç -dz´ -dzisz leave, go out, come out. nie wychodzi mu it's not working out for him. ~ na zewnàtrz come out, be revealed. nic z tego nie wyjdzie nothing will come of it. wyjÊç za mà˝ marry, get married (of woman) wyka f vetch wyka∏aczka -czek f (tooth)pick wykaƒczaç see wykoƒczyç wykarmiç -mi´ -misz pf nourish, nurse, suckle wykaz mi list, statement (of earnings, etc.) wykazaç -˝´ -˝esz pf, impf wykazywaç -zuj´ -zujesz demonstrate wykàpaç see kàpaç wykidaj∏o mp bouncer (in bar) wykierowaç -ruj´ -rujesz pf, impf wykierowywaç -wuj´ -wujesz na+A direct to wyklarowaç -ruj´ -rujesz pf clarify wyklaskaç -szcz´ -szczesz pf, impf wyklaskiwaç -kuj´ -kujesz clap (out a rhythm) wyklàç ^klàç pf, impf wyklinaç curse wykleiç -ej´ -eisz pf, impf wyklejaç (+I) paste, stick, line (with), hang (with wall-paper) wyklejanka f pastiche, collage wyklejka -jek flyleaf of book wyklepaç -pi´ -piesz pf, impf wyklepywaç -puj´ -pujesz hammer out. colloq blurt out wyklnàç -n´-niesz pf, impf wyklinaç curse, swear wykluczony aj excluded, out of the questioni wykluczyç -cz´ -czysz pf, impf wykluczaç exclude wykluczony aj excluded; wykluczone it's out of the question wykluç si´ -kluj´-klujesz pf, impf wykluwaç si´ hatch wyk∏ad mi lecture wyk∏adowy aj of wyk∏ad wyk∏adaç -am -asz impf give a lecture. see also wy∏o˝yç wyk∏adany a. ko∏nierz ~ turned-up collar wyk∏adnik mi indicator, exponent wyk∏adowca mp instructor wyk∏adzina f floor-covering wyk∏uç -k∏uj´ -k∏ujesz or -kol´ -kolesz pf, impf wyk∏uwaç peck out wykoleiç -ej´ -ejesz pf, impf wykolejaç derail

400

wykolejony aj on the wrong track, derailed wykombinowaç see kombinowaç wykonaç -am -asz pf, impf wykonywaç -nuj´ -nujesz execute, carry out, perform wykonanie n performance, execution. w ~niu +G performed by wykonawca mp Npl -y performer wykonawczy aj executive (branch of government, etc.) wykoƒczenie n finish(ing), detail work wykoƒczony aj done in, exhausted wykoƒczyç -cz´ -czysz pf, impf wykaƒczaç finish, finish off wykop mi excavation, trench wykopaç -pi´ -piesz pf, impf wykopywaç -puj´ -pujesz dig out, excavate wykopalisko n excavation, diggings wykorzeniç -ni´ -nisz pf, impf wykorzeniaç uproot, root out wykorzystaç -am -asz pf, impf wykorzystywaç -tuj´ -tujesz trans use, make use of, avail o.s. of, exploit wykorzystanie n exploitation wykpiç -pi´ -pisz pf, impf wykpiwaç ridicule, mock, deride, poke fun at. ~ si´ z+G evade shirk, joke oneself out of wykraczaç see wykroczyç wykraÊç ^kraÊç pf, impf wykradaç steal. ~ si´ sneak away wykres mi graph, chart wykreÊliç -l´ -lisz pf, impf wykreÊlaç trace, draw. cross out, cross offf wykr´ciç -c´ -cisz pf, impf wykr´caç unscrew. ~ si´ od+G shirk wykr´t mi dodge, subterfuge wykr´tny aj evasive wykroczenie n misdemeanor wykroczyç cz´ -czysz pf, impf wykraczaç poza+A cross, go beyond, exceed wykroiç -oj´ -oisz pf, impf wykrajaç cut out wykrok mi step forward wykrój -kroju cut-out place, hollow wykruszyç -sz´ -szysz pf, impf wykruszaç crumble. ~ si´ crumble wykrwawiç si´ -wi´ -wisz pf, impf wykrwawiaç si´ bleed profusely wykryç ^kryç pf, impf wykrywaç discover, uncover wykrzesaç -sz´ -szesz pf, impf wyrzesywaç -suj´ -sujesz strike, spark, ignite wykrztusiç -sz´ -sisz pf, impf wykrztuszaç cough out wykrzyczeç -cz´ -czysz pf cry out, shout wykrzyknàç -n´ -niesz pf, impf wykrzykiwaç -kuj´ -kujeszshout, exclaim, vociferate wykrzyknienie n exclamation wykrzyknik mi -a exclamation point wykrzywiç -wi´ -wisz pf, impf wykrzywiaç contort. ~ si´ contort o.s. wykszta∏cenie n education wykszta∏cony aj educated wykszta∏ciç si´ -c´ -cisz pf, impf wykszta∏caç si´ develop, form, become educated wyksztusiç -sz´ -sisz pf, impf wyksztuszaç expectorate. stammer wykuç ^kuç pf, impf wykuwaç hammer out, forge wykup mi ransom, redemption (of pledge) wykupiç -pi´ -pisz pf, impf wykupowaç -puj´ -pujesz purchase, redeem wykusz mi -a bay (window) wykwalifikowany aj qualified (worker) wykwaterowaç -ruj´ -ujesz pf dislodge wykwint mi elegance wykwintny aj elegant wykwit mi efflorescence wykwitaç -am -asz impf, pf wykwitnàç -n´ -niesz bloom forth wylaç ^laç pf, impf wylewaç pour out. ~ si´ spill, pour out, overflow wylataç -am -asz pf fly a certain distance wylàdowaç see làdowaç wylàc see wyl´gnàç wylàg -l´gu mi incubation, brood

401

wylegaç -am -asz impf, pf wylec or wylegnàç -gn´-niesz -leg∏ turn out in a bunch or crowd wylecieç -c´ -cisz pf, impf wylatywaç -tuj´ -tujesz fly out wyleczyç (si´) see leczyç (si´) wylegitymowaç si´ see legitymowaç si´ wylepiç -pi´ -pisz pf, impf wylepiaç line, coat, cover wylew mi flood, outpouring wylewny effusive wyleêç ^leêç pf, impf wy∏aziç -˝´ -zisz crawl out, come to light wyle˝eç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf wylegiwaç si´ -guj´ -gujesz lounge around wyl´garka -rek f incubator wyl´garnia f place of incubation wyl´gaç si´ -am -asz impf, pf wyl´gnàç si´ -n´ -niesz or wylàc -l´gn´ -legniesz hatch wyl´kniony aj full of fear wyliczyç -cz´ -czysz pf, impf wyliczaç enumerate, calculate wylinieç see linieç wylizaç -˝´ -˝esz pf, impf wylizywaç -zuj´ -zujesz lick out wylosowaç see losowaç wylot mi exit, opening. na ~ through and through, clean through wylotowy aj of wylot wyludniony aj depopulated wy∏adowaç si´ -duj´ -dujesz pf, impf wy∏adowywaç si´ -wuj´ -wujesz na+L take it out on s.o. wy∏amaç -mi´ -miesz pf, impf wy∏amywaç -muj´ -mujesz break down, force entry wy∏oniç si´ -ni´ -nisz pf, impf wy∏aniaç si´ appear, loom wy∏apaç -pi´ -piesz pf catch (every one) wy∏ataç -am -asz pf patch (every hole) wy∏aziç see wyleêç wy∏àcznik mi -a turn-off switch wy∏àczny aj exclusive. av wy∏àcznie exclusively wy∏àczyç -c´-czysz pf, impf wy∏àczaç exclude, disconnect, turn off. ~ si´ be disconnected wy∏àczywszy except for wy∏gaç si´ ^∏gaç pf, impf wy∏giwaç si´ -guj´ -gujesz z+G lie one's way out of wy∏om mi breach wy∏owiç -wi´ -wisz pf, impf wy∏awiaç catch, fish out wy∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wyk∏adaç set out, lay out (e.g. cards), (+I) cover (with leather, etc.) wy∏óg -∏ogu mi us pl facing (of uniform) wy∏udziç -dz´ -dzisz pf, impf wy∏udzaç od+G cheat s.o. out of wy∏upiasty aj goggling (eyes) wy∏upiç -pi´ -pisz pf gouge out, shell (nuts) wy∏uskaç -am -asz pf, impf wy∏uskiwaç -kuj´ -kujesz hull, shell wy∏uszczyç -cz´ -czysz pf, impf wy∏uszczaç clarify wymagaç -am -asz +G demand, require wymagajàcy aj demanding wymaganie n requirement, demand wymalowaç -luj´ -lujesz pf, impf wymalowywaç -wuj´ -wujesz paint, decorate wymar∏y aj extinct, abandoned (city) wymarsz mi marching off, departure (of army) wymarznàç -n´ -niesz pf freeze (and die) wymarzony aj dreamed-of wymawiaç see wymówiç wymaz mi smear, slide sample wymazaç -˝´ -˝esz pf, impf wymazywaç -zuj´ zujesz wipe out, blot out, efface, obliterate wyblowaç see meblowaç wymeldowaç si´ -duj´ -dujesz pf, impf wymeldowywaç si´ -wuj´ -wujesz check out, register o.s. out wym´czyç -cz´ -czysz pf, impf wym´czaç tire, exhaust. ~ si´ tire o.s. out wymiana f exchange wymiar mi dimension wymiataç see wymieÊç wymieniç -ni´ -nisz pf, impf wymieniaç exchange, enumerate, list, mention, cite

402

wymieniony aj above-mentioned wymienny aj replacement, exchange (part, etc.) wymieraç see wymrzeç wymierny aj measurable wymierzyç -rz´ -rzysz pf, impf wymierzaç measure, assess, gauge wymieÊç ^mieÊç pf, impf wymiataç sweep out wymi´ -enia n NApl -miona udder wymi´tosiç -sz´ -sisz pf crumple wymigaç si´ -am -asz pf, impf wymigiwaç si´ -guj´ -gujesz colloq od+G shirk, slink away from wymijajàcy aj evasive wyminàç -n´ -niesz pf, impf wymijaç pass by or around, avoid wymiotywaç -tuj´ -tujesz impf throw up, vomit wymiotny aj emetic wymioty pl-form G-ów vomiting wymizerowany aj haggard wymknàç si´ seef wymykaç si´ wymontowaç -tuj´ -tujesz pf, impf wymontowywaç -wuj´ -wujesz disassemble wymordowaç -duj´ -dujesz pf kill off wymordowanie n extermination wymoszczony aj +I strewn with wymoÊciç see moÊciç wymotaç -am -asz pf, impf wymotywaç -tuj´ -tujesz disentagle wymowa f pronunciation wymowny aj eloquent wymóc ^móc pf extort wymóg -mogu mi requirement wymówiç -wi´ -wisz pf, impf wymawiaç pronounce. +D reproach, dismiss. ~ si´ make excuses wymówka -wek f excuse, pretext. reproach wymroziç -˝´ -zisz pf, impf wymra˝aç freeze out wymrzeç -r´ -rzesz pf, impf wymieraç die out wymusiç -sz´ -sisz pf, impf wymuszaç force, extort, coerce, compel wymuszony aj coerced wymyç ^myç pf, wymywaç impf wash out wymykaç si´ -am -asz impf, pf wymknàç si´ -n´ -niesz (+D) elude, -escape, slip (s.o.'s notice) wymys∏ mi inventive idea, creation wymyÊliç -l´ -lisz pf, impf wymyÊlaç think up, devise, contrive. +D berate, verbally abuse wymyÊlny aj intricate, contrived wynagrodzenie n compensation, salary wynagrodziç -dz´ -dzisz pf, impf wynagradzaç reward, recompense, remunerate, pay wynajàç -jm´ -jmiesz pf, impf wynajmowaç -muj´ -mujesz rent, hire wynajdywaç see wynaleêç wynajem -jmu mi lease, charter wynalazca mp inventor wynalazek -zku mi invention wynalazczy aj inventive wynaleêç -najd´ -najdziesz pf, impf wynajdywaç -duj´ -dujesz discover, invent, devise wynarodowiç -wi´ -wisz pf, impf wynarodawiaç denationalize wynaturzenie n denaturalization wyniesienie n height, altitude wynieÊç ^nieÊç pf, impf wynosiç -sz´ -sisz carry out, come away with. ~ si´ clear out wynik mi result, effect, outcome. w ~ku +G as the result of. aj wynikowy resultative wynikaç -am -asz impf, pf wyniknàç -n´ -niesz z+G result , emerge, follow from wynios∏y aj elevated, lofty wynios∏oÊç f loftiness wyniszczyç -cz´ -czysz pf, impf wyniszczaç exterminate, destroy, devastate wynos mi. na ~ carry-out wynosiç -sz´ -sisz amount to. see also wynieÊç wynurzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf wynurzaç si´ emerge, crop up, come to the surface

403

wyobraziç sobie -˝´ -zisz pf, impf wyobra˝aç sobie imagine wyobraênia f imagination, fastasy wyobra˝enie n concept, image wyodr´bniç -ni´ -nisz pf, impf wyodr´bniaç distinguish. ~ si´ become distinct wyodr´bniony aj separate, separated wyolbrzymiç -mi´ -misz pf, impf wyolbrzymiaç exaggerate wyoraç ^oraç pf, impf wyorywaç -ruj´ -rujesz plow up wyostrzyç -rz´ -rzysz pf, impf wyostrzaç sharpen wypaczyç -cz´ -czysz pf, impf wypaczaç warp, ruin, vitiate wypad mi sally, pass, forray wypadaç see wypaÊç wypadek -dku mi accident, incident, occurrence wypadkowy aj accidental wypadkowa aj as f resultant wypaliç -l´ -lisz pf, impf wypalaç fire, burn, bake (bricks, etc.). ~ si´ burn out wypaplaç -am -asz pf babble, blurt out wyparowaç -ruj´ -rujesz pf, impf wyparowywaç -wuj´ -wujesz evaporate, give off steam wyparzyç -rz´ -rzysz pf, impf wyparzaç scald wypas mi pasture wypaÊç 1 ^paÊç padn´ pf, impf wypadaç fall out, turn out. (+D) fall to s.o. nie wypada it is not fitting wypaÊç 2 ^paÊç pas´ pf, impf wypasaç pasture wypatrzeç or wypatrzyç -rz´ -rzysz pf, impf wypatrywaç -ruj´ -rujesz +A or +G look out for, strain eyes to see, spot wypchaç -am -asz or wypchnàç -n´ -niesz pf, impf wypychaç stuff, cram wype∏niç -ni´ -nisz pf, impf wype∏niaç fill, fill up, fulfill wype∏znàç -zn´ -êniesz pf, impf wype∏zaç crawl out =owaç see perswadowaç wyp´dziç -dz´ -dzisz pf, impf wyp´dzaç drive out wypiç ^piç pf, impf wypijaç drink (up), consume (beverages) see also piç wypiek mi baking. pl. ~ki na twarzy flushed face wypieraç see wyprzeç wypis mi excerpt, extract wypisaç -sz´ -szesz pf, impf wypisywaç -suj´ -sujesz write out, prescribe wyplatany aj woven wyplàtaç si´ -c(z)´ -c(z)esz pf, impf wyplàtaç si´ extricate, distentangle o.s. wypleniç -ni´ -nisz pf, impf wypleniaç weed out, eradicate wypluç ^pluç pf, impf wypluwaç -am -asz spit out wyp∏alnoÊç f solvency wyp∏acalny aj payable, solvent wyp∏aciç -c´ -cisz pf, impf wyp∏acaç pay out wyp∏akaç -cz´ -czesz pf, impf wyp∏akiwaç -kuj´ -kujesz cry, weep. ~ si´ cry o.s. out wyp∏ata f payment (of wages) wyp∏oszyç -sz´ -szysz pf, impf wyp∏aszaç flush out wyp∏owia∏y aj faded-out wyp∏owieç -eje us 3p pf fade wyp∏ynàç -n´ -niesz pf, impf wyp∏ywaç follow (from) wypoczàç -czn´ -czniesz pf, impf wypoczywaç get rest wypocz´ty aj rested, relaxed wypoczynek -nku mi rest, relaxation wypoczynkowy aj of wypoczynek. relaxational wypogodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf wypogadzaç si´ clear up, brighten up wypominki pl form G -ów prayers for the dead wypomnieç ^pomnieç pf, impf wypominaç +D reproach wypornoÊç f displacement (of a ship) wyposa˝enie n endowment, furnishings wyposa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wyposa˝aç w+A endow with, invest with, equip with wyposa˝ony aj w +A endowed with wypowiedzenie n quit notice

404

wypowiedzieç ^wiedzieç pf, impf wypowiadaç declare. renounce, give notice. ~ si´ za +A come out in favor of wypowiedê f statement, pronouncement wypo˝yczalnia f rental place wypo˝yczyç -cz´ -czysz pf, impf wypo˝yczzaç borrow (books from library, etc.) wypracowaç -cuj´-cujesz pf, impf wypracowywaç -wuj´ -wujesz work out, elaborate wypraç see praç wyprany aj z+G devoid of wypraszaç see wyprosiç wyprawa f expedition wyprawiç -wi´ -wisz pf, impf wyprawiaç send forth. co ty wyprawiasz? what are you up to? wypr´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wypr´˝aç stretch stiffen. ~ si´ draw o.s. up, arch back wypromieniowaç -niuj´ -niujesz pf, impf wypromieniowywaç -wuj´ -wujesz radiate wyprosiç -sz´ -sisz pf, impf wypraszaç ask to go away. ~ sobie not put up with wyprostowaç si´ -wuj´ -wujesz pf, impf wyprostowywaç si´ -wuj´ -wujesz intr straighten up wyprowadziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf wyprowadzaç si´ intrans move out wypróbowany aj tried and true wypró˝niç -ni´ -nisz pf, impf wypró˝niaç empty out wypró˝nienie n elimination (bodily function) wyprysk mi eczema wyprysnàç -sn´ -Êniesz pf, impf wypryskiwaç -kuj´ -kujesz spatter wyprzàtaç -am -asz impf, pf wyprzàtnàç -n´ -niesz clean up, clean out wyprzeç ^przeç pf, impf wypieraç oust, supplant wyprzedaç -daç pf, impf wyprzedawaç -daj´ -dajesz sell out wyprzedany aj sold out wyprzeda˝ f sale wyprzedziç -dz´ -dzisz pf, impf wyprzedzaç outpace, precede wyprzàc ^przàc pf, impf wyprz´gaç unharness wypuk∏y aj bulging, protuberant wypuktowaç -tuj´ -tujesz pf win on points wypustka -tek stripe wypuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf wypuszczaç put out, let out, produce wypychaç see wypchnàç wypytaç -am -asz pf, impf wypytywaç -tuj´ -tujesz question wyrabiaç see wyrobiç wyrachowanie n calculation wyrachowany aj calculated wyrafinowany aj refined wyrastaç see wyrosnàç wyraz mi expression, word, turn of speech, utterance. nad ~ more than words can say wyraziç -˝´ -zisz pf, impf wyra˝aç express. ~ si´ express onself wyrazistoÊç f expressiveness, expressivity wyrazisty aj expressive wyraêny aj evident, clear, obvious, distinct. av wyraênie clearly, evidently, distinctly wyra˝enie n expression wyràb -r´bu mi clearing (in forest) wyràbaç -bi´ -biesz pf, impf wyràbywaç -buj´ -bujesz cut, chop out wyrejestrowany aj off register (car, etc.) wyr´czyç -cz´ -czysz pf, impf wyr´czaç help out, replace wyr´ka f help, assistance wyrobiç -bi´ -bisz pf, impf wyabiaç trans manufacture, develop, produce. intr ~ si´ be produced wyrobiony aj developed, accomplished wyrocznia f oracle wyrodek -dku mi disgrace wyrodnieç -ej´ -ejesz impf, pf zwyrodnieç degenerate, go to the bad wyrodny aj disgraceful wyrodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf wyradzaç si´ w+A degenerate into wyrok mi sentence (prison)

405

wyrokowaç -kuj´ -kujesz impf issue a sentence wyrosnàç` -sn´ -Êniesz pf, impf wyrastaç develop, grow wyrost mi. na ~ room for growing wyrostek -tku mp stripling, young lad. ~ robaczkowy appendix wyrozumia∏oÊç f understanding wyrozumia∏y aj (sympathetic) understanding. av wyrozumiale wyrób -robu mi us pl crafted article wyrównaç -am -asz pf, impf wyrównywaç -nuj´ -nujesz level out, offset wyró˝niç -ni´ -nisz pf, impf wyró˝niaç favor, distinguish. ~ si´ (+I) be distinguished (by) wyró˝nienie n distinction, honorable mention wyruszyç -sz´ -szysz pf, impf wyruszaç move out, set off wyryç ^ryç pf gouge out wyrwa f crater wyrwaç -w´ -wiesz pf, impf wyrywaç tear out, tear away, extract. ~ si´ get away, tear o.s. away wyrzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf wyrzàdzaç do (harm) wyrzec si´ ^rzec pf, impf wyrzekaç si´ +G renounce, give up wyrzeczenie n resignation wyrznàç -n´ -niesz pf, impf wyrzynaç cut our, carve out wyrzuciç -c´ -cisz pf, impf wyrzucaç throw out wyrzutnia f elision, ellipsis. rocket launcher wyrzut mi reproach. ~ty sumienia conscience pangs wyrzutek -tku mi outcast wyrzutnia f catapult wysadziç -dz´ -dzisz pf, impf wysadzaç let off. ~ w powietrze blow up wysàczyç -cz´ -czysz pf, impf wysàczaç distill, drain wyschnàç -n´ -niesz pf, impf wysychaç intrans dry up wysiàÊç ^siàÊç pf, impf wysiadaç z+G get off, out of (vehicle) wysiedleniec -ƒca mp deportee wysiedliç -l´ -lisz pf, impf wysiedlaç deport wysiedzieç -dz´ -dzisz pf, impf wysiadywaç -duj´ -dujesz sit out wysiew mi amount sown wysiliç si´ -l´ -lisz pf, impf wysilaç si´ exert o.s., make an effort wysi∏ek -∏ku mi effort; z ~∏kiem with difficulty wyskoczyç -cz´ -czysz pf, impf wyskakiwaç -kuj´ -kujesz leap out. co koƒ wyskoczy as fast as the horse could go wyskok mi fling. alcohol. (mechanical) cam wyskrobaç -bi´ -biesz pf, impf wyskrobywaç -buj´ -bujesz scrape out wyskubaç -bi´ -biesz pf, impf wyskubywaç -buj´ -bujesz scoop out wys∏aç 1 ^s∏aç Êl´ pf, wysy∏aç impf send wys∏aç 2 ^s∏aç Êciel´ or wyÊcieliç -l´ -lisz pf, impf wyÊcielaç strew. upholster wys∏aniec -ƒca or wys∏annik mp messenger wys∏awiaç -am -asz impf praise lavishly wys∏owiç -wi´ -wisz pf, impf wys∏awiaç put into words wys∏uchaç -am -asz pf, impf wys∏uchiwaç -chuj´ -chujesz +G listen to, hear out wys∏u˝ony aj long-serving, retired wys∏u˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf wys∏ugiwaç si´ -guj´ -gujesz serve out one's term wysmakowany aj done with style wysmarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf wysmarowywaç -wuj´ -wujesz smear wysma˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wysma˝aç fry (to a crisp) wysmuk∏y aj slender wysnuç ^snuç pf, impf wysnuwaç -am -asz extrapolate wysoki aj tall, high. z ~ka from on high. comp aj wy˝szy. av wysoko orfig wysoce. comp av wy˝ej wysokoÊç f height wysokoÊciowiec -wca mi tall building wysoko- prefix high as in wysokogórski aj high-mountain wysokogatunkowy aj high-class wysokoprocentowy aj having a high percent of alcohol wysokowartoÊciowy aj high-value

406

wysondowaç see sondowaç wyspa f island wysepka -pek f dim of wyspa wyspaç si´ ^spaç pf get a good sleep wyspany aj well-rested wyspecjalizowany aj specialized wyspiarz mp islander wysportowany aj athletic wyssaç ^ssaç pf,impf wyssysaç suck out wyssany. aj phr. ~ z palca dreamed up wystaç -stoj´ -stoisz pf, impf wystawaç -aj´ -ajesz stand for a long time. protrude. ~ si´ stand for a requisite time wystaraç si´ -am -asz pf o+A procure wystarczajàcy aj adequate, sufficient wystarczyç -czy 3p-only pf, impf wystarczaç be enough, sufficient, suffice. wystarczy, ˝e it is enough that wystartowaç see startowaç wystawa f display, exhibit(ion) wystawowy aj of wystawa wystawca mp exhibitor wystawiç -wi´ -wisz pf, impf wystawiaç stick out, display, exhibit. make out (check). erect. ~ kogoÊ na poÊmiewissko make a laughing stock of s.o. wystawny aj sumptuous wystàpiç -puj´ -pujesz pf, impf wyst´powaç -puj´ -pujesz appear, occur wystàpienie n withdrawal. appearance wyst´p mi performance wyst´pek -pku transgression, crime wyst´pny aj criminal wystosowaç -suj´ -sujesz pf address (plea, etc.) wystraszyç -sz´ -szysz pf, impf wystraszaç frighten, scare wystroiç si´ -oj´-oisz pf, impf wystrajaç si´ deck o.s. out wystrychnàç -n´ -niesz pf. ~ kogoÊ na dudka dupe wystrza∏ mi discharge, shot wystrza∏owy aj in the latest style wystrzegaç si´ -am -asz impf +G avoid wystrzeliç -l´ -lisz pf, impf wystrzelaç fire, discharge wystrz´piç si´ -pi´ -pisz pf, impf wystz´piaç si´ (un)ravel wystudiowaç see studiowaç wystudiowany aj studied (expression, etc.) wystukaç -am -asz pf, impf wystukiwaç -kuj´ -kujesz tap out (melody, etc.) wystygaç -am -asz impf, pf wystygnàç -n´ -niesz intrans cool off wysunàç -n´ -niesz pf, impf wysuwaç -am -asz put forward ( aproposal, etc.), raise, advance wysup∏aç -am -asz pf, impf wysup∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz disentangle wysuszyç -sz´ -szysz pf, impf wysuszaç trans dry out wyswobodziç -dz´ -dzisz pf, impf wyswabadzaç free, liberate wysychaç see wyschnàç wysy∏aç see wys∏aç wysy∏ka -∏ek shipping, forwarding wysyp mi inundation (of market with harvested fruit or vegetable) wysypaç -pi´ -piesz pf, impf wysypywaç -puj´ -pujesz strew, scatter, pour out wysypisko n garbage dump wysypka -pek f rash, blister, sore, eruption wyszarpaç -pi´ -piesz pf, impf wyszarpywaç -puj´ -pujesz rip off or away wyszarsza∏y aj drab, threadbare wyszczególniç -ni´ -nisz pf, impf wyszczególniaç itemize, specify wyszczególnienie n itemization, specification wyszczególniony aj itemized, specified wyszczerbiç -bi´ -bisz pf, impf wyszczerbiaç notch wyszczerzyç -rz´ -rzysz pf, impfwyszczerzaç . ~ z´by bare one's teeth

407

wyszkolenie n training, schooling wyszkoliç see szkoliç wyszperaç -am -asz pf uncover, dig up wyszukaç -am -asz pf, impf wyszukiwaç -kuj´ -kujesz hunt up, find, run down wyszukany aj recherché, artificial, affected. av wyszukanie affectedly wyszycie n embroidered decoration wyszydziç -dz´ -dzisz pf, impf wyszydzaç deride, mock, make fun of wyÊcieliç see wys∏aç 2 wyÊcig mi race wyÊcigowy aj of wyÊcig. tor ~ race track wyÊcigówka -wek f racing machine (e.g. racing bicycle) wyÊció∏ka -∏ek f padding, stuffing wyÊlizgnàç si´ -n´ -niesz pf,impf wyÊlizgiwaç si´ -guj´ -gujesz z+G slip out of wyÊmiaç -iej´ -iejesz pf, impf wyÊmiewaç mock, ridicule, deride wyÊmienity aj excellent, exquisite wyÊniç -ni´ -nisz pf dream up wyÊpiewaç -am -asz pf, impf wyÊpiewywaç -wuj´ -wujesz sing, sing out wyÊwiadczyç cz´ -czysz pf, impf wyÊwiadczaç do, show (kindness, a favor, etc.) wyÊwiechtany aj well-worn, trite wyÊwietliç -l´ -lisz pf, impf wyÊwietlaç clear up, illuminate, project (on screen) wyÊwi´ciç -c´ -cisz pf, impf wyÊwiecaç ordain wytaczaç see wytoczyç wytapetowaç see tapetowaç wytapiaç see wytopiç wytargowaç -guj´ -gujesz pf obtain by haggling wytarty aj hackneyed wytchnàç -n´ -niesz pf take a breather wytchnienie n rest, respite wyt´piç -pi´ -pisz pf, impf wyt´piaç exterminate, wipe out wyt´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wyt´˝aç strain (eyes, etc.) wytknàç -n´ -niesz pf, impf wytykaç +D reproach wyt∏oczyç -cz´ -czysz pf, impf wyt∏aczaç roll out, stamp, print wyt∏oki pl form -ów pressings wyt∏amsiç see t∏amsiç wyt∏amszony aj crumpled wyt∏umaczenie n explanation wyt∏umaczyç pf explain. impf see t∏umaczyç wytoczyç -cz´ -czysz pf, impf wytaczaç roll out. ~ komuÊ skarg´ bring action against wytopiç -pi´ -pisz pf, impf wytapiaç render (fat), smelt (metal) wytrawiç -wi´ -wisz pf, impf wytrawiaç etch, pickle (metal) wytrawny aj dry (wine). experienced wytràciç -c´ -cisz pf, impf wytràcaç knock out wytresowaç see tresowaç wytropiç -pi´ -pisz pf trail, track (to the end). impf see tropiç wytrwaç -am -asz pf last, endure, remain constant wytrwa∏y aj persistant, steadfast, constant. av wytwrwale steadfastly wytrych mi -a pick (for lock), skeleton key wytrysk mi ejaculation wytryskaç -am -asz, impf, pf wytrysnàç -sn´ -Êniesz gush, spout, well up wytrzasnàç -sn´ -Êniesz pf colloq scare up, find somehow wytrzàsaç -am -asz impf, pf wytrzàsnàç -sn´ -Êniesz shake out wytrzebiç see trzebiç wytrzeç ^trzeç pf, impf wycieraç wipe off wytrzepaç -pi´ -piesz pf, impf wytrzepywaç -puj´ -pujesz beat out (rug, etc.) wytrzeszczyç -cz´ -czysz pf, impf wytrzeszczczaç ~ oczy make big eyes, gape wytrzeêwiç si´ -wi´ -wisz pf, impf wytrzeêwiaç si´ sober up wytrzymaç -am -asz pf, impf wytrzymywaç -muj´ -mujesz last, withstand, endure, stand up to wytrwa∏oÊç f endurance

408

wytrzyma∏y aj lasting, enduring, hardy wytworny aj elegant wytworzyç -rz´ -rzysz pf, impf wytwarzaç produce, create. ~ si´ be produced, created wytwór -tworu mi product wytwórca mp Npl -y producer wytwórczy aj productive wytwórnia f manufactory wytyczna f decl like aj guideline wytyczyç -ccz´ -czysz pf, impf wytyczaç lay out, demarcate wytykaç see wytknàç wyuczyç -cz´ -czysz pf, impf wyuczaç learn well, thoroughly wyuzdany aj licentious, dissolute wywabiç -bi´ -bisz pf, impf wywabiaç lure away, entice wywalczyç -cz´ -czysz pf, impf wywalczaç gain by force, win wywaliç -l´ -lisz pf, impf wywalaç break open, toss out, knock over wywar mi decoction, brew wywa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf wywa˝aç weigh. force, break down wywàchaç -am -asz pf, impf wywàchiwaç -chuj´ -chujesz sniff out wywdzi´czyç si´ -cz´ -czysz pf, impf wywdzi´czàç si´ repay, reciprocate wyw´szyç -sz´ -szysz pf sniff out wywiad mi interview wywiadowca mp interviewer wywiadówka -wek f colloq parent-teachers night wywiàzaç si´ -˝´-˝esz pf, impf wywiàzywaç si´ -zuj´ -zujesz intr develop, arise. z+G discharge (duties), acquit self of wywrzeç -wr´ -wrzesz -war∏ pf,impf wywieraç na+A exert (influence, etc.) on wywiesiç -sz´ -sisz pf, impf wywieszaç hang up, post (announcement) wywieszka -szek notice wywietrzeç -eje us 3p intrans air out wywietrzyç -rz´ -rzysz pf air out wywieêç ^wieêç pf,impf wywoziç -˝´ -zisz transport away, remove wywinàç -n´ -niesz pf, impf wywijaç +I wag (tail), swing (stick, etc.) wywlec ^wlec pf, impf wywlekaç drag out. ~ si´ drag o.s. out (e.g. of bed) wyw∏aszczyç -cz´ -czysz pf, impf wys∏aszczaç expropriate wywn´trzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf wywn´trzaç si´ externalize one's feelings, unburden o.s. wywnioskowaç -kuj´ -kujesz pf deduce, conclude wywodziç -dz´ -dzisz impf derive, explain. ~ si´ z +G derive from wywojowaç -juj´ -jujesz pf win by battle wywo∏aç -am -asz pf, impf wywo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz call forth, elicit, develop (film) wywo∏awczy aj. cena ~cza starting price wywo∏ywacz mi -a developing fluid wywozowy aj of wywóz wywód wodu mi oft pl argument, conclusion wywóz -wozi mi transport(ation), export(ation) wywrotka -tek f dump truck wywrotny aj topheavy wywrotowy aj subversive wywróciç -c´ -cisz pf, impf wywracaç turn over wywrzeç ^wrzeç pf, impf wywieraç exert (influence, etc.) wywy˝szyç -sz´ -szysz pf, impf wywy˝szaç elevate in importance, exalt wyzbyç si´ ^byç b´d´ pf, impf wyzbywaç si´ +G get rid of, cast off (e.g. sin) wyzdrowieç -ej´ -ejesz pf get well wyzieraç -am -asz impf look out, peer out wyziew mi exhalation wyzi´biç -bi´ -bisz pf, impf wyzi´biaç cool off, chill wyzi´bnàç -n´ -niesz pf intrans cool off wyzionàç -n´ -niesz pf, impf wyziewaç . ~ ducha give up the ghost wyz∏ociç -c´ -cisz pf, impf wyz∏acaç gild

409

wyznacznik mi -a determinant, indicator wyznaczyç -cz´-czysz pf, impf wyznaczaç mark, delimit, state, indicate, designate wyznaç -am -asz pf, impf wyznawaç -znaj´ -znajesz profess, confess, admit wyznanie n persuasion, creed, denomination wyznawca mp believer, follower, adherent wyzuç -uj´ -ujesz pf, wyzuwaç impf dispossess wyzysk mi exploitation wyzyskaç -am -asz pf, impf wyzyskiwaç -kuj´ -kujesztake unfair advantage of wyzwaç ^zwaç pf, impf wyzywaç challenge. call forth, elicit wyzwanie n challenge wyzwisko n us pl abuse wyzwolenie n liberation wyzwoleƒczy aj liberating wyzwoliç -l´ -lisz pf, impf wyzwalaç liberate, free, release, emancipate wyzysk mi exploitation wyzyskaç -am -asz pf, impf wyzyskiwaç -kuj´ -kujesz exploit, utilize wyzyskiwacz mp exploiler wyzywaç see wyzwaç wyzywajàcy aj challenging wy˝ mi upland. high-pressure zone wy˝owy aj of wy˝ wy˝àç ^˝àç -˝m´ pf, impf wy˝ymaç squeeze out, wring out wy˝ej see wysoki wy˝e∏ -˝∏a pointer (dog) wy˝erka f sg-only colloq grub wy˝∏obiç -bi´ -bisz pf, impf wy˝∏abiaç furrow wy˝reç ^˝reç pf, impf wy˝eraç gobble up. corrode wy˝szy see wysoki wy˝szoÊç f superiority, excellence wy˝yç si´ ^˝yç pf, impf wy˝ywaç si´ sustain self. find release in, realize potential in wy˝ymaczka -czek f wringer wy˝yna f upland wy˝ynny aj of wy˝yna wy˝ywiç -wi´ -wisz pf, impf wy˝ywiaç feed, nourish wy˝ywienie n nourishment, sustenance wzajemnoÊç f mutuality, reciprocity wzajemny aj mutual, reciprocal. av wzajemnie mutually, reciprocally wzbiç ^biç pf, impf wzbijaç knock upward. ~ si´ rise up, raise o.s. up wzbieraç see wezbraç wzbogaciç -c´ -cisz pf, impf wzbogacaç enrich. ~ si´ become rich wzbroniç -ni´-nisz pf, impf wzbraniaç forbid, prohibit wzbroniony aj prohibited wzbudziç -dz´ -dzisz pf, impf wzbudzaç arouse awaken. ~ zaufanie inspire trust wzburzenie n agitation, excitement, outrage wzburzyç -rz´ -rzysz pf, impf wzburzaç agitate, upset, disrupt. ~ si´ become agitated, outraged wzdàç si´ wezdm´ -dmiesz pf, impf wzdymaç si´ bulge, swell, puff up wzd∏u˝ prep+G along wzdrygaç si´ -am -asz impf, pf wzdrygnàç si´ -n´ -niesz przed+I abhor wzdychaç sigh. do+G long for. pf see westchnàç wzejÊç wzejd´ wzejdziesz wzeszed∏ wzesz∏a pf, impf wschodziç -dz´ -dzisz rise (of sun, moon, stars), sprout (of grain) wzgarda f contempt wzgardliwy aj disdainful, contemptuous wzgardziç see gardziç wzglàd wzgl´du mi consideration, regard bez wzgl´du na+A without regard for mieç wzgl´dy dla +G have consideration for pod wzgl´dem +G regarding

410

przez wzglàd na+A out of consideration for wzgl´dem +G in regard to ze wzgl´du na+A considering wzgl´dny aj relative. aj wzgl´dnie relatively. or wzgórek -rka mi hillock wzgórze n hill wziàç wezm´ weêmiesz pf take. ~ si´ do+G take up something. impf see braç wziernik mi -a speculum wzi´cie n capture. mieç ~ be in favor wzlecieç -c´ -cisz pf, impf wzlatywaç -tuj´ -tujesz fly up wzlot mi ascent, flight wzmacniacz mi -a amplifier wzmianka -nek f mention wzmiankowaç -kuj´ -kujesz impf mention wzmocniç -ni´ -nisz pf, impf wzmacniaç strengthen wzmo˝enie n increase, intensification wzmóc si´ ^móc pf, impf wzmagaç si´ increase wznak. av phr na ~ on one's back, supine wznieciç -c´ -cisz pf, impf wzniecaç kindle, excite, arouse wzniesienie n elevation. pl heights wznieÊç ^nieÊç pf, impf wznoÊiç -sz´ -sisz lift, raise; ~ toast raise a toast. ~ si´ become raised, float up wznios∏y aj lofty wznowiç -wi´ -wisz pf, impf wznawaç renew wznowienie n renewal wzorcowaç -cuj´ -cujesz impf na+L model after wzorcownia f pattern shop wzornictwo n model manufacture wzorowaç -ruj´-rujesz impf model. ~ si´ na+L be modeled after, imitate wzorowy aj model, exemplary. av wzorowo wzorzec -rca mi model wzór wzoru mi pattern, design; na ~ or wzorem +G on the model of, patterned after, after the fashion of wzrastaç see wzrosnàç wzrok mi vision, sight, eyesight wzrokowy aj of wzrok. pami´ç ~wa photographic memory wzrosnàç -sn´ -Êniesz pf, impf wzrastaç grow wzrost mi growth, height wzrostowy aj of wzrost wzruszenie n emotion wzruszony aj moved, touched wzruszyç -sz´ -szysz pf, impf wzruszaç move, thrill. +I shrug. ~ ramionami shrug one's shoulders. ~ si´ +I become emotional wzwód wzwodu erection wzwy˝ av up, upwards, on up wzywaç see wezwaç w˝eniç si´ -ni´ -nisz pf do+G marry into w˝eraç si´ see we˝reç

Y y-y hesitation syllable uh

z z or ze 1 prep +G 1 from; z Warszawy from Warsaw. 2 out of z kieszeni from one's pocket. 3 off (of); ze sto∏u off the table z or ze 2 prep +I (together) with; razem z nami together with us; my z Ewà Ewa and I z- or ze-, also s-, Ê- perfectivizing prefix in sense of a) bare perfectivity, as in zdefiniowaç define; b) together, as in z∏àczyç si´ be joined; c) downward, as in zjechaç ride down.

411

za 1 prep +I behind, beyond. za granicà abroad. +G during. za moich czasów in my day. +A to behind. za granic´ (to) abroad. (in exchange); coÊ za coÊ one thing for another (it'll cost you); instead of zrobi´ to za ciebie I'll do that in place of you za 2 too. za du˝ó too much za 3 phr co to jest za +N? What sort of --- is that? za- perfectivizing prefix in senses of a) bare perfectivity, as in zadusiç smother; b) inception, as in zachorowaç fall sick; c) motion beyond, as in zajÊç go beyond. za to conj by contrast, on the other hand zaadoptowaç see adoptowaç zaalarmowaç see alarmowaç zaanga˝owanie n commitment zaaran˝owaç see aran˝owaç zaatakowaç see atakowaç zaawansowaç see awansowaç zaawansowany aj advanced, well along zabagniony aj swampy zabarwiç -wi´ -wisz pf, impf zabarwiaç color, tinge zabarwienie n colouring, tinge zabawa f entertainment, merry-making, party, game zabawka -wek f toy zabawiç -wi´ -wisz pf, imperf zabawiaç amuse zabawny aj amusing, funny zabezpieczyç -cz´ -czysz pf, impf zabezpieczaç guarantee, assure, protect zabezpieczenie n protection, security, zabiç ^biç pf, impf zabijaç kill; ~ czas kill time. ~ si´ kill o.s., get killed zabiec ^biec or zabiegnàç -n´ -niesz pf, impf zabiegaç run to. impf o+A strive for zabieg mi (medical) treatment, measure, operation zabiegany aj absorbed, harried zabiec ^biec pf, impf zabiegaç o+A exert self over, strive for zabieliç -l´ -lisz pf, impf zabielaç whiten zabieraç see zabraç zabijaka semi-pers rabble-rouser zabity aj killed, dead; spaç jak ~ be dead asleep. out-and-out, through-and-through; ~ komunista dyed in the wool. ~ deskami God-forsaken (place) zablokowaç see blokowaç zab∏àdziç see b∏àdziç zab∏àkaç si´ see b∏àkaç si´ zab∏àkany aj lost, gone astray zab∏ociç -c´ -cisz pf soil zab∏ysnàç -sn´ -Êniesz pf flash zabobon mi superstition zabobonny aj superstitious zaborca mp Npl -y invader zaborczy aj predatory, rapacious, divisive zabój. na ~ violently zabójca mp murderer zabójczy f murderous, deadly zabójstwo n murder zabór -boru mi annexation zabraç ^braç pf, impf zabieraç take along. ~ si´ do+G undertake, begin, start, go off (to) zabraknàç -knie 3p-only pf +D run short of zabrnàç -n´ -niesz pf flounder zabroniç -ni´ -nisz pf, impf zabraniaç forbid. zabroniony aj forbidden, prohibited zabrudziç -dz´ -dzisz pf, impf zabrudzaç dirty, soil zabudowa f development, buildings zaburzenie n disturbance

412

zaburzyç -rz´ -rzysz pf, impf zaburzaç interrupt, disturb, perturb zabytek -tku mi monument, historical treasure zabytkowy aj of zabytek zachcianka -nek f caprice zach´ciç -c´-cisz pf, impf zach´caç encourage zach´ta f stimulus, incentive zach∏anny aj acquisitive zach∏ysnàç -sn´ -Êniesz pf choke zachmurzenie n cloudiness zachmurzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf zachmurzaç si´ cloud up zachodni aj of zachód west(ern) zachodziç see zajÊç zachorowaç -ruj´ -rujesz pf fall sick zachowaç -am -asz pf, impf zachowywaç -wuj´ -wujesz preserve. ~ si´ behave zachowany aj preserved, remaining zachowanie n behavior zachowawczy aj preservative zachód -chodu mi west, setting (of sun). o zachodzie s∏oƒca at sunset zachrypnàç see chrypnàç zachwaliç -l´ -lisz pf, impf zachwalaç praise, compliment, endorse zachwaszczony aj overgrown with weeds zachwiaç si´ -chwiej´ -chwiejesz pf sway zachwyciç -c´ -cisz pf impf zachwycaç enthrall, fascinate. ~ si´ +I be fascinated with zachwycony aj enchanted, enthralled, fascinated zachwyt mi fascination, enchantment dla+G for zaciàç ^ciàç pf, impf zacinaç whip zaciàg mi recruitment, military levy zaciàgaç -am -asz impf, pf zaciàgnàç -n´ -niesz drag, tug, pull. draw shut (curtain). contract (debt). recruit, enlist (in army). intr ~ si´ enlist (in army) zacià˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zacià˝aç weigh zaciec ^ciec pf, impf zaciekaç leak through zaciekawiç -wi´ -wisz pf, impf zaciekawiaç arouse one's interest zaciekawienie n interest zaciekawiony aj with aroused interest zaciek∏y aj rabid, bitter, ferocious (enemy) zaciek∏oÊç f ferocity zaciemniç -ni´ -nisz pf, impf zaciemniaç darken, dim zaciemnienie n blackout zacieraç see zatrzeç zacieÊniç -ni´ -nisz pf, impf zacieÊniaç tighten, cramp zacietrzewienie n obstinacy zacietrzewiony aj obstinate zaci´cie n cut, slice zaci´toÊç f stubbornmess zaci´ty aj stubborn zacisk mi clip, clamp zaciskaç -am -asz impf, pf zacisnàç -sn´ -Êniesz. ~ z´by grit teeth zaciÊni´ty aj clenched (fist) zacisze n Gpl -y shelter, refuge zaciszny aj sheltered, quiet, secluded zacny aj upright, respectable zacofanie n backwardness zacofany aj backwards, retarded zaczaiç si´ -aj´ -aisz pf, impf zaczajaç si´ lie in ambush zaczarowaç -ruj´ -rujesz pf enchant, cast spell on, bewitch zaczarowany n enchanted, spellbound zaczàç -n´ -niesz pf, impf zaczynaç trans begin. intr ~ si´ intrans begin zaczàtek -tku mi beginning, origin

413

zaczekaç -am -asz pf wait (out). see czekaç zaczepiç -pi´ -pisz pf, impf zaczepiaç hitch, fasten. ~ si´ o+A get caught on zaczepka -pek f. szukaç ~ki pick a quarrel zaczepny aj truculent, aggressive zaczerpaç -pi´ -piesz impf, pf zaczerpnàç -n´ -niesz +G draw (water). ~ tchu catch one's breath zaczerwieniç si´ -ni´ -nisz pf get red zaczyn mi leaven zaçma f cataract zaçmiç -mi´ -misz pf, impf zaçmiewaç overshadow. ~ si´ grow dim zaçmienie n eclipse zad mi rump. dim zadek. aj zadni posterior zadaç ^daç pf,impf zadawaç -daj´ -dajesz give, pose (question, task) zadanie n task, assignment zadarty aj uplifted. ~ nos snub nose zadatek -tku mi downpayment zadawniony aj inveterate, of long standing zadàç ^dàç dm´ pf give a puff zadbaç -am -asz pf o+A show concern for, take care of zadbany aj well cared-for, looked-after zadeptaç -pc(z)´ -pc(z)esz pf, impf zadeptywaç -tuj´ -tujesz trample down, stamp out zad∏u˝enie n indebtedness zad∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zad∏u˝aç encumber with debt zadni aj posterior. see zad zadomowiç si´ -wi´ -wisz pf make o.s. at home zadomowiony aj domesticated zadoÊçuczyniç -ni´ -nisz pf +D satisfy, meet (obligations), fulfil, comply with zadoÊçuczyniony aj satisfied zadowalajàcy aj satisfying zadowolenie n satisfaction. ~ z siebie self-satisfaction zadowoliç -l´ -lisz pf, impf zadowalaç satisfy. ~ si´ z+G be satisfied with zadowolony aj mppl zadowoleni z+G satisfied with zadra f splinter zadrapaç -pi´ -piesz pf, impf zadrapywaç -puj´ -pujesz scratch zadra˝nienie n embitterment zadrzeç ^drzeç pf,impf zadzieraç raise up, thrust out zadrzewiç -wi´ -wisz pf, impf zadrzewiaç plant with trees zadrzewiony aj forested, wooded zaduch mi foul smell zadufany aj conceited zaduma f reverie zadumaç si´ -am -asz pf, impf zadumywaç si´ -muj´ -mujesz nad+I fall to thinking, become lost in thought over zadyma f street riot zadymka -mek f blizzard zadyszany aj out of breath zadyszka -szek f. dostaç ~ki get out of breath zadzia∏aç -am -asz pf na +A have an effect on zadzieraç see zadrzeç zadzierzgaç -am -asz impf, pf si´zadzierzgnàç si´ -n´ -niesz become close (relations) zadzior mi jagged edge, rough spot zadziora semi pers brawler zadziorny aj pugnacious, belligerent zadziwiç -wi´ -wisz pf, impf zadziwiaç amaze zadzwoniç see dzwoniç zafa∏szowaç see fa∏szowaç zafrasowany aj worried, troubled zagadaç -am -asz or zagadnàç -n´ -niesz pf, impf zagadywaç -duj´ -dujesz talk away. ~ kogoÊ engage s.o. in talk, strike up a conversation with s.o.

414

zagadany aj talkative zagadka -dek f puzzle, riddle zagadkowy aj enigmatic, puzzling zagadnienie n question, problem, issue zagaiç -aj´ -aisz pf, impf zagajaç open (meeting), initiate (discussion) zagajnik mi -a new forest zagalopowaç si´ -puj´ -pujesz pf go too far, say too much zagapiç si´ -pi´ -pisz pf gape at zagarnàç -n´ -nisz pf, impf zagarniaç gather in, grasp, capture zagazowaç -zuj´ -zujesz pf, impf zagazowywaç -wuj´ -wujesz gas, kill by gassing zag´Êciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zag´szczaç thicken, condense zag´szczenie n density zagiàç ^giàç pf, impf zaginaç bend, fold, clinch zaginàç -n´ -nisz pf become lost, disappear without trace zaginiony aj lost zaglàdaç see zajrzeç zag∏ada f annihilation, extinction zag∏´biç -bi´ -bisz pf, impf zag∏´biaç w+A dig deep into. ~ si´ become sunken deep zag∏´bie n (geological) basin zag∏´bienie n depression, hollow zag∏´biony aj hollow zag∏odziç -dz´ -dzisz pf trans starve to death zag∏ówek -wka mi headrest, pillow zag∏uszyç -sz´ -szysz pf, impf zag∏uszaç jam (broadcast), stifle (a noise), deafen zagnaç or zagoniç -ni´ -nisz pf, impf zaganiaç do+G drive to, round up zagnieÊç ^gnieÊç pf, impf zagniataç knead, squeeze to death zagniewany aj angry zagnieêdziç si´ -˝d˝´ -êdzisz pf, impf zagnie˝d˝aç si´ take root zagoiç si´ see goiç si´ zagon mi field. inroad, incursion zagorza∏y aj ardent, fervent zagospodarowaç -ruj´ -rujesz pf, impf zagospodarowywaç -wuj´ -wujesz manage one's household zagoÊciç -szcz´ -Êcisz pf put s.o. up zagotowaç -tuj´ -tujesz pf, impf zagotowywaç -wuj´ -wujesz bring to a boil zagrabiç -bi´ -bisz pf, impf zagrabiaç grab, plunder zagraciç -c´ -cisz pf, impf zagracaç clutter up zagraç -am -asz pf, impf zagrywaç play. impf begin to play. (cards) open zagradzaç see zagrodziç zagrywka -wek f trick, start of play zagranica f abroad zagraniczny aj foreign, from abroad zagroda -gród f farmhouse zagrodziç -dz´ -dzisz pf, impf zagradzaç fence, enclose zagroziç -˝´ -zisz pf, impf zagra˝aç +D threaten zagro˝enie n threat, danger zagrycha f snack zagryêç ^gryêç pf, impf zagryzaç +I nibble on zagrzaç ^grzaç pf, impf zagrzewaç heat up zagrzmieç grzmi us 3p thunder zagubiç see gubiç zagubiony aj lost, missing, out of place zagwarantowaç see gwarantowaç zagwizdaç -gwi˝d˝´ -gwi˝d˝esz mimpf, pf zagwizdnàç -n´ -niesz, impf whistle zahaczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf zahaczaç si´ o+A catch on, hook against zahamowaç see hamowaç zahartowaç see hartowaç zahamowanie n inhibition zainteresowanie n interest. z ~niem interestedly

415

zaimek -mka mi pronoun zainteresowaç see interesowaç zainteresowanie n interest zaistnieç ^istnieç pf arise, come about zajadaç si´ -am -asz pf +I indulge self with zajad∏y aj fierce. staunch zajazd mi inn, hostel zajàc ma hare zajàczek -czka ma dim of zajàc zajàç -jm´ -jmiesz pf, impf zajmowaç -muj´ -mujesz occupy. ~ miejsce take a seat. ~ si´ +I be busy with, occupy self with, take care of, do for a living zajàknàç -n´ -niesz pf, impf zajàkiwaç -kuj´ -kujesz stutter zajechaç ^jechaç pf, impf zaje˝d˝aç drive up, come by po+A for s.o. zajezdnia f car barn zajeêdziç -˝d˝´ -êdzisz pf ride into the ground zaj´cie n occupation, pl studies, classes zaj´czy aj of zajàc zaj´ty aj busy, occupied, engaged, taken zajmujàcy aj engaging zajrzeç -rz´ -rzysz pf, impf zaglàdaç do+G look in on, glance at. ~ do kieliszka drink (too much) zajÊcie n happening, occurrence zajÊç zajd´ zajdziesz zaszed∏ zasz∏a pf, impf zachodziç -dz´ -dzisz take place, arise, set (sun); ile razy zachodzi potrzeba as often as the need arises zakalcowaty aj doughy zaka∏a mp pej disgrace zakamarek -rka nook zakamienia∏y aj odburate, hardened zakaszleç -l´ -lesz pf start to cough zakatarzony aj having a cold zakaz mi prohibition zakazaç -˝´ -˝esz pf, impf zakazywaç -zuj´ -zujesz forbid zakazany aj forbidden, prohibited zakaziç -˝´ -zisz pf, impf zaka˝aç infect zaka˝enie n infection zakàsaç -sz´ -szesz pf bite to death zakàsiç -sz´ -sisz pf have a bite zakàska -sek f hors d'ouvre zakàtek -tku mi corner (of the world), recess zakisiç -sz´ -sisz pf, impf zakiszaç pickle, let sour zaklàç ~klàç pf, impf zaklinaç curse zakleiç -ej´ -eisz pf, impf zaklejaç stick together, seal zaklepaç -pi´ -piesz pf, impf zaklepywaç -puj´ -pujesz clinch zakl´cie n curse, spell zakl´ty aj under a charm zak∏ad firm, establishment, department. ~ pracy work-place. bet, wager zak∏adowy aj of zak∏ad zak∏adaç (si´) see za∏o˝yç (si´) zak∏adka -dek f pleat zak∏adnik mp hostage zak∏amaç -mi´ -miesz pf, impf zak∏amywaç -muj´ -mujesz falsify zak∏amany aj falsified zak∏ócenie n interruption zak∏óciç -c´-cisz pf, ~caç impf disturb, interrupt, interfere with zakochaç si´ am -asz pf, impf zakochiwaç -chuj´ -chujesz w+L fall in love with zakochany aj in love zakomunikowaç see komunikowaç zakon mi (religious) order zakonnica f nun

416

zakonnik mp monk zakonserwowaç see konserwowaç zakoƒczenie n end, conclusion zakoƒczony aj +I topped off +I with zakoƒczyç (pf.) put an end to, terminate. z si´ come to an end zakopaç -pi´ -piesz pf, impf zakopywaç -puj´ -pujesz bury zakorzeniç si´ -ni´-nisz pf, impf zakorzeniaç si´ become rooted zakorzeniony aj rooted zakosztowaç -tuj´ -tujesz pf, impf zakosztowywaç -wuj´ -wujesz +G experience zakotwiczyç si´ -cz´ -czysz pf, impf zakotwiczaç si´ anchor zakpiç -pi´ -pisz pf mock zakrapiacz mi -a (eye)dropper zakraÊç si´ ^kraÊç pf, impf zakradaç si´ w+A or do+G steal, sneak into zakres mi range, area. w ~sie +G in the area of zakreÊliç -l´ -lisz pf, impf zakreÊlaç outline, mark out zakr´ciç -c´ -cisz pf, impf zakr´caç twist, turn off (water, gas) zakr´t mi bend, turn zakr´tka -tek f nut (for bolt) zakroiç -oj´ -oisz pf, impf zakrawaç plan, devise, organize. ~ na coÊ look like zakropiç -pi´ -pisz pf, impf zakrapiaç sprinkle zakrwawiç -wi´ -wisz pf stain with blood zakryç -yj´ -yjesz pf, impf zakrywaç cover, hide, conceal zakrystia f sacristy zakrzep mi clot, thrombosis zakrzep∏y aj clotted zakrzepnàç -nie us 3p pf clot zakrztusiç si´ -sz´ -sisz pf choke zakrzywiç -wi´ -wisz pf, impf zakrzywiaç bend, crook. nie ~ palca na +A not lift a finger at zaksi´gowaç -guj´ -gujesz pf post (entry in ledger) zaktualizowaç see aktualizowaç zakuç ^kuç pf, impfzakuwaç . ~ w kajdany put in chains zakulisowy aj behind the scenes zakup mi purchase; robiç ~py do shopping zakupiç -pi´ -pisz pf, impf zakupywaç -puj´ -pujesz purchase zakusy pl form G -ów attempts zakuty aj. ~ta g∏owa blockhead zakwas mi leaven, starter dough zakwasiç see kwasiç zakwaterowaç see kwaterowaç zakwestionowaç see kwestionowaç zakwitaç -am -asz impf, pf zakwitnàç -n´ -niesz bloom, blossom zalaç ^laç pf, impf zalewaç submerge, swamp, overflow, inundate, pour over zalany aj doused, colloq drunk zalatany aj harried, running around zalà˝ek -˝ka mi seed, germ zalec or zalegnàç -n´ -niesz pf, impf zalegaç envelope, take up, fill. z+I fall behind with (payment) zalecaç si´ -am -asz impf pay suit to, court, woo zalecenie n recommendation zaleciç -c´ -cisz pf, impf zalecaç advice, recommend zaledwie av barely, hardly zaleg∏oÊç f arrears zaleg∏y aj in arrrears zalepiç -pi´ -pisz pf, impf zalepiaç glue shut zalesiç -sz´ -sisz pf, impf zalesiaç plant with forest, forestate zalesienie n (degree of) forestation zalesiony aj covered with forest zaleta f virtue, positive quality zalew mi bay, lagoon

417

zalewa f sauce zalewaç see zalaç zalewajka -jek f kind of potato soup zale˝eç ˝˘ us-3p od+G depend on. +D, na +L zale˝y mi na tym I care about that zale˝nie od+G depending on zale˝noÊç f dependency. w ~Êci od+G depending on zale˝ny aj dependant. av zale˝nie od+G depending on zal´gaç si´ -am -asz impf, pf zal´gnàç si´ -n´ -niesz breed, multiply (of small organisms) zal´knienie n fright zaliczenie n credit (for course). za ~niem collect (postage) zaliczka -czek f advance (payment) zaliczyç -cz´-czysz pf, impf zaliczaç number among, get credit for zalotnoÊç f coquetry zalotny aj coquetish zaloty pf form G -ów courtship, suit zaludniç -ni´ -nisz pf, impf zaludniaç populate zaludnienie n population zaludniony aj populated za∏adowaç see ∏adowaç za∏amaç si´ -mi´ -miesz pf, impf za∏amywaç si´ -muj´ -mujesz break down za∏amanie n breakdown, collapse, failure za∏atwiç -wi´ -wisz pf, impf za∏atwiaç take care of, handle; ~ spraw´ take care of some matter; ~ kogoÊ rub s.o. out. ~ si´ colloq urinate za∏àczyç -cz´ -czysz pf, impf za∏àczaç enclose za∏àcznik mi -a enclosure za∏oga -∏óg f crew za∏o˝enie n establishment, assumption, proposition za∏o˝yciel mp founder za∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zak∏adaç found, put in place. ~ si´ bet o+A on zamach mi. ~ stanu coup d'etat; jednym ~chem at a single stroke. aj zamachowy zamaczaç see zamoczyç zamalowaç -luj´ -lujesz pf, impf zamalowywaç -wuj´ -wujesz cover with paint zamarzaç -am -asz impf, pf zamarznàç "r-z" -n´ -niesz freeze over zamarzni´ty "r-z" aj frozen zamaskowaç see maskowaç zamaskowany aj masked, concealed zamaszysty aj vigorous, bold zamawiaç see zamówiç zamazaç -˝´-˝esz pf, impf zamazywaç -zuj´ -zujesz blur, smear, obscure, wipe out zamàciç -c´ -cisz pf, impf zamàcaç trouble, disturb, ruffle. ~ komuÊ w g∏owie feel dizzy zamà˝pójÊcie n getting married (of woman) zamczyszek -szka small castle zamek 1 -mku mi castle zamczyszek -szka mi dim of zamek zamek 2 -mka mi lock. ~ b∏yskawiczny zipper zameldowaç si´ -duj´ -dujesz pf register, sign in zameldowanie n registration of residence zam´t mi confusion, clutter zam´˝na aj married (of woman) zamglenie n haziness, fog(giness) zamgliç si´ -li us 3p pf fog over, haze over zamglony aj hazed over zamiana f exchange zamiar mi intention. mieç ~ have the intention, intend zamiast +G or infin instead of zamiatacz mp sweeper; ~ ulic street-sweeper zamiatarka -rek sweeper zamieç f snow-storm

418

zamieniç -ni´ -nisz pf, impf zamieniaç exchange, swap; ~ jedno na drugie exchange one thing for another; ~ s∏owo z kimÊ exchange words with s.o.. intr ~ si´ w+A change into, be transformed into. ~ si´ w s∏uch be all ears zamienny aj spare, replacement (part) zamierzch∏y aj remote (in time) zamierzyç -rz´ -rzysz pf, impf zamierzaç intend zamierzenie n intention zamieszaç -am -asz pf stir zamieszanie n confusion, commotion, disarray zamieszkaç -am -asz pf, impf zamieszkiwaç -kuj´ -kujesz take up residence zamieszka∏y aj resident, residing zamieszki -szek pl form disorder, riots zamieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zamieszczaç insert (in newspaper) zamieÊç ^mieÊç pf, impf zamiataç sweep zamilczeç -cz´ -czysz pf pass over in silence zamilknàç see milknàç zami∏owanie n do+G liking for zami∏owany aj w+L fond of zamknàç -n´ -niesz pf, impf zamykaç trans lock, shut, close. intr ~ si´ close, shut zamkni´ty aj locked, closed, shut in zamocowaç -cuj´ -cujesz pf, impf zamocowywaç -wuj´ -wujesz fasten zamoczyç -cz´ -czysz pf,impf zamaczaç moisten zamordowaç see mordowaç zamorski aj overseas zamo˝ny aj well-to-do zamówiç -wi´ -wisz pf, inpf zamawiaç order, commission. zamówienie n order; na ~ to order zamra˝alnia f freezer compartment zamra˝alnik mi -a freezer zamra˝arka -rek f cooler zamroczenie n befuddlement, stupor, daze zamroczyç -cz´ -czysz pf, impf zamraczaç befuddle zamroziç -˝´ -zisz pf, impf zamra˝aç freeze zamrzeç -mr´ -mrzesz -mar∏ pf, impf zamieraç waste away, wither, die down, come to a standstill zamsz mi chamois zamszowy aj of zamsz zamulony aj slimy zamurowaç -ruj´ -rujesz pf wall up zamydliç -l´ -lisz pf, impfzamydlaç . ~ komuÊ oczy pull the wool over s.o.'s eyes zamykaç see zamknàç zamys∏ mi design, intention zamyÊlenie n meditation, thought(fulness) zamyÊliç si´ -l´ -lisz pf, impf zamyÊlaç si´ stop to think zamyÊlony aj lost in thought zanadrze n bosom zanadto av in addition zaniechaç -am -asz pf, impf zaniechiwaç -chuj´ -chujesz +G give up, desist, relinquish, not tend to zaniechanie n ignoring (of law, etc.) zanieczyszczenie n despoilment, pollution zanieczyszczony aj polluted zanieczyÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zanieczyszczaç pollute, despoil, foul zaniedbaç -am -asz pf, impf zaniedbywaç -buj´ -kujesz neglect zaniedbanie n neglect zaniedbany aj neglected zaniemóc ^móc pf fall ill zaniemówiç -wi´ -wisz pf fall silent zaniepokoiç -oj´-oisz pf distress, trouble, upset. ~ si´ become distressed, uneasy zaniepokojenie n distress

419

zaniepokojony aj distressed, troubled zanieÊç ^nieÊç pf, impf zanosiç -sz´ -sisz carry (to). ~ si´ na burz´ it looks like a storm zaniewidzieç -dz´ -dzisz pf lose sight zanik mi disappearance, dying out zanikaç -am -asz impf, pf zaniknàç -n´-niesz disappear zanim conj before; ~ przyjdzie before he comes. ~ nie not until zanudziç -dz´ -dzisz pf, impf zanudzaç bore zanurzenie n displacement (of boat) zanurzyç -rz´ -rzysz pf, impf zazanurzaç submerge. ~ si´ become submerged, dive zaoczny aj. wyrok ~ny judgment by default. studia ~ne external studies zaogniç si´ -i´-isz pf become exacerbated zaokràgliç si´ -l´ -lisz pf, impf zaokràglaç si´ become round zaopatrzenie n supply zaopatrzyç -rz´ -rzysz pf, impf zaopatrywaç -ruj´ -rujesz w+A equip with. ~ si´ w+A lay in a store of zaoraç ^oraç pf,impf zaorywaç -ruj´ -rujesz plough, plough under zaostrzyç -rz´ -rzysz pf, impf zaostrzaç sharpen, heighten, intensify zaoszcz´dziç -dz´ -dzisz pf, impf zaoszcz´dzaç economize zapach mi odor, smell, aroma, fragrance zapachnàç -nie us 3p pf smell zapadaç see zapaÊç zapadlina f cavity zapad∏y aj tumbledown, ramshackle zapadnia f trap door zapadni´ty aj fallen in, sunken zapakowaç see pakowaç zapalczywoÊç f impetuosity zapalczywy aj ardent, impetuous zapalenie n inflammation. ~ oskrzeli bronchitis. ~ p∏uc pneumonia zapaleniec -ƒca mp enthusiast zapaliç -l´-lisz pf, impf zapalaç light, ignite. intr ~ si´ be burning zapalniczka -czek f lighter zapalnik mi -a detonator zapalny aj combustible, flammable zapalony aj lighted, ignited, avid zapa∏ mi enthusiasm, fervor, ardor; w ~pale walki in the frenzy of battle zapa∏aç -am -asz +I pf become inflamed with (love, etc.) zapa∏ka-∏ek f match zapa∏czany aj of zapa∏ka zapami´taç -am -asz pf, impf zami´tywaç -tuj´ -tujesz commit to memory zapanowaç -nuj´ -nujesz pf, impf zapanowywaç -wuj´ -wujesz gain control over, prevail zaparcie n. ~ stolca constipation zaparty aj constipated. z ~tym oddechem with bated breath zaparzyç -rz´ -rzysz pf, impf zaparzaç brew (tea, etc.) zapas reserve, stock, supply. na ~ in reserve, unnecessarily. aj zapasowy zapaÊç 1 f (physical) collapse zapaÊç 2 ^paÊç padn´ pf, impf zapadaç fall, drop, sink, subside zapaÊç ^paÊç pas´ pf overfeed zapaÊnictwo n wrestling zapaÊniczy aj of zapaÊnictwo, zapaÊnik zapaÊnik mp wrestler zapatrzony aj na+A staring zapatrzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf zapatrywaç si´ -ruj´ -rujesz stare at, view zapchaç -am -asz pf, impf zapychaç clog, stuff zapchajdziura f stop-gap zape∏niç -ni´ -nisz pf, impf zape∏niaç fill (time, etc.). ~ si´ become filled zaperzony aj flushed zapeszyç -sz´ -szysz pf, impf zapeszaç foil zapewne av no doubt

420

zapewniç -ni´ -nisz pf, impf zapewniaç trans (o+L) assure (about) zapewnienie n assurance zap´dy -ów pl form inclinations, intentions zap´dziç -dz´ -dzisz pf, impf zap´dzaç drive in, corral zapiàç ^piàç pf, impf zapionaç buskle, clasp, fasten zapiec ^piec pf, impf zapiekaç bake zapiekanka -nek f open-faced toasted cheese sandwich zapieraç see zaprzeç zapi´cie n clasp, buckle zapinka -nek f clasp zapis mi record(ing), notation, entry zapisaç -sz´ -szesz pf, impf zapisywaç note down, record. ~ si´ do+G sign up for, enroll in zapisek -sku mi note zaplecze n Gpl. -y hinterland, supply base zaplàtaç -c(z)´ -c(z)esz pf, impf zaplàtywaç -tuj´ -tujesz entangle zaplecze n supply network zapleÊç ^pleÊç pf, impf zaplataç braid zap∏aciç see p∏aciç zap∏akaç -acz´ -aczesz pf burst out crying zap∏ata f pay, wages zap∏odniç -ni´ -nisz pf, impf zap∏adniaç impregnate, get s.o. pregnant zap∏odnienie n impregnation zap∏on mi ignition zap∏oniç si´ -ni´ -nisz pf blush zapobiec ^biec pf, impf zapobiegaç +D forestall zapobiegawczy aj preventive zapobiegliwy aj provident zapobiegliwoÊç f providential zapoczàtkowaç -kuj´ -kujesz pf, impf zapoczàtkowywaç -wuj´ -kujesz begin, initiate zapodziaç si´ ^dziaç pf, impf zapodziewaç si´ get lost zapomnieç ^pomnieç pf, impf zapominaç forget. ~ si´ forget oneself, one's place zapomnienie n forgetfulness, oblivion zapomoga f relief, welfare zapora f barrier, bar zapotrzebowanie n need zapowiedzieç ^wiedzieç pf, impf zapowiadaç announce, forecast. ~ si´ na+A promise to be zapowiedê f prediction, forecast. pl banns zapoznaç -am -asz pf, impf zapoznawaç -znaj´ -znajesz acquaint zapoznawczy aj. wieczór ~ mixer zapo˝yczenie n loan, borrowing zapo˝yczyç -cz´ -czysz pf, impf zapo˝yczaç borrow zapóêniç -ni´ -nisz pf, impf zapóêniaç retard, delay, hold back. n zapóênienie lateness, backwardness zapóêniony aj late, retarded, backwards zapracowaç -cuj´ -cujesz pf, impf zapracowywaç -wuj´ -wujesz earn. ~ si´ work hard zapracowany aj overworked zapragnàç -n´ -niesz pf desire zaprawa f seasoning, relish, condiment zaprawd´ interj indeed zaprawiç -wi´ -wisz pf, impf zaprawiaç season, flavor. break (horse) zaprosiç -sz´ -sisz pf, impf zapraszaç invite zaproszenie n invitation zaproszony aj invited zaprowadziç -dz´ -dzisz pf, impf zaprowadzaç conduct, lead, guide, escort zaprószyç -sz´ -szysz pf, impf zaprószaç dust. ~ ogieƒ start fire (by accident) zaprzàc -prz´gn´ -prz´gniesz pf, impf zaprz´gaç harness zaprzàg -prz´gu or zaprz´g mi equipage, team (of horses), harness(ing) zaprzeczenie n negation, contradiction zaprzeczyç -cz´ -czysz pf, impf zaprzeczczaç +D contradict

421

zaprzeç ^przeç pf, impf zapieraç hold breath, hinder zaprzedaniec -ƒca mp traitor zaprzepaÊciç -aszcz´ -aÊcisz pf, impf zaprzepaszczaç squander zaprzestaç -stan´ -staniesz pf, impf zaprzestawaç -staj´ -stajesz cease zaprzyjaêniç si´ -ni´ -nisz pf z+I become friendly with zaprzysiàc ^przysiàc pf, impf zaprzysi´gaç swear, take oath zapuchni´ty aj swollen zapukaç -am -asz pf knock. ~ do drzwi knock on the door zapusty -ów pl form Shrovetide zapuÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zapuszczaç thrust, plunge, let grow (hair). ~ si´ w+A plunge ahead into zapychaç see zapchaç zapyliç -l´ -lisz pf, impf zapylaç pollinate zapytaç see pytaç zapytanie n question zarabiaç see zarobiç zaradczy aj remedial zaradny aj resourceful zaradziç -dz´ -dzisz pf, impf zaradzaç get a grip on, manage zaranie n first light, origins zaranny aj of zaranie zaraz av right away zaraza f pestilence, plague zarazek -zka ma infectious bacterium, germ zarazem av at the same time zaraziç -˝´ -zisz pf, impf zara˝aç infect. ~ si´ +I become infected by zaraêliwy aj infectious zar´czyç -cz´ -czysz pf, impf zar´czaç guarantee, vouch for zar´czony aj engaged (to be married), betrothed zar´czyny -czyn pl form engagement, betrothal zarobiç -bi´-bisz pf, impf zarabiaç earn zarobki -ów pl form earnings zarobkowy aj of zarobki zarobkowaç -kuj´ -kujesz impf make a living zarodek -dku mi germ, seed, embryo zarodkowy aj of zarodek zarodnik mi -a spore zarodowy aj for breeding zarosnàç or zaroÊç -sn´ -Êniesz pf, impf zarastaç overgrow zarost mi growth (of hair, beard) zaroÊla -i pl form underbrush, undergrowth zaroÊni´ty aj overgrown, unshaven zarozumialstwo n conceit zarozumia∏y aj conceited zarówno conj zarówno... jak i... both... as well as... zarwaç ^rwaç pf, impf zarywaç -am -asz fritter away, undermine. +G snatch away zaryç ^ryç pf, impf zarywaç furrow zarys mi sketch, outline zarysowaç -suj´ -sujesz pf, impf zarysowywaç -wuj´ -wujesz sketch, depict, flesh out. scratch zarzàd mi administration, board of directors zarzàdca mp Npl -y administrator zarzàdzanie n management, administration zarzàdzenie n decree, edict zarzàdziç -dz´ -dzisz pf, impf zarzàdzaç order, decree zarzewie n embers zarznàç -n´ -nisz pf, impf zarzynaç cut throat zarzuciç -c´-cisz pf, impf zarzucaç hold against zarzut mi accusation zasada f principle; dla ~dy out of principle; w ~dzie in principle; z ~dy on principle

422

zasadniczy aj basic, fundamental. av zasadniczo basically zasadnie av in a principled way zasadziç -dz´ -dzisz pf, impf zasadzaç plant. na+L base on zasadzka f ambush zaschnàç -n´ -niesz pf, impf zasychaç dry up zaschni´ty aj dried up zas´piç si´ -pi´ -pisz pf, impf zas´piaç grow gloomy, moody zas´piony aj saddened, gloomy zasiaç ^siaç pf, impf zasiewaç sow zasiàÊç ^siàÊç pf, impf zasiadaç -am -asz sit, sit down, serve (on a committee, etc.) zasiedliç -l´-lisz pf, impf zasiedlaç settle )a place) zasiedlony aj settled, inhabited zasiedzieç si´ -dz´ -dzisz pf,impf zasiadywaç si´ -duj´ -dujesz overstay visit zasiek mi barbed wire barrier zasiew mi sowing, amount sown zasi´g mi range zasi´gaç -am -asz impf, pf zasi´gnàç -n´-niesz +G consult (e.g. an opinion) zasilacz mi -a feeder zasiliç -l´ -lisz pf, impf zasilaç reinforce, replenish zasi∏ek -∏ku mi handout zaskakujàcy aj surprising, unexpected zaskarbiç -bi´ -bisz pf, impf zaskarbiaç sobie +A, u+G earn (gratitude, etc.). ~ sobie szacunk u kogoÊ earn s.o.'s respect zaskar˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zaskar˝aç accuse, bing suit against zasklepiç -pi´ -pisz pf, impf zasklepiaç raise a vault over zaskoczenie n surprise zaskoczony aj startled, surprised zaskoczyç --cz´ -czysz pf, impf zaskakiwaç -kuj´ -kujesz startle, surprise zaskórniak fac an money for a rainy day zaskórny aj subcutaneous zaskroniec -ƒca ma grass snake zas∏abnàç -n´ -nisz pf grow weak zas∏aç ^s∏aç Êciel´ pf, impf zaÊcielaç strew. ~ ∏ó˝ko make bed zas∏ona f curtain zas∏oniç -ni´ -nisz pf, impf zas∏aniaç cover zas∏uchaç si´ -am -asz pf, impf zas∏uchiwaç -chuj´ -chujesz w+A listen attentively to zas∏uchany aj w+A engrossed in zas∏uga f service zas∏u˝ony aj merited, honored zas∏u˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zas∏ugiwaç -guj´ -gujesz na +A deserve zas∏yszany aj overheard zasmuciç -c´ -cisz pf, impf zasmucaç sadden zasnàç -sn´ -Êniesz pf, impf zasypaç -pi´ -piesz fall asleep zasnuç ^snuç pf, zasnuwaç impf spin. ~ si´ +I cover over with zasobnik mi -a container zasobny aj affluent zasoliç -l´ -lisz pf salt zasoby pl G -ów resources zaspa f snowdrift zaspaç ^spaç pf, impf zasypiaç fall asleep zaspokoiç -oj´ -oisz pf, impf zaspakajaç satisfy zaspokojenie n satisfaction zastaç -stan´ -staniesz pf, impf zastawaç -staj´ -stajesz find, come upon zastanawiajàcy aj thought-provoking zastanowienie n consideration, reflection, thought zastanowiç si´ -wi´-wisz pf, impf zastanawiaç si´ nad+I consider, give thought to zastaw mi pledge (e.g. in pawnshop) zastawa f table setting

423

zastawiç -wi´ -wisz pf cram, set (table), dam (river), pledge. ~ si´ go into hock zastawka -wek f valve zastàpiç -pi´-pisz pf, impf zast´powaç -puj´ -pujeszsubstitute for zast´pca mp Npl -y deputy, substitute zast´pczy zast´pstwo n substitute, replacement. w ~wie +G in place of, instead of zastosowaç-suj´ -sujesz pf, impf zastosowywaç apply. ~ si´ do+G conform to zastosowanie n application zastój -stoju mi stagnation, standstill zastraszyç -sz´ -szysz pf, impf zastraszaç intimidate zastrzec -strzec pf, impf zastrzegaç stipulate, make reservations zastrzeliç -l´ -lisz pf shoot (and kill) zastrze˝enie n reservation (hesitation about something) zastrzyc see strzyc zastrzyk mi injection, innoculation zastrzykaç -am -asz impf, pf zastrzyknàç -n´ -niesz inject zastyg∏y aj frozen in place zasunàç -n´ -niesz pf, impf zasuwaç -am -asz slide across, push shut, draw (blinds) zasuwa f sliding bolt zasychaç see zaschnàç zasypaç -pi´ -piesz pf, impf zasypywaç -puj´ -pujesz +I strew, pelt, bombard (e.g. with letters), cover over with zasypiaç see zasnàç zaszczepiç -pi´ -pisz pf, impf zaszczepiaç inoculate, graft zaszczyciç -c´ -cisz pf, impf zaszczycaç honor zaszczyt mi honor, pleasure zaszczytny aj honorable zaszkodziç -dz´ -dzisz pf harm, hurt zaszokowany aj shocked zaszyç ^szyç pf, zaszywaç impf sew shut , stitch up zaÊ part but, on the other hand, by contrast zaÊcianek -nka mi settlement of freeholders zaÊlepiç -pi´ -pisz pf, impf zaÊlepiaç blind zaÊlepienie n blindness zaÊlubiç -=bi´ -bisz pf, impf zaÊlubiaç wed zaÊmiaç si´ ^siaç sie pf burst out laughing zaÊmieciç -c´-cisz pf, impf zaÊmiecaç litter zaÊnie˝ony aj snowbound zaÊni´cie n falling asleep; przed ~ciem before falling asleep zaÊpiewaç see Êpiewaç zaÊwiadczenie n certificate zaÊwiadczyç -cz´ -czysz pf, impf zaÊwiadczaç certify, attest zaÊwiatowy aj other-worldly zaÊwiaty pl form G -ów the nether world zaÊwieciç -c´ -cisz pf, impf zaÊwiecaç turn on lights. ~ si´ light zaÊwitaç see Êwitaç zataiç -aj´ -aisz pf, impf zatajaç conceal zatamowaç see tamowaç zataƒczyç -cz´ -czysz pf dance, start to dance zatarasowaç see tarasowaç zatarg mi clash, dispute, quarrel zatargaç -am -asz pf yank zatarty aj obliterated, worn-away zatem av or conj therefore zat´ch∏y aj stale, musty zat´skniç see t´skniç zatkaç -am -asz pf, impf zatykaç stop up, plug up zatliç see tliç

424

zat∏oczony aj crowded zatoczyç -cz´ -czysz pf, impf zataczaç roll, describe a circcle zatoka f bay, gulf zatonàç -n´ -nisz pf sink zatopiç -pi´ -pisz pf, impf zatapiaç flood, scuttle. ~ si´ w+L become absorbed in zator mi bottleneck zatraciç -c´ -cisz pf, impf zatracaç lose zatraceniec -ƒca mp reprobate zatracony aj lost, beyond depemption zatrata f loss, expenditure zatràcaç -am asz impf +I smell of s.t. zatroskaç si´ -am -asz pf o+A grieve for zatroskany aj worried, careworn zatroszczyç si´ see troszczyç si´ zatrucie n poisoning zatruç ^truç pf, impf zatruwaç poison. ~ komuÊ ˝ycie be the bane of s.o.'s existence zatrudniç -ni´ -nisz pf, impf zatrudniaç employ zatrudnienie n employment zatrwo˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zatrwa˝aç terrify zatrzask mi latch zatrzasnàç -sn´ -Êniesz pf +I slam shut. see also trzasnàç zatrzàÊç (si´) see trzàÊç (si´) zatrzeç ^trzeç pf, impf zacieraç efface, obliterate, rub away zatrzymaç -am -asz pf, impf zatrzymywaç -muj´ -mujesz stop. ~ si´ pause, stay, stop zatuszowaç -szuj´ -szujesz pf hush up zatwardzia∏y aj hardened (e.g. criminal), obdurate zatwierdziç -dz´ -dzisz pf, impf zatwierdzaç confirm zatwierdzenie n confirmation zatyczka -czek f stop(per), plug zatykaç see zatkaç zaufaç see ufaç zaufanie n trust zaufany aj trusted zau∏ek -∏ku mi alley, lane zausznik mp confidant zauwa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zauwa˝aç notice zawada f block, obstruction zawadziç -dz´ -dzisz pf, impf zawadzaç +D get in one's way, impede, hamper, hinder zawiadacki aj blustering zawiadaka mp pej heckler zawalidroga semi-pers ne'er-do-well, bum zawa∏ mi stroke, heart attack zawartoÊç f contents zawarty aj contained zawa˝yç -˝´ -˝ysz pf na+L be decisive in zawczasu av in good time, early zawdzi´czaç -am -asz +D, +A have s.o. to thank for. ~ mu ˝ycie I owe him my life zaw´drowaç -ruj´ -rujesz pf wander off zawiaç ^wiaç pf, impf zawiewaç gust, blow zawiadomiç -mi´ -misz pf, impf zawiadamiaç notify, let know zawiadomienie n notification, announcement zawiadowca mp manager zawianie n lumbago zaw´ziç -˝´ -zisz pf, impf zaw´˝aç narrow, restrict zawiadomiç -mi´ -misz pf, impf zawiadamiaç notify, inform. zawiadomienie n notification zawias mi hinge zawiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf zawiàzywaç -zuj´ -zujesz tie up, bind, contract (relationship)

425

zawiàzek -zku or -zka germ zawiedziony aj +I disappointed, disillusioned (with) zawieja f snowstorm, blizzard zawieraç -am -asz impf contain. see zawrzeç zawierucha f gale. turmoil zawierzyç -rz´ -rzysz pf, impf zawierzaç +D (en)trust, confide in zawiesiç -z´ -sisz pf, impf zawieszaç hang up (telephone receiver), suspend, interrupt. ~ g∏os stop speaking zawiesina f (chemical) suspenion. zawieszenie n suspension, interruption zawieÊç ^wieÊç pf, impf zawodziç lead to. disappoint. impf plaintively intone. ~ si´ na+L be disappointed with zawieêç ^wie˝ç pf, impf zawoziç -˝´-zesz transport to zawijaç see zawinàç zawijas mi -a flourish zawik∏any aj intricate zawilec -lca mi anenome (flower) zawi∏oÊç f intricacy, twist (in plot) zawi∏y aj intricate zawinàç -n´ -niesz pf, impf zawijaç roll up, wrap up. ~ si´ bustle about zawiniàtko -tek n wrapped bundle zawinàç ^wiç pf, impf zawijaç wrap up w+A in. ~ si´ bestir oneself zawiniç -ni´ -nisz pf w+L be guilty of, at fault for zawinienie n fault, offense zawiniony aj at fault zawisaç -am -asz impf, pf zawisnàç -sn´ -Êniesz intrans na+L or nad+I hang on or over, be suspended zawis∏oÊç f od+G dependence on zawis∏y aj of+G dependent on zawisnàç see zawisaç zawitaç am -asz pf arrive, greet zawlec ^wlec pf, impf zawlekaç drag, trail along. cover zaw∏adnàç -n´-nisz pf +I conquer zawodnictwo n competition zawodnik mp competitor zawodowiec -wca mp professional zawodowy aj professional. see zawód zawodówka -wek f colloq trade school zawody -ów pl form competition, match, meet zawodziç see zawieÊç zawojowaç -juj´ -jujesz pf, impf zawojowywaç -wuj´ -wujesz conquer zawo∏aç see wo∏aç zawo∏anie n call, command, catchword. na ~ at one's beck and call zawo∏any aj born (athlete, etc.) zawoziç see zawieêç zawód -wodu mi 1. trade, profession. disillusionment, disappointment. pl zawody games, competition zawój -woju mi turban zawór -woru mi valve zawrotny aj dizzying zawróciç -c´ -cisz pf, impfzawracaç . ~ komuÊ w g∏owie set someone's head spinning. nie zawracaj mi g∏owy don't distract me zawrót -wrotu mi. ~ g∏owy dizziness, giddiness zawrzeç 1 -wr´ -wrzesz zawar∏ pf, impf zawieraç contain, conclude (pact, etc.) zawrzeç 2 -wr´ -wrzesz -wrza∏ -wrzeli pf begin to boil zawarty aj contained, concluded zawstydziç -dz´ -dzisz pf, impf zawstydzaç put to shame. ~ si´ be put to shame zawstydzony aj embarrassed zawsze av always. na ~ for ever zawziàç si´ ^wziàç pf be stubborn. na+A have it in for s.o. zawzi´toÊç f obstinacy

426

zawzi´ty aj obstinate, persistent. av zawzi´cie pertinaceously zazdrosny aj (o+A) jealous (of) zazdroÊciç -szcz´ -Êcisz impf +D envy zazdroÊç f envy, jealousy zaz´biç si´ -bi´ -bisz pf, impf zaz´biaç mesh zazi´biç si´ -bi´ -bisz pf, impf zazi´biaç si´ catch cold zazi´bienie n chill, cold zaznaczyç -cz´ -czysz pf, impf zaznaczaç point out, mention, stress, indicate zaznaç -am -asz pf, impf zaznawaç -znaj´ -znajesz experience zaznajomiç si´ -mi´ -misz pf, impf zaznajamiaç si´ z+I make acquaintance with zazwyczaj av as a rule za˝alenie n complaint za˝arty aj fierce. av za˝arcie za˝àdaç see ˝àdaç za˝egnaç -am -asz pf, impf za˝egnywaç -nuj´ -nujesz make not happen za˝enowany aj abashed za˝yç ^˝yç pf, impf za˝ywaç take, use za˝y∏oÊç f intimacy za˝y∏y aj close, familiar zàb z´ba mi tooth zàbkowaç -kuj´ -kujesz impf teethe zbaczaç see zboczyç zbadaç see badaç zbaranieç -ej´ -ejesz pf be dumbstruck zbawca mp savior zbawczy aj saving zbawiciel mp saviour zbawiç wi´ -wisz pf, impf zbawiaç save, rescue zbawienie n salvation zbawienny aj beneficial, salutary zb´dny aj dispensable, superfluous zbiç ^biç pf, impf zbijaç knock down, knock aside; ~ kogoÊ z tropu throw s.o. off the scent, confuse zbiec si´ ^biec pf, impf zbiegaç si´ come running zbieg mi confluence. ~ okolicznoÊci coincidence zbiegowisko n crowd, assemblage zbieraç see zebraç zbieractwo n collecting (as hobby) zbieracz mp collector zbie˝noÊç f coincidence zbie˝ny aj coincident zbiorczy aj collective, consolidated zbiornik mi -a reservoir zbiornikowiec -wca mp tanker zbiorowisko n collection, collectivity, conglomeration zbiorowoÊç f community, collectivity zbiorowy aj collective zbiór zbioru mi collection, pl harvest zbiórka -rek f assembly zbir semi-pers thug zbitka tek f blend zbity aj beaten, done in. thick, tight zbli˝enie n closer acquaintance, rapprochement, (photographic) closeup zbli˝yç si´ -˝´ -˝ysz pf, impf zbli˝aç si´ draw nearer, approach zb∏àdziç see b∏àdziç zbocze n slope zboczenie n deviation, perversion zboczeniec -ƒca mp pervert zboczyç -cz´ -czysz pf, impf zbaczaç swerve, deviate, get off track

427

zbola∏y aj sore, forlorn zborny aj. sensible. punkt ~ meeting place zbo˝e zbó˝ n grain zbo˝owy aj of zbo˝e zbo˝ny aj pious zbój zboju, zbójca, or zbójnik mp bandit zbójjecki aj of zbójca zbór zboru mi Protestant community or gathering zbraknàç = zabraknàç zbrodnia f crime, felony zbrodniarz mp criminal, felon zbrodniczy aj criminal zbroiç -oj´ -oisz impf arm. ~ si´ arm self zbroja f armor zbrojenie n armament zbrojeniowy aj of zbrojenie zbrojny aj armed zbrojownia f armory zbudowaç see budowaç zbudowany aj built zbudziç (si´) see budziç (si´) zburzyç -rz´ -rzysz pf, impf zburzaç destroy zbutwieç -eje us 3p pf rot zbutwia∏y aj rotten, decaying zbyç ^byçb´d´ pf, impf zbywaç sell, unload. put off, get rid of .so. zbyt 1 sales zbyt 2 av too, excessively zbyteczny aj superfluous, useless zbytek -tku mi excess. pl pranks, follies, excesses zbytni aj excessive zbzikowany aj crazy, nutty zdaç ^daç pf, impf zdawaç -daj´ -dajesz take (pf pass) an exam. ~ relacj´ z+G give a report on. ~ si´ 3p-only seem, appear. ~ sobie spraw´ z czegoÊ realize s.t., become cognizant of s.t. zdalny aj long-distance, remote (control, etc.) zdanie n sentence, opinion. moim ~niem in my opinion. aj zdaniowy zdany aj na+A dependent on, forced to rely on zdarty aj torn off zdarzenie n event, happening, occurrence zdarzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf zdarzaç si´ happen, occur zdatny aj do+G fit for zdawkowy aj casual, off-hand (remark) zdà˝aç -am -asz impf head for, aim toward zdà˝yç -˝´-˝ysz pf +infin manage (to do on time), na+A make it someplace on time zdechlak semi-pers weakling zdechnàç -n´ -niesz pf, impf zdychaç die (of animal) zdecydowaç see decydowaç zdecydowany aj determined. av zdecydowanie decidedly zdejmowaç see zdjàç zdenerwowaç see denerwowaç zdenerwowanie n worry, agitation zdeptaç -c(z)´ -c(z)esz pf trample zderzak mi -a bumper (of car) zderzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf zderzaç si´ z+I collide with zdetonowaç see detonowaç zd´bieç -ej´ -ejesz pf be dumbfounded zdjàç zdejm´ zdejmisz pf, impf zdejmowaç -muj´ -mujesz take off, remove zdj´cie n snapshot, photo zd∏awiç see d∏awiç

428

zdmuchnàç -n´ -niesz pf, impf zdmuchiwaç -chuj´ -chujesz puff, blow out zdobiç -bi´ -bisz impf embellish, adorn, decorate. pf see ozdobiç zdobina f ornament, decoration zdobnictwo n decorative arts zdobniczy aj decorative zdobycz mi -a trophy, prize, acquisition zdobyç -b´d´ -b´dziesz pf, impf zdobywaç conquer, seize. ~ si´ na+A afford, summon up enough courage or energy for zdolnoÊç f talent, aptitude zdolny aj talented, do+G capable of zdo∏aç -am -asz pf +infin manage (to do) zdrada f treachery, betrayal, perfidy zdradliwy aj perfidious, treacherous zdradziç -dz´ -dzisz pf, impf zdradzaç betray zdradziecki aj traiterous zdrajca mp traitor zdrapaç -poi´ -piesz pf, impf zdrapywaç -puj´ -pujesz scratch off zdr´twieç -ej´ -ejesz pf stiffen zdr´twia∏y aj stiff zdrobnia∏y n diminutive zdrobniç -ni´ -nisz pf, impf zdrabniaç form a diminutive zdrobnienie n diminutive zdrojowy aj of zdrój zdrowie n health zdrowotny aj. urlop ~ sick leave zdrowy or zdrów aj healthy, well. comp aj zdrowszy. av zdrowo zdro˝eç -eje us 3p pf become more expensive zdro˝noÊç f wickedness zdro˝ny aj wicked zdrój zdroju mi source, spring zdruzgotaç -oc(z)´ -oc(z)esz pf crush zdrzemnàç si´ -n´ -nisz pf nap zdumieç -ej´ -ejesz pf, impf zdumiewaç -am -asz astound, amaze zdumienie n amazement zdumiewajàcy astounding, amazing zdun mp potter, stove fitter zdurnieç -ej´ -ejesz pf become stupid zbybaç -bi´ -biesz pf catch s.o. (in the act) zdychaç see zdechnàç zdwojony aj redoubled zdyscyplinowany aj disciplined zdyszany aj out of breath zdzia∏aç -am -asz pf have an effect, accomplish zdzicza∏y zj gronw wild zdziczeç -ej´ -ejesz pf become wild zdziecinnieç -ej´ -ejesz pf become infantile zdzierstwo n fleecing (cheating in business) zdzira f colloq whore, tramp zdziwaczeç -ej´ -ejesz pf become strange zdziwiç si´ see dziwiç si´ zdziwienie n amazement, surprise zdzwoniç si´ -ni´ -nisz pf be in touch by phone ze prep +G see z ze prep +I see z ze- prefix see zzebra f zebra. striped cross-walk zebraç ^braç pf, impf zbieraç gather, collect. ~ si´ meet, congregate, gather, assemble zebranie n meeting, gathering

429

zedrzeç ^drzeç pf, impf zdzieraç scrape off, tear off, strip, flay, skin, fleece zecer mp typesetter zecernia f typesetting department zechcieç ^chcieç pf have a mind to zefir mi zephyr (wind) zegar mi -a clock zegarek -rka mi watch zegarmistrz mp watchmaker, watch repairman zegarynka -nek f telephone time service zegnaç -am -asz or zgoniç -ni´ -nisz pf, impf zganiaç drive off. ~ win´ na+A put blame on zejÊcie n descent. departure, death zejÊç zejd´ zejdziesz zeszed∏ zesz∏a pf, impf schodziç -dz´ -dzisz descend, walk down, na+A (of conversation) converge on; ~ na psy go to the dogs; ~ z tematu get off the subject. ~ si´ come together, gather, converge zel˝eç -˝ej´ -˝ejesz pf lighten zemdleç see mdleç zemdliç see mdliç zemdlenie n faint zemdlony aj in a faint zemleç see mleç, mieliç zemrzeç -mr´ -mrzesz zmar∏ pf, zmieraç impf die, pass away zemsta f revenge zemÊciç si´ -mszcz´ -mÊcisz pf na+A take revenge on. see mÊciç (si´) zenit mi zenith zepchnàç -n´ -niesz pf, spychaç impf thrust, shove, put off zepsuç see psuç zepsuty aj spoiled, ruined, broken zerkaç -am -asz impf, pf zerknàç -n´ -niesz glance na +A at zero n zero zerowy aj of zero zerówka -wek f kindergarten zerwaç ^rwaç pf, impf zrywaç tear off, z+I break off with, split up with zeschnàç -nie pf, zsychaç impf us 3p dry out zeskoczyç -cz´ -czysz pf, impf zeskakiwaç -kuj´ -kujesz jump off zes∏aç ^s∏aç Êl´ pf, impf zsy∏aç send down, depart. na+A inflict on zes∏anie n deportation, exile zes∏aniec -ƒca mp deportee, exile zespoliç -l´ -lisz pf, impf zespalaç unite zespo∏owy aj of zespó∏ zespó∏ -spo∏u mi team, group zestarzeç si´ see starzeç si´ zestaw mi combination, arrangement zestawiç -wi´ -wisz pf, impf zestawiaç put down, arrange, line up. z+I confront with zestawienie ~ finansowe, rachunkowe, statystyczne balance sheet zesz∏oroczny aj last year's zesz∏y aj past zesztywnieç -ej´ -ejesz pf stiffen zeszyç ^szyç pf, zszyç pf sew together zeszyt mi notebook, fascicle zeÊlizgnàç si´ -n´ -niesz pf, impf zeÊlizgiwaç si´ -guj´ -gujesz slip zet indecl the letter Z. od a do ~ from A to Z zetknàç si´ -nie us-3p pf, impf stykaç si´ z+I be touching, touch together, meet with, encounter zetn´ see Êciàç zetrzeç ^trzeç pf, impf Êcieraç rub or grind off, wipe off. ~ si´ be effaced, clash zew mi call zewnàtrz av outside. na ~ on the outside. od ~ from the outside. aj zewn´trzny aj external, outside zewrzeç ^wrzeç pf, impf zwieraç close, clench. ~ si´ grapple with zewszàd aj from everywhere zez fac an squint

430

zezowaty aj squint-eyed zezwolenie n permission zezwoliç -l´ -lisz pf, impf zezwalaç na+A permit, allow zez˝reç ^˝reç pf, impf z˝eraç devour z´baty aj toothed, cogged z´bina f dentine z´bny aj dental z´bowy aj of zàb zgadnàç -n´ -niesz zgad∏ pf, impf zgadywaç -duj´ -dujesz guess zgadywanka -nek f guessing game zgadzaç si´ see zgodziç si´ zganiaç see zegnaç zganiç see ganiç zgarbiony aj stoop-shouldered zgarnàç -n´ -niesz pf, impf zgarniaç rake in zgasiç see gasiç zgaszony aj listless zg´stnieç see g´stnieç zg´Êciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zg´szczaç thicken zgiàç zegn´ zegniesz pf, impf zginaç bend, fold zgie∏k mi tumult, turmoil, throng zgi´cie n bend, fold, crease zginàç see ginàç zg∏osiç g∏osiç pf, impf zg∏aszaç announce, report. ~ si´ report to zgliszcze n oft pl cinders zg∏adziç -dz´ -dzisz pf put to death zg∏odnieç -ej´ -ejesz pf feel hunger zg∏osiç -sz´ -sisz pf, impf zg∏aszaç announce, declare, tender (resignation) zg∏oska -sek f syllable zg∏oskowy aj syllabic zg∏upieç -ej´ -ejesz pf grow stupid zgnieÊç ^gnieÊç pf, impf zgniataç squash, crush zgnilizna f rot zgni∏y aj rotten zgoda zgód f agreement, accord, o.k. zgodnoÊç f agreement, state of accord zgodny aj z+I in accordance with zgodziç si´ -dz´ -dzisz pf, impf zgadzaç si´ z+I agree with. zgadza si´ that figures zgoiç zgo∏a av completely, totally, downright zgon mi death zgorszenie n scandal, shock zgorszyç -sz´ -szysz pf shock. ~ si´ be shocked zgorzel f gangrene zgorzknia∏y aj embittered zgotowaç -tuj´-tujesz pf prepare zgrabny aj graceful zgraç -am -asz pf, impf zgrywaç tune (instruments together). ~ si´ overact zgraja f band, group, gang zgrany aj well-oiled (team, etc.) zgromadzenie n assembly zgromadziç -dz´-dzisz pf, impf zgromadzaç trans assemble. ~ si´ intrans gather zgroza f horror zgrubieç -ej´-ejesz pf get fat zgrupowaç -puj´ -pujesz pf group together zgrywaç si´ -am -asz impf overact zgryzota f care, worry zgryêliwy aj caustic

431

zgrzany aj heated up zgrzeb∏o -be∏ n currycomb zgrzeszyç -sz´ -szysz pf sin zgrzybia∏y aj decrepit zgrzyt mi scraping, grinding, grating zgrzytaç -am -asz impf, pf zgrzytnàç -n´ -niesz grate, screech zguba f destruction zgubiç see gubiç zgubny aj pernicious zgwa∏ciç see gwa∏ciç zhaƒbiç see haƒbiç ziarnisty aj grainy ziarno -ren n grain, kernel ziàb mi piercing cold zielarstwo n herbiculture zielarz mp herbalist ziele NApl zio∏a Gpl zió∏ herb zielny or zio∏owy aj of ziele zieleniak mi -a green-grocer's zieleniç si´ -ni´ -nisz impf look green zielenieç -eje us 3p be(come) green zielenina f greens zieleƒ f green(ery) zielony aj green. av zielono zielsko n weed ziemia f land, earth ziemniak mi often-pl -a potato ziemniaczany aj of ziemiak ziemny aj of earth ziemski aj earthly ziewaç -am -asz impf, pf ziewnàç -n´ -niesz yawn zi´ç mp Npl -owie son-in-law zima f winter zimowy aj of zima ziemia(nin) mp landowner, squire ziemisty aj earthen ziemniaczanka -nek f potato soup ziemnowodny aj amphibious ziemski aj earthly ziele n NApl zio∏a Gpl zió∏ herb zio∏owy aj herbal ziew mi yawn ziewnàç see ziewaç zi´ba f chaffinch zi´biç -bi´ -bisz impf chill zi´bnàç -n´ -niesz ziàb∏ zi´b∏a impf feel chilly zi´ç mp -owie son-in-law zignorowaç see ignorowaç zima f winter zimowy aj winter's, wintry zimnokrwisty aj cold-blooded zimny aj cold, cool, frigid. av zimno. na ~no coolly, cold, in cold blood zimówka -wek winter apple zio∏o see ziele ziomek -mka mp compatriot zionàç -nie pf, ziaç zieje impf us 3p belch, breathe out zirytowaç see irytowaç ziÊciç ziszcz´ -ziÊcisz pf, impf ziszczaç fulfil, bring to life

432

zjadacz mp. ~ chleba average person zjadaç -am -asz impf consume. see zjeÊç zjadliwy aj vitriolic, biting, caustic zjawa f phantom. apparition zjawiç si´ -wi´ -wisz pf, impf zjawiaç si´ appear, turn up zjawisko n phenomenon zjazd mi Lsg zjeêdzie congress zjazdowy aj of zjazd zjechaç ^jechaç pf, impf zje˝d˝aç ride downhill, ride all over, visit. ~ si´ gather, congregate zjednaç -am -asz pf, impf zjednywaç -nuj´ -nujesz conciliate, win over zjednoczenie n union, association zjednoczony aj united zjednoczyç see jednoczyç zjeÊç see jeÊç zjeêdziç -˝d˝´ -êdzisz pf ride (horse) into he ground zje˝d˝aç see zjechaç zje˝ony aj with ruffled fur zje˝yç si´ see je˝yç si´ zlaç ^laç pf, zlewaç impf pour (down, over), wet, decant, thrash. ~ si´ +I be soaked in zlany aj. ~ potem soaked in sweat zlataç si´ -am -asz impf run around zlecenie n order, commision zleceniodawca mp person ordering zleciç -c´ -cisz pf, impf zlecaç +D +A commission s.o. s.t. zlecieç -c´ -cisz pf, impf zlatywaç -tuj´ -tujesz fly down. ~ si´ converge zlecony. praca ~na commissioned work zlekcewa˝yç see lekcewa˝yç zlepek -pku mi agglomeration zlew mi sink, basin zlewisko n drainage basin zlewnia f milk depot zlewozmywak mi -a kitchen sink zleêç ^leêç pf, z∏aziç -˝´ zisz impf z+G get off, climb down (from). ~ z tematu change the subject zl´knàç si´ -n´ -niesz pf take fright zliczyç -cz´ -czysz pf, zliczaç impf count up, reckon, total zlizaç -˝´-˝esz pf, zlizywaç -zuj´ -zujesz impf lick off zlodowacenie n ice age zlot mi rally, jamboree zlutowaç see lutowaç z∏agodziç see ∏agodziç z∏amaç see ∏amaç z∏amanie n fracture z∏amany aj broken. ze ~nym sercem broken-heartedly z∏apaç see ∏apaç z∏aziç see zleêç z∏àcze n joint z∏àczyç see ∏àczyç z∏o n sg-only L z∏u evil z∏oba f rancor z∏ociç -c´ -cisz impf, poz∏ociç pf gild z∏ocieƒ mi -nia kind of daisy z∏ocisty aj golden z∏oczyƒca mp evil-doer z∏odziej mp robber, thief z∏odziejaszek -szka mp petty thief z∏odziejka -jek fem of z∏odziej z∏odziejstwo n robbery, thievery z∏om mi scrap metal

433

z∏orzeczenie n malediction z∏oÊciç si´ -oszcz´ -oÊcisz impf, pf zez∏oÊciç si´ na+A get angry at z∏oÊç f anger z∏oÊliwoÊç f maliciousness, ill will z∏oÊliwy aj malicious, malignant z∏oÊnica f shrew (bad-tempered woman) z∏oÊnik mp bad-tempered man z∏otnictwo n goldsmithing z∏otnik mp goldsmith z∏oto n gold zloty (currency) z∏otodajny aj gold-bearing z∏otow∏osy golden-haired z∏otówka -wek f zloty piece z∏oty aj gold(en), gold-colored z∏owiç -wi´ -wisz pf catch, net z∏owieszczy aj ominous, sinister, boding ill z∏owrogi aj ominous z∏o˝e z∏ó˝ n deposit, geological layer z∏o˝ony z+G composed, comprised of z∏o˝yç -˝´ -˝ysz pf, sk∏adaç impf convey, pay (e.g. greetings). put down, deposit. assemble, put together. ~ przysi´g´ take an oath. ~ wizyt´ pay a visit. ~ broƒ lay down one's arms. ~ si´ work out. tak si´ z∏o˝y∏o, ˝e.. it worked out so that... ~ si´ na coÊ be a contributing factor to s.t. ~ si´ z+G consist of, be composed of z∏óg z∏ogu mi concretion z∏uda f delusion z∏udny aj delusive z∏upiç -pi´ -pisz pf loot z∏udzenie n delusion. podobny do ~nia for all the world like z∏y bad, angry. av êle badly. comp aj gorszy worse comp av gorzej zmagaç si´ -am -asz impf z+I struggle with, contend with zmagazynowaç see magazynowaç zmaleç -eje us-3p pf decrease, diminish zmanierowany aj mannered zmar∏ see zemrzeç zmar∏y aj deceased zmarnowaç see marnowaç zmarszczka -czek f wrinkle zmarszczyç see marszczyç zmartwiç see martwiç zmartwienie n worry, care zmartwiony n worried zmartwychstaç -stan´ -staniesz pf, impf zmartwychstawaç -aj´ -ajesz rise from the dead zmarzlak [r-z] mp habitually cold person zmarzlina [r-z] f frozen ground zmarznàç see marznàç zmarzni´ty [r-z] aj frozen zmawiaç -am -awsz impf hire. see zmówiç zmaza f blot, stain, blemish zmazaç-˝´ -˝esz pf, impf zmazywaç -zuj´ -zujesz wipe off, efface zmàdrzeç -ej´ -ejesz pf grow smart zmechanizowaç see mechanizowaç zm´czenie n weariness, fatigue zm´czony aj tired, weary, exhausted. ~ podró˝à tired from the trip zm´czyç (si´) see m´czyç (si´) zm´tnieç -ej´ -ejesz pf grtow cloudy zm´˝nieç -ej´ -ejesz pf grow manly zmiana f change. na ~n´ by turns zmiataç see zmieÊç zmia˝d˝yç see mia˝d˝yç

434

zmieniç -ni´ -nisz pf, impf zmieniaç trans change. intr ~ si´ change zmiennik mp replacement worker zmiennocieplny aj cold-blooded (animal) zmienna aj as f variable (mathematics) zmiennoÊç f changeability zmienny aj changeable zmienna f decl like aj math variable zmierzaç -am -asz impf do+G head toward, tend toward zmierzch mi twilight zmierzchaç si´ -am -asz impf, pf zmierzchnàç si´ -nie 3p-only grow dark zmierzyç -˝´ -˝ysz pf, impf zmierzaç aim, measure, gauge, take (temperature) zmieszaç see mieszaç zmieszanie n confusion zmieÊciç -szcz´ -Êcisz pf, impf zmieszczaç contain, accommodate, have room for. ~ si´ intr fit zmieÊç ^mieÊç pf, impf zmiataç sweep off zmi´kczyç -cz´ -czysz pf, impf zmi´kczaç soften zmi´knàç see mi´knàç zmniejszyç -sz´ -szysz pf, impf zmniejszaç lessen, diminish zmoczyç see moczyç zmoknàç -n´ -niesz pf get wet, soaked zmokni´ty aj soaked zmontowaç see montowaç zmora f nightmare zmowa f plot, collusion zmorzyç see morzyç zmóc ^móc pf overpower zmówiç -wi´ -wisz pf, zmawiaç impf recite zmrok mi twilight zmroziç -˝´ -zisz pf chill, lightly freeze zmru˝yç see mru˝yç zmusiç -sz´ -sisz pf, impf zmuszaç force, constrain zmuszony (do+G) forced (to) zmyç ^myç pf, impf zmywaç -am -asz wash off zmyliç -l´ -lisz pf mislead. mistake zmys∏ mi sense zmys∏owoÊç f sensuality zmys∏owy sensual zmyÊlenie f fabrication, invention zmyÊliç -l´ -lisz pf, impf zmyÊlaç fabricate, make up zmyÊlny aj inventive zmyÊlony aj made up zmywacz mi -a nail polish remover zmywak mi -a dishrag zmywalny aj washable zmywarka -rek f dishwasher znachor mp witch doctor, medicine man, folk doctor, quack znachorstwo mi quackery, folk medicine znaczàcy aj significant znaczek -czka mi stamp. ~ pocztowy postage stamp znaczenie n meaning, significance znaczeniowy aj semantic znaczny aj significant. av znacznie significantly znaczyç -czy us-3p mean. co to ma ~? what is that supposed to mean? znaç -am -asz impf know (someone or something). ~ si´ na+L be an expert on znad prep+G from above znajda semi-pers foundling znajdowaç (si´) see znaleêç (si´) znajoma aj fem of znajomy

435

znajomoÊç f acquaintance znajomy aj familiar. as mp acquaintance znak f sign znakomity aj excellent, outstanding. av znakomicie excellent, fine, great znakomitoÊç f celebrity znalazca mp finder znalezisko n find znaleêç znajd´ znajdziesz pf, impf znajdowaç -duj´ -dujesz find. ~ si´ be found, be located, find oneself znale˝ne aj as n finder's fee znamienity aj notable znamienny aj characteristic znami´ -mienia n NApl znamiona characteristic znamionowaç -nuj´ -nujesz impf characterize znany aj well-known znawca mp Npl -y connoisseur zn´caç si´ -am -asz impf nad+I treat with cruelty, torture zn´kaç -am -sz pf oppress, worry znicz f votive candle zniech´ciç -c´ -cisz pf, impf zniech´caç discourage, disincline. ~ si´ lose enthusiasm zniecierpliwiç -wi´ -wisz pf make impatient. ~ si´ grow impatient zniecierpliwienie n impatience znieczulenie n anesthetic znieczuliç -l´ -lisz pf, impf znieczulaç anaesthetize znieczulujàcy aj anesthetic zniekszta∏cenie n distortion zniekszta∏ciç c´-cisz pf, impf zniekszta∏caç distort, deform znienacka av suddenly znienawidziç -dz´-dzisz pf come to hate znieruchomieç -ej´ -ejesz pf come to a standtill znies∏awiç w-´ -wisz pf,impf znies∏awiaç dishonor zniesienie n ^znieÊç. nie do ~nia unbearable znieÊç ^nieÊç pf, impf znosiç -sz´ -sisz rescind. often neg bear, abide; nie znosz´ tego I can't stand that zniewaga f insult zniewa˝enie n insult zniewa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zniewa˝aç insult zniewieÊcia∏oÊç f effeminacy zniewieÊcia∏y aj effeminate zniewoliç -l´ -lisz pf, impf zniewalaç captivate, enthrall znikàd av from nowhere znikaç -am -asz impf, pf zniknàç n´ -niesz disappear znikomy aj transitory zniszczalny aj destructible zniszczenie n destruction zniszczeç see niszczeç zniszczony aj destroyed zniszczyç see niszczyç zni˝ka -˝ek f lowering, reduction, discount zni˝kowy aj downward (trend, etc.) zni˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zni˝aç lower (price, voice, etc.). ~ si´ be lowered, lower o.s. znojny aj burdensome, toilsome, hot znormalizowaç see normalizowaç znosiç see znieÊç znoÊny aj bearable znowu, znów again, anew, once more. co znowu now what? what the heck? znój znoju mi toil znudzenie n boredom znudziç see nudziç znudzony aj bored

436

znu˝enie n weariness znu˝ony aj weary zobaczenie. do ~nia see you, good-bye zobaczyç -cz´ -czysz pf see, catch sight of. impf see widzieç zoboj´tniç -ni´ -nisz pf, impf zoboj´tniaç neutralize zoboj´tnieç -ej´ -ejesz pf become indifferent zobowiàzaç -˝´ -˝esz pf, impf zobowiàzywaç -zuj´ -zujesz oblige, commit zobowiàzanie n commitment, obligation zobowiàzany aj obliged zodiak mi zodiac zodiakalny aj of zodiak zoo n indecl zoo zoolog mi zoologist. aj zoologiczny zoological. ogród ~ zoo zorganizowaç see organizowaç zorganizowany aj organized zorientowaç (si´) see orientowaç (si´) zorientowany aj oriented, aware zorza f dawn. ~ pó∏nocna northern lights zostaç -stan´ -staniesz pf, impf zostawaç -staj´ -stajesz stay, remain, be left, +I become. as passive auxiliary get, be. ~ zwolniony get fired zostawiç -wi´ -wisz pf, impf zastawiaç leave (behind) zraniç see raniç zrastaç si´ see zrosnàç si´ zraz mi meat chop , fillet zraziç -˝´ -zisz pf, zra˝aç impf discourage, turn against. ~ si´ lose heart zrazu aj at first, for the moment zràb zr´bu mi frame(work) zràbaç -bi´ -biesz pf, impf zràbywaç-buj´ -bujesz hew, chop down zrealizaowaç see realizowaç zredagowaç see redagowaç zredukowaç see redukowaç zreperowaç see reperowaç zresztà av for all that, in any case, for that matter zrezygnowany aj resigned zr´cznoÊciowy aj of zr´cznoÊç. gry ~we games of skill zr´cznoÊç f skill. zr´czny aj skillful, deft, adept zrobiç pf see robiç zrobienie n. coÊ do ~nia something to do zrodziç -dz´ -dzisz pf beget. ~ si´ originate zrogowacieç -ej´ -ejesz pf become calloused zrosnàç si´ sn´ -Êniesz pf, impf zrastaç si´ grow together, coalesce zrost mi compound word zroÊni´ty aj grown together zrozpaczony aj in depair zrozumia∏y aj understandable zrozumiano av pred understood zrozumieç see rozumieç zrozumienie n understanding. daç komuÊ do ~nia give s.o. to understand zrównaç -am -asz pf, impf zrównywaç level. ~ z ziemià level with the ground zrównanie n leveling. equation. ~ dnia z nocà equinox zró˝nicowaç -cuj´ -cujesz pf differentiate zró˝nicowanie n differentiation, difference zró˝nicowany aj differentiated zrównowa˝ony aj even-tempered, level-headed zrównowa˝yç -˝´ -˝ysz pf equalize zryw mi upsurge zrywaç see zerwaç

437

zrzàdzenie n order (of higher authority) zrzàdziç -dz´ -dzisz pf ordain zrzec si´ ^rzec pf, impf zrzekaç si´ +G relinquish, renounce zrzednàç, zrzednieç see rzednàç zrzeszenie n association zrzeszony aj w+L a member of zrzeszyç -sz´ -szysz pf, impf zrzeszaç comprise (as members), associate zrz´dny aj grumbling zrz´dziç -dz´ -dzisz impf grumble zrzuciç -c´ -cisz pf, impf zrzucaç throw down, cast off zsiad∏y aj sour(ed). ~ ∏e mleko sour milk zsiàÊç ^siàÊç pf, impf zsiadaç z+G dismount zsinia∏y aj livid zsinieç see sinieç zsiwieç see siwieç zstàpiç -pi´ -pisz pf, impf zst´powaç -puj´ -pujesz descend zst´pny aj descending zsumowaç -muj´ -mujesz pf, impf zsumowywaç -wuj´ -wujesz add up zsunàç -n´ -niesz pf, impf zsuwaç slide down. move together zsychaç see zeschnàç zsy∏aç see zes∏aç zsy∏ka f exile (in Russia) zsyp mi chute zszarzeç see szarzeç zszyç ^szyç pf, impf zszywaç sew together zszywacz mi -a stapler zszywka -wek f staple zubo˝a∏y aj impoverished zubo˝enie n impoverishment zuch mp Npl zuchy stout-hearted fellow zuchowaty aj stout-hearted, valliant zuchwa∏oÊç f impudence, impertinence zuchwa∏y aj impudent, impertinent zupa f soup zupe∏ny aj complete. av zupe∏nie completely zurz´dnicza∏y aj bureaucratized zu˝ycie n consumption (of gasoline, etc.) zu˝yç ^˝yç pf, impf zu˝ywaç use, consume zu˝ytkowaç -kuj´ -kujesz impf consume, utilize zwabiç -bi´ -bisz pf, impf zwabiaç entice, lure zwaç zw´ zwiesz or zowi´ zowiesz impf call, name. ~ si´ be called. tak si´ zowie as one says zwada f arch quarrel, fray zwalczyç -cz´ -czysz pf, impf zwalczaç fight against, combat zwaliç -l´ -lisz pf, impf zwalaç demolish, lay low. pile up. na+A lay (blame) on s.o. ~ si´ tumble down zwalisko n us pl runis zwalisty aj well-built zwalniaç see zwolniç zwa∏ mi us pl heap zwany aj tak ~ so-called zwapnienie n calcification zwarcie i contraction. short circuit zwariowaç see wariowaç zwariowany aj crazy zwarty compact, tight-knit zwarzyç -rz´ -rzysz pf put out of sorts. ~ si´ go sour (of milk) zwarzony aj sullen. sour (of milk) zwa˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zwa˝aç consider, weigh zwa˝ywszy, ˝e conj phr considering that

438

zwàchaç -am -asz pf catch wind of zwàtpiç see wàtpiç zwàtpienie n doubt zw´dziç -dz´ -dzisz colloq pilfer zw´gliç -l´ -lisz pf, impf zw´glaç char zw´szyç -sz´ -szysz pf sniff out zw´ziç -˝´ -zisz pf, impf zw´˝aç make narrow, constrict zw´˝enie n narrowing zwiaç ^wiaç pf, impf zwiewaç blow away, take off zwiad mi (military) intelligence effort zwiadowca mp scout zwiastowaç -tuj´ -tujesz impf foretell, portend zwiastun mi omen, harbinger zwiàzaç-˝´ -˝esz pf tie together. ~ si´ become linked zwiàzany aj z+I connected with zwiàzek -zku mi connection, union. w ~zku z+I in connection with. ~ zawodowy trade union zwiàzkowy aj (trade) union zwiàzkowiec -wca mp union member zwichnàç -n´ -niesz pf dislocate (shoulder, etc.) zwichni´ty aj dislocated zwichrzyç -rz´ -rzysz pf, impf zwichrzaç tousle zwinàç -n´-niesz pf, impf zwijaç roll up, furl zwiedziç -dz´-dszisz pf, impf zwiedzaç visit (a place) zwielokrotniç -ni´ -nisz pf, impf zwielokratniaç redouble, intensify zwieƒczenie n crowning (of effort, etc.) zwieƒczyç -cz´ -czysz pf,impf zwieƒcczaç crown zwieracz mi -a constrictor muscle zwieraç (si´) see zewrzeç (si´) zwierciad∏o -de∏ n mirror zwierzchnik mp superior (at work) zwierz ma large wild game zwierzàrzàtko -tek n dim of zwierz´ zwierzchni aj higher (e.g. authority) zwierzchnictwo n authority, leadership zwierzchnoÊç f head authority zwierznik mp head (authority) zwierz´ -rz´cia n NApl -rz´ta Gpl -rzàt animal zwierz´cy aj animal's zwierzyç si´ -rz´ -rzysz pf, impf zwierzaç si´ +D confess, confide in zwierzyna f game, quarry zwierzyniec -ƒca mi bestiary, zoo zwiesiç -sz´ -sisz pf, impf zwieszaç hang low, droop zwieÊç ^wieÊç pf, impf zwodziç -dz´ -dzisz lead astray zwietrzyç -rz´ -rzysz pf sniff out, sense (danger, etc.) zwiewny aj light, airy zwieêç ^wieêç pf, impf zwoziç -˝´ -zisz gather (by vehicle), bring in crops zwi´d∏y aj faded zwi´kszony aj increased, heightened zwi´kszyç -sz´ -szysz pf, impf zwi´kszaç trans increase zwi´z∏oÊç f concision zwi´z∏y aj concise zwilgotnieç -eje us 3p pf get damp, become moist zwil˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zwil˝aç moisten zwinàç -n´ -niesz pf, impf zwijaç roll up, furl. ~ si´ bustle zwinnoÊç agility zwinny aj agile, nimble zwiotcza∏y aj flabby, flaccid zwiotcza∏oÊç f flabbiness

439

zwis mi sag. pull-up, chin-up zwisaç -am -asz impf, pf zwisnàç -n´ -niesz hang down zwitek -tka roll (of banknotes, etc.) zwlec ^wlec pf, impf zwlekaç drag. z+I delay zw∏aszcza av especially; ~, ˝e especially since zw∏oka f delay, deferment. bez ~ki without delay zw∏oki pl form G -ów corpse, remains zwodniczy aj deceptive, fallacious zwodziç see zwieÊç zwodzony aj. most ~ drawbridge zwojnica f (electrical) coil zwojowaç -juj´ -juesz pf win in war zwolennik mp supporter, adherer zwolniç -ni´ -nisz pf, impf zwalniaç trans slow down, dismiss, release, let go, fire zwolnienie n release (from work) zwo∏aç -am -asz pf, impf zwo∏ywaç -∏uj´ -∏ujesz convene, convoke zwornik mi -a keystone zwój zwoju mi scroll zwóz zwozu mi transpsort zwrot mi word, phrase, return (of money, etc.) zwrotka -tek f stanza zwrotnica f switch zwrotniczy aj of zwrotnica zwrotnik mi -a tropic. ~ raka tropic of cancer. ~ kozioro˝ca tropic of capricorn zwrotny aj reversible. punkt ~ turning point zwróciç -c´ -cisz pf, impf zwracaç trans do+G return to, hand in to. ~ uwag´ attract attention. ~ si´ turn to, address self to, apply to zwyci´ski aj victorious zwyci´stwo n victory, triumph zwyci´˝ca mp victor zwyci´˝yç -˝´ -˝ysz pf, impf zwyci´˝aç trans conquer, win zwyczaj mi custom zwyczajny aj ordinary zwyczajowy aj customary. zwyczajowwo customarily zwyk∏y aj usual, ordinary, common. av zwykle usually zwyrodnieç see wyrodnieç zwyrodnienie n degeneration zwy˝ka -˝ek f rise (esp. in prices) zwy˝kowy aj of zwy˝ka zydel -dla mi stool zygzak mi. ~kiem in a zig-zag zysk mi profit, gain zyskowny profitable zyskownoÊç f profitability zza prep +G from beyond, behind zzielenieç see zielenieç zzuç ^zuç pf, impf zzuwaç take off (shoes) z˝eraç see ze˝reç z˝ó∏k∏y aj yellowed z˝yç si´ -^˝yç pf, impf z˝ywaç si´ z+I grow accustomed to z˝ymaç -am -asz impf wring. +I shrug. ~ si´ fret, be impatient or angry z˝yty aj z+I accusatomed to

ê êdzie∏bko -∏ek n dim of êdêb∏o. ani ~ka not a whit êdêb∏o -be∏ n stalk, straw

440

êle av badly. see z∏y êrebak ma foal, colt êrebi´ -´cia n = êrebak ma foal, colt êrebna aj expecting a foal êrenica f pupil (of eye) êród∏o -de∏ n source, spring êródlany aj from the source. woda ~na spring water

˝ -˝, -˝e emphatic part có˝? what's up? prosz´˝ why please, skàd˝e! by no means, ˝aba f frog ˝abi aj of ˝aba ˝abka f breast stroke ˝abojad semi-pers pej frog-eater, Frenchman ˝achnàç si´ -n´ -niesz pf snort ˝agiel -gla mi sail ˝aglowy aj of ˝agiel ˝agiew -gwi f torch, firebrand ˝aglowiec -wca sailing ship ˝aglówka -wek f sailboat ˝aden (˝adna ˝adne) pron aj none, no, not any ˝ak mp arch student ˝akard mi jaquard cloth or loom ˝akiet mi suit jacket ˝al mi pity, sorrow, regret, resentment. mieç ˝al do kogoÊ have a complaint regarding someone. pred ˝al +D, +G sorry for. ˝al mi go I feel sorry for him ˝aliç si´ -l´ -lisz impf na+A complain of ˝aluzja f shutter, blinds ˝a∏oba -∏ób f mourning ˝a∏obnik mp mourner ˝a∏osny aj mournful, pitiful, lamentable, pitiable ˝a∏owaç -∏uj´-∏ujesz impf, pf po˝a∏owaç +G regret ˝andarm mp gendarme. ~ wojskowy military policeman ˝ar mi heat, fervor ˝arowy aj of ˝ar. piec ~ annealing oven ˝arcie n colloq food, grub ˝argon mi jargon, slang ˝arliwoÊç ardor, fervor ˝arliwy aj fervent, ardent ˝ar∏ocznoÊç f gluttony ˝ar∏oczny aj gluttonous ˝ar∏ok mp pej glutton ˝arnik mi -a filament (in light-bulb) ˝arówka -wek f light-bulb ˝art mi joke, prank. nie ma ˝artów no joking. ˝arty na bok joking aside ˝artobliwy aj jocular ˝artowaç -tuj´ -tujesz, pf za˝artowaç joke. ~ sobie have one's little joke ˝artowniÊ mp joker ˝arzenie n incandescense ˝arzyç si´ -rzy us 3p impf glow ˝àç 1 ˝n´ ˝niesxz impf reap ˝àç 2 ˝m´ ˝miesz impf press, squeeze ˝àdaç -am -asz impf, pf za˝àdaç +G demand ˝àd∏o -de∏ n sting ˝àdny aj desirous ˝àdza f desire, lust ˝agiew -gwi f torch

441

˝bik ma wildcat ˝e subordinating conj that -˝e see -˝ ˝eberko n ribs (as meal). see ˝ebro ˝ebracki aj beggar's ˝ebractwon beggary ˝ebraç -brz´-brzesz impf beg ˝ebrak mp beggar ˝ebro -ber n rib ˝ebrowy aj of ˝ebro ˝eby cond conj (˝ebym ˝ebyÊ ˝ebyÊmy ˝ebyÊcie) so that, in order to ˝ec ˝g´ ˝˝esz impf trans burn ˝eglarski aj of ˝eglarz ˝eglarz mp sailor ˝eglowaç -luj´ -lujesz impf sail ˝eglowny aj navigable ˝egluga f sailing ˝egnaç -am -asz impf, pf po˝egnaç say goodbye to. ˝egnam! farewell! ~ si´ z+I take one's leave of s.o., say goodbye ˝el mi gel ˝elastwo n ironware ˝elatyna f gelatine ˝elaziak mi iron ore ˝elazny aj iron ˝elazo n iron ˝elazko n (household) iron ˝elbeton mi reinforced concrete ˝eliwnia f iron foundry ˝eliwo n cast iron ˝eliwny aj cast-iron ˝enada f embarrassment ˝eniç si´ -ni´ -nisz impf, pf o˝eniç si´ ( z+I) marry (of a man), get married (to) ˝eniec -ƒca mp reaper ˝enowaç -nuj´ -nujesz impf embarrass. ~ si´ be embarrased ˝eƒski aj woman's, female, feminine; rodzaj ~ feminine gender ˝eƒ-szeƒ mi ginseng ˝er mi food, provender, prey ˝erdê f bird perch ˝erowaç -ruj´ -rujesz impf seek food ˝eton mi counter, chip, token ˝´cie n reaping ˝∏obek 1 -bka mi groove ˝∏obek 2 or ˝∏óbek -bka mi pre-school ˝∏obiarka -rek f groove-cutting machine ˝∏ób ˝∏obu mi crib, manger ˝mija f viper, adder ˝mudny aj laborious, toilsome ˝m´, ˝n´ see ˝àç ˝niwiarka -rek f harvesting machine ˝niwny aj of ˝niwo ˝niwo n often-pl harvest ˝o∏àdek -dka mi stomach. ˝o∏àdkowy aj of ˝o∏àdek ˝o∏àdê -∏´dzi f gland ˝o∏d mi soldier's pay. byç na czyimÊ ~dzie be in someone's pay ˝o∏dak mp pej brutish soldier ˝o∏´dny aj of clubs (in cards) ˝o∏na f bee-eater (bird)

442

˝o∏nierka f soldiering ˝o∏nierski aj of ˝o∏nierz ˝o∏nierz mp soldier ˝ona f wife ˝onaty aj married (of man) ˝ongler mp juggler ˝onglowaç -luj´ -lujesz impf juggle ˝onkil mi jonquil ˝ó∏ciç -c´ -cisz impf make yellow ˝ó∏ciowy aj bileous ˝ó∏ç f bile, gall ˝ó∏knàç -n´ -niesz impf, pf po˝ó∏knàç or z˝ó∏knàç turn yellow ˝ó∏taczka -czek f jaundice ˝ó∏tawy aj yellowish ˝ó∏tko n yolk ˝ó∏ty aj yellow ˝ó∏w -wia ma tortoise ˝ó∏wi aj of ˝ó∏w ˝ó∏wiowy aj tortoise-shell ˝ràcy aj corrosive, caustic ˝reç ˝r´ ˝resz impf, pf po˝reç or ze˝reç devour ˝ubr mi (European) bison ˝ubrówka -wek f buffalo grass, buffalo grass vodka ˝ucie n.guma do ~cia chewing gum ˝uç ˝uj´ ˝ujesz impf chew ˝uchwa f lower jaw ˝uk ma beetle ˝u∏awa f low ground, delta land ˝upan mi -a high-collared men's folk jacket ˝ur or ˝urek -rku mi sour flour-based soup ˝uraw ma and mi -wia crane ˝urawina f cranberry ˝urnal mi fashion and pattern magazine ˝uzel -zlu mi cinder. dirt-track motorcycle sport ˝uzlowy aja of ˝uzel ˝wacz mi -a masticator muscle ˝wawy aj lively, brisk. av ˝wawo ˝wir mi gravel ˝wirowaç -ruj´ -rujesz impf cover with gravel ˝wirowy aj of ˝wir ˝ycie n life ˝yciodajny aj life-giving ˝yciorys mi biography ˝yciowy aj of ˝ycie life's, life-affecting. stopa ~wa standard of living ˝yczenie n wish, greeting ˝yczliwoÊç f kindness, good will ˝yczliwy aj kindly, well-wishing. comp av ˝yczliwszy ˝yczyç -cz´ -czysz impf +G wish. ~ sobie desire ˝yç ˝yj´ ˝yjesz impf live. nie ~ be dead, be no longer alive. pf see prze˝yç ˚yd mp Jew ˝ydowski aj Jewish. j´zyk ~ Yiddish ˚ydówka -wek f Jewish woman, Jewess ˝ygacz mi -a gargoyle ˝yjàcy aj as mp the living ˝yjàtko -tek n micro-organism ˝ylak mi -a vaicose vein ˝ylasty aj stringy, sinewy ˝yletka -tek f safety razor

443

˝ylny aj of ˝y∏a ˝y∏a f vein (also of ore) ˝y∏ka -∏ek f dim of ˝y∏a ˝yrafa f giraffe ˝yrandol mi chandelier ˝yrant mp warrantor, endorser ˝yroskop mi gyroscope ˝yrowaç -ruj´ -rujesz impf warrant, guarantee ˝ytni aj of ˝yto ˝yto n rye ˝ytniówka -wek f rye vodka ˝yw see ˝ywy ˝ywica f resin ˝ywiczka -czek f horehound ˝ywiciel mp provider ˝ywiczny aj resinous ˝ywiç -wi´ -wisz impf nourish ˝ywiec ma livestock. ~wcem (while still) alive ˝ywiecki aj from ˚ywiec ˝ywio∏ mi element ˝ywio∏owy aj elemental ˝ywnie av. co ci si´ ~ podoba as you jolly well please ˝ywnoÊç f food ˝ywnoÊciowy aj of ˝ywnoÊç ˝ywop∏ot mi hedge ˝yworodny aj live-bearing, viviparous ˝yworódka -dek f guppy ˝ywot mi life (in its totality) ˝ywotny aj vital ˝ywy or ˝yw aj alive, lively, brisk, living. av ˝ywo ˝yzny aj fertile

444